Dokumenty wydawane przez poradnie psychologiczno - pedagogiczne – zasady sporządzania oraz formy ich realizacji. Halina Tabor Patrycja Krasnowska Janina Durczok Bożena Georgieva 1

W Poradni działa Zespół Orzekający, który wydaje następujące orzeczenia: orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży, orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego, opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. 2

Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego mogą być wydawane dzieciom: 1. Niepełnosprawnym, czyli: niesłyszącym, słabosłyszącym, niewidomym, słabowidzącym, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, z niepełnosprawnościami sprzężonymi. 2. Niedostosowanym społecznie lub zagrożonym niedostosowaniem społecznym. 3

Dokumenty potrzebne do ubiegania się o orzeczenie do kształcenia specjalnego: Aktualne zaświadczenie lekarskie. Opinia wychowawcy klasy/pedagoga szkolnego/nauczyciela wspomagającego. Dotychczasowe badania i opinie psychologiczne, pedagogiczne, logopedyczne, itp. Wypełniony wniosek o wydanie orzeczenia. W przypadku orzeczenia o zagrożeniu niedostosowaniem społecznym lub niedostosowaniu społecznym wypełnione oraz przeanalizowane kwestionariusze przez pedagogów/psychologów szkolnych. 4

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje się na okres: roku szkolnego, etapu edukacyjnego okresu kształcenia w danej szkole. Etapy edukacyjne w rozumieniu prawa oświatowego to: edukacja przedszkolna, nauczanie wczesnoszkolne (klasy 1-3), nauka w klasach 4-6, gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna. 5

Z dniem 1 września 2015 r. weszło w życie Rozporządzenie MEN z dnia 24.07.2015 (Dz. U. z dnia 7.08.2015 r., Poz. 1113) w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym. W dokumencie wprowadzono m. in.: Zobowiązanie do dodatkowego zatrudniania w szkołach i przedszkolach ogólnodostępnych nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej, asystenta lub pomocy nauczyciela, w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na autyzm, w tym zespół Aspergera, lub niepełnosprawności sprzężone. 6

W przypadku orzeczeń wydanych przed wejściem w życie rozporządzenia, pomimo braku zapisu o zatrudnieniu asystenta lub pomocy nauczyciela, istnieje możliwość zatrudnienia takiej osoby. Zadania, czas pracy i zakres obowiązków takiej osoby będzie ustalał dyrektor szkoły/przedszkola. Określenie jakie zajęcia rewalidacyjne powinny być w szczególności uwzględnione w indywidualnych programach edukacyjno-terapeutycznych opracowywanych dla uczniów niewidomych, niesłyszących, z afazją lub z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera. 7

W ramach zajęć rewalidacyjnych w programie należy uwzględnić w W ramach zajęć rewalidacyjnych w programie należy uwzględnić w szczególności: 1) naukę orientacji przestrzennej i poruszania się oraz naukę systemu Braille’a lub innych alternatywnych metod komunikacji – w przypadku dziecka lub ucznia niewidomego; 2) naukę języka migowego lub innych alternatywnych metod komunikacji – w przypadku dziecka lub ucznia niesłyszącego lub z afazją; 3) zajęcia rozwijające umiejętności społeczne, w tym umiejętności komunikacyjne – w przypadku dziecka lub ucznia z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera. 8

Orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania Forma nauczania indywidualnego przeznaczona jest dla uczniów, którym stan zdrowia: Uniemożliwia uczęszczanie do szkoły (nauczanie odbywa się wtedy w domu ucznia), Znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły (nauczanie odbywa się na terenie szkoły). Orzeczenie takie wydaje się w przypadku: osób poważnie chorych, z ciężkimi urazami, po wypadkach, operacjach, w sytuacjach chorób psychicznych, tj. depresje, fobie, psychozy, zaburzenia zachowania i emocji, itp. 9

Zaświadczenie lekarskie od specjalisty, które będzie zawierało następujące dane: Informację o stanie zdrowia. Uzasadnienie, czyli wskazanie przyczyn, dla których dziecko nie może uczęszczać lub ma znacznie ograniczoną zdolność uczęszczania do szkoły. Stwierdzenie, czy stan zdrowia znacznie utrudnia, czy uniemożliwia uczęszczanie do szkoły. Określenie czasu, w którym stan zdrowia dziecka uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły, nie mniej niż 30 dni – od dnia wydania orzeczenia. W przypadku ucznia szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie konieczne jest zaświadczenie określające możliwość dalszej realizacji praktycznej nauki zawodu wydane przez lekarza medycyny pracy. 10

OPINIE rodzic (prawny opiekun) po odbyciu badania psychologicznego, pedagogicznego lub/i logopedycznego wypisuje wniosek o wydanie opinii; rodzic (prawny opiekun) odbiera opinię osobiście w sekretariacie poradni lub poradnia przesyła opinię bezpośrednio do szkoły; osoby diagnozujące dziecko mają 30 dni na wydanie opinii od daty wypisania wniosku.

RODZAJE OPINII Opinia w sprawie: 1) objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną w przedszkolu, szkole i placówce; 2) zwolnienia ucznia z nauki drugiego języka obcego (dotyczy ucznia z wadą słuchu, głęboką dysleksją rozwojową, z afazją, z niepełnosprawnościami sprzężonymi lub z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera); 3) dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb edukacyjnych ucznia u którego stwierdzono: - zaburzenia lub odchylenia rozwojowe;

RODZAJE OPINII 4) dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb edukacyjnych ucznia u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się dla uczniów szkół podstawowych, którzy ukończyli III klasę: wymagana jest opinia nauczyciela języka polskiego oraz powinny być dołączone zeszyty, dyktanda i inne wytwory ucznia; dla uczniów gimnazjum lub szkoły ponadgimnazjalnej: 1. Nauczyciel za zgodą rodziców (prawnych opiekunów) składa wniosek z uzasadnieniem do dyrektora szkoły. 2. Dyrektor zasięga opinii rady pedagogicznej. 3. Dyrektor składa wniosek z uzasadnieniem i opinią rady pedagogicznej do poradni informując o tym fakcie rodziców (prawnych opiekunów). 4. Rodzice (prawni opiekunowie) zgłaszają się wraz z uczniem do poradni w celu przeprowadzenia diagnozy i wydania opinii.

RODZAJE OPINII 5) udzielenia zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki - indywidualny program nauki (uczeń kształci się w zakresie jednego, kilku lub wszystkich obowiązujących zajęć edukacyjnych); - indywidualny tok nauki (uczeń kształci się według systemu innego niż udział w obowiązkowych zajęciach edukacyjnych, w zakresie jednego, kilku lub wszystkich obowiązujących zajęć edukacyjnych, przewidzianych w szkolnym planie nauczania dla danej klasy); - wniosek składa rodzic (prawny opiekun) do dyrektora szkoły za pośrednictwem wychowawcy klasy lub nauczyciel – za zgodą rodziców. Wychowawca klasy dołącza do wniosku opinię zawierającą predyspozycje, możliwości, oczekiwania ucznia oraz dotychczasowe osiągnięcia; - dyrektor szkoły, po otrzymaniu wniosku, zasięga opinii rady pedagogicznej oraz poradni; - rodzice (prawni opiekunowie) zgłaszają się wraz z uczniem do poradni w celu przeprowadzenia diagnozy i wydania opinii; - dyrektor szkoły zezwala na indywidualny program lub tok nauki w przypadku pozytywnych opinii rady pedagogicznej i poradni.

RODZAJE OPINII 6) przyjęcia ucznia gimnazjum do oddziału przysposabiającego do pracy (ukończona szkoła podstawowa; najpóźniej w dniu rozpoczęcia zajęć dydaktyczno-wychowawczych ukończone 15 lat, a nieukończone 18 lat); 7) zezwolenia na zatrudnienie młodocianego w celu przyuczenia do wykonywania określonej pracy lub nauki zawodu; 8) pierwszeństwa w przyjęciu ucznia z problemami zdrowotnymi do szkoły ponagimnazjalnej; 9) braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych; 10) objęcia ucznia nauką w klasie terapeutycznej; 11) inne opinie.

Dziecko w wieku przedszkolnym

Opinie wydawane dla dzieci w wieku przedszkolnym: odroczenia rozpoczęcia spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego (dotyczy dzieci w wieku 7-9 lat); wcześniejszego przyjęcia dziecka do szkoły podstawowej; spełniania przez dziecko obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego poza przedszkolem, oddziałem przedszkolnym lub inną formą wychowania przedszkolnego (dotyczy tzw. edukacji domowej); objęcia dziecka pomocą psychologiczno-pedagogiczną w przedszkolu, szkole lub placówce; inne opinie o przebadanych.

Orzeczenia wydawane dla dzieci w wieku przedszkolnym: orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, wymagających specjalnej organizacji nauki i metod pracy; orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub oddziału zorganizowanego w szkole podstawowej; orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno – wychowawczych dla dzieci upośledzonych w stopniu głębokim; opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej.

Podstawa prawna wydawania opinii o potrzebie wczesne wspomaganie rozwoju dziecka Art. 71b ust. 7 pkt.1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 października 2013 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci.

Celem wczesnego wspomagania rozwoju dziecka jest pobudzanie i stymulowanie rozwoju ruchowego, poznawczego, emocjonalnego i społecznego dziecka od chwili wykrycia u niego niepełnosprawności do czasu podjęcia nauki w szkole.

Kto realizuje wczesne wspomaganie rozwoju dziecka? Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka realizuje powołany przez dyrektora placówki zespół , w skład którego zespołu wchodzą osoby posiadające przygotowanie do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym rozwoju psychoruchowym: pedagog posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności dziecka, w szczególności: oligofrenopedagog, tyflopedagog lub surdopedagog; psycholog; logopeda; inni specjaliści – w zależności od potrzeb dziecka i jego rodziny.

Co rozumiemy pod pojęciem „niepełnosprawność”? Dziecko niepełnosprawne w świetle prawa oświatowego to: dziecko niesłyszące lub słabosłyszące; dziecko niewidome lub słabowidzące; dziecko z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją; dziecko z niepełnosprawnością intelektualną; dziecko z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera; dziecko z niepełnosprawnościami sprzężonymi.

Czym jest Afazja? Afazja nie jest chorobą, to zespół objawów powstałych na skutek uszkodzenia mózgu (obszarów korowych odpowiedzialnych za powstawanie mowy) Afazja z gr. Fazis – mowa, to częściowa lub całkowita utrata umiejętności mówienia lub rozumienia mowy (afazja ruchowa, czuciowa, mieszana). Może wpływać na problemy z czytaniem i pisaniem.   Afazja ruchowa - niewykształcenie lub zanik mowy spontanicznej, przy z reguły dobrym jej rozumieniu. Dziecko: - rozumie polecenia i adekwatnie na nie reaguje, - wskazuje nazywane przedmioty, - nie mówi w ogóle lub mówi mało, błędnie i niezrozumiale 5 Podstawą diagnozy jest badanie lekarskie.