IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka" Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Jacek Marciniak Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza ul. Umultowska 87, Poznań

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Projekt IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Kurs zdalny „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” realizowany w ramach projektu „Uczenie się przez całe życie” – Leonardo da Vinci nr PL/07/LLP -LdV/TOI/ “E-learning as a tool of knowledge transfer in the field of protection and management of archaeological heritage”  Okres realizacji projektu:  Partnerzy:  Instytut Prahistorii / Wydział Matematyki i Informatyki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu  Amsterdams Archeologisch Centrum, Universiteit van Amsterdam, Holandia  Instuitutionen för arkeologi, Götenorgs Universitet, Szwecja  Vestures un filozofijas fakultate, Latvijas Universitate, Riga, Łotwa  Institut für Prähistorische Archäologie, Martin Luther Universität, Halle- Wittenberg, Niemcy

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Cele projektu IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Wymiana najlepszych praktyk w zakresie ochrony i zarządzania dziedzictwem archeologicznym północnej Europy  Przygotowanie spójnych i nowatorskich treści merytorycznych w zakresie europejskich standardów i praktyki w tym sektorze  Wypracowanie metodologii prowadzenia szkoleń zdalnych oraz przeprowadzenie szkoleń pilotażowych w grupie docelowej we wszystkich krajach partnerskich  Ocena efektywności przekazywanych treści merytorycznych i stosowanych metod  Zaprojektowanie i zbudowanie rozwiązań technologicznych na potrzeby przyjętej metodologii prowadzenia szkoleń zdalnych  Wypracowanie metodologii przygotowania kursów e-learningowych oraz wytworzenie 15 multimedialnych kursów e-learningowych w standardzie SCORM w 4 wersjach językowych

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Grupa docelowa oraz jej potrzeby szkoleniowe IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Grupa docelowa - profesjonaliści rozproszeni geograficznie, obciążeni obowiązkami zawodowymi :  Pracownicy sektora zarządzania i ochrony dziedzictwa archeologicznego  Inne osoby związane z tym sektorem (planiści, inżynierowie, administracja, itp.)  Potrzeby szkoleniowe - konieczność rozwoju ustawicznego umiejętności zawodowych profesjonalistów tego sektora ze względu na:  Intensywne rozwój infrastruktury i niszczenie zasobów archeologicznych  Dynamicznie zmieniające się prawodawstwo narodowe i europejskie  Konieczność wyjścia poza ramy narodowe w ochronie i zarządzaniu zasobami archeologicznymi

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Metody oraz narzędzia w kształceniu zdalnym IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Metody:  Szkolenie realizowane na odległość poprzez internet (WBT – Web Based Training)  Szkolenie wspierane przez nauczyciela (ang. Facilitated web based training)  Narzędzia:  System klasy LMS/LCMS (ang. Learning Management System / Learning Content Management System) – system informatyczny wspierający proces kształcenia na odległość  - wortal dostępowy do szkoleń oraz strona projektu  Kursy e-learningowe (kursy WBT, elektroniczny podręcznik, „content”) – materiał dydaktyczny w postaci multimedialnej i interaktywnej integrujący tekst, dźwięk, wideo, animacje, symulacje  Syllabusy określające zasady pracy uczestnika szkolenia  Podręczniki QuickStart dla studenta i nauczyciela

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Model kształcenia: szkolenie wspierane przez nauczyciela IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Proces dydaktyczny realizowany przez internet  Materiał dydaktyczny w multimedialnych i interaktywnych kursach e- learningowych centralnym punktem szkolenia  System LMS/LCMS wykorzystywany do organizacji i zarządzania szkoleniem  Nauczyciel wspiera i aktywizuje uczących się (fora, eseje, konsultacje)  Działania studentów na bieżąco monitorowane przez nauczyciela  Brak spotkań tradycyjnych (ze względu na rozproszenie grupy docelowej)

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Model kształcenia: charakterystyka szkolenia IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Tytuł: „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie”  Czas trwania: różny w zależności od kraju; od 3 (Szwecja) do 6 (Polska) miesięcy  15 kursów e-learningowych udostępnianych zgodnie z przyjętym harmonogramem  Szkolenie podzielone na 5 części wynikających z charakteru materiału. Praca w poszczególnych częściach obejmuje:  Pracę z kursami e-learningowymi (od 2 do 4 kursów w części)  Pracę na forach dyskusyjnych (łącznie 3 fora)  Pracę indywidualną (esej)  Pracę grupową (esej grupowy)  Wypracowany model kształcenia wykorzystano do przeprowadzenia szkoleń pilotażowych we wszystkich 5 krajach partnerskich projektu (Holandia, Łotwa, Niemcy, Polska, Szwecja)

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Narzędzia: multimedialne i interaktywne kursy e-learning (1) IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Kurs e-learning (inaczej: kurs WBT, elektroniczna książka, „content”):  Treść dydaktyczna w postaci multimedialnej i interaktywnej gotowa do publikowania w systemie do zdalnego kształcenia klasy LMS  Zawiera elementy multimedialne i interaktywne zwiększające atrakcyjność przekazywanych treści oraz skuteczność kształcenia  Posiada strukturę hierarchiczną dostosowaną do kształcenia w środowisku internetu - podział treści na jednostki uczące (learning objects)  Zapisany w popularnym standardzie reprezentacji zawartości dydaktycznej (SCORM)  Na potrzeby szkolenia wytworzono 15 kursów e-learningowych w 4 wersjach językowych (angielski, polski, łotewski, niemiecki) zapisanych w standardzie SCORM 1.2

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Narzędzia: multimedialne i interaktywne kursy e-learning (2) IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Rola elementów multimedialnych i interaktywnych:  Umożliwiają wizualizację dynamicznych procesów, zjawisk i zależności pomiędzy omawianymi procesami  Pozwalają uczącemu się się na prowadzenie interaktywnych symulacji (ang. Learning by doing)  Stanowią istotne rozszerzenie treści merytorycznej  Wykorzystywane do budowy elementów samotestowania (i testowania) wiedzy

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Narzędzia: system LMS/LCMS IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  LMS / LCMS (Learning Management System / Learning Content Management System) – system informatyczny wspierający proces kształcenia na odległość:  Zlokalizowany na UAM i zarządzany przez zespół wsparcia IT  Dostępny w dwóch wersjach językowych (polska, angielska) i przygotowany do prowadzenia szkoleń w czterech wersjach językowych (polski, angielski, niemiecki, łotewski) w pięciu krajach partnerskich  Dostępny dla studentów poprzez wortal dostępowy  System LMS / LCMS w projekcie – system Edumatic:  Zaawansowane mechanizmy tworzenia i zarządzania grupami studenckimi i szkoleniowymi  Pełna obsługa standardu SCORM (1.2 i 2004)  Elastyczne zarządzanie narzędziami do komunikacji  Zaawansowane mechanizmy analizy postępów studenta

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Narzędzia: funkcjonalności systemu LMS/LCMS (1) IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Narzędzia weryfikacji wiedzy:  Narzędzie do samotestowania wiedzy, w sytuacji gdy wymaga się aby studenci sprawdzali swoją wiedzę przez pytania wielokrotnego wyboru oraz pytań tak/nie  Narzędzie egzaminowania w sytuacji w której postępy studentów powinien oceniać nauczyciel  Narzędzie do zarządzania pracami domowymi do wykonania przez studentów w określonym okresie czasu (np. zarządzanie esejami)  Narzędzia do pracy grupowej  Przestrzeń do współdzielenia plików

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Narzędzia: funkcjonalności system LMS/LCMS (2) IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Narzędzia komunikacji:  Forum do prowadzenie dyskusji asynchronicznych  Aktualności do umieszczania bieżących informacji o przebiegu szkoleniu  Narzędzie kontaktu ze studentami (jako wiadomości owe)  Terminarz  Śledzenie aktywności studentów i raportowanie:  Aktywność studenta w kursie e-learningowym (spędzony czas w całym kursie i poszczególnych jego jednostkach - SCO, czas ostatniego wejścia w każdej jednostce kursu, ilość odwiedzin, itp.)  Aktywność studenta na forach (spędzony czas, ilość wypowiedzi)  Ogólne informacje o logowaniu się do systemu

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Narzędzia: wortal IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Narzędzia: kurs e-learning w systemie Edumatic (1) IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Narzędzia: kurs e-learning w systemie Edumatic (2) IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Metody: organizacja szkolenia zdalnego i aktywizacja studentów (1) IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Dostarczanie kursów e-learningowych:  Piętnaście kursów e-learningowych  Kursy e-learningowe podstawowym elementem procesu szkoleniowego  Kursy dostarczane studentom wg ustalonego harmonogramu  Studenci uzyskiwali dostęp do kursu przez określony okres czasu (od 1 do 2 tygodni), po upływie przydzielonego okresu dostęp do kursu wygasał, bądź nie (różnie w zależności od kraju, przyjętych metod aktywizacji, lokalnych przyzwyczajeń, uwarunkowań czasowych)

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Metody: organizacja szkolenia zdalnego i aktywizacja studentów (2) IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Aktywności studenta podczas szkolenia zdalnego:  Kursy e-learningowe – indywidualna praca z kolejno dostarczanymi kursami  Forum dyskusyjne – dyskusja pomiędzy uczestnikami szkolenia na zadany temat / tematy nawiązujący do kursów dostarczonych w danej części szkolenia; forum otwarte do dyskusji przez zadany okres czasu  Praca indywidualna – esej na zadany temat  Praca grupowa – esej na zadany temat pisany przez grupę studentów (praca zdalna)  Konsultacje indywidualne

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Metody: organizacja szkolenia zdalnego i aktywizacja studentów (3) IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Aktywności nauczyciela podczas szkolenia zdalnego:  Monitorowanie postępów w pracy z kursami e-learning oraz pracy na forach  Nadzór merytoryczny i moderowanie dyskusji na forach  Sprawdzanie esejów indywidualnych i grupowych  Przestrzeganie harmonogramu pracy  Aktywizacja  Metody aktywizowania studentów:  Wysyłanie maili informacyjnych  Wysyłanie maili ostrzegawczych  Wysyłanie maili wyznaczających kary  Dyskusja telefoniczna ze studentem  Aktywizacja przy wykorzystaniu przełożonych  Podnoszenie atrakcyjności dyskusji na forum  Indywidualne konsultacje

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Metody: organizacja szkolenia zdalnego i aktywizacja studentów (4) IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Wsparcie szkolenia zdalnego:  Szkolenia nauczycieli z metodyki prowadzenia szkolenia zdalnego oraz efektywnego wykorzystania platformy technologicznej  Zespół informatyków utrzymujących system LMS / LCMS (archiwizacja danych, serwery zapasowe, reakcja w sytuacjach kryzysowych)  Wsparcie techniczne dla studentów (dedykowany adres obsługiwany przez help-desk)  Wsparcie merytoryczne (dedykowany adres obsługiwany przez nauczycieli)  Dystrybucja syllabusów studentom

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Metody: wytwarzanie kursów e-learningowych IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Opracowuje treść merytoryczną kursu  Określa środki dydaktyczne i ich formę  Kontroluje poprawność merytoryczną przekazu zawartego w elementach multimedialnych Metodyk kształcenia na odległość  Ustala strukturę kursu e-learning  Proponuje podział materiału zgodny z przyjętymi założeniami metodycznymi  Określa stopień interaktywności kursu  Określa parametry techniczne kursu e-learning  Tworzy elementy multimedialne kursu e-learning (animacje, rysunki, etc.)  Buduje kursy w wersjach wielojęzycznych Zespół technologiczny KURS E- LEARNING Autor kursu

Jacek Marciniak, Narzędzia oraz metody prowadzenia szkoleń zdalnych w kształceniu ustawicznym na przykładzie kursu zdalnego „Dziedzictwo archeologiczne we współczesnej Europie” Podsumowanie i perspektywy IX Konferencja "Uniwersytet Wirtualny: model, narzędzia, praktyka"  Przeprowadzono szkolenie pilotażowe w 5 krajach w którym uczestniczyło ok. 100 studentów  Do prowadzenia szkoleń wykorzystano identyczne narzędzia, zasoby oraz metodykę kształcenia  Duże zainteresowanie szkoleniem ze względu na wartościowe treści merytoryczne oraz dostosowany do potrzeb odbiorców model kształcenia  Wysoka ocena wypracowanych narzędzi i metod  Opracowane narzędzia (kursy e-learningowe w 4 wersjach językowych, metodyka kształcenia) pozwolą w przyszłości na prowadzenie szkoleń przez partnerów projektu oraz inne zainteresowane podmioty