Damian Cieśla

 Identyfikacja kulturowa;  Identyfikacja etniczna;  Identyfikacja religijna;  Wg prawa Izraela – osoba, która ma ortodoksyjną żydowską matkę; prawo do obywatelstwa bez uznania za Żyda posiadają osoby, które mają chociaż jednego ortodoksyjnego dziadka lub babkę;

 Judaizm ortodoksyjny – oparty na pełnym stosowaniu Tory i Talmudu w życiu codziennym;  Judaizm konserwatywny – nurt pośredni pomiędzy ortodoksją a reformą; obowiązkowe obrzezanie, zanurzenia w mykwie, j. hebrajski w liturgii, zachowanie szabatu, zachowanie przepisów koszerności  Judaizm reformowany – j. narodowe w liturgii, muzyka organowa, krótsze modlitwy, prawo żydowskie podlega reformom – powinno być dostosowane do czasów i sytuacji; nurt nie wymaga faktycznej wiary w Boga, a jedynie chęci zachowywania kultury  Judaizm humanistyczny – podkreśla znaczenie kultury i historii, rezygnuje z wiary w Boga; judaizm to nie tylko religia;

 Starożytność – judeofobia – lud wygnany z Egiptu za hołdowanie obcym kultom; w Rzymie obrzezanie obrzędem barbarzyńskim, świadczącym o niższości intelektualnej; judaizm pełny głupich przesądów; czczą świnię, bo jej nie chcą zjeść; szabat to lenistwo; separacja od innych ludzi; monoteizm to bezbożnictwo i ateizm – wierzą tylko w Zeusa/Jowisza;

 Średniowiecze – synagoga kontra kościół  Antyjudaizm średniowieczny budowany był na przesądach i przekonaniu, że Żydzi zabili Jezusa  Oskarżenia o mord rytualny i bezczeszczenie hostii

 Od połowy XIX w. rozpoczyna się HASKALA – żydowski ruch oświeceniowy oraz ruchy wolnościowe i obywatelskie w Europie. Idąca za nią asymilacja doprowadza do stopniowego wzrostu napięć społecznych i nienawiści do Żydów; pojawia się pojęcie ANTYSEMITYZM (Wilhelm Marr, 1879)  1848 – Jan Ursyn NIEMCEWICZ „Moszkopolis. Rok 3333” – futurystyczna wizja państwa, gdzie Żydzi dostali pełnię praw cywilnych;

 STOLICA:  Jerozolima  JĘZYK:  Hebrajski, arabski (20%)  SZEF RZĄDU:  Benjamin Netanjahu ( בנימין מתניהו )  WALUTA:  nowy szekel izraelski  POWIERZCHNIA: ok km2 (Macedonia, Czarnogóra, stan New Jersey )  LICZBA LUDNOŚCI: ok. 8 mln (Szwajcaria, Serbia)

 Doris Bensimon, Eglal Errera – „Żydzi i Arabowie. Historia współczesnego Izraela”  Almog Oz – „Wielokulturowy Izrael”

 Formuła pogrzebowa – „Tu leży” – פנ  Epitety pochwalne – „mąż stary i sędziwy, bogobojny. Szedł prawymi drogami, Sprawiedliwość i prawdę miłował, nasz nauczyciel i pan”  Imię – „XYZ, syn naszego pana i nauczyciela XYZ, niech pamięć jego będzie błogosławiona”  Data śmierci – np. ט״ז בְּחֶשְׁוָן תשע״ו – 16 Cheshvan 5776  Zakończenie – תנצבה – „Niech dusza jego będzie włączona w wieniec życia wiecznego”

 1986 – Międzywydziałowy Zakład Historii i Kultury Żydów w Polsce  2000 – Katedra Judaistyki UJ  2012 – Instytut Judaistyki