Rachunek dochodu narodowego Makroekonomia Rachunek dochodu narodowego

Materiały dydaktyczne 2017-03-24 Zagadnienia tematu Mierniki dochodu narodowego, Rachunki makroekonomiczne, Ruch okrężny płatności w gospodarce otwartej dr Grzegorz Wróbel Homepage www.grzegorzwrobel.pl

Dochody i wydatki państwa Źródła dochodów państwa: podatki bezpośrednie nakładane na dochody - Td podatki pośrednie od wydatków (wartości dodanej) – Te Podatki (T) służą wyłącznie do redystrybucji już istniejących dochodów od grup ludności będących podmiotem opodatkowania do grup osób, których państwo subsydiuje. Podatki nie są zatem elementem PKB Podatki gromadzi się aby sfinansować dwa rodzaje wydatków: wydatki państwa na dobra i usługi – G. Wydatki państwa na dobra i usługi (G) są źródłem powstawania dochodów odpowiadających zamówionej produkcji. Zatem należy je włączać do PKB płatności transferowe czyli świadczenia społeczne – B. Płatności transferowe (B) nie powiększają ani dochodu narodowego ani rozmiarów wytworzonej w gospodarce produkcji. Nie powinno się ich uwzględniać w PKB

Ceny rynkowe i czynników wytwórczych Podatki sprawiają iż cena płacona przez nabywcę za towar czy usługę różni się od ceny otrzymywanej przez producenta W związku z powyższym dochód narodowy możemy liczyć: w cenach rynkowych – zawierających podatki pośrednie PKB (ceny rynkowe) Ξ C + I + G w cenach czynników wytwórczych – uzyskiwanych przez producentów, po zapłaceniu przez nich podatków pośrednich. PKB (ceny czynników wytwórczych) Ξ C + I + G – Te

Rozporządzalne dochody osobiste Rozporządzalne dochody osobiste to dochody gospodarstw domowych po uwzględnieniu podatków bezpośrednich i płatności transferowych. Y – dochód w cenach czynników wytwórczych Yr Ξ Y + B – Td

I C C+I+G S G Te C+I+G-Te Y+B-Td B-Td Y Państwo i ruch okrężny I C C+I+G S G Te C+I+G-Te Gospodarstwa domowe Państwo Przedsiębiorstwa Y+B-Td B-Td Y

Produkt narodowy brutto Produkt Narodowy Brutto jest miernikiem całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji PNB jest równy PKB powiększonemu o dochody netto z tytułu własności za granicą (procenty, dywidendy, zyski, renty)

Amortyzacja. Dochód narodowy (PNN) Amortyzacja to zużycie kapitału trwałego. Jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia. Wartość produkcji netto w danym okresie faktycznie jest mniejsza, ponieważ część produkcji brutto musi być przeznaczone na odtworzenie zużytego kapitału. Dochód narodowy PNN – to produkt narodowy netto wytworzony w gospodarce. Jest to inaczej produkt narodowy brutto w cenach czynników produkcji pomniejszony o wartość amortyzacji. PNN = PNB – Amortyzacja

Realny i nominalny PNB PNB realny to PNB w cenach stałych czyli występujących w pewnym okresie uznany za bazowy. PNB nominalny to PNB w cenach bieżących, czyli takich, które istniały w okresie, kiedy dochód ten osiągano.

Inne mierniki związane z rachunkiem dochodu Deflator PNB jest to stosunek nominalnego PNB (w cenach bieżących) do realnego PNB (w cenach stałych), wyrażony w postaci wskaźnika. Jest on jednym z narzędzi pomiaru inflacji Realny PNB per capita to PNB podzielony przez liczbę mieszkańców kraju, czyli wartość na 1 mieszkańca. Jest miernikiem stopy życiowej przeciętnego obywatela. Wskaźnik dobrobytu ekonomicznego netto DEN jest to wskaźnik korygujący PNB o efekty uboczne (zanieczyszczenie środowiska, szara strefa, raje podatkowe) a także o wartość dóbr i usług nierynkowych i czasu wolnego. Jest to bardziej adekwatny miernikiem poziomu dobrobytu jednak dość kosztowny i nie pozbawiony błędów oszacowania.

Rachunek dochodu narodowego. Przegląd PNB w cenach rynkowych Dochód netto z tytułu własności za granicą Dochód netto z tytułu własności za granicą Amortyzacja Dochody czynników produkcji G PKB w cenach rynkowych PNN w cenach rynkowych Podatki pośrednie I Dochód narodowy (DN)=PNN w cenach czynników produkcji Dochód z tytułu czynszów NX C Zyski Dochody z pracy na własny rachunek Wynagrodzenia i płace PNB od strony wydatków Definicja PKB Definicja PNN Definicja dochodu narodowego

Źródła literatury podstawowej Begg D.: Ekonomia cz.II, PWE, wydanie II – s.17-46 Kamerschen, McKenzie, Nardinelli, Ekonomia, Wyd. Solidarność, wydanie III s. 107-120 Samuelson, Nordhaus: Ekonomia 1, PWN, wydanie I, -s. 133-150, 170-199