Dydaktyka literatury w zasobach WWW Ewa Turkowska

Plan 1.Wstęp 2.Konteksty teoretyczne: 2.1. Umiejscowienie problematyki w dydaktyce literatury i literaturoznawstwie 2.2. Przesłanki dydaktyczne zastosowania internetu w dydaktyce literatury na studiach filologicznych i nauczycielskich 2.3. Wyjaśnienie pojęć 2.4. Możliwości kształcenia literackiego w Internecie 3. Przegląd materiałów do nauczania literatury 3.1. Aspekt treściowy: treści literackie w WWW 3.2. Aspekt metodyczny: materiały dydaktyczne w WWW 4. Omówienie przykładowych materiałów z poszczególnych grup wraz z możliwościami ich zastosowania w kształceniu literackim

1. Wstęp Internet i nowe media zrewolucjonizowały przekaz wiedzy oraz dydaktykę w teorii i praktyce. Możliwość dotarcia do nieograniczonych światowych zasobów wiedzy z każdej dziedziny za pomocą komputera i internetu daje studentom i wykładowcom wyjątkowy, nieznany dotychczas komfort pracy. Szczególnie cenne jest to dla studentów filologii obcych, którzy nie muszą już troszczyć się o zdobycie drogich podręczników i rzadkich wydawnictw, potrzebnych do pracy dydaktycznej i naukowej. WWW może z powodzeniem zastąpić dotychczasowe papierowe podręczniki – pod warunkiem, że umiemy z niego korzystać. Mnogość i wizualna atrakcyjność wiedzy zawartej w zasobach WWW stwarza złudne przekonanie, że nauczanie jest obecnie łatwe jak nigdy. Jest jednak odwrotnie: wielka ilość przekazywanych na stronach WWW informacji powoduje, że łatwo się w nich zgubić, szczególnie studentom nie mającym obycia w czytaniu, przyswajaniu i selekcji informacji w języku obcym. Stąd wynika potrzeba zaoferowania im przewodnika po zasobach wiedzy literackiej w WWW. Jest to ważnym zadaniem wykładowcy. Niezwykle ważne jest odpowiednie podejście metodyczne do pracy z materiałami WWW, co wymaga od wykładowców wysokich jak nigdy dotąd umiejętności dydaktycznych.

2. Konteksty teoretyczne Dydaktyka ogólna MedioznawstwoLiteraturoznawstwo Kulturoznawstwo Pedagogika WWW w dydaktyce literatury

2. Konteksty teoretyczne 2.1. Umiejscowienie problematyki w dydaktyce literatury i literaturoznawstwie Dydaktyka ogólna Dydaktyka mediów Dydaktyki przedmiotowe Dyd. literatury Dyd. internetu

Pojawienie się Internetu modyfikuje wszystkie trzy zasadnicze obszary dydaktyki literatury: Cele: uwzględnienie Liternetu i kompetencji medialnej w kształceniu literackim c. kognitywne, pragmatyczne, afektywne (poznawcze, kształcące, wychowawcze) Treści: Wybrane elementy Liternetu jako treści kształcenia Metody: metodyka pracy ze stronami WWW, formatami internetowymi, cwiczenia interaktywne, platformy E-learningowe

2.1. Miejsce w literaturoznawstwie Aspekt literaturoznawczy jest równoznaczny z aspektem treściowym w ramach dydaktyki literatury, chodzi o treści literaturoznawcze wybrane do przekazania w procesie dydaktycznym, (literaturoznawstwo = zbiornik treści do wyboru wg kryteriów dyd, por. rozdz. 3.1.) Liternet (digitale Literatur) ; Primarliteratur - Literatura w Internecie: teksty zdigitalizowane, remediacja tekstu lit - Nowe zjawiska literackie: Literatura internetowa i komputerowa Wiedza o literaturze - wiedza historycznoliteracka na portalach tematycznych i stronach www: np. biografie autorów, epoki i prądy lit. - Sekundarliteratur: interpretacje, omówienia, komentarze Strony naukowców, nauczycieli, hobbistów, studentów, uczniów, powstałe częściowo w procesach dydaktycznych współczesna literatura papierowa reklamowana w www: aktualne życie literackie: strony wydawnictw, portale literackie, E-Ziny literackie, księgarnie internetowe itd. Szeroki zakres treściowy, gdyż wielka część literatury jest obecnie w Internecie.

2.2.Przesłanki zastosowania internetu w dydaktyce literatury na studiach filologicznych i nauczycielskich Społeczeństwo informatyczne: konieczność dopasowania technologii nauczania do wymogów czasu i aktualnego stanu mediów Przyswajanie wiedzy podlega takim samym prawidłowościom na studiach jak w liceum: konieczność oparcia procesu dydaktycznego na studiach na wymogach respektowanych w dydaktyce ogólnej: neurobiologia, kognitywizm, konstruktywizm ! Sytuacja dydaktyczna: konieczność intensywnej pracy własnej studentów dla wyrównania deficytów w poziomie wiedzy i języka + :) wizualna atrakcyjność i możliwość interakcji = większa motywacja wzrost autonomii nauczania dostępność materiałów i możliwość uczenia się niezależnie od miejsca i czasu zysk czasowy: na seminarium więcej czasu na wybrane tematy i działania, inne zadania: ćwiczenie i utrwalanie wiedzy przejmuje aktywność na platformach nauczania i nauka własna online -- :( nie ma badań naukowych jednoznacznie potwierdzających wzrost efektywności nauczania w wyniku stosowania technologii komputerowych i multimediów w procesie dydaktycznym! upośledzenie interakcji socjalnych w grupie uczących się duży nakład pracy wykładowców przy selekcji i opracowaniu dydaktycznym materiałów związane z E-learningiem koszty uczelni

2.3.Wyjaśnienie pojęć Z planowanej ksiazki Literatur auf der Datenautobahn, Jan 2016 Medien: der Medienbegriff umfasst vier Komponenten: 1. Kommunikationsinstrumente, d.h. materielle Zeichen, die zur Kommunikation eingesetzt werden, z.B. Sprachen; 2. Medientechniken, eingesetzt, um Medienangebote in Form von Büchern, Filmen oder s herzustellen, zu verbreiten und zu nutzen; 3. institutionelle Einrichtungen oder Organisationen wie Verlage oder Fernsehen, entwickelt, um Medientechniken zu verwalten, finanzieren, politisch oder juristisch zu vertreten; 4. Medienangebote selbst, die aus dem zusammenwirken aller genannten Faktoren hervorgehen: Bücher, Zeitungen, Fernsehsendungen usw. (nach Renner 2013:4). Internet: technischer Begriff: Weltweites Netzwerk WWW: nur einer der Internet-Dienste: Hypertextstruktur des World Wide Web, das die eigentliche komplexe Angebotsfläche für die Präsentation von Informationen darstellt. Die Hypertextstruktur des WWW als Angebotsfläche entspricht der technischen Vernetzungsstruktur des Internets Internet-Dienste: - , - Chat (Internet Relay Chat, IRC verbindet viele Netzwerke die gleichzeitige textbasierte Kommunikation in Echtzeit ermöglichen), - Telnet, zum Zugriff auf Daten in anderen Rechnern und zur Fernsteuerung von Computern in Form von textbasierten Ein- und Ausgaben - Usenet: Newsgroups. Liternet: Oberbegriff zur Bezeichnung der Gesamtheit verschiedenartiger Bezüge zwischen Literatur und Internet, entstanden aus der Verbindung der beiden Wörter. Er wurde im polnischen Sprachraum von J. Ablewicz und P. Marecki 2001 erfunden und auf einer literaturwissenschaftlichen Tagung in Kraków im Jahre 2002 popularisiert. P. Marecki unterscheidet innerhalb des Liternets mehrere Erscheinungen, die z. T. auch über das Internet hinaus gehen: die Topik des Internets in der traditionellen Druckliteratur, netspeak, also die Sprache der Internetbenutzer, literarisches Leben im Internet, literarische Kommunikationsgemeinschaften, literarische Zeitschrifen online (E-Zine), literarische Portale, Webseiten der Autoren, Hypertexte, Blogs, digitale Literatur, Digitalisierung der Literatur und ihre Veröffentlichung im Internet, selfpublishing, E-Books, Bücherverkauf in Online-Büchereien * Mediendidaktik

2.4. Możliwości kształcenia literackiego (lit. Lernen) w internecie 1. Internet jako narzędzie, pomoc techniczna do pracy na zajęciach i poza nimi nad treściami literackimi, wg. zasad wypracowanych przez dydaktyke ogólną i dydaktykę mediów: ćw interaktywne, formaty Web WWW jako biblioteka z tekstami źródłowymi, (Primärliteratur), czyli 'literatura w Internecie', teksty zdigitalizowane: 3. WWW jako biblioteka z wiedzą fachową, literaturoznawczą (Sekundärliteratur) i dydaktyczną 4. Zycie literackie w WWW 5. Literatura internetowa i komputerowa jako treść nauczania, wybrane projekty 6. Literatura internetowa i komputerowa jako inspiracja do tworzenia własnych dziel przez uczniow

3. Przegląd materiałów do nauczania literatury 3.1. Aspekt treściowy: treści literackie w WWW Wybrane zagadnienia z obszaru literaturoznawstwa 1.WWW jako biblioteka z tekstami zródłowymi: literatura zdigitalizowana, cyfrowe remediacje tekstów literackich jako tekst lub nagrania audio i wideo a) literatura zdigitalizowana w archiwach tekstowych b) remediacje tekstów literackich w nagraniach audio c) audiowizualne remediacje tekstów literackich w nagraniach wideo. 2. WWW jako biblioteka z wiedzą fachową: a) wiedza historycznoliteracka (epoki, autorzy ich dzieła), b) leksykony, encyklopedie do teorii i historii literatury, w postaci tekstowej oraz w materiałach audiowizualnych, dostępnych w mediotekach online lub na You Tube: c) filmy dokumentalne i edukacyjne o epokach i autorach, d) audycje radiowe i telewizyjne o literaturze, wywiady, rozmowy, krytyka literacka, programy literackie, info o nowościach wydawniczych, omówienia książek e) literatura naukowa w postaci tekstowej.

1.WWW jako biblioteka z tekstami źródłowymi Literatura zdigitalizowana, cyfrowe remediacje tekstów literackich jako tekst lub nagrania audio i wideo a)literatura zdigitalizowana w archiwach tekstowych np. Gutenberg-Spiegel, Lyrikline i in b)wizualne remediacje tekstów literackich np. wizualizacje wierszy: *tekst+obraz, *z recytacją; hobbysci lub uczniowie Rilke - Ich liebe dich, du sanftestes Gesetz c) remediacje tekstów literackich w nagraniach audio, np. Horbucher auf Librivox wolontariusze; open sourcehttps://librivox.org/ d) audiowizualne remediacje tekstów literackich w nagraniach wideo. - Lyrik fur alle "Der Typ ist gewöhnungsbedürftig„ - Russe wagt Klassik: N. Jegorow, gut aussehender junger Mann, sehr motivierend Animacje: Playmobilfilme: Wilhelm Tell -ein Playmobilfilm I, 1: dydaktyczne znaczenie remediacji i prac projektowych: dzieki atrakcyjnosci nowych mediow uczniowie zaczynaja sie interesowac literaturą; autor tego wideo pierwsza czesc zrobil jako projekt na lekcje lit w szkole, ale dalsze juz z wlasnej woli

2.WWW jako biblioteka z wiedzą fachową Materiały w postaci tekstowej oraz w materiałach audiowizualnych w mediotekach online lub na You Tube. Linki do lektur na a)wiedza historycznoliteracka (epoki, autorzy ich dzieła), - Goethezeitportal - Weimarpedia dzielo uczniowhttp:// b) materiały do teorii i historii literatury: leksykony, encyklopedie - Einladung zur Literaturwissenschaft due.de/einladung/ due.de/einladung/ c) filmy dokumentalne i edukacyjne o epokach i autorach, d) audycje radiowe i telewizyjne o literaturze, wywiady, rozmowy, krytyka literacka, programy literackie, wiadomości o nowościach wydawniczych, omówienia książek - Das literarische Quartet mit Reich-Ranicki - Lauter schwierige Patienten mit Reich-Ranicki Folge 01 - Bertolt Brecht (2001) doskonały ze wzgl dyd kontrowersyjny prowokator, emocjonalny, nie obojetny, lecz zaangazowany milosnik literatury e) literatura naukowa w postaci tekstowej, przez Google Books, Google Scholar itp.

3.2. Aspekt metodyczny: materiały dydaktyczne w WWW 3. Materiały dydaktyczne i pomocnicze do przeprowadzenia lekcji: a) materiały tekstowe sporządzone przez nauczycieli dla nauczycieli np. na serwerach i platformach edukacyjnych: ćwiczenia, teksty źródłowe, linki do informacji w WWW: portale tematyczne, filmy itp. Lehrer Oline Teachsam.de - Dürrenmatt, Der Besuch der alten Dame, _0.html, hier zB. Figurenkonstellation _0.html html b) materiały wydawnictw dydaktycznych (tekstowe i audiowizualne), - Video-Lektürehilfen von Klett Fit in Literatur. Video-Lektürehilfen von Klett-Lerntraining infantylnyhttp:// c) materiały wideo sporządzone przez instytucje oświatowe, nauczycieli, hobbistów, uczniów dla nauczycieli i uczniów np na You Tube, - Deutschstunde online - Schneller lesen - Sofatutor einloggen Preisehttp:// d) programy ćwiczeń interaktywnych, e) Web Quest, czyli praca metodą projektów online.

Programy ćwiczeń interaktywnych Deutsche Literaturgeschichte in Übungen Ergänzung zum Buch Deutsche Literaturgeschichte in Übungen von Ewa Turkowska, Radom Bezplatny pdf z książką Ubungen von der Autorin und den Studentinnen und Studenten des Fremdsprachenkollegs in Radom konzipiert. Opisany w : Interaktive Übungen im literarischen Lernprozess. W: Turkowska, Ewa (red.): Kształcenie nauczycieli języków obcych. Radomskie Towarzystwo Naukowe, Radom 2013, str Online: Von hier aus „Nutzliche Links” zu Materialien aller Art im WWW Strona główna Literaturdidaktik

Przykłady z praktyki dydaktycznej Do jednego tematu stosowane sa wszystkie typy materiałów, np.: Nützliche Links zum Hildebrandslied ze strony Remediatisierte Lit als Audio-Video-Datei auf You Tube Hildebrandslied in der originellen Sprachfassung, von der Heavy-Metall-Band MENHIR vorgesungen, mit Film: Hildebrandslied als Nachdichtung von TRANSIT vorgesungen: Manuskript, Textarchiv, digitalisierte Bibliothek Chronologie/08Jh/Hildebrand/hil_text.htmlhttp:// Chronologie/08Jh/Hildebrand/hil_text.html Volltext mit Übersetzung: Textarchiv, digitalisierte Lit, remediatisiert als digitaler Text Tak samo do wszystkich tekstow literackich, por strona Epochenuberblick

Links zu Die Leiden des jungen Werther Ein scherzhafter Einstieg mit "Schneller lesen" von Vegas: Vollständiger Text von Werther: Artikel „Was ist wahr bei Werther?" eine gute Interpretation von Werther als Prezi-Präsentation: Kurze Interpretationsansätze: Inhalt und Kommenar D287-Goethe-Johann-Wolfgang-Die-Leiden-des-jungen-Werther-Analyse- Interpretation.php Die Oper Werther im Vergleich mit Goethes Roman Inhaltsangabe der Oper Werther von Jules Massenet Die verfilmte Oper Werther von Jules Massenet Arie Werthers - Jonas Kaufmann D287-Goethe-Johann-Wolfgang-Die-Leiden-des-jungen-Werther-Analyse- Interpretation.php

Links zu Die Räuber Übersicht über Inhalt, Interpretation und Zusatzmaterialien Entstehungsgeschichte, der historische und literarische Stoff: Filmtrailer Die Räuber Zusammenfassung des Dramas, verfilmt mit Playmobil-Figuren Zusammenfassung mit Zeichnungen: Marcel Reich-Ranicki über Schillers Die Räuber Links zu Kabale und Liebe Trailer zum Film Kabale und Liebe von Leander Haußmann: Verfilmung des Dramas von Leander Hauβmann auf You Tube: Kabale und Liebe ein Hörbuch von Librivox (langsam und gut hörbar vorgelesen) oqv Fiktives Interview mit dem Autor F. Schiller über sein Drama und eine kurze Theateraufführung der Schüler Klasse 10b des Clemens August Gymnasiums Cloppenburg: oqv

Podsumowanie: typowe zastosowania najwięcej zastosowań materiałów www w fazach przed i po recepcji tekstu, por. żółta książka Przed recepcją tekstu: uzycie gotowych remediacji lit. i materiałów audiowizualnych w celu przygotowania do recepcji tekstu (choc w tej fazie sa tez zadania produktywne) Podczas recepcji: czytanie online, słuchanie audiobooków Po recepcji tekstu: protokołowanie wyników pracy w grupach np. za pomocą zdalnych edytorów tekstu publikacja wyników pracy w grupach online: blog, facebook, strona www, na platformie E-learningowej i in. kreatywna praca nad produkcją własnych remediacji audiowizualnych tekstu lit, ●Poszerzenie recepcji tekstu o remediacje artystyczne: ekranizacje, słuchowiska, in. zjawiska i literatury cyfrowej: Fan Fictions, multimediale Erzahlwelten i in.

Dziękuję za uwagę