1

H UMAN C APITAL D ORADZTWO E UROPEJSKIE DORADZTWO PODATKOWE Lokalne Forum Biznesu Ernst & Young Tomasz Ciszewski Tomasz Napierała Witold Waśkowiak Ernst & Young Poznań, 9 maja 2005 r.

3 Agenda Doświadczenie pierwszych miesięcy funkcjonowania nowych przepisów oraz planowane zmiany: n Część I – Wiążące interpretacje podatkowe Ordynacja podatkowa Tomasz Ciszewski Tomasz Napierała n Część II – Nowa ustawa o VAT Witold Waśkowiak

4 Wiążące interpretacje podatkowe

5 Geneza wiążących interpretacji – Plan Hausnera n Podstawowe założenia: Þ związanie organów podatkowych interpretacją prawa podatkowego w indywidualnych sprawach Þ tzw. zasada nieszkodzenia, w przypadku zastosowania się do błędnej interpretacji n Oczekiwania: Þ pewność co do konsekwencji podatkowych planowanej inwestycji Þ ujednolicenie merytoryczne decyzji i zdyscyplinowanie urzędników do wydawania ich w terminie Þ sposób na niejednoznaczne i często zmieniające się przepisy podatkowe n Silny sprzeciw Ministerstwa Finansów

6 Istota interpretacji - ochrona podatnika n Interpretacje nie są wiążące dla wnioskodawcy, ale wiążą organy podatkowe, które nie mogą wydać decyzji niezgodnej z interpretacją, do której podatnik się zastosował (bez zmiany lub uchylenia postanowienia) n Rozszerzono zakres ochrony - zastosowanie się do interpretacji ogólnej lub indywidualnej nie może szkodzić podatnikowi, co oznacza w szczególności, że w zakresie wynikającym z zastosowania się do interpretacji nie określa się lub nie ustala zobowiązania podatkowego n Wprowadzono mechanizm chroniący przed przewlekłym postępowaniem: W przypadku niewydania interpretacji przez organ w ustawowym terminie wiążące staje się stanowisko wnioskodawcy zawarte we wniosku

7 Uchylenie lub zmiana interpretacji n Interpretacja indywidualna może zostać zmieniona albo uchylona wyłącznie w drodze: Þ decyzji organu odwoławczego wydanej z urzędu, jeśli postanowienie rażąco narusza prawo, orzecznictwo TK lub ETS, w tym także jeśli niezgodność jest wynikiem zmiany przepisów prawa Þ postępowania odwoławczego (po złożeniu zażalenia) n Odroczono moment wygaśnięcia ochrony w razie zmiany albo uchylenia interpretacji: Þ w przypadku podatków rozliczanych miesięcznie począwszy od rozliczenia podatku za miesiąc następujący po miesiącu, w którym decyzja zmieniająca interpretację została doręczona wnioskodawcy Þ w przypadku podatków rozliczanych rocznie począwszy od rozliczenia podatku za rok następujący po roku, w którym decyzja zmieniająca została doręczona wnioskodawcy

8 Próba oceny n Reakcja na zmienność urzędniczych poglądów n Nacisk na niezmienność interpretacji i maksymalną ochronę indywidualnego adresata n Ogromna odpowiedzialność organów podatkowych n Wątpliwości co do zgodności z art. 84 Konstytucji oraz zasady powszechności i równości opodatkowania n Ryzyko nadmiernie ostrożnych zachowawczych praktyk organów podatkowych n Nacisk organów podatkowych na prawidłowość formalną wniosków n Ryzyko sprzecznych interpretacji uzyskanych przez strony tej samej transakcji gospodarczej

9 Próba oceny c.d. n Nierezydenci bez statusu podatnika – brak możliwości wystąpienia o interpretacje n Problem naruszenia zasady praworządności: Þ izba skarbowa zmienia postanowienie interpretacyjne z urzędu tylko w razie rażącego naruszenia prawa Þ zbyt daleko idąca trwałość interpretacji i jej prymat nad ustawą: zmiana prawa nie powoduje automatycznego wygaśnięcia interpretacji, a udzielona przez nią ochrona może rozciągać się nawet na dwa lata po zmianie przepisów n Związanie organu podatkowego negatywną interpretacją w trakcie kontroli n Kwestia traktowania zwolnienia od podatku jako pomocy publicznej

10 Interpretacje podatkowe w Polsce – dane statystyczne n 2003 r.: Þ urzędy skarbowe wydały 30 tys. interpretacji Þ izby skarbowe wydały 3,5 tys. interpretacji (w drodze nadzoru interpretacji wydawanych przez urzędy skarbowe) n 2004 r.: Þ urzędy skarbowe wydały 60 tys. interpretacji Þ izby skarbowe wydały 4,5 tys. interpretacji Źródło: dane Ministerstwa Finansów

11 Praktyka – I kwartał 2005 r. n złożono ponad 22 tys. wniosków n wnioski dotyczyły: Þ 50% - VAT Þ 30 % - PIT n urzędy wydały ok. 10 tys. interpretacji n ok. 2,5 tys. wniosków pozostawiono bez rozpatrzenia ze względu na nieuzupełnienie braków przez podatnika mimo prawidłowego wezwania n prognozy dotyczące oblężenia urzędów skarbowych nie sprawdziły się: Þ duże wymagania formalne (w styczniu 41% wniosków było dotkniętych brakami formalnymi, liczba wniosków wymagających uzupełnienie stopniowo ulega zmniejszeniu) Þ obawa przed ściągnięciem na siebie kontroli skarbowej Źródło: dane Ministerstwo Finansów

12 Ordynacja podatkowa – planowane zmiany

13 Uprzednie porozumienia cenowe (Advance Pricing Arrangements - APA) Porozumienia jednostronnedwustronnewielostronne n wydawane przez Ministra Finansów w formie decyzji na wniosek podmiotu krajowego n transakcje w toku i przyszłe n planowane wejście w życie - 1 stycznia 2006 r.

14 Procedura uzyskania APA (1) 1.Informacja wstępna o APA 2.Wniosek obejmujący m.in.: Þpropozycję metody ustalania ceny transakcyjnej Þdokumenty mające istotny wpływ na wysokość ceny transakcyjnej Þpropozycję okresu obowiązywania porozumienia Þwykaz podmiotów powiązanych 3.Opłata od wniosku - 1% wartości transakcji ÞAPA jednostronne: 5 tys. – 50 tys. zł ÞAPA dwu- i wielostronne: 50 tys. – 200 tys. zł

15 Procedura uzyskania APA (2) 4.Postępowanie: Þspotkania uzgodnieniowe, Þzakończenie bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu: 6 miesięcy – APA jednostronne 12 miesięcy – APA dwustronne 18 miesięcy – APA wielostronne 5.Decyzja w sprawie porozumienia Þuznaje prawidłowość metody ustalania ceny transakcyjnej, algorytm kalkulacji ceny oraz inne reguły stosowania metody Þtermin obowiązywania nie dłuższy niż 3 lata – możliwość przedłużenia o kolejne 3 lata Þmożliwość zmiany lub uchylenia decyzji w przypadku zmiany stosunków gospodarczych powodującej rażącą nieadekwatność metody ustalania ceny transakcyjnej

16 APA – korzyści n minimaliacja/uniknięcie ewentualnych sporów z władzami podatkowymi na tle cen transferowych n zmniejszenie ryzyka podwójnego opodatkowania n istotny instrument zwiększenia pewności inwestowania

17 Pytania i odpowiedzi

18 Część II. Nowa ustawa o VAT

19 Źródła zasady neutralności VAT n I Dyrektywa - prawo do odliczenia podatku naliczonego Þ Przy każdej transakcji zostanie naliczony podatek od wartości dodanej, obliczony od ceny towarów lub usług według stawki właściwej dla tych towarów lub usług, po odliczeniu podatku od wartości dodanej poniesionego przy nabyciu różnych elementów kosztowych n VI Dyrektywa - prawo do odliczenia podatku naliczonego Þ W zakresie, w jakim towary i usługi wykorzystywane są do celów transakcji opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia od podatku przypadającego do zapłaty (…) n Zgodnie z orzecznictwem ETS, wszelkie odstępstwa od zasady neutralności powinny mieć charakter wyjątkowy

20 Jaśniejsze zasady opodatkowania n Rozszerzenie zakresu opodatkowania VAT n Co do zasady wszelka działalność ekonomiczna podlega opodatkowaniu Þ Dostawy towarów Þ Świadczenie usług, czyli każde świadczenie niebędące dostawą towarów n Eliminuje to niepewność co do możliwości opodatkowania transakcji, a w konsekwencji także odliczenia podatku naliczonego

21 VAT bardziej fair - współczynnik n Struktura sprzedaży kalkulowana na bazie rocznej Þ wstępnie - w oparciu o strukturę sprzedaży z roku ubiegłego Þ ostateczna korekta wyliczeń na koniec roku podatkowego w oparciu o strukturę sprzedaży danego roku n Uproszczenie: Þ Proporcja > 98% - prawo do odliczenia 100% podatku Þ Proporcja 2% - brak prawa do odliczenia n W celu eliminacji dysproporcji wyłączono niektóre rodzaje transakcji z obliczania współczynnika: Þ Sporadyczne transakcje dotyczące nieruchomości i finansowe, środki trwałe i wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji

22 Korekta deklaracji n Wydłużenie terminu do korekty podatku naliczonego przez korektę deklaracji: Þ W przypadku niedokonania odliczenia w okresie, w którym wystąpiło prawo do odliczenia - podatnik może obniżyć kwotę podatku należnego w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do odliczenia Þ Przedawnienie zobowiązań podatkowych – 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku

23 Zwrot nadwyżki podatku n VI Dyrektywa – art. 18 (4) Jeśli za dany okres rozliczeniowy kwota przysługujących odliczeń przekracza kwotę podatku należnego, Państwo Członkowskie może dokonać zwrotu lub przenieść nadwyżkę na okres następny, na warunkach ustalonych przez dane państwo n Korzystniejsze zasady zwrotu – prawo do zwrotu bezpośredniego przysługuje generalnie w każdym przypadku W przypadku nadwyżki podatku naliczonego nad należnym podatnik ma prawo do przeniesienia jej na następny miesiąc lub zwrotu różnicy na rachunek bankowy n Praktyka po 1 maja 2004 r. - ? Zgłaszany wymóg istnienia sprzedaży opodatkowanej w miesiącu, za który dokonywany jest zwrot w przypadku nadwyżki podatku naliczonego nad należnym z wcześniejszych okresów

24 Co nas jeszcze czeka – nowelizacja ustawy o VAT n Ulga za złe długi – możliwość korekty podatku należnego w przypadku nieściągalnych należności n Odliczenie z tytułu zakupu samochodów osobowych – zwiększenie kwoty podatku do odliczenia

25 Podsumowanie n Dostosowanie przepisów do wymogów VI Dyrektywy n Uporządkowanie przepisów i uproszczenie procedur w obrocie towarami n Upowszechnienie prawa do zwrotów bezpośrednich n Zwiększenie zakresu odliczeń podatku naliczonego

26 Pytania i odpowiedzi

27 Kontakt Ernst & Young ul. Paderewskiego Poznań Tel. (061) Tomasz Ciszewski Tomasz Napierała Witold Waśkowiak