STATYSTYKI PRZEDSIĘBIORSTW Autor: Maciej Górski

Definicja przedsiębiorstwa Przedsiębiorstwo jest to wyodrębniona prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie jednostka, prowadząca działalność gospodarczą. Najczęściej definiowanym celem działalności przedsiębiorstwa jest osiąganie zysku lub zaspokajanie potrzeb konsumentów. W jego skład mogą wchodzić mniej lub bardziej odrębne jednostki gospodarcze, nazywane zakładami. Przedsiębiorstwo posiada samodzielność ekonomiczną. Może również, lecz nie musi, posiadać osobowość prawną.

Definicja firmy Potocznie przedsiębiorstwo określa się również jako "firmę", jednak słowo to ma inne znaczenie prawne. Firma bowiem w ujęciu prawnym, jest to nazwa podmiotu gospodarczego ujętego w Kodeksie cywilnym. Natomiast w języku potocznym i ekonomii określenie "firma" jest synonimem przedsiębiorstwa.

Rodzaje przedsiębiorstw wg UE Przedsiębiorstwo zatrudniające więcej niż 250 osób i posiadające obrót większy niż 50 mln euro lub całkowity bilans roczny większy niż 43 mln euro jest przedsiębiorstwem dużym. Źródło: http://www.grupaimage.com.pl

Europejska Klasyfikacja Działalności Europejska Klasyfikacja Działalności (EKD) jest to usystematyzowany zbiór rodzajów działalności społeczno-gospodarczych występujących w gospodarce narodowej, inaczej: klasyfikacja działalności gospodarczej. Została opracowana na podstawie projektu wydawnictwa Biura Statystycznego Europejskiej Wspólnoty EUROSTAT. Rodzaje działalności określane są jako: podstawowe(rolnictwo), drugorzędne(rybactwo), trzeciorzędne(pośrednictwo finansowe), pomocnicze.

Sposób konstrukcji wykresów Wykresy będą tworzone według poszczególnych sektorów działalności: przemysłu, budownictwa, handlu, usług. Dane przekrojowe dotyczą przede wszystkim Polski i krajów UE. Dane czasowe tworzone są dla Polski i wybranych krajów Unii Europejskiej (zdarzają się rónież wykresy dla całej Unii) w okresie 1999-2010, charakteryzujących się bardzo rozwniętymi gospodarkami i skrajnymi wartościami statystyk. Przedstawię również najnowszy raport Doing Business dla Polski.

Źródło: World Bank

Średni czas potrzebny do założenia firmy (w dniach) - intepretacja Wykres przedstawiający średni czas potrzebny w danym obszarze do założenia firmy informuje nas, że do 2004 roku we wszystkich krajach Unii Europejskiej wskaźnik ten był wyższy od wskaźnika Polski. Jednakże od 2003 roku widać wyraźny trend malejący w krajach UE, podczas gdy w Polsce widać minimalny trend rosnący. W 2010 roku ów wskaźnik wynosił w Polsce średnio 32 dni, a w UE 14 dni.

Źródło: World Bank

Średni czas potrzebny do zbudowania magazynu (w dniach) - interpretacja Wykres wyraźnie pokazuje, że średni czas potrzebny do zbudowania magazynu w Polsce jest o wiele dłuższy niż w UE i wynosi na przestrzeni całego szeregu czasowego ok. 310 dni. W całej UE natomiast średnia tego wskaźnika wynosi ok. 190 dni i jest ona dość stabilna.

Źródło: World Bank

Średni czas potrzebny do zarejestrowania nieruchomości (w dniach) - interpretacja Średni czas do zarejestrowania nieruchomości jest ponownie o wiele dłuższy w Polsce niż w UE. Do 2009 roku wynosił on ok. 200 dni, ale w 2010 roku zmniejszył się do ok.150 dni, co pozwala żywić nadzieję, że sytuacja uległa poprawie. W UE bowiem występuje w tej kwestii wyraźnie trend malejący i choć dawniej wskaźnik ten wynosił ok. 50 dni, w 2010 roku jego średnia wynosiła ok. 35 dni.

Źródło: World Bank

Średni czas wykonia kontraktu (w dniach) - intepretacja Polska w egzekwowaniu kontraktu ponownie prezentuje się gorzej od UE. Choć w 2007 roku nastąpiła poprawa o 160 dni, to nadal wykonawcy w naszym kraju potrzebują o ok. 300 dni więcej na zrealizowanie kontraktu niż wykonawcy w Unii Europejskiej.

Źródło: World Bank

Czas potrzebny do przygotowania, zapłacenia i pobrania podatku (w godzinach) - intepretacja Od 2009 roku w Polsce miała miejsce wyraźne skrócenie czasu potrzebnego do przygotowania i zapłacenia podatku przez przedsiębiorcę, w 2010 roku wynosił on 325 godzin z wcześniejszych 418 godzin. W UE również występuje trend malejący i w 2010 roku wskaźnik ten wynosił nieco ponad 200 godzin.

Źródło: World Bank

Średni czas postępowania upadłościowego (w latach) - intepretacja Wskaźnik średniego postępowania upadłościowego w Polsce na przestrzeni ostatnich 12 lat jest bardzo niestabilny. W 2006 roku byliśmy blisko zrównania z wartością wskaźnika UE, jednak w 2010 roku różnica była jak dotąd największa ( w owym roku w UE czas postępowania upadłościowego wynosił ok. 1,9 lat, a w Polsce 3 lata).

Źródło: World Bank

Rozpoczynanie działalności w Polsce - intepretacja Poprzednie dwa wykresy wskazują, że do 2006 roku w Polsce następowała stabilizacja wśród ilości osób rozpoczynających działalność gospodarczą. Średnio, co roku powstawało wówczas 13000 nowych przedsiębiorstw. W 2007 roku dzięki wzrostowi gospodarczemu nastąpił wzrost wartości obu wskaźników. W 2008 roku, mimo, że coraz więcej osób zdecydowało się na założenie firmy, powstawało mniej przedsiębiorstw – zapewne z powodu rozpoczynającego się kryzysu. Przeczekanie tego okresu spowodowało szczyt w 2009 roku, a skutki kryzysu odczuwalne były w 2010 roku, w którym ponownie powstało mniej przedsiębiorstw.

Źródło: World Bank

Koszty rozpoczynania działalności gospodarczej w Polsce i UE (27) - intepretacja Koszty rozpoczynania działalności gospodarczej w okresie 1999 – 2010 są o wiele większe w Polsce niż w UE. W Unii Europejskiej szczyt nastapił w 2003 roku, po czym (zapewne z powodu przystąpienia 10 krajow do UE) wskaźnik ten malał z roku na rok. Od 2008 roku w Polsce można także spostrzec wyraźny trend malejący ( w 2010 roku koszty te w naszym kraju wynosiły ok. 17% PNB per capita).

Źródło: World Bank

Inwestycje przedsiębiorstw prywatnych w Polsce - interpretacja Coraz więcej osób i instytucji prywantych inwestuje w technologię transportową w Polsce. Na początku poprzedniej dekady bardziej popularne były jednak wśród inwestorów usługi telekomunikacyjne (głównie inwestycje w potentata – TP SA, które powoli tracą na popularności, choć w 2010 roku można dostrzec odbicie. Inwestycje w przemysł energetyczny od 2008 roku ponownie się uaktywniły, ze względu na prywatyzację przedsiębiorstw państwowych i zapewne będą się powiększać w kolejnych latach.

Źródło: World Bank

Wielkość wszystkich podatków w stosunku do wielkości zysków handlowych w Polsce (%) - interpretacja Polska charakteryzuje się coraz mniejszą relacją wartości wszystkich podatków, które muszą zapłacić przedsiębiorstwa do wielkości ich zysków. W szczytowym momencie w 2005 roku wynosiła ona ponad 50% podczas, gdy w dołku w 2010 roku wynosiła ok. 44%.

Źródło: World Bank

Procent kosztów celnych w całkowitej wartości produktów w Polsce - intepretacja Rola kosztów celnych zmniejsza się z każdym rokiem, dzięki otwartym granicom w ramach unii celnej. Z 4% w 2001 roku ( i o wiele większą wartością w latach 90-tych) w 2010 roku wynoszą one średnio ok. 1,75% całkowitej wartości produktu.

Źródło: Eurostat

Indeks produkcji przemysłowej w wybranych krajach UE (2005 = 100) Indeks produkcji przemysłowej majacy swoją podstawę w 2005 roku doskanale pokazuje jak Polska skorzystała w tej kwestii z przystąpienia do UE. Spośród wszystkich branych pod uwagę krajów UE, Polska jest niekwestionwanym liderem w dynamice wielkości produkcji przemysłowej, która była tylko nieco zachwiana przez kryzys finansowy w 2009 roku (mimo, że przed 2004 rokiem była na końcu stawki, a przewodziła Portugalia). W ostatnich trzech latach wszystkie pozostałe kraje odnotowały gwałtowny spadek produkcji, a najgorzej kryzys zniosła Hiszpania.

Źródło: Eurostat

Indeks cen producenta w poszczególych krajach (2005=100) - intepretacja Inflacja przedstawiona w postaci wskaźnika PPI – indeksu cen producentów niezmiernie od 1999 roku (z przerwą w 2009 roku) rośnie w danych krajach UE. Co jest bardziej niepokojące, w Polsce indeks PPI ma o większą dynamikę wzrostu, która najprawdopodobniej będzie się dostosowywała do trendów europejskich.

Źródło: Eurostat

Indeks obrotu dóbr przemysłowych w poszczególnych krajach (2005=100) Wykres produkcji przemysłowej wskazywał, że w Polsce występuje duża podaż produktów przemysłowych. Indeks obrotu prezentuje natomiast, że w Polsce mamy do czynienia również z dużym popytem na produkty przemysłowe, którego dynamika jest o wiele większa od dynamiki najbogatszych krajów UE. W 2009 roku jednak, Polska dopasowała się do pozostałych członków UE i zanotowała niemal identyczny spadek popytu (Hiszpania ponownie nie może odbudować swojej pozycji sprzed kryzysu).

Źródło: Eurostat

Wielkość nakładu pracy w sektorze przemysłowym w poszczególnych krajach (2005=100) - intepretacja Wszystkie kraje charakteryzuje spadek nakładu pracy w sektorze przemysłowym. Wynika to z trzech powodów: zwiększa się produktywność zatrudnionych, przez nakład pracy na jednego zatrudnionego zmniejsza się. kryzys finansowy spowodował wiele zwolnień pracowników i bankructw przedsiębiorstw przemysłowych. coraz mniej osób jest zatrudnionych w przemyśle ze względu na komputeryzację oraz migrację do sfery usług.

Źródło: Eurostat

Indeks obrotów handlowych w poszczególnych krajach (2005 = 100) - intepretacja Polska ponownie jest liderem w przyroście obrotów handlowych spośród krajów wymienionych na wykresie. We wszystkich krajach widać także niezachwiany trend rosnący w tej kwestii, co oznacza, że kryzys finansowy nie miał dużego wpływu na poziom handlu detalicznego i hurtowego.

Źródło: Eurostat

Indeks nakładu pracy dóbr handlowych w poszczególnych krajach (2005=100) - intepretacja Jak można zauważyć na wykresie nakłady pracy od 2005 roku na dobra handlowe wyraźnie rośnie w Szwecji i Polsce. W Hiszpanii i Portugalii mamy do czynienia ze spadkiem tego wskaźnika, co może wynikać z kłopotami zadłużeniowymi tych państw i zwalnianiem pracowników. Należy oceniać pozytywnie fakt, że w Polsce rośnie popyt na dobra handlowe ( w tym eksportowe), a co za tym idzie nakłady pracy.

Źródło: Eurostat

Indeks produkcji budowlanej w poszczególnych krajach UE (2005=100) - intepretacja Indeks produkcji nowych budów wyraźnie wskazuje, że w naszym kraju następuje duża podaż nowych budynków, podczas, gdy w Hiszpanii i Portugalii w tej kwestii postępuje kryzys (wysokie ceny, surowe warunki kredytów hipotecznych i brak popytu ze strony obywateli). Dołek w 2004 roku spowodowany był większą izolacją od krajów UE przed niż po przystąpieniu do unii.

Źródło: Eurostat

Indeks nowych zamówień w budownictwie w poszcególnych krajach UE (2005 = 100) - interpretacja Brak danych dla Polski w tym zakresie powoduje, że porównamy ogólną tendencję w krajach europejskich. Kryzys finansowy spowodował duży spadek zamówień na nowe budy wśród 16 krajów UE. Prawdziwy kryzys w tym względzie panuje w Hiszpanii, mimo braku biurokratycznych przepisów. Dość dobrze prezentują się Niemcy i Francja, od dna odbija się Portugalia. Jednak ogólnie w 2010 roku było mniej zamówień niż w 2005 roku, ale więcej niż w 2000 roku.

Źródło: Eurostat

Indeks nakładów pracy w budownictwie w poszczególnych krajach UE (2005 = 100) - intepretacja Kryzys zamówień budowniczych w Hiszpanii i Portugalii potwierdzony został przez wielkość nakładów pracy w tym sektorze gospodarki. Niemcy i Polska do 2004 roku odnotowywały duży spadek tego wskaźnika, lecz w ostatnich latach powoli zwiększały one nakłady pracy w budownictwie ( Polska podobnie jak Szwecja zwiększyła nakłady niemal o 20% od 2005 roku).

Źródło: Eurostat

Indeks cen nowych budynków mieszkalnych w poszczególnych krajach UE (2005 = 100) - intepretacja Dynamika cen nowych budynków w każdym kraju UE jest niezwykle podobna. Wyróżnia się tutaj Wielka Brytania, w której przed 2005 rokiem następował gwałtowny wzrost cen. Wysoka korelacja dynamiki cen spowodowana jest globalizacją i internacjonalizacją społeczeństwa.

Źródło: Eurostat

Indeks pozwoleń na budowę w poszczególnych krajach UE (2005 = 100) - intepretacja Powyższy wykres należy podzielić na dwa okresy. Od 1999 roku do 2006 roku w większości krajów następowała zwiększona dynamika ilości pozwoleń na budowę (wyjątek: Niemcy i Portugalia). Od 2007 roku widać powolny spadek dynamiki pozwoleń na budowę zanegowany w 2010 roku (wyjątek: Polska, która swój szczyt osiągnęła w 2007 roku).

Specyfika Raportu Doing Business Doing Business Report (DBR lub DB) to studium opracowane przez Grupę Banku Światowego od 2004 r. co roku, skierowany do pomiaru kosztów działalności firm wykonawczych w 183 krajach w 2010 roku. DBR jest powszechnie znany i używany przez naukowców, decydentów, polityków, ekspertów w dziedzinie rozwoju, dziennikarzy i przedsiębiorców, aby przeciwdziałać biurokracji i promować nowe reformy. Ranking ten pomaga określić konkurencyjność i przedsiębiorczość wybranych krajów.

Raport Doing Business dla Polski Zaprezentuję teraz najnowszy raport Doing Business dla Polski. Zawiera on ranking Polski dla 2011 roku i porównanie z poprzednim rokiem dla wybranego czynnika ekonomicznego związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ranking dla Polski

Interpretacja rankingu Pierwsze dwa wskaźniki prezentują fakt, że w Polsce są ogromne trudności z założeniem własnego biznesu i wydawaniem pozwoleń na rozpoczęcie nowych budów. Niemniej jednak w 2011 roku zanotowaliśmy poprawę o dwie pozycje. W rejestracji nowych nieruchomości niezmiennie plasujemy się w środku stawki.

Interpretacja rankingu c.d. Wyraźną poprawę pozycji Polska zanotowała w wielkości podatków. Nadal jednak wielkość naszych obciążeń podatkowych jest ponad średnią dla wszystkich krajów. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, że w naszym kraju jest coraz więcej zamykanych przedsiębiorstw.

Interpretacja rankingu c.d. Nasz kraj charakteryzuje się bardzo dobrym dostępem do kredytów dla przedsiębiorstw. Dostęp ten prezentuje się na dość stabilnym poziomie. W środku stawki jesteśmy w takich dziedzinach działalności gospodarczej jak sprawność handlu zagranicznego, egzekwowanie kontraktów i w ochronie interesów inwestorów.

Interpretacja rankingu c.d. Ogólnie można stwierdzić, że Polska charakteryzuje się zbyt rozbudowaną biurokratycznie strukturą, bardzo dobrze rozwiniętym systemem finansowym i kapitałowym oraz dość dużą śmiertelnością przedsiębiorstw.

Starting a Business

Starting a Business Do założenia własnej firmy należy zrobić sześć kroków. Tylko trzy z nich wymagają opłaty: zgoda notariusza, rejestracja firmy (REGON, NIP itd.) oraz rejestracja na potrzeby VAT. Średnio potrzeba 32 dni aby dopełnić wszystkich formalności podczas zakładania firmy, co jest znacznie powyżej średniej krajów OECD (to samo się tyczy kosztów rejestracji firmy).

Closing a Business Stopa i czas odzysku majątku zainwestowanego w upadających przedsiębiorstwach prezentują się o wiele gorzej w przypadku Polski niż w większości krajów OECD. Koszty postępowania w przypadku likwidacji przedsiębiorstw znajduje się również poniżej normy.

Wielkość obciążeń podatkowych

Wielkość obciążeń podatkowych c.d. Częstość opłat podatkowych w Polsce przekracza średnią krajów OECD ponad dwukrotnie. W przypadku czasu potrzebnego do przygotowania, zapłacenia i pobrania podatku również jesteśmy powyżej średniej. W przypadku Polski relacja podatku CIT do wydatków pracodawców na ubezpieczenie społeczne jest odrobinę mniejsza niż średnia.

Dostępność kredytu dla przedsiębiorstw

Dostępność kredytu dla przedsiębiorstw c.d. Polskie prawo jest bardzo dobrze dopasowane do wymagań jakie wiążą się z udzieleniem kredytu. Chroni ono lepiej interesy dłużnika jak i wierzyciela niż większość krajów OECD. Do informacji o kredytobiorcach w Polsce mają dostęp tylko prywatne firmy.

Podsumowanie Wszystkie wcześniej wymienione statystyki przedsiębiorstw podsumujemy prezentując pewne fakty i główne trendy: * Polska to kraj, który nie jest zbyt przyjazny dla nowych przedsiębiorców (duża biurokratyzacja, koszty, podatki oraz oczekiwania na pozwolenia) * w całej Unii Europejskiej mamy do czynienia z rozluźnieniem przepisów dla tzw. start-upów i ich powolnym przybywaniem.

Podsumowanie obciążenia podatkowe i celne w coraz mniejszym stopniu obciążają zyski przedsiębiorstw polskich. dynamika wielkości produkcji, jej obroty i nakłady pracy w Polsce są o wiele większe na przestrzeni ostatnich 12 lat niż w pozostałych krajach UE. w handlu i w budownictwie Polska także plasuje się w czołówce. Hiszpania i Portugalia od 2007 roku mają ogromne problemy z popytem w sektorze przemysłu, handlu i budownictwa. kryzys finansowy spowodował zaburzenia podażowe i popytowe wśród europejskich przedsiębiorstw.

Co dalej? Przewiduję, że w większości krajów europejskich wzrosną nakłady pracy, produkcja i ilość nowych przedsiębiorców. Portugalia, Hiszpania i Grecja będą miały największe problemy ze stworzeniem odpowiednich warunków dla nowych przedsiębiorców, ze względu na kryzys zadłużeniowy. Polska z dobrze rozwiniętym i sprawnym systemem finansowym, z coraz mniejszymi relatywnie podatkami – może poprawić swoją pozycję w Doing Business. Niewątpliwie nasz kraj potrzebuje przede wszystkim uzdrowienia finansów publicznych do skutecznego promowania przedsiębiorczości.