ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO ROLA INSTYTUCJI ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W ZAPOBIEGANIU WYPADKOM PRZY PRACY I CHOROBOM ZAWODOWYM dr Jan Rzepecki

Zadania ubezpieczenia wypadkowego Wypłata świadczeń pieniężnych Rehabilitacja medyczna i zawodowa Działalność prewencyjna

Struktura wydatków z funduszu wypadkowego ZUS w Polsce w 2010 r Struktura wydatków z funduszu wypadkowego ZUS w Polsce w 2010 r. według rodzajów świadczeń wydatki ogółem – 5 070,9 mln zł

Wydatki z ubezpieczenia wypadkowego w Niemczech w 2010 r Wydatki z ubezpieczenia wypadkowego w Niemczech w 2010 r. na świadczenia pieniężne i rzeczowe w 1000€

Formy oddziaływania instytucji ubezpieczeniowych na zapobieganie wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym Różnicowanie składek na ubezpieczenie wypadkowe (ustalanie taryfy składek dla grup działalności, system kosztowy i wskaźnikowy) Działalność instytucji ubezpieczeniowych w zakresie zapobiegania wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym (opracowywanie przepisów, wydawanie poradników i broszur, doradztwo, pierwsza pomoc, opieka medyczna, szkolenia, dotacje dla małych i średnich przedsiębiorstw)

Organizacja ubezpieczenia wypadkowego PRYWATNE FIRMY UBEZPIECZENIOWE USA, Dania, Finlandia, Grecja, Belgia i Portugalia – wypadki przy pracy SYSTEM UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO ogólne ubezpieczenie społeczne W. Brytania, Irlandia Holandia wydzielone ubezpieczenie wypadkowe Organizacyjnie Szwecja Polska Instytucjonalnie Niemcy, Francja, Austria, Hiszpania, Włochy, Kanada, Luxemburg, Szwajcaria

Przychody i wypłaty z funduszu wypadkowego ZUS w latach 2003-2010 (w tys. PLN) POZIOM BEZPIECZEŃSTWA

Zakres zróżnicowania składki na ubezpieczenie wypadkowe (od 1 stycznia 2003 r.) stopa procentowa składki jest zróżnicowana na poziomie działalności zakres zróżnicowania 0,67% 3,86%(1.04.2012) podstawy wymiaru składek od 1 kwietnia 2006 r. - stopa procentowa składki jest zróżnicowana na poziomie grup działalności i przedsiębiorstw: zakres podwyżek/obniżek składek - 20% + 20% stopy procentowej składki dla działalności - 50% od 1 kwietnia 2009 r. + 50%

Zmiany stopnia zróżnicowania stopy procentowej składki dla przedsiębiorstw w zależności od kategorii ryzyka w kolejnych latach wdrażania systemu ubezpieczenia wypadkowego Kategoria ryzyka dla przedsiębiorstwa jest wyższa niż dla branży co najmniej o 6 kategorii Kategoria ryzyka dla przedsiębiorstwa jest taka sama jak dla branży lub wyższa/niższa o 1 kategorię Kategoria ryzyka dla przedsiębiorstwa jest wyższa niż dla branży co najmniej o 3 kategorie Kategoria ryzyka dla przedsiębiorstwa jest niższa niż dla branży co najmniej o 3 kategorie +50% -50% +20% -20% 2006 2009 2003 Kategoria ryzyka dla przedsiębiorstwa jest niższa niż dla branży co najmniej o 6 kategorii

Przeciętne stopy procentowe składek i zakres ich zróżnicowania w Polsce oraz wybranych krajach UE składka najwyższa składka średnia składka najniższa

Przedsiębiorstwa (w %) w których składka stanowi odczuwalną pozycję kosztów wg przynależności przedsiębiorstw do grup działalności o składce wysokiej, średniej, niskiej wg wielkości przedsiębiorstw

Przedsiębiorstwa (w %) w których nowe zasady różnicowania składki wpłynęły na zwiększenie działań prewencyjnych wg wielkości przedsiębiorstw wg przynależności przedsiębiorstw do grup działalności o składce wysokiej, średniej, niskiej

Wystarczalność nowych zasad różnicowania składki dla celów motywacyjnych w ocenie przedsiębiorstw (w %) wg przynależności przedsiębiorstw do grup działalności o składce wysokiej, średniej, niskiej wg wielkości przedsiębiorstw

Przedsiębiorstwa (w %) planujące realizację działań prewencyjnych w celu uzyskania obniżenia składki wg wielkości przedsiębiorstw wg przynależności przedsiębiorstw do grup działalności o składce wysokiej, średniej, niskiej

Sankcje za nieprawdziwe lub nieterminowo przekazane dane Nieprzekazanie danych lub nieprawdziwe dane mające wpływ na zaniżenie stopy procentowej składki - podwyższenie o 150% prawidłowo naliczonej składki Nieprawdziwe dane powodujące zawyżenie stopy procentowej składki - składka ustalana ponownie za cały okres na podstawie prawdziwych danych

Kontrola danych i wnioski inspektorów pracy 1. Stwierdzenie przez inspektorów pracy nieprawidłowości podczas kontroli u płatników składek – powinien o tym zostać poinformowany ZUS wraz z podaniem prawidłowych danych. 2. Inspektor pracy może wystąpić z wnioskiem do ZUS o podwyższenie o 100% stopy procentowej składki płatnikowi składek u którego w czasie dwóch kolejnych kontroli stwierdzono rażące naruszenie przepisów bhp. 3. Decyzję w sprawie podwyższenia składki na ubezpieczenie wypadkowe wydaje ZUS.

Prewencja wypadkowa ZUS (art. 37 ustawy wypadkowej) Ustawa budżetowa co roku ma określać wysokość odpisu na prewencję, do poziomu nie przekraczającego 1% należnych składek na ubezpieczenie wypadkowe Środki przeznaczane na analizy przyczyn i skutków wypadków przy pracy i chorób zawodowych Upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach Prowadzenie prac naukowo-badawczych

Wydatki na prewencję wypadkową z funduszu ubezpieczenia wypadkowego w Polsce w latach 2003-2009 (w zł)

Wydatki z ubezpieczenia wypadkowego w Niemczech w 1990 i 2010 roku (w mln €)

Wydatki z ubezpieczenia wypadkowego na prewencję w Niemczech w 1990 i 2010 roku (w mln. €)

Wydatki na prewencję z ubezpieczenia wypadkowego w Niemczech w 2010 r Wydatki na prewencję z ubezpieczenia wypadkowego w Niemczech w 2010 r. w mln. € Ogółem - 911,4

Ocena oddziaływania motywacyjnego zróżnicowanej składki Zróżnicowana składka spełnia skutecznie rolę motywacyjną w stosunku do przedsiębiorstw dużych i bardzo dużych oraz należących do grup działalności o wysokiej składce. W większości tych przedsiębiorstw: - składka stanowi element analiz ekonomicznych przedsiębiorstwa oraz odczuwalną pozycję kosztów przedsiębiorstwa - pozytywnie oceniane są nowe zasady różnicowania składki obowiązujące od 1.04.2009 r. jako motywujące do działań prewencyjnych - planuje się realizację działań prewencyjnych w celu uzyskania obniżenia składki głównie w celu spełnienia wymagań prawnych oraz doskonalenia SZ BHP

Ocena oddziaływania motywacyjnego zróżnicowanej składki (c.d.) W stosunku do przedsiębiorstw średnich oraz małych, a zwłaszcza do przedsiębiorstw należących do grup działalności o niskiej składce, oddziaływanie motywacyjne zróżnicowanej składki jest mocno ograniczone. Pozytywnym wpływem wprowadzenia zróżnicowanej składki wśród przedsiębiorstw małych była poprawa przestrzegania przepisów BHP (znacznie silniejsza niż wśród przedsiębiorstw średnich i dużych).

Propozycje zmian w celu zwiększenia motywacyjnej roli zróżnicowanej składki Objęcie zróżnicowaną składką na poziomie grup działalności płatników zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego poniżej 10 ubezpieczonych (z wyj. osób prowadzących działalność pozarolniczą) Przyjęcie jako podstawy do oceny ryzyka ubezpieczeniowego jedynie wypadków przy pracy powodujących absencję powyżej 3 dni Wprowadzenie od 1.04.2012 r. nowych kategorii ryzyka i stóp procentowych składek dla 64 grup działalności w celu zwiększenia zakresu zróżnicowania składek między grupami działalności Zmiana wskaźnikowego systemu różnicowania składki na system kosztowy

DZIĘKUJĘ!