Aktualizacja Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Kujawsko- Pomorskiego Analiza strategiczna - opracowanie celów strategicznych i kierunków działań proinnowacyjnych Zespoły eksperckie faza II – wypracowywanie wizji rozwoju regionu Zespół tematyczny: Nauka i badania na rzecz innowacyjnych przedsiębiorstw Przysiek,

Plan pracy 2 Lp.CzasZadanie do wykonaniaPlanowany wynik Powitanie uczestników Prezentacja wprowadzająca Analiza SWOT – prezentacja i dyskusjaWnioski, uwagi zalecenia Identyfikacja sytuacji w regionie – prezentacja badania ankietą Delphi Przerwa Identyfikacja sytuacji w regionie – część warsztatowa Wnioski, uwagi, tezy określające sytuację w regionie PodsumowanieWskazania do wizji rozwoju regionu Zakończenie spotkaniaWskazania do dalszej pracy

Metodyka pracy 3 Cel – identyfikacja sytuacji w regionie oraz wypracowanie wizji rozwoju regionu Dane wejściowe – wyniki badań, diagnoza sytuacji, tezy postawione w ankiecie Delphi (identyfikacja podstawowych problemów w regionie – na ich bazie będą wypracowywane działania, mające za zadanie eliminację / ograniczenie występujących problemów). Metodyka pracy Prezentacja danych pozyskanych w ramach badań oraz pracy ekspertów, poddanych w formie ankiety Delphi ocenie szerokiego grona respondentów. Moderowana dyskusja ekspercka, burza mózgów uczestników zespołów tematycznych, opiniowanie postawionych tez i wyciągniętych wniosków, proponowanie uwag, tez, zaleceń, propozycji działań. Formułowanie stanowiska w poszczególnych obszarach tematycznych. Wynik – w oparciu o wyniki pracy zespołów eksperckich – faza II zostanie przygotowana następna ankieta Delphi. Jej zadaniem będzie sprecyzowanie / pogłębienie tez postawionych w pierwszej ankiecie (główne kierunki rozwoju, cele strategiczne, propozycje działań, spodziewane rezultaty wdrażania RSI).

Zrealizowane prace 4 Raport Metodologiczny – koncepcja aktualizacji RSI. Zrealizowane procesy: Diagnoza, Ewaluacja, Badania pogłębione, Różnorodność technik badawczych. Diagnoza sytuacji (dokument) Ewaluacja ex-post (dokument) Przygotowanie i rozpoczęcie procesu aktualizacji celów strategicznych i kierunków działań metodą foresightu Analiza SWOT – badanie ankietowe metodą CAWI Badanie przy wykorzystaniu ankiety Delphi – I tura

Aktualizacja celów strategicznych i kierunków działań 5 Zasób wiedzy. Zespoły eksperckie – faza I – zapoznanie z wynikami analiz, Badanie metodą Delphi – I tura, Zespoły eksperckie – faza II – wypracowanie wizji rozwoju regionu, Badanie metodą Delphi – II tura, Zespoły eksperckie – faza III – wypracowanie scenariuszy rozwoju Badania opinii społecznej, Scenariusz/e rozwoju, Zespoły eksperckie – faza IV – cele strategiczne i kierunki działań proinnowacyjnych.

Wnioski z diagnozy – kapitał ludzki, edukacja Kapitał ludzki – negatywne trendy: niska aktywność zawodowa (55,2% - o 1 p.p. niższy niż średnio w Polsce), niskie zatrudnienie (49% - o 2 p.p. niższy niż przeciętnie w Polsce), wysokie bezrobocie (11,2% - wyższe o 1,5 p.p., bezrobocie rejestrowane - 17,8% - o 4,5 p.p. wyższy niż średnio w kraju), starzenie się populacji, migracja. Edukacja - szkoły wyższe - mniejsza liczba osób z wyższym wykształceniem (o 4,6 p.p.) niż średnio w Polsce, ponadprzeciętnie reprezentowane kierunki kształcenia, takie jak: opieka społeczna (10,6%), nauki rolnicze, leśne i rybactwo (7,5%), fizyka (6,7%), pedagogika (6,2%), dziennikarstwo i informacja (6,2%), biologia (6,2%); mała liczba studentów kierunków technicznych (poniżej 4% łącznej liczby studentów danej specjalności w Polsce): produkcja i przetwórstwo (1,7%), ochrona środowiska (2,3%), informatyka (3,0%), nauki społeczne (3,3%), ochrona i bezpieczeństwo (3,6%), architektura i budownictwo (3,7%), nauki inżynieryjno-techniczne (3,8%), matematyka i statystyka (3,9%). Edukacja – szkoły średnie i zawodowe Brak współpracy szkolnictwa na poziomie średnim i zawodowym ze szkołami wyższymi w obszarze kształcenia specjalistów dla gospodarki, Nie nadążanie za postępem technicznym w obszarze kształcenia, Słabe dostosowanie profilu kształcenia do potrzeb lokalnej gospodarki.

Wnioski z diagnozy – potencjał gospodarczy Potencjał gospodarczy Znaczna nierównowaga w liczbie firm – zróżnicowany wskaźnik przedsiębiorczości, centrum gospodarcze – rejon Bydgoszczy i Torunia, silna pozycja regionu włocławskiego oraz powiatu inowrocławskiego, zdecydowanie mniejsza liczba firm w pozostałych powiatach, duże firmy ulokowane w kilku powiatach – w większości w wyżej wymienionych. Wiodące sektory gospodarki regionu Spożywczy – duża liczba firm, w tym dużych firm, najwyższe przychody, Papierniczy – drugie po produkcji wyrobów spożywczych przychody, kilka firm, znaczny udział w przychodzie regionu, kluczowe znaczenie dla powiatów, w których działają Chemiczny – 4 miejsce w kraju w produkcji nawozów azotowych, głównie duże firmy, najwyższe przygody na firmę w regionie, wysokie nakłady na B+R, Elektromaszynowy – generuje wysokie przychody, należy do niego największa liczba firm równomiernie rozprzestrzenionych po terenie województwa, Elektroniczny – istotny eksporter, Crystal Park w Łysomicach, SHARP i kooperanci Branże zdominowane przez MŚP Produkcja metalowych wyrobów gotowych, produkcja artykułów spożywczych oraz produkcja wyrobów z drewna oraz korka - równomiernie rozłożone w całym regionie Naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn - głownie mikro firmy z niskim przychodem. Produkcja mebli i produkcja odzieży – istotne znaczenie dla blisko połowy powiatów Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych - znaczenie dla kilku powiatów – specjalizacja lokalna.

Wnioski z diagnozy – innowacyjność, B+R 8 Nakłady na innowacyjność - 95% nakładów na innowacyjność przypadło na przemysł. nakłady firm usługowych – bardzo niskie (0,5% nakładów w Polsce), nakłady firm przemysłowych (4,5% nakładów w Polsce), niskie nakłady inwestycyjne na działalność B+R (1,8% wydatków ponoszonych w Polsce), niskie nakłady na zakup wiedzy ze źródeł zewnętrznych (1,7%), wysokie nakłady na zakup środków trwałych (ponad 5% wydatków w kraju), Udział przychodów ze sprzedaży produktów innowacyjnych na eksport w przychodach ogółem – 10% - dwukrotnie więcej niż średnio w Polsce – najlepszy wskaźnik wśród regionów, w MŚP udział przychodów ze sprzedaży produktów innowacyjnych na eksport w przychodach netto ze sprzedaży ogółem nie przekracza 1% (dwukrotnie mniej niż w Polsce). Nakłady na B+R – jedne z najniższych nakładów w kraju, nakłady na badania naukowe w ramach poszczególnych dziedzin wyniosły: nauki przyrodnicze (2,0%), nauki inżynieryjne i techniczne (1,6%), nauki medyczne i nauki o zdrowiu (0,7%), nauki rolnicze (0%), nauki społeczne (4,6%), nauki humanistyczne (0%). Jednostki naukowe – mała liczba jednostek naukowych i badawczo-rozwojowych, mała liczba pracowników B+R. Zgłoszenia patentowe – mała liczba zgłoszeń patentowych zgłoszenia w 2010 r. (3,9% ogólnej liczby zgłoszeń w Polsce). Udzielone patenty 35 – 2,5% liczby w całym kraju.

Wnioski z diagnozy – system innowacyjny 9 Przedsiębiorstwa duże znaczenie firm MŚP, które charakteryzują się niższą rentownością niż średnio w kraju, niską innowacyjnością oraz brakiem wsparcia w postaci lokalnego sektora B+R, relatywnie wysokie nakłady na badania i rozwój w kilku kluczowych sektorach gospodarki – w branży chemicznej, metalowej i elektronicznej, firmy te mają bardzo dobre wyniki, duże inwestycje największych firm spowodowały, że w regionie udział przychodów ze sprzedaży produktów innowacyjnych na eksport w przychodach ze sprzedaży ogółem jest największy w Polsce. Jednostki naukowe niewielka liczba jednostek B+R oraz uczelni prowadzących badania w sektorach, które mogłyby wesprzeć lokalny przemysł, brak silnych jednostek naukowych w branżach, które mają istotne znacznie dla lokalnego przemysłu, brak laboratoriów i zespołów naukowych nastawionych na świadczenie usług dla przemysłu. Jednostki otoczenia biznesu na potrzeby sektora MŚP funkcjonuje sieć instytucji otoczenia biznesu, świadczących usługi finansowe i doradcze, w tym w zakresie innowacyjności, jednak efekty tego wsparcia dotąd nie są widoczne (np. bardzo niska innowacyjność MŚP), mniej ośrodków innowacji i przedsiębiorczości niż w większości regionów w Polsce, przedsiębiorcy informują o niskiej aktywności jednostek otoczenia biznesu, często ich nie znali, ani nie znali ich oferty – jednostki muszą działać bardziej rynkowo.

Analiza SWOT 10 Analiza SWOT: Czynniki wewnętrzne – mocne i słabe strony regionu, Czynniki zewnętrzne – szanse i zagrożenia. Założenia / wstępne tezy w oparciu o wyniki badań, ewaluacji oraz diagnozę. Tezy zostały poddane szeroko zakrojonemu badaniu metodą CAWI. Respondenci reprezentujący różne środowiska województwa kujawsko- pomorskiego, korzystając z ankiety internetowej dokonują weryfikacji postawionych tez. Wyniki badania (robocze) - prezentacja. Dyskusja. Dane

11 Mocne stronySłabe strony Dobrze rozwinięte rolnictwo połączone z rozwiniętym przemysłem spożywczym. Dobrze rozwinięty przemysł chemiczny i elektromaszynowy, odznaczający wysoką rentownością, relatywnie wysokimi nakładami na B+R oraz na inwestycje. Od kilku lat, dzięki zagranicznym inwestycjom, województwo stało się potentatem w produkcji wysoko technologicznej elektroniki. Istnienie dużych firm, które mogą być motorami innowacyjności oraz działalności B+R w regionie. Relatywnie wysokie nakłady na badania i rozwój w kilku kluczowych sektorach gospodarki – w branży chemicznej, metalowej i elektronicznej. Duże inwestycje największych firm w kilku ostatnich latach spowodowały, że w regionie udział przychodów netto ze sprzedaży produktów innowacyjnych na eksport w przychodach netto ze sprzedaży ogółem jest największy w Polsce. Firmy MŚP są statystycznie większe niż średnio w Polsce – przy tej samej procentowej liczbie firm procentowo większe zatrudnienie i przychody. Łączne nakłady na badania i rozwój w województwie należą do najniższych w kraju. Słabe wyniki dotyczące liczby udzielonych patentów. Brak renomowanych uczelni technicznych. Niewielka liczba jednostek B+R oraz uczelni prowadzących badania w sektorach, które mogłyby wesprzeć lokalny przemysł. Niski odsetek osób z wyższym wykształceniem, w tym w szczególności w obszarze kierunków technicznych. Niekorzystne zmiany w zakresie zasobów ludzkich – niska aktywność zawodowa, starzenie się lokalnej społeczności, wysoka migracja. Duże znaczenie firm MŚP, które charakteryzują się niższą rentownością niż średnio w kraju, niską innowacyjnością oraz brakiem wsparcia w postaci lokalnego sektora B+R.

12 SzanseZagrożenia Rozwój relatywnie silnego sektora MŚP – rozwój i wzrost firm z lokalnym kapitałem silnie związanych z regionem. Rozwój kierunków kształcenia z uwzględnieniem potrzeb lokalnej gospodarki. Rozwój badań i prac badawczo-rozwojowych w regionie. Zaangażowanie firm w zwiększenie nakładów na B+R. Tworzenie powiązań sieciowych pomiędzy firmami, szczególnie pomiędzy firmami MŚP z tej samej branży oraz wiodącymi dużymi przedsiębiorstwami i firmami MŚP Rozwój jednostek wsparcia biznesu pod kątem zaspokojenia potrzeb lokalnych firm MŚP. Silne zaangażowanie lokalnych środowisk w rozwój regionu. Zaplecze produkcyjno-usługowe dla sąsiednich regionów. Dalszy spadek wskaźników innowacyjności regionu i połączony z tym spadek rentowności lokalnego przemysłu. Bankructwa firm, szczególnie mikro związane z osłabieniem koniunktury gospodarczej oraz wzrostem konkurencyjności sąsiednich regionów. Odpływ wykwalifikowanych pracowników do sąsiednich województw. Odpływ najzdolniejszej młodzieży na studia do uczelni w sąsiednich regionach. Migracja wewnętrzna z mniejszych miejscowości do większych – odpływ najzaradniejszych jednostek ze słabszych powiatów. Pogorszenie się warunków funkcjonowania firm (brak odpowiednio wykształconej lokalnej kadry, przeszkody administracyjne, słaba infrastruktura, itp.) i związane z tym zamykanie zakładów w regionie. Niska rentowność firm działających w regionie i związany z tym brak rozwoju lokalnego rynku, skutkujący m.in. brakiem rozwoju MSP sektora usługowego. Pakiet klimatyczny – radykalny wzrost kosztów przetwórstwa papieru i produkcji chemicznej.

Identyfikacja sytuacji w regionie 13 Weryfikacja stawianych tez za pomocą badania metodą Delphi. Badanie ankietowe bazujące na metodzie Delphi – skierowanie serii kwestionariuszy do dwóch grup osób: Wybranej grupy ekspertów, Przedstawicieli lokalnych środowisk (biznes, samorząd, edukacja). Ankieta opracowana w formie tez obejmujących cztery główne obszary tematyczne, pokrywające się z tematyką pracy zespołów eksperckich stanowi wytyczne do pracy zespołów: 1. Nauka i badania na rzecz innowacyjnych przedsiębiorstw, 2. Innowacyjna gospodarka, 3. Proinnowacyjne otoczenie biznesu, 4. Rozwój postaw proinnowacyjnych w społeczeństwie. W każdym z obszarów określono podobszary, w obrębie których postawiono szereg tez. Tezy sformułowane przez ekspertów na podstawie badań potencjału i sytuacji regionu w zakresie rozwoju innowacyjności gospodarki.

Badanie metodą Delphi 14 W ramach badania respondenci korzystając ze skali punktowej określają: stopień aprobaty, lub dezaprobaty dla postawionych tez, można zaznaczyć opcję nie mam zdania oraz wpisać uwagi, przykłady potwierdzające dane stwierdzenie, propozycje działań, projektów inicjatyw, obszary do usprawnienia, można dodać nowe tezy. Wysłane ankiety: Eksperci reprezentujący różne środowiska – 252 ankiety, Wszystkie jednostki samorządu terytorialnego – ponad 200 ankiet, Firmy zatrudniające powyżej 250 osób – 121 firm, Firmy MŚP – 600 firm. Termin zwrotu ankiet –

Identyfikacja sytuacji w regionie - obszary tematyczne 15 Nauka i badania na rzecz innowacyjnych przedsiębiorstw Potencjał naukowo-badawczy i edukacyjny WKP w zakresie komercjalizacji i transferu technologii oraz przygotowania kadr dla gospodarki. Potrzeby sektora nauki i techniki w WKP. Identyfikacja najważniejszych dyscyplin naukowych w WKP oraz ich powiązań z gospodarką. Analiza barier współpracy jednostek naukowo-badawczych z przedsiębiorstwami w regionie. Kierunki rozwoju jednostek naukowo-badawczych w regionie w zakresie wsparcia rozwoju innowacyjności regionu. Rozwój procesów współpracy nauki i gospodarki, transferu i komercjalizacji wiedzy i technologii oraz przedsiębiorczości innowacyjnej i akademickiej.

Identyfikacja sytuacji w regionie – część warsztatowa Metodyka pracy 16 Prezentacja szczegółowa poszczególnych obszarów tematycznych. Moderowana dyskusja nad postawionymi tezami obejmująca: zgłaszanie uwag, tez, wniosków, wstępnych propozycji działań. Na podstawie wyników prac zespołów eksperckich oraz wyników badania Delphi przygotowana będzie następna ankieta Delphi. Jej zadaniem będzie pogłębienie tez postawionych w pierwszej ankiecie. Będzie ona obejmowała: główne kierunki rozwoju, cele strategiczne, propozycje działań, spodziewane rezultaty wdrażania RSI.

Identyfikacja sytuacji w regionie – część warsztatowa Potencjał naukowo-badawczy i edukacyjny WKP 17 W celu zapewnienia niezbędnego wsparcia dla rozwoju innowacyjności w regionie należy: 1.Rozwinąć potencjał naukowo-badawczy regionu poprzez rozwój badań i kształcenia w obszarze przetwórstwa przemysłowego, technologii produkcji, projektowania, automatyzacji, elektroniki, informatyki i automatyzacji. 2.Należy stworzyć sieć laboratoriów badawczych, świadczących usługi badawcze i oferujące fachową wiedzę dla przedsiębiorstw z regionu. Laboratoria należy utworzyć w oparciu o posiadaną infrastrukturę i kadrę uczelni wyższych 3.Kierunki kształcenia i prowadzenia badań powinny być dostosowane do potrzeb lokalnych przedsiębiorstw 4.Należy zwiększyć liczbę studentów kształconych na kierunkach nauk inżynierskich związanych z: przetwórstwem przemysłowym, technologią produkcji, projektowaniem, automatyzacją, elektroniką, informatyką i automatyzacją, dostosowanych do potrzeb regionalnej gospodarki. 5.Do oceny nauczycieli akademickich i naukowców należy wprowadzić kryteria związane z realizacją prac badawczych, wdrożeniowych i doradczych na rzecz przedsiębiorstw. 6.Do oceny nauczycieli zawodu ze szkół średnich i zawodowych należy wprowadzić kryteria związane ze współpracą z przedsiębiorstwami i szkołami wyższymi. 7.Należy wzmocnić sieć jednostek otoczenia biznesu poprzez wprowadzenie usług mających an celu kojarzenie przedsiębiorców z naukowcami mogącymi zrealizować badania mające na celu rozwój innowacyjnej technologii, produktu, lub posiadającymi wiedzę potrzebną przedsiębiorcy 8.Studenci ostatnich lat powinni obowiązkowo odbywać praktyki w przedsiębiorstwach przemysłowych 9.Prace dyplomowe i doktoraty powinny być powiązane z rozwiązywaniem problemów występujących w lokalnych przedsiębiorstwach. 10.Należy zacieśnić związki regionalnego systemu edukacyjnego z przemysłem działającym w regionie. 11.Inne

Identyfikacja sytuacji w regionie – część warsztatowa Potrzeby sektora nauki i techniki w WKP 18 W celu rozwoju potencjału sektora nauki i techniki w województwie kujawsko- pomorskim na rzecz wsparcia rozwoju innowacyjnej gospodarki regionu należy: 1.Wzmocnić potencjał kierunków kształcenia mających bezpośredni wpływ na gospodarkę 2.Wzmocnić potencjał kadrowy w zakresie nauk inżynierskich 3.Wzmocnić potencjał w zakresie infrastruktury laboratoryjnej nastawionej na świadczenie badań dla przedsiębiorstw

Identyfikacja sytuacji w regionie – część warsztatowa Identyfikacja najważniejszych dyscyplin naukowych WKP 19 Najważniejsze dyscypliny naukowe w województwie Kujawsko-Pomorskim z punktu widzenia potrzeb regionalnej gospodarki to: Inżynieria produkcji Mechanika i budowa maszyn Automatyka i robotyka Chemia i technologia chemiczna Papiernictwo i poligrafia Informatyka Elektronika i elektrotechnika Przetwórstwo spożywcze Biotechnologia Przetwórstwo i technologia drewna Rolnictwo i leśnictwo Rehabilitacja i odnowa biologiczna Turystyka i rekreacja Inne – proszę podać jakie

Identyfikacja sytuacji w regionie – część warsztatowa Analiza barier współpracy jednostek naukowo- badawczych z przedsiębiorstwami w regionie 20 1.Rozwój zaplecza badawczego na uczelniach 2.Zmiana nastawienia pracowników i władz uczelni na bardziej komercyjne i przyjazne przedsiębiorcom 3.Utworzenie branżowych instytutów i laboratoriów badawczych na bazie infrastruktury i kadry uczelni funkcjonujących w regionie 4.Wsparcie finansowe prac badawczo-rozwojowych prowadzonych przez firmy 5.Wsparcie finansowe prac badawczo-rozwojowych prowadzonych wspólnie przez firmy i uczelnie (jednostki badawcze), na zlecenie firm 6.Dostosowanie programów badań i kształcenia do potrzeb lokalnej gospodarki 7.Wsparcie finansowe inwestycji bezpośrednich związanych z rozwojem i wdrażaniem innowacyjności 8.Wsparcie finansowe modernizacji parku maszynowego 9.Rozwój instytucji i oferty finansowania zwrotnego (pożyczki, inwestowanie w rozwój firm i konkretnych projektów, itp.) 10.Rozwój oferty jednostek otoczenia biznesu (parki technologiczne, inkubatory przedsiębiorczości, centra transferu technologii, punkty doradcze) 11.Wsparcie rozwoju eksportu oraz wsparcie inwestycji zagranicznych firm z terenu województwa 12.Inne

Identyfikacja sytuacji w regionie – część warsztatowa Kierunki rozwoju jednostek naukowo-badawczych w regionie 21 Najważniejsze kierunki rozwoju jednostek naukowo-badawczych w regionie w zakresie wsparcia rozwoju innowacyjności regionu to: Dostosowanie oferty badawczej i edukacyjnej do potrzeb lokalnej gospodarki. Rozwój laboratoriów i zespołów badawczych realizujących prace badawczo-rozwojowe i usługi doradcze na rzecz przedsiębiorstw. Udostępnianie infrastruktury laboratoryjnej przedsiębiorstwom chcącym prowadzić badania. Nawiązanie ścisłej współpracy pomiędzy uczelniami wyższymi, szkołami średnimi i zawodowymi w zakresie kształcenia nauczycieli zawodu. Nawiązanie ścisłej współpracy z przedsiębiorstwami przemysłowymi poprzez realizację prac dyplomowych połączonych z praktykami i rozwiązywaniem konkretnych problemów występujących w przedsiębiorstwach. Organizacja staży dla pracowników naukowych w firmach Organizacja kursów z zakresu prowadzenia prac badawczo- rozwojowych dla pracowników firm. Powiązanie tematów doktoratów z problemami zgłaszanymi przez firmy z regionu. Inne.

Identyfikacja sytuacji w regionie – część warsztatowa Kierunki rozwoju jednostek naukowo-badawczych w regionie 22 Jednym z istotnych warunków rozwoju innowacyjności regionu jest rozwój procesów współpracy nauki i gospodarki, transferu i komercjalizacji wiedzy i technologii oraz przedsiębiorczości innowacyjnej i akademickiej. Najważniejsze zadania w tym obszarze to: Poprawa świadomości konieczności komercjalizacji, transferu technologii i wiedzy rozwijanych na uczelniach i w jednostkach badawczych do sektora przedsiębiorstw. Rozwój przedsiębiorczości akademickiej obejmującej tworzenie firm spin-off i spin-out w oparciu o wyniki prac badawczych i badawczo-rozwojowych. Rozwój inkubatorów akademickich wspierających osoby chcące założyć własną firmę na bazie wyników prac naukowych, wyników prac dyplomowych itp. Wsparcie uczelni dla pracowników, doktorantów i absolwentów chcących założyć firmę spin-off na bazie wyników prac naukowych i pozyskanej wiedzy. Wsparcie jednostek otoczenia biznesu dla procesów komercjalizacji i transferu technologii oraz rozwoju przedsiębiorczości akademickiej (zakładanie firm na bazie wyników prac naukowych i transfer technologii ze sfery nauki do przemysłu). Zaangażowanie lokalnych władz samorządowych we wsparcie tworzenia firm na bazie wyników prac naukowych poza centrami akademickimi regionu (w nisko uprzemysłowionych powiatach). Wsparcie w postaci stypendiów dla najzdolniejszej młodzieży jako zachętę do podejmowania studiów inżynierskich i prowadzenia prac naukowych zakończonych transferem technologii, lub założeniem własnej firmy innowacyjnej. Wsparcie dla przedsiębiorstw chcących nawiązać współpracę z jednostkami naukowymi (np. obecnie realizowanych program Voucher Badawczy). Inne – proszę podać

Podsumowanie – wskazanie do wizji 23 Wizja rozwoju regionu i związanych w tym działań w danym obszarze tematycznym Wstępne propozycje: Moderowana dyskusja; wizja powinna wynikać z tez postawionych i sformułowanych w wyniku dyskusji nad sytuacją w regionie.

Dane kontaktowe Wykonawcy 24 Policy & Action Group Uniconsult Sp. z o.o. ul. Migdałowa 4, Warszawa tel. (022) , fax. (022) Osoba do kontaktów bieżących: Bogdan Pietrzak, Tel. (biuro j.w.), tel. kom