Program Operacyjny Kapitał Ludzki a działania skierowane do osób niepełnosprawnych Mirosław Fatyga – Wicedyrektor ds. Europejskiego Funduszu Społecznego Wojewódzki Urząd Pracy w Lublinie Lublin, 8 marca 2012 r.

2 Rola Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Lublinie w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki Zgodnie z Uchwałą Zarządu Województwa Lubelskiego (z dnia 25 lipca 2007r.) Wojewódzki Urząd Pracy w Lublinie pełni rolę Instytucji Wdrażającej/ Instytucji Pośredniczącej II stopnia w ramach komponentu Regionalnego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki dla Priorytetu VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich dla woj. lubelskiego - ok. 694 mln zł Priorytetu VII Promocja integracji społecznej dla woj. lubelskiego - ok. 477 mlnzł dla woj. lubelskiego - ok. 477 mln zł

W województwie lubelskim na koniec października zarejestrowanych było osób niepełnosprawnych i stanowiły one 3,6% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. W porównaniu do poprzedniego miesiąca liczba ta zmniejszyła się o 44 osoby. Bezrobotni niepełnosprawni będący w ewidencji urzędów pracy Diagnoza Wyszczególnienie 2007 r.2008 r.2009 r.2010 r.2011r. razem Zarejestrowani w tym: (w tym 43,2% kobiet) (w tym 42,7% kobiet) (w tym 43,9% kobiet) (w tym 43,2% kobiet) (w tym 45,6% kobiet) jako bezrobotni brak danych jako poszukujący pracy brak danych Posiadający prawo do zasiłku 7,80%8,70%10,10%10,40%10,50%

Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Jednym z podstawowych wyzwań dla polityki zatrudnieniowej państwa jest aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych i biernych zawodowo. Wsparcie w ramach Priorytetu VI koncentruje się przede wszystkim na wybranych grupach docelowych, które doświadczają największych trudności związanych z wejściem i utrzymaniem się na rynku pracy. Grupy te obejmują m.in. osoby młode (do 25. roku życia), kobiety (w tym zwłaszcza matki samotnie wychowujące dzieci), osoby starsze (po 50. roku życia), długotrwale bezrobotne, a także osoby niepełnosprawne, poszukujące zatrudnienia na otwartym rynku pracy. 4

Formy wsparcia osób niepełnosprawnych – Priorytet VI W ramach Priorytetu VI w realizowanych projektach wsparcie kierowane do osób niepełnosprawnych obejmowało głównie poniższe formy wsparcia: -IPD, warsztaty oraz szkolenia z zakresu technik aktywnego poszukiwania pracy oraz nabywania kompetencji kluczowych, wsparcie psychologiczno-doradcze osób wchodzących i powracających na rynek pracy; realizacja programów aktywizacji zawodowej obejmujących jedną lub kilka z następujących form wsparcia: -pośrednictwo pracy i/lub poradnictwo zawodowe, staże/praktyki zawodowe, szkolenia prowadzące do podniesienia (Dz. 6.1), -Szkolenia dot. zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej oraz jednorazowe dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej i wsparcie pomostowe (Dz. 6.2), - szkolenia zawodowe oraz szkolenia miękkie (Dz. 6.3).

Priorytet VII Promocja Integracji Społecznej W ramach Priorytetu VII podejmowane są przede wszystkim działania zmierzające do ułatwienia dostępu do rynku pracy osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym oraz mające na celu rozwijanie instytucji ekonomii społecznej, jako skutecznej formy integracji społeczno-zawodowej. Ważnym elementem wsparcia jest eliminowanie różnego rodzaju barier, na jakie napotykają osoby w wieku aktywności zawodowej, zagrożone wykluczeniem społecznym. Problem ten dotyczy przede wszystkim osób niepełnosprawnych, długotrwale bezrobotnych, imigrantów, osób opuszczających placówki opieki zastępczej czy zakłady karne.

- Budowanie otoczenia wspierającego osoby niepełnosprawne w celu zwiększenia ich stopnia przygotowania zawodowego oraz poprawy zdolności do zatrudnienia na otwartym rynku pracy (wsparcie dla tworzenia i działalności podmiotów integracji społecznej). - Kształcenie umiejętności w zakresie pełnienia ról społecznych, wspieranie samodzielności oraz zdobywania i aktualizacji kwalifikacji zawodowych : kursy i szkolenia, staże, subsydiowane zatrudnienie i zajęcia reintegracji zawodowej u pracodawcy, poradnictwo psychologiczne, psychospołeczne, prowadzące do integracji społecznej i zawodowej, poradnictwo zawodowe oraz pośrednictwo pracy. Formy wsparcia osób niepełnosprawnych – Priorytet VII

- rozwój nowych form i metod wsparcia indywidualnego i środowiskowego na rzecz integracji zawodowej i społecznej (w tym np. środowiskowej pracy socjalnej, centrów aktywizacji lokalnej, animacji lokalnej, streetworkingu, coachingu, treningu pracy), -rozwój usług społecznych przezwyciężających indywidualne bariery w integracji społecznej w tym w powrocie na rynek pracy, - wsparcie tworzenia i działalności środowiskowych instytucji aktywizujących osoby niepełnosprawne w tym z zaburzeniami psychicznymi, -promocja i wsparcie wolontariatu, w zakresie integracji osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym, - wsparcie udzielane na założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnych (w tym wsparcie szkoleniowo doradcze oraz wsparcie finansowe). Formy wsparcia osób niepełnosprawnych – Priorytet VII – c.d.

Wsparcie dla osób niepełnosprawnych w ramach Priorytetu VI i VII PO KL W ramach wdrażanych przez WUP w Lublinie Priorytetów VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich i VII Promocja integracji społecznej PO KL wspieranie osób niepełnosprawnych tj. osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy, było zapewniane poprzez stosowanie w ogłaszanych w latach konkursach kryteriów dostępu i kryteriów strategicznych. W roku 2011 jeden z konkursów w ramach Działania 6.2 był dedykowany wyłącznie do osób niepełnosprawnych. W ramach tego Działania osoby niepełnosprawne mogły uzyskać wsparcie szkoleniowo - doradcze oraz finansowe w postaci dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej (do 40 tys. PLN) oraz wsparcia pomostowego (max. równowartość minimalnego miesięcznego wynagrodzenia (ok zł)).

wsparcie adresowane będzie do grup osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy: osoby niepełnosprawne (6.1.1/2007 oraz 6.2/2007); kryteria wskazujące % w jakim grupę docelową w projekcie stanowić powinny osoby niepełnosprawne (6.1.3/2009, 6.1.3/2011, 6.1.3/2012, 7.1.2/2012) Dodatkowo w ramach powyższego kryterium obligatoryjne było wsparcie w postaci IPD. Często również kryteria te wiązały się z koniecznością zapewnienia kompleksowości wsparcia. Dodatkowo od 2011 r. kryteria te zostały uzupełnione o zapis, iż Beneficjent powinien określony % kwoty założonych w projekcie wydatków w ramach cross-financingu przeznaczyć na sfinansowanie prac związanych z dostosowaniem obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz wydatków na wyposażenie ułatwiające dostęp osób niepełnosprawnych do wsparcia (6.1.1/2009, 7.2.1/2010, A.1 6.2/2011 A.2 6.2/2011; 7.1.1/ /2011, A /2011, A /2011, 7.3/2011); PRIORYTET VI PO KL - kryteria dostępu i kryteria strategiczne w latach 2007 – 2011 oraz założone w projektach Planów działania na 2012 r. dot. osób niepełnosprawnych

grupę docelową w projekcie stanowią w 100% osoby niepełnosprawne (A.2 6.2/2011; 6.2/2012 konkurs wyodrębniony skierowany wyłącznie do osób niepełnosprawnych, A /2012 KS); co najmniej 10%/5% wszystkich udzielonych jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej zostanie udzielona osobom niepełnosprawnym i osobom w wieku lata/ osobom niepełnosprawnym (6.1.3/2011 i 6.2/2011); projekt zakłada na zakończenie jego realizacji, osiągnięcie następujących wartości wskaźnika efektywności zatrudnieniowej dla osób niepełnosprawnych na poziomie co najmniej 30% (6.1.3/2011; 6.1.3/2012, A /2012), projekt zawiera m.in. szkolenia i doradztwo odpowiadające na potrzeby w zakresie aktywnych i alternatywnych instrumentów wsparcia w zakresie przemocy w rodzinie, integracji migrantów i uchodźców oraz aktywnych i efektywnych form wsparcia dostosowanych dla osób niepełnosprawnych (7.1.3/2011, 7.1.3/2012,); PRIORYTET VI PO KL - kryteria dostępu i kryteria strategiczne w latach 2007 – 2011 oraz założone w projektach Planów działania na 2012 r. dot. osób niepełnosprawnych – c.d

PRIORYTET VI PO KL - kryteria strategiczne w latach 2007 – 2011 oraz założone w projektach Planów działania na 2012 r. dot. osób niepełnosprawnych – c.d grupę docelową w projekcie stanowią w 100% osoby niepełnosprawne zamieszkałe (w rozumieniu Kodeksu Cywilnego) na terenie gmin wiejskich, miejsko-wiejskich oraz miast do 25 tys. mieszkańców województwa lubelskiego oraz wsparcie w ramach projektu zostało dostosowane do specyficznych potrzeb tej grupy docelowej (7.2.1/2009); projekty skierowane do osób niepełnosprawnych w tym z zaburzeniami psychicznymi (7.2.1/2008; 7.4/2012); projekt zakłada nowe obszary działalności i formy aktywizowania w sektorze ekonomii społecznej skierowane do pozostających bez zatrudnienia: osób od 15 do 25 roku życia (w tym młodzieży ze środowisk marginalizowanych) i/lub osób niepełnosprawnych i/lub kobiet (projekty innowacyjne 2010); projekt obejmuje doradztwo, warsztaty i spotkania dla pracowników PSZ związane ze specjalizacją w pracy z osobami niepełnosprawnymi (projekty współpracy ponadnarodowej 2011).

Liczba złożonych wniosków/podpisanych umów o dofinansowanie realizacji projektu, które zakładają objęcie wsparciem osób niepełnosprawnych Liczba złożonych wniosków Liczba podpisanych umów/ liczba osób niepełnosprawnych, które planowano objąć wsparciem Priorytet VI Działanie brak konkursu w rapach Poddziałania Działanie Działanie 6.34 brak konkursu Priorytet VII Działanie Działanie

Ponadto w ramach realizowanych projektów systemowych Priorytetu VI PO KL tj. Poddziałanie obejmowano wsparciem osoby niepełnosprawne. Na realizację tego Poddziałania podpisano 21 umów ramowych z powiatowymi urzędami pracy. W wyniku realizacji tych umów dotychczas 336 osób niepełnosprawnych uzyskało wsparcie. Od 2011 r. również w odniesieniu do projektów systemowych realizowanych w Priorytecie V II PO KL – Działanie 7.1 (za wyjątkiem Poddziałania 7.1.3) zastosowano kryteria dostępu, które obligatoryjnie zakładały realizację wsparcia dla osób niepełnosprawnych. Podpisano łącznie 210 umów ramowych. W wyniku realizacji projektów systemowych osoby niepełnosprawne rozpoczęły udział w projektach. Liczba podpisanych umów ramowych w ramach projektów systemowych, które zakładają objęcie wsparciem osób niepełnosprawnych

Liczba osób, które zakończyły udział w projektach, w tym osób niepełnosprawnych – Priorytet VI Nazwa wskaźnika grudnia 2011 r. KMOgółemKM Liczba osób, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Działania w tym liczba osób niepełnosprawnych Liczba osób, które uzyskały środki na podjęcie działalności gospodarczej w tym liczba osób niepełnosprawnych Liczba utworzonych miejsc pracy w ramach udzielonych z EFS środków na podjęcie działalności gospodarczej w tym liczba osób niepełnosprawnych

Liczba osób, które rozpoczęły udział w projektach, w tym osoby niepełnosprawne – Priorytet VI i VII Stan na 31 grudnia 2011 r. KMOgółemKM Priorytet VI Liczba osób, które rozpoczęły udział w projektach w tym osoby niepełnosprawne Priorytet VII Liczba osób, które rozpoczęły udział w projektach w tym osoby niepełnosprawne RAZEM Liczba osób, które rozpoczęły udział w projektach w tym osoby niepełnosprawne

Działanie 7.4 – skierowane wyłącznie do osób niepełnosprawnych – projekt SzOP Cel Działania: Aktywizacja społeczno-zawodowa osób niepełnosprawnych i poprawa dostępu do zatrudnienia dla tych osób. Uzasadnienie działania: Zmiany zachodzące na rynku pracy, w tym również w kontekście wyzwań demograficznych, warunkują konieczność podjęcia efektywnych działań na rzecz aktywizacji społeczno-zawodowej osób niepełnosprawnych. Skuteczność działań aktywizacyjnych adresowanych do osób niepełnosprawnych uzależniona jest od umiejętności dostosowania działań podejmowanych na rzecz tej grupy osób do specyficznych potrzeb osób niepełnosprawnych, wynikających m.in. z rodzajów niepełnosprawności, którymi są dotknięte. Dlatego w ramach działania upowszechniane będzie stosowanie kompleksowego podejścia do wspierania osób niepełnosprawnych poprzez zastosowanie wobec każdego z uczestników projektu indywidualnego planu działania (IPD).

Formy wsparcia w ramach Działania 7.4 – programy aktywizacji społeczno-zawodowej osób niepełnosprawnych, w ramach których dla każdego z uczestników przygotowywane i realizowane są indywidualne plany działania, opracowane w oparciu o analizę predyspozycji zawodowych danej osoby niepełnosprawnej, obejmujące co najmniej dwie formy wsparcia spośród następujących (1): Poradnictwo psychologiczne i psychospołeczne, prowadzące do integracji społecznej i zawodowej, Kursy i szkolenia umożliwiające nabycie, podniesienie lub zmianę kwalifikacji i kompetencji zawodowych oraz rozwijanie umiejętności i kompetencji społecznych, niezbędnych na rynku pracy, Poradnictwo zawodowe, Pośrednictwo pracy, Zatrudnienie wspomagane obejmujące wsparcie osoby niepełnosprawnej przez trenera pracy/asystenta zawodowego u pracodawcy,

Formy wsparcia w ramach Działania 7.4 – c.d. Staże i praktyki zawodowe, Subsydiowane zatrudnienie, Skierowanie do pracy w Zakładzie Aktywności Zawodowej i sfinansowanie kosztów zatrudnienia i uczestnictwa osoby niepełnosprawnej w ZAZ, Usługi społeczne przezwyciężające indywidualne bariery w integracji społecznej i powrocie na rynek pracy, w tym usługi asystenta osobistego; -Działania o charakterze środowiskowym, w tym w szczególności działania edukacyjne i integracyjne, mające na celu adaptację pracownika w środowisku pracy (jedynie łącznie z główną grupą docelową, czyli osobami niepełnosprawnymi) (2). W ramach ww. Działania konkursy będą ogłaszane dopiero w 2012 r., z uwagi na konieczność zatwierdzenia zmienionego SzOP przez Komisję Europejską. Na Działanie 7.4 wyodrębniono alokację w wysokości ,00 PLN (na lata 2012 – 2013).

Dziękuję za uwagę Wojewódzki Urząd Pracy w Lublinie ul. Okopowa 5 Tel