Dr Roman Sobiecki Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Globalizacja ekonomiczna a zmiana uwarunkowań produkcji rolniczej
Globalizacja ekonomiczna a zmiana uwarunkowań produkcji rolniczej Na czym będzie polegać globalizacja ekonomiczna rolnictwa? Jaki jest związek globalizacji z inżynierią genetyczną w rolnictwie? Dlaczego globalizacja własności intelektualnej może stać się hamulcem rozwoju rolnictwa? Jak globalizacja wpłynie na podejście do marginalnych warunków produkcji rolniczej? Jaki będzie wpływ globalizacji na rozumienie samowystarczalności żywnościowej?
Na czym będzie polegać globalizacja ekonomiczna rolnictwa? W wymiarze mikroekonomicznym globalizacja rolnictwa, będzie polegać na otwarciu się rolnictwa ponad granicami państw, ze wszystkimi tego konsekwencjami. Paradygmatem globalizacji rolnictwa, analogicznie jak globalizacji całej gospodarki, będzie jego otwartość, a więc zniesienie wszelkich, granicznych barier utrudniających alokację czynników produkcji, produkcję i dystrybucję artykułów rolnych.
Globalizacja rolnictwa w aspekcie mikroekonomicznym, prowadzić będzie do: transferu zasobów od rolnika do przemysłu (korporacji transnarodowych), zmiany wykorzystania ziem z produkcji podstawowych towarów żywnościowych na towary luksusowe i nieżywnościowe (np. krewetki i kwiaty na eksport), usunięcia subsydiów produkcji rolniczej, a przez to obniżenia konsumpcji krajowej i wzrostu eksportu.
Negatywne skutki globalizacji rolnictwa, oceniane z punktu widzenia obecnych producentów surowców rolnych: nasilenie konkurencji cenowej, eliminacja części gospodarstw rolnych, podporządkowywanie podmiotów produkujących surowce rolnicze, transnarodowym korporacjom przetwarzającym, lub organizującym przetwarzanie tych surowców, monopolizacja i monopsonizacja rynku produktów wykorzystujących surowce pochodzenia rolniczego,
Jaki jest związek globalizacji z inżynierią genetyczną w rolnictwie? Obecny etap postępu technologicznego, a ściślej rozwoju biotechnologii w rolnictwie jest w gruncie rzeczy III etapem Zielonej Rewolucji. Przyspieszenie postępu w nowoczesnej biotechnologii w ostatnich 20 latach jest porównywalne do przyspieszenia w informatyce.
Specyfika rolnictwa transgenicznego Zielona Rewolucja pojawiła się pod wpływem programów międzynarodowych, wspieranych przez instytucje prywatne, lub przez programy rządowe, natomiast obecny etap zwany etapem rolnictwa transgenicznego lub zielonej biotechnologii rozprzestrzenia się pod wpływem procesów globalizacji o charakterze mikroekonomicznym.
Powierzchnia upraw transgenicznych W 2006 roku na świecie wyniosła102 mln ha, przy 90 mln ha w 2005r. Obszar ten odpowiada 5,5-krotności użytków rolnych w Polsce. W 2006 roku rośliny transgeniczne były uprawiane w 22 krajach. W kolejności ze względu na największy areał to: Stany Zjednoczone, Argentyna, Brazylia, Kanada, Indie, Chiny, Paragwaj, Republika Południowej Afryki, Urugwaj, Filipiny, Australia, Rumunia, Meksyk, Hiszpania, Kolumbia, Francja, Iran, Honduras, Czechy, Portugalia, Niemcy i Słowacja.
Negatywne skutki rozpowszechniania upraw transgenicznych: rozwój monokultur, degradacja gleby, deforestacja, utrata bioróżnorodności, nadmierny połów ryb, wymuszanie tworzenia gospodarstw wielkoobszarowych.
Dlaczego globalizacja własności intelektualnej może stać się hamulcem rozwoju rolnictwa? specyfika własności intelektualnej polega na tym, że jej przedmiotem nie jest rzecz, lecz wiedza, pomysł, czyli coś niematerialnego. jej przedmiotem, w przypadku rolnictwa są: nowe ziarna, jak i materiał rozrodczy zwierząt, zmodyfikowane genetycznie, bardzo wydajne, a także inne formy wiedzy o produkcji rolniczej, stanowiącej źródło osiągania większych korzyści w wyniku jej zastosowania.
Negatywne skutki globalizacji własności intelektualnej w rolnictwie ograniczanie dostępu do najnowszych osiągnięć technologicznych, co ogranicza rozwój gospodarczy bezpodstawne bogacenie się posiadaczy patentów, bazujących często na osiągnięciach całej ludzkości, nieuzasadniony wzrost kosztów produkcji, spowodowany koniecznymi opłatami za prawo korzystania z „wynalazku”, zmniejszenie konkurencyjności cenowej gospodarstw zmuszonych do zakupu „wynalazku”
Jak globalizacja wpłynie na podejście do marginalnych warunków produkcji rolniczej? rosnący popyt w danym kraju nie tylko nie musi pociągać za sobą uprawy mniej urodzajnych gruntów, a więc i podrożenie produktów rolnych, ale przez otwarcie rynku może zostać zaspokojony produktami wytworzonymi w innym kraju, posiadającym zdolności do tańszej produkcji (w krótkim okresie), w wyniku konkurencji zewnętrznej może prowadzić do zawężenia gruntów branych pod uprawę w danym kraju, ziemia wyłączona z produkcji, ze względów ekonomicznych, może stać się bezużyteczna,
Jak globalizacja wpłynie na podejście do marginalnych warunków produkcji rolniczej? - c.d. zaniechanie części produkcji rolnej oznacza niewykorzystanie części bogactwa naturalnego danego kraju, jakim jest ziemia, ograniczona mobilność czynników wytwórczych zainwestowanych w rolnictwie, spowoduje to, że rolnictwo o gorszych warunkach naturalnych będzie spychane na margines aktywności produkcyjnej, obniżanie dochodów z działalności rolniczej dla części rolników, wzrost bezrobocia w rolnictwie i na obszarach wiejskich,
globalizacja spowoduje zmianę struktury produkcji rolnej. Jaki będzie wpływ globalizacji na rozumienie samowystarczalności żywnościowej? w warunkach globalizacji samowystarczalność żywnościowa kraju, może być rozumiana jako zdolności całej gospodarki, a więc zarówno rolnictwa, przemysłu spożywczego jak i innych sektorów do pokrycia krajowego popytu na żywność, globalizacja spowoduje zmianę struktury produkcji rolnej.
Czy globalizacja rolnictwa poprawia bezpieczeństwo żywnościowe? globalizacja nie służy poprawie bezpieczeństwa żywnościowego, rozumianego jako fizyczny i ekonomiczny dostęp każdego człowieka na Ziemi do żywności Unia Europejska, z punktu widzenia bezpieczeństwa żywnościowego (głównie fizycznego), powinna utrzymywać własną produkcję rolną na poziomie minimum70-75% zapotrzebowania