The World Bank Zgaśnie światło? Perspektywy energetyki w Europie Wschodniej i Azji Środkowej Departament Zrównoważonego Rozwoju Region Europy i Azji Centralnej (ECA) Bank Światowy

The World Bank Najważniejsze wnioski Kraje regionu Europy Wschodniej i Azji Centralnej mogą stanąć przed widmem kryzysu energetycznego w ciągu najbliższych pięciu do sześciu lat Kryzys finansowy dostarczył pola manewru oraz otworzył pewne możliwości złagodzenia skutków przewidywanego kryzysu Działania łagodzące są konieczne zarówno po stronie zapotrzebowania, jak i podaży. Konieczna będzie realizacja znacznych inwestycji (3% zakumulowanego PKB w okresie ), a sektor publiczny sam nie udźwignie takiego poziomu potrzebnych inwestycji Kraje muszą podjąć działania już dziś, aby stworzyć atrakcyjny klimat dla inwestowania w sektorze 2

The World Bank 3 Przejście regionu w kierunku obecnego kryzysu gospodarczego Zmiany w poziomie produkcji, w ujęciu realnym (Indeks: 1990 = 100) Region CSE/CIS CIS Europa Centralna i Południowo-wschodnia (CSE) Średnioroczny wzrost PKB (%)

The World Bank Ropa Gaz Węgiel Hydro Nuklearna Produkcja zmniejszyła się o 30% w 2000 r., ale odzyskała odpowiedni poziom do roku 2008 Zużycie wyniosło 80% poziomu z 1990 roku 4 Region CIS/CSE hojnie zaopatrzony w zasoby energetyczne i nadmiernie rozbudowaną infrastrukturę, jest kluczowym eksporterem energii pierwotnej Mln ton ekwiwalentu olejowego (Mtoe)

The World Bank Źródło: World Bank and 2005 and 2008 Wzrost: (%) Do roku 2008 dostawy energii stały się czynnikiem ograniczającym wzrost Udział firm uznających dostawy energii elektrycznej za problem w ich działalności gospodarczej (%) 5

The World Bank 6 Kryzys gospodarczy złagodził częściowo te obawy, ale ale odroczenie jest tymczasowe Średnioroczny PKB, Zużycie energii elektrycznej i stopa wzrosty zużycia paliw pierwotnych w regionie CIS/CSE, 2005–30 (%) 4.4 % 3.1 % 1.9 % Źródło: obliczenia własne Banku Światowego

The World Bank 7 Skąd dotrą te dodatkowe dostawy?

The World Bank 8 Federacja Rosyjska odgrywa kluczową rolę w zaspakajaniu zapotrzebowania na gaz ziemny w UE i jej znaczenie nie ulegnie zmianie Gas piped from Russia LNG Miejsce Rosji w sektorze gazowym UE: 40% zapotrzebowania importowego 25% zapotrzebowania ogółem Gaz tłoczony rurociągami z Algierii i Libii Gaz tłoczony rurociągami z Norwegii Import gazu przez UE w 2008 r. (mld m 3 ) Gaz tłoczony rurociągami z Rosji

The World Bank 9 Rosja posiada znaczny potencjał rozwoju wydobycia, ale inwestycje są ciągle poniżej wymaganego poziomu Optymistyczny Podstawowy Pesymistyczny Scenariusze faktyczne i przewidywane dot. wydobycia gazu ziemnego (mld m 3 ) Inwestycje wymagane, a inwestycje zrealizowane w zakresie poszukiwania i przygotowania złóż (mld USD rocznie) Źródło: obliczenia własne Banku Światowego Źródło: obliczenia własne banku Światowego i sprawozdania finansowe Gazpromu Inwestycje konieczne Inwestycje średnio Inwestycje 2008

The World Bank 10 Bez znaczących inwestycji lub działań ograniczających wzrost zapotrzebowania… Region mógłby stać się importerem netto gazu i ropy Źródło: obliczenia własne Banku Światowego. Faktyczny i przewidywany poziom eksportu gazu z regionu CIS/CSE w okresie (mld m 3 )

The World Bank 11 A perspektywy dostaw energii elektrycznej wzbudzają jeszcze większe obawy Przewidywane podniesienie mocy wytwórczych, odtworzenia i zamknięcia W regionie CIS/CSE w okresie (GW) Źródło: obliczenia własne Banku Światowego

The World Bank 12 Region stanie przed koniecznością podjęcia znacznych inwestycji w okresie najbliższych dwóch dekad Przewidywania dot. koniecznych inwestycji w energetyce w regionie CIS/CSE do roku 2030 (mld USD) 3% Szacunki dot. koniecznych inwestycji w energetyce to skumulowanego PKB Chociaż sektor publiczny będzie musiał sfinansować część tych inwestycji, nie będzie w stanie zrobić tego sam, konieczny będzie udział finansowy i w zakresie know-how ze strony sektora prywatnego i przedsiębiorstw energetycznych Źródło: obliczenia własne Banku Światowego

The World Bank 14 Zapewnienie finansowej i komercyjnej rentowności sektora jest jednym z najważniejszych wyzwań Średnie ważone taryfy na energie elektryczną dla gospodarstw domowych w 2008 Roku w centach US$ / KWh Źródło: Baza danych taryfowych ERRA

The World Bank …a kraje muszą zapewnić, że działać będą w sposób przyjazny dla środowiska Emisje CO 2 w regionie CIS/CSE w 2005 r. Wysoki poziom emisji CO 2 odzwierciedla: Oparcie się regionu na własnym węglu Niską sprawność energetyczną Przestarzałą infrastrukturę 15 Źródło: World Bank World Development Indicators

The World Bank Emisje CO 2 w roku 1990 Cel UE: 80% z poziomu1990 roku do roku Należy podjąć skoncentrowane wysiłki celem zapewnienia spełniania docelowych poziomów emisji przez region Faktyczne i przewidywane emisje CO2 w regionie CIS/CSE (mln t CO 2 ) Źródło: obliczenia własne Banku Światowego.

The World Bank Energia – następne kroki dla Polski Obawy w zakresie dostaw energii pierwotnej Efektywność energetyczna Opcje w zakresie dywersyfikacji dostaw Poprawa perspektyw handlu Potrzeby inwestycyjne Nowe inwestycje, likwidacja lub modernizacja istniejącego majątku Skutki dla środowiska Zakłady o wysokiej sprawności, Niskowęglowe paliwa Wpływ na koszty

The World Bank Strategia energetyczna Polski (listopad 2009) Wdrożenie strategii energetycznej do 2030 r. Uproszczenie prawa zgodnie ze strategią Usprawnienie wymiany handlowej dla: – Zapewnienia niskokosztowego importu – Ułatwienia rentownego eksportu Opracowanie nowych technologii (inteligentne sieci dystrybucyjne) Zwiększenie wykorzystania kogeneracji

The World Bank Sprawy dot. zmian klimatu Ograniczenie emisji CO 2 głównie poprzez: – Poprawę poprawa efektywności energetycznej – Energetykę nuklearną – Energetykę odnawialną – Carbon Capture and Storage (CCS) Wpływ energy-mix na wzrost, zatrudnienie i handel Rola rządu w zakresie R&D i standardyzacji

The World Bank Efektywność energetyczna – podaż Promocja nowych technologii Odtworzenie i zamykanie starszych instalacji Motywowanie kogeneracji i energetyki odnawialnej Ograniczenie strat sieciowych przez zastosowanie inteligentnych sieci

The World Bank Efektywność energetyczna – popyt Zachęty do przeniesienia zapotrzebowania szczytowego Pozytywne przykłady w sektorze publicznym Całościowe podejście do wspierania inwestycji EE Wiodąca Agencja Efektywności Energetycznej Obowiązkowe certyfikaty EE dla budynków Wsparcie R&D dla nowych technologii 20 / 16

The World Bank Dalsze działania Wdrożenie nowych technologii – IGCC (Integrated Gasification Combined Cycle) z Carbon Capture and Storage (CCS) – Pozyskanie i wykorzystanie metanu ze złóż węgla – Pojazdy elektryczne – Podziemne zgazowanie węgla Wzmocnienie rynków energii – Dokończenie reform rozpoczętych w latach 90-tych – Dopasowanie podaży i popytu Energetyka odnawialna Urbanizacja – odpowiednie planowanie urbanistyczne

The World Bank Pytania do dyskusji 1.Jak oddzielić emisje CO 2 od wzrostu PKB? 2.Jaka jest przyszłość węgla jeżeli CCS się nie uda? 3.Czy energetyka nuklearna zostanie zaakceptowana? 4.Długoterminowe koszty energii nuklearnej? 5.Jeżeli efektywność energetyczna jest opłacalna, dlaczego nie jest wdrażana?

The World Bank Dziękuję za uwagę Gary Stuggins 27