MATURA Wypowiedź pisemna Poziom rozszerzony

Na egzaminie na poziomie rozszerzonym będziesz musiał napisać jeden tekst o długości 200 - 250 słów. Limit słów jest w tym wypadku bardzo ważny, ponieważ jego przekroczenie skutkuje stratą punktów. Formy wypowiedzi, jakie pojawiają się w zadaniu, to: - rozprawka; - opis; - opowiadanie; - recenzja. Rozprawka - możesz mieć do czynienia z rozprawką typu for and against, opinion essay, discoursive essay oraz solutions to problems. Opis - może dotyczyć osoby, miejsca lub wydarzenia/uroczystości. Opowiadanie - polecenia związane z napisaniem opowiadania mogą być formułowane na różne sposoby - możesz w nich znaleźć zarówno temat opowiadania, jak i zdanie, od którego ma zaczynać się lub którym ma się kończyć Twoje opowiadanie. Recenzja - może dotyczyć nie tylko książki, czy filmu, ale dowolnego wydarzenia kulturalnego - sztuki teatralnej, przedstawienia szkolnego, audycji radiowej, wystawy, koncertu, itd.

Za wypowiedź pisemną na egzaminie na poziomie rozszerzonym można uzyskać maksymalnie 18 punktów: - treść: 5 punktów; - kompozycja: 4 punkty; - bogactwo językowe: 5 punktów; - poprawność językowa: 4 punkty; Oto bardziej szczegółowe kryteria oceniania w odniesieniu do poszczególnych form wypowiedzi pisemnej:

Kompozycja: 4 punkty - wypowiedź w pełni spójna, harmonijna, wyraźnie podporządkowana myśli przewodniej; wyodrębnione wszystkie części pracy (wstęp, rozwinięcie, zakończenie) z zachowanie odpowiednich proporcji; konsekwencja w układzie graficznym pracy; zachowana objętość pracy. 3 - 2 punkty - wypowiedź częściowo spójna, zachowująca pewną logikę; fragmentaryczne ujęcie albo pominięcie wstępu lub zakończenia; w miarę właściwe proporcje pomiędzy poszczególnymi częściami pracy; wyodrębnienie graficzne niektórych części pracy; przekroczenie objętości pracy do 10%. 1 - 0 punktów - wypowiedź w poważnym stopniu niespójna i niekonsekwentna; pominięcie dwóch części pracy lub ich fragmentaryczna realizacja; brak właściwych proporcji; brak graficznego wyodrębnienia głównych części pracy; przekroczenie objętości o ponad 10%.

Bogactwo językowe: 5 punktów - urozmaicone słownictwo i frazeologia na poziomie zaawansowanym; urozmaicone struktury składniowe na poziomie zaawansowanym; jednorodny styl adekwatny do treści i formy. 4 - 3 - 2 punkty - słownictwo i frazeologia na poziomie średniozaawansowanym; nieliczne powtórzenia; mało urozmaicone struktury składniowe na poziomie średniozaawansowanym; poprawny styl z niewielkimi uchybieniami. 1 - 0 punktów - słownictwo i frazeologia na poziomie podstawowym, liczne powtórzenia; struktury składniowe na poziomie podstawowym; styl nieporadny, przy czym praca jest zrozumiała.

Poprawność językowa: 4 punkty - praca bezbłędna lub zawierająca nie więcej niż 5% błędów. (gramatyczne, leksykalne, ortograficzne i interpunkcyjne) niezakłócające komunikacji. 3 punkty - praca zawierająca do 10% błędów. 2 punkty - praca zawierająca do 15% błędów. 1 punkt - praca zawierająca do 20% błędów O punktów - praca zawierająca powyżej 20% błędów Pod uwagę brane są błędy gramatyczne, leksykalne, ortograficzne i interpunkcyjne, przy czym dwa ostatnie mają o połowę mniejszą wagę. Dla przykładu, jeżeli Twoja praca składa się z 240 wyrazów i popełniłeś w niej 4 błędy gramatyczne, 4 leksykalne, 4 ortograficzne (np. brak jakiejś litery w wyrazie) i 4 interpunkcyjne (np. brak przecinka), to w sumie popełniłeś 12 błędów. Taka ilość błędów stanowi 5% objętości tekstu (5% z 240 = 12), otrzymasz zatem 4 punkty za poprawność językową.

ROZPRAWKA Treść: 5 punktów - wypowiedź zgodna z tematem; prawidłowo sformułowana teza/antyteza adekwatna do tematu; trafny dobór argumentów; właściwe podsumowanie. 4 - 3 - 2 punkty - wypowiedź częściowo zgodna z tematem; teza/antyteza pozostająca w związku z tematem; częściowo trafny dobór argumentów; częściowo udana próba podsumowania tematu. 1 - 0 punktów - wypowiedź znacznie odbiegająca od tematu; nieudolnie sformułowana teza/antyteza lub jej brak; nietrafny dobór argumentów; brak podsumowania lub podsumowanie, które nie wynika z tekstu rozprawki.

RECENZJA Treść: 5 punktów - wypowiedź zgodna z tematem; pełna informacja o recenzowanej pozycji (twórca, okoliczności powstania dzieła, odbiór dzieła); krótka informacja o zawartości treściowej recenzowanej pozycji (no. skrót fabuły, prezentacja głównych postaci, problematyki); pełna, wieloaspektowa ocena (np. fabuły, reżyserii, gry aktorskiej, scenografii, sposobu ekspozycji obiektów, itp.); zdający poleca lub odradza, wskazując na zalety/wady recenzowanej pozycji. 4 - 3 - 2 punkty - wypowiedź częściowo zgodna z tematem; częściowa informacja o recenzowanej pozycji; zbyt szczegółowa lub zbyt ogólna informacja o zawartości treściowej utworu; niepełna ocena; zdający poleca lub odradza, nie wskazując na walory/wady recenzowanej pozycji. 1 - 0 punktów - wypowiedź znacznie odbiegająca od tematu; pominięcie większości informacji o recenzowanej pozycji lub informacje te mają charakter zbyt ogólnikowy; zdający streszcza utwór lub nie przedstawia zawartości treściowej; bardzo pobieżna ocena lub jej brak; nie poleca/odradza recenzowanej pozycji. Kryteria oceniania dotyczące kompozycji, bogactwa językowego i poprawności językowej są takie same, jak w przypadku rozprawki.

OPOWIADANIE Treść: 5 punktów - wypowiedź zgodna z tematem; określenie miejsca, czasu wydarzeń i bohaterów; logiczne odtworzenie wydarzeń prowadzących do wydarzenia głównego; szczegółowe przedstawienie wydarzenia głównego; przekonujący opis reakcji ludzi lub/i przedstawienie konsekwencji wydarzenia. 4 - 3 - 2 punkty - wypowiedź częściowo zgodna z tematem; określa tylko dwa z trzech elementów (miejsce, czas wydarzenia, bohaterowie); nie zawsze logicznie wydarzenia prowadzące do wydarzenia głównego; dość ogólnikowo przedstawia wydarzenie główne; nie w pełni przekonywująco opisuje reakcje ludzi lub/i przedstawia konsekwencje wydarzenia. 1 - 0 punktów - wypowiedź znacznie odbiegająca od tematu; zdający określa tylko jeden z trzech elementów (czas, miejsce wydarzenia, bohaterowie) lub nie określa ich wcale; przedstawione wydarzenia nie tworzą logicznego ciągu; nie przedstawia wydarzenia głównego; brak opisu reakcji ludzi lub/i konsekwencji wydarzenia. Kryteria oceniania dotyczące kompozycji, bogactwa językowego i poprawności językowej są takie same, jak w przypadku rozprawki.

OPIS Treść: 5 punktów - wypowiedź zgodna z tematem; przedstawienie istotnych informacji na temat opisywanej osoby/miesjca/wydarzenia; zachowany logiczny porządek wypowiedzi, np. od ogółu do szczegółu; przedstawienie opinii wraz z ich uzasadnieniem. 4 - 3 - 2 punkty - wypowiedź częściowo zgodna z tematem; bardzo ogólne informacje na temat opisywanej osoby/miejsca/wydarzenia; w przeważającej części pracy występuje logiczny porządek wypowiedzi; przedstawienie opinii z częściowym ich uzasadnieniem. 1 - 0 punktów - wypowiedź znacznie odbiegająca od tematu; zbyt mało informacji na temat opisywanej osoby/miejsca/zdarzenia; brak logicznego porządku w przeważającej części pracy; brak opinii lub ich uzasadnienia. Kryteria oceniania dotyczące kompozycji, bogactwa językowego i poprawności językowej są takie same, jak w przypadku rozprawki.

Przebieg egzaminu Wypowiedź pisemna jest częścią Arkusza III, w którego skład wchodzą także zadania sprawdzające umiejętność stosowania struktur leksykalno-gramatycznych. Czas przewidziany na rozwiązania zadań z tego arkusza to 110 minut. Zakładając, że na struktury leksykalno-gramatyczne poświęcisz 20 minut, na napisanie pracy, jej sprawdzenie i przepisanie do czystopisu pozostaje Ci około 90 minut. Jeżeli ćwiczysz wypowiedź pisemną w ramach przygotowania do egzaminu maturalnego, radzimy Ci przeznaczać nie więcej niż 1 godzinę na napisanie pracy i około 15 minut na jej sprawdzenie i przepisanie.