Polskie prawo ochrony środowiska opracowanie: Katarzyna Kulikowska

Wprowadzenie do prawnej ochrony środowiska Rys historyczny prawnych regulacji ochrony środowiska Pierwsze akty prawne - Bolesław Chrobry objął ochroną bobry - 1423r Władysław Jagiełło ochroną objął populację dzików, jeleni, łosi, tarpanów, jak też ograniczył wycinkę lasów. Stefan Batory objął ochroną niektóre gatunki ryb . 1868r Sejm Krajowy we Lwowie uchwalił nowatorską, jedną z pierwszych o tej tematyce na świecie ustawę „względem zakazu łapania, wytępiania i sprzedawania zwierząt alpejskich właściwych Tatrom: świstaka i dzikich kóz”. rozporządzenie z dnia 15 września 1919 r o ochronie niektórych zabytków przyrody Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 1921 roku. ( art. 99) ustawa z dnia 10 marca 1934r o ochronie przyrody ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska z dnia 30 stycznia 1980 r, zastąpiona ustawą z 27 kwietnia 2001r prawo ochrony środowiska, znowelizowana obszernie 03 października 2008r

Źródła prawa - KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r.(Dz. U. z dnia 16 lipca 1997 r.) - umowy międzynarodowe i prawo Wspólnoty Europejskiej - ustawy - ratyfikowane umowy międzynarodowe, - rozporządzenia, - akty prawa miejscowego

Ustawy regulujące Prawo ochrony środowiska ustawa z dnia 2011.02.25 Substancje chemiczne i ich mieszaniny. Dz.U.2011.63.322 ustawa z dnia 1991.09.28 Dz.U.2011.12.59 -j.t. Lasy. ustawa z dnia 2001.04.27 Dz.U.2010.185.1243 -j.t Odpady. ustawa z dnia 2006.08.25 Dz.U.2010.136.914 -j.t. Bezpieczeństwo żywności i żywienia. . ustawa z dnia 2001.09.1 Dz.U.2009.217.1689 -j.t. tyt. VII dział III Kodeks morski. . ustawa z dnia 1985.04.18 Dz.U.2009.189.1471 -j.t Rybactwo śródlądowe.

.ustawa z dnia 2004.04.16 Dz.U.2009.151.1220 -j.t Ochrona przyrody. ustawa 2009.06.25 Dz.U.2009.116.975 Rolnictwo ekologiczne. ustawa z dnia 2008.07.10 Dz.U.2008.138.865 Odpady wydobywcze. ustawa z dnia 2003.12.18 Dz.U.2008.133.849 -j.t. Ochrona roślin. .ustawa z dnia 2001.04.27 Dz.U.2008.25.150 -j.t Prawo ochrony środowiska. ustawa z dnia 2007.07.10 Dz.U.2007.147.1033 Nawozy i nawożenie. Ustawa z dnia 2001.09.06 Dz.U.2007.125.874 -j.t. art. 92 Transport drogowy. ustawa z dnia 2007.06.29 Dz.U.2007.124.859 Międzynarodowe przemieszczanie odpadów.

ustawa z dnia 2007.04.13 Dz.U.2007.75.493 Zapobieganie szkodom w środowisku i ich naprawa. .ustawa z dnia 2000.11.29 Dz.U.2007.42.276 -j.t Prawo atomowe. ustawa z dnia 2001.06.22 Dz.U.2007.36.233 -j.t. Organizmy genetycznie zmodyfikowane. .ustawa z dnia 2000.12.21 Dz.U.2006.123.857 -j.t Żegluga śródlądowa. ustawa z dnia 1995.03.16 Dz.U.2006.99.692 -j.t. Zapobieganie zanieczyszczaniu morza przez statki. ustawa z dnia 1996.09.13 Dz.U.2005.236.2008 -j.t. Utrzymanie czystości i porządku w gminach. ustawa z dnia 1995.10.13 Dz.U.2005.127.1066 -j.t. Prawo łowieckie. ustawa z dnia 2004.12.22 Dz.U.2004.281.2784 rozdz. 8 Handel uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji.

ustawa z dnia 1997.06.06 kodeks karny Dz.U.1997.88.553 .ustawa z dnia 1995.02.03 Dz.U.2004.121.1266 -j.t Ochrona gruntów rolnych i leśnych. ustawa z dnia 2004.02.19 Dz.U.2004.62.574 Rybołówstwo. ustawa z dnia 1997.06.19 Dz.U.2004.3.20 -j.t. Zakaz stosowania wyrobów zawierających azbest. ustawa z dnia 1997.08.21 Dz.U.2003.106.1002 -j.t. Ochrona zwierząt. ustawa z dnia 2001.07.06 Dz.U.2001.97.1051 Zachowanie narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju. ustawa z dnia 1997.06.06 kodeks karny Dz.U.1997.88.553 ustawa z dnia 1964.04.23 kodeks cywilny Dz.U. 1964.16.93

akty prawa miejscowego prawo wspólnotowe Rozporządzenia akty prawa miejscowego prawo wspólnotowe (Traktat Paryski z 18/04/1951r, Traktat Rzymski z 25/03/1957r, Traktat o Unii Europejskiej z 01/11/1993r.) wraz z protokołami i aneksami oraz zasady prawa nadzorowane przez Trybunał Sprawiedliwości rozporządzenia dyrektywy decyzje

Przepisy ogólne - Prawo horyzontalne UE Ochrona przyrody Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979r. w sprawie ochrony dzikich ptaków, Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992r. w sprawie ochrony naturalnych siedlisk oraz dzikiej fauny i flory Dyrektywy i Rozporządzenia dot. obrotu skórami młodych fok, zakazu używania potrzasków, pułapek i innych niehumanitarnych form odłowy oraz handlu dzikimi gatunkami fauny i flory. Dostęp do informacji o środowisku Dyrektywa Rady 90/313/EWG z 7 czerwca 1990r. w sprawie swobodnego dostępu do informacji o środowisku, Dyrektywa Rady 91/692/EWG z 23 grudnia 1991r. w sprawie standaryzacji i racjonalizacji raportów z wprowadzania w życie postanowień niektórych dyrektyw, Dyrektywa Rady 96/62/EWG z 27 września 1996r. w sprawie oceny i zarządzania jakością powietrza, Dyrektywa Rady 96/61/EWG z 24 września 1996r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom środowiska.

ZASADY PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA Zasada zrównoważonego rozwoju Zasada kompleksowości Zasada prewencji Zasada przezorności Zasada materialnej odpowiedzialności Zasada nadrzędności wymagań ochrony środowiska wobec dokumentów i aktów prawnych o charakterze aktów planowania i programowania Zasada dostępu informacji o środowisku Zasada partycypacji publicznej Zasada ujednolicania

FUNKCJE PRAWA W OCHRONIE ŚRODOWISKA organizacyjna reglamentacyjno-ochronna ochrony praw podmiotowych wdrażania postępu technicznego Represyjna ochrony walorów lub zasobów środowiska o znaczeniu ponadpaństwowym

POJĘCIE OCHRONY ŚRODOWISKA Definicja normatywna ochrony środowiska (art. 3 ust 13 Upoś ) w części dotyczącej wyjaśniania wyrażeń ustawowych 13)  ochrona środowiska - podjęcie lub zaniechanie działań, umożliwiające zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej; ochrona polega w szczególności na: a)  racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, b)  przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom, c) przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego ORGANY ADMINISTRACJI DO SPRAW OCHRONY ŚRODOWISKA art. 376, 377 Upoś   1)   wójt, burmistrz lub prezydent miasta;   2)   starosta;   3)  sejmik województwa; 4)  marszałek województwa;   5)   wojewoda;   6)   minister właściwy do spraw środowiska;   7)   Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska;   8)   regionalny dyrektor ochrony środowiska. 9)  Organy Inspekcji Ochrony Środowiska działające na podstawie przepisów ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska wykonujące zadania w zakresie ochrony środowiska, jeżeli ustawa tak stanowi.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. 08 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz.U.08.25.150 j.t. PRZEPISY OGÓLNE Dział I Zakres obowiązywania ustawy Dział II Definicje i zasady ogólne Dział III Polityka ekologiczna oraz programy ochrony środowiska Dział IV Informacje o środowisku- Rozdział 1 uchylony –przez art.144 pkt 7 ustawy z dnia 03.10.2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.08.199.1227) z dniem 15.11.2008r Rozdział 2 (Państwowy monitoring środowiska oraz rozpowszechnianie informacji o środowisku)

Dział V (uchylony tym samym aktem co w dziale IV) Dział VI (uchylony tym samym aktem co w dziale IV) Dział VII Ochrona środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym i przy realizacji inwestycji Dział VIII Edukacja ekologiczna, badania z zakresu ochrony środowiska oraz reklama TYTUŁ II OCHRONA ZASOBÓW ŚRODOWISKA Dział I Przepisy ogólne Dział II Ochrona powietrza Dział III Ochrona wód Dział IV Ochrona powierzchni ziemi

Dział V Ochrona przed hałasem Dział VI Ochrona przed polami elektromagnetycznymi Dział VII Ochrona kopalin Dział VIII Ochrona zwierząt oraz roślin Dział IX Ograniczanie sposobu korzystania z nieruchomości w związku z ochroną środowiska Rozdział 1 Przepisy ogólne Rozdział 2 Ograniczenia związane z ochroną zasobów środowiska Rozdział 3 Obszary ograniczonego użytkowania Rozdział 4 Strefy przemysłowe

PRZECIWDZIAŁANIE ZANIECZYSZCZENIOM Dział I Przepisy ogólne Dział II TYTUŁ III PRZECIWDZIAŁANIE ZANIECZYSZCZENIOM Dział I Przepisy ogólne Dział II Instalacje, urządzenia, substancje oraz produkty Rozdział 1 Instalacje i urządzenia Rozdział 2 Substancje Rozdział 3 Produkty Dział III Drogi, linie kolejowe, linie tramwajowe, lotniska oraz porty

Dział IV Pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii Rozdział 1 Przepisy ogólne Rozdział 2 Wydawanie pozwoleń Rozdział 3 Wygaśnięcie, cofnięcie i ograniczenie pozwolenia Rozdział 4 Pozwolenia zintegrowane Rozdział 5 Pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza Rozdział 6 (uchylony). Rozdział 7

Dział IVa Krajowy Rejestr Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń Dział V Przeglądy ekologiczne TYTUŁ IV POWAŻNE AWARIE Dział I Przepisy ogólne Dział II Instrumenty prawne służące przeciwdziałaniu poważnej awarii przemysłowej Rozdział 1 Rozdział 2 Obowiązki prowadzącego zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia awarii przemysłowej Rozdział 3 Obowiązki organów administracji związane z awarią przemysłową Dział III Współpraca międzynarodowa

ŚRODKI FINANSOWO-PRAWNE Dział I Przepisy ogólne Dział II TYTUŁ V ŚRODKI FINANSOWO-PRAWNE Dział I Przepisy ogólne Dział II Opłaty za korzystanie ze środowiska Rozdział 1 Wnoszenie opłat Rozdział 2 Stawki opłat za korzystanie ze środowiska Rozdział 3 Opłaty podwyższone Rozdział 4 Przepisy szczególne dotyczące opłat za pobór wody, wprowadzanie ścieków i za składowanie odpadów

Dział III Administracyjne kary pieniężne Rozdział 1 Postępowanie w sprawie wymierzenia kary Rozdział 2 Wysokość kar Rozdział 3 Przepisy szczególne dotyczące kar za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków oraz emisję hałasu Dział IV Odraczanie, zmniejszanie oraz umarzanie podwyższonej opłaty za korzystanie ze środowiska oraz administracyjnych kar pieniężnych

TYTUŁ VI ODPOWIEDZIALNOŚĆ W OCHRONIE ŚRODOWISKA Dział I Odpowiedzialność cywilna Dział II Odpowiedzialność karna Dział III Odpowiedzialność administracyjna

ORGANY ADMINISTRACJI ORAZ INSTYTUCJE OCHRONY ŚRODOWISKA Dział I TYTUŁ VII ORGANY ADMINISTRACJI ORAZ INSTYTUCJE OCHRONY ŚRODOWISKA Dział I Organy administracji do spraw ochrony środowiska Dział II Instytucje ochrony środowiska Rozdział 1 Przepisy ogólne Rozdział 2 Państwowa Rada Ochrony Środowiska Rozdział 3 Rozdział 4 Finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej(182)

PROGRAMY DOSTOSOWAWCZE Dział I Przepisy ogólne Dział II TYTUŁ VIII PROGRAMY DOSTOSOWAWCZE Dział I Przepisy ogólne Dział II Ustalenie treści programu dostosowawczego Dział III Komisja negocjacyjna Dział IV Skutki prawne wszczęcia postępowania negocjacyjnego oraz ustalenia programu dostosowawczego TYTUŁ IX PRZEPIS KOŃCOWY

Ochrona przyrody w systemie ochrony środowiska . Jedna z klasyfikacji systematyki prawnej ochrony środowiska dzieli ją na 2 części: Część pierwsza to zagadnienia ogólne prawa ochrony środowiska Ogólna charakterystyka podstaw prawnych ochrony środowiska w Polsce. Zasady ogólne prawa ochrony środowiska. Organy ochrony środowiska. Rola orzecznictwa sądów i trybunałów w prawie ochrony środowiska. Ocena oddziaływania na środowisko. Odpowiedzialność administracyjna w ochronie środowiska. Odpowiedzialność cywilna w ochronie środowiska. Odpowiedzialność karna w ochronie środowiska Instrumenty finansowo-prawne w ochronie środowiska.

Część druga- Regulacje sektorowe prawa ochrony środowiska, a w niej: Ochrona powietrza. Ochrona wód. Ochrona powierzchni ziemi. Ochrona przed hałasem. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi. Prawo geologiczne i górnicze a ochrona środowiska. Prawna regulacja gospodarki odpadami. Prawne formy ochrony przyrody. Ochrona zabytków nieruchomych a ochrona środowiska. Ochrona środowiska w planowaniu przestrzennym i prawie budowlanym.

Wybrane prawne formy ochrony przyrody Art. 6. ustawy z dnia 16.04.2004r. O ochronie przyrody ( Dz.U.2009.151.1220) – t.j. Formami ochrony przyrody są:   1)  parki narodowe; definicja art.8 ust1 w ilości – 23 parki   2)  rezerwaty przyrody; art. 13 – w ilości 1423 szt.   3)  parki krajobrazowe; art. 16 – w ilości 120 szt.   4)  obszary chronionego krajobrazu; - 412 szt.   5)  obszary Natura 2000;art. 25 ust 1   6)  pomniki przyrody; art. 40 – w ilości 35 074 szt.   7)  stanowiska dokumentacyjne; art.41 –w ilości 153 szt.   8)  użytki ekologiczne; art. 42 – w ilości 6 686 szt.   9)  zespoły przyrodniczo-krajobrazowe; art. 43 – w ilości 207 szt.   10  ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów. W drodze porozumienia z sąsiednimi państwami mogą być wyznaczane przygraniczne obszary cenne pod względem przyrodniczym w celu ich wspólnej ochrony.  

Obszary odrębnie chronione Natura 2000 wymienione zostały w art Obszary odrębnie chronione Natura 2000 wymienione zostały w art.25 ustawy Art. 25. Sieć obszarów Natura 2000 obejmuje:   obszary specjalnej ochrony ptaków;   specjalne obszary ochrony siedlisk;   obszary mające znaczenie dla Wspólnoty. Obszar Natura 2000 może obejmować część lub całość obszarów i obiektów objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-4 i 6-9.

Sieć obszarów Natura 2000

1 - OSO Bielawskie Błota 2 - OSO Jezioro Dobskie 3 - OSO Ostoja Drawska 4 - OSO Ostoja Poligon Orzysz 5 - OSO Ostoja Wkrzańska 6 - OSO Lasy Puszczy nad Drawą 7 - OSO Ostoja Witnicko-Dębniańska 8 - OSO Puszcza Barlinecka 9 - OSO Dolina Samicy 10 - OSO Dolina Małej Wełny pod Kiszkowem 11 - OSO Żwirownia Skoki 12 - OSO Jezioro Zgierzynieckie 13 - OSO Zbiornik Podedworze 14 - OSO Uroczysko Mosty-Zahajki 15 - OSO Bory Dolnośląskie 16 - OSO Polesie 17 - OSO Zbiornik Mietkowski 18 - OSO Karkonosze 19 - OSO Ostoja Nieliska 20 - OSO Dolina Górnej Łabuńki 21 - OSO Roztocze 22 - OSO Zlewnia Górnej Huczwy 23 - OSO Dolina Sołokiji 24 - OSO Dolina Szyszły 25 - OSO Góry Stołowe 26 - OSO Babia Góra 27 - OSO Góry Słonne 28 - OSO Torfowiska Orawsko-Nowotarskie 29 - OSO Pieniny 30 - OSO Ostoja Warmińska 31 - OSO Jeziora Wełtyńskie 32 - OSO Dolina Dolnej Narwi 33 - OSO Ostoja Rogalińska 34 - OSO Puszcza nad Gwdą 35 - OSO Puszcza Sandomierska 36 - OSO Ławica Słupska 37 - OSO Zalew Wiślany 38 - OSO Dolina Pasłęki 39 - OSO Jezioro Oświn i okolice 40 - OSO Zatoka Pomorska

41 - OSO Dolina Słupi 42 - OSO Dolina Dolnej Wisły 43 - OSO Puszcza Augustowska 44 - OSO Puszcza Borecka 45 - OSO Jezioro Drużno 46 - OSO Wielki Sandr Brdy 47 - OSO Zalew Szczeciński 48 - OSO Bagna Rozwarowskie 49 - OSO Bagna Nietlickie 50 - OSO Lasy Iławskie 51 - OSO Jezioro Łuknajno 52 - OSO Łąki Skoszewskie 53 - OSO Puszcza Napiwodzko-Ramudzka 54 - OSO Jezioro Świdwie 55 - OSO Dolina Dolnej Odry 56 - OSO Ostoja Ińska 57 - OSO Jezioro Miedwie i okolice 58 - OSO Doliny Omulwi i Płodownicy 59 - OSO Bagienna Dolina Drwęcy 60 - OSO Bagienna Dolina Narwi 61 - OSO Przełomowa Dolina Narwi 62 - OSO Nadnoteckie Łęgi 63 - OSO Dolina Górnej Narwi 64 - OSO Puszcza Białowieska 65 - OSO Puszcza Biała 66 - OSO Ujście Warty 67 - OSO Ostoja Nadgoplańska 68 - OSO Błota Rakutowskie 69 - OSO Dolina Liwca 70 - OSO Dolina Dolnego Bugu 71 - OSO Wielki Łęg Obrzański 72 - OSO Pradolina Warszawsko-Berlińska 73 - OSO Dolina Środkowej Warty 74 - OSO Dolina Środkowego Bugu 75 - OSO Zbiornik Wonieść 76 - OSO Dolina Pilicy 77 - OSO Dolina Środkowej Wisły 78 - OSO Dolina Tyśmienicy 79 - OSO Stawy Przemkowskie 80 - OSO Lasy Parczewskie

81 - OSO Dolina Baryczy 82 - OSO Bagno Bubnów 83 - OSO Małopolski Przełom Wisły 84 - OSO Chełmskie Torfowiska Węglanowe 85 - OSO Lasy Strzeleckie 86 - OSO Grądy Odrzańskie 87 - OSO Puszcza Solska 88 - OSO Dolina Nidy 89 - OSO Puszcza Niepołomicka 90 - OSO Tatry 91 - OSO Bieszczady 92 - OSO Dolina Górnej Wisły 93 - OSO Pogórze Przemyskie 94 - OSO Gorce 95 - OSO Lasy Janowskie 96 - OSO Puszcza Piska 97 - OSO Dolina Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego 98 - OSO Puszcza Kampinoska 99 - OSO Delta Świny 100 - OSO Ostoja Słowińska 101 - OSO Przybrzeżne wody Bałtyku 102 - OSO Zatoka Pucka 103 - OSO Ujście Wisły 104 - OSO Dolina Dolnej Noteci 105 - OSO Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry 106 - OSO Łęgi Odrzańskie 107 - OSO Ostoja Tyszowiecka 108 - OSO Dolina Środkowej Odry 109 - OSO Doliny Wkry i Mławki 110 - OSO Dolina Kostrzynia 111 - OSO Ostoja Kozienicka 112 - OSO Beskid Niski 113 - OSO Lasy Lęborskie 114 - OSO Puszcza Darżlubska 115 - OSO Lasy Mirachowskie 116 - OSO Dąbrowy Krotoszyńskie 117 - OSO Pojezierze Sławskie 118 - OSO Puszcza Notecka 119 - OSO Wybrzeże Trzebiatowskie 120 - OSO Zalew Kamieński i Dziwna

121 - OSO Puszcza Goleniowska 122 - OSO Ostoja Cedyńska 123 - OSO Bagno Wizna 124 - OSO Ostoja Biebrzańska 125 - OSO Dolina Górnego Nurca 126 - OSO Puszcza Knyszyńska 127 - OSO Zbiornik Jeziorsko 128 - OSO Lasy Łukowskie 129 - OSO Jezioro Turawskie 130 - OSO Bagno Całowanie 131 - OSO Beskid Żywiecki 132 - OSO Stawy w Brzeszczach 133 - OSO Dolina Dolnej Soły 134 - OSO Dolina Dolnej Skawy 135 - OSO Stawy Wielikąt i Las Tworkowski 136 - OSO Zbiornik Otmuchowski 137 - OSO Zbiornik Nyski 138 - OSO Lasy Skaliskie 139 - OSO Bory Tucholskie 140 - OSO Pasmo Policy 141 - OSO Staw Boćków

  Dla ochrony rzadkich i zagrożonych typów siedlisk ustanawia się Specjalne Obszary Ochrony (SOO). Typy siedlisk cenne z punktu widzenia UE (zagrożone zanikiem, rzadkie, o małym zasięgu, szczególnie reprezentatywne) są wymienione w załączniku I do Dyrektywy Siedliskowej. Poza tym wymienione są również gatunki roślin i zwierząt, których siedliska powinny zostać objęte ochroną (załącznik II). Dyrektywa Ptasia nakazuje ochronę cennych gatunków ptaków. W tym celu nakazuje się tworzenie Obszarów Specjalnej Ochrony (OSO). Cenne dla UE gatunki ptaków to takie, które są zagrożone wyginięciem, szczególnie podatne na zmiany siedlisk oraz gatunki rzadko występujące. Spis gatunków wymagających ochrony znajduje się w załączniku I do Dyrektywy Ptasiej. Uregulowane również są kwestie polowań oraz metod stosowanych do polowań na ptaki łowne.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA Odpowiedzialność cywilna Odpowiedzialność cywilnoprawna obejmuje przede wszystkim : - obowiązek zapobieżenia grożącej szkodzie w środowisku, i dalszym jego naruszeniom pełniąc funkcję prewencyjną - obowiązek naprawy wyrządzonej szkody przez przywrócenie naruszonego dobra w środowisku do stanu właściwego ( nie koniecznie poprzedniego, może być lepszego byleby był właściwy), pełniąc funkcję restytucyjną - obowiązek naprawienia szkody przez jej skompensowanie, gdy przywrócenie do stanu poprzedniego nie jest możliwe, poprzez albo wypłatę odszkodowania, lub wyrównanie straty w środowisku powstałej w jednym miejscu poprzez działania w innym miejscu., jako funkcja kompensacyjna ( wycięcie drzewa – kara i zasadzenie nowego).

Przesłanki odpowiedzialności cywilnej szkoda Bezprawność zachowania związek przyczynowy Prawo cywilne rozróżnia odpowiedzialność: na zasadzie winy na zasadzie ryzyka odpowiedzialność za tzw. produkt niebezpieczny na zasadzie słuszności

Odpowiedzialność karna- regulacja kodeksowa Dz.U.1997.88.553  funkcja represyjna funkcja ochronna funkcja gwarancyjna Zasady odpowiedzialności karnej ( k.k.) Art. 1. § 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. § 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma. § 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

Czyn bezprawny Czyn karalny Czyn karygodny Czyn zawiniony Opis danego typu czynu zabronionego następuje za pomocą znamion. Musi być określony: Podmiot czynu zabronionego, czynność która jest zabroniona( lub skutek przy przestępstwach skutkowych), określenie przedmiotu ochrony, naruszenie reguły postępowania, stosunek psychiczny sprawcy do czynu ( umyślność, nieumyślność). Podmiot zbiorowy – w rozumieniu ustawy z dnia 28.10.2002r o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary ( Dz.U 2002 nr.197 poz 1661)

Zbieg podstaw odpowiedzialności Odpowiedzialność administracyjna Wykroczenia. Kodeks wykroczeń Dz.U.2010.46.275 -j.t. Zasady odpowiedzialności za wykroczenia: § 1. Odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary aresztu (5-30 dni), ograniczenia wolności (do miesiąca), grzywny do 5.000 złotych lub nagany. § 2. Nie popełnia wykroczenia sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu. Zbieg podstaw odpowiedzialności Odpowiedzialność administracyjna Pod tym pojęciem należy rozumieć ustalone przez organ administracji publicznej nakazy (zakazy) określonego zachowania, zwłaszcza dotyczące; -Wstrzymania działalności, -Cofnięcia ( ograniczenia zakresu)decyzji zezwalającej na oznaczony sposób korzystania ze środowiska , -Wykonania stosownych urządzeń ochronnych, usunięcia stwierdzonych uchybień lub szkodliwych skutków Funkcje: prewencyjna oraz restytucyjna, ze znikomą funkcją penalizacyjną.

Instrumenty odpowiedzialności administracyjnej Sankcje finansowo-prawne administracyjne kary pieniężne opłaty podwyższone Opłaty podwyższone W rozumieniu ustawy P.o.ś. opłaty podwyższone są sankcją finansową związaną z niedopełnieniem obowiązku uzyskania pozwolenia emisyjnego. Zgodnie bowiem z art.292 i 293 podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone w przypadku: braku wymaganego pozwolenia na wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów, braku wymaganego pozwolenia na pobór wód lub wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, określonych sposobów nieprawidłowego postępowania z odpadami.

Administracyjne kary pieniężne. Co do zasady są wymierzane wskazanym podmiotom ( wg. ustawy P.o.ś. będą to podmioty korzystające ze środowiska ) za naruszanie wymagań ochrony środowiska, najczęściej określonych w skierowanym do takiego podmiotu akcie administracyjnym. Kary nakładane na podstawie przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska. Kary pieniężne wymierza, w drodze decyzji, wojewódzki inspektor ochrony środowiska za: przekroczenie określonych w pozwoleniach emisyjnych ilości lub rodzaju gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza, przekroczenie, określonych w pozwoleniach zintegrowanych lub pozwoleniach wodnoprawnych ilości, stanu lub składu ścieków, przekroczenie, określonej w pozwoleniach zintegrowanych lub pozwoleniach na pobór wód, ilości pobranej wody, naruszenie warunków decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów albo decyzji określającej miejsce i sposób magazynowania odpadów, wymaganych przepisami ustawy o odpadach, co do rodzaju i sposobów składowania lub magazynowania odpadów, przekroczenie, określonych w pozwoleniach emisyjnych, poziomów hałasu.

Kary pieniężne przewidywane przepisami Ustawy o ochronie przyrody. Art.88 ustawy przewiduje wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za: zniszczenie terenów zieleni albo drzew lub krzewów, powodowane - niewłaściwym wykonywaniem robót ziemnych lub wykorzystaniem sprzętu mechanicznego albo urządzeń technicznych bądź też zastosowaniem środków chemicznych w sposób szkodliwy dla roślinności za usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia, za zniszczenie spowodowane niewłaściwą pielęgnacją terenów zieleni

Administracyjne kary pieniężne nakładane na podstawie innych ustaw szczególnych. Ustawa z 2001 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową Dz.U.2004.121.1263  Odmienny rodzaj kar pieniężnych, wymierzanych w sposób uznaniowy wg wysokości „widełkowej”przewidują: ustawa z 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz.U. nr 32 poz. 131 z późn. zm.) art. 36 - ustawy z 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (Dz.U. nr 47 poz. 243 z późn. zm.)

Opłata produktowa Przepisy ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607 z późn. zm.), nakładają obowiązek osiągania wskazanych poziomów odzysku. Niewypełnienie go powoduje sankcję finansową w postaci opłaty produktowej Odzysk odzysk to wszelkie działania nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, prowadzące do wykorzystania odpadów w całości lub w części, lub do odzyskania z odpadów substancji, materiałów bądź energii i ich wykorzystania, określone w załączniku nr 5 do ustawy; Recykling recykling to powtórne przetwarzanie substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii.

Udział społeczeństwa w kształtowaniu i stosowaniu prawa ochrony środowiska Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko1)2) (Dz. U. z dnia 7 listopada 2008 r.) Informacje o środowisku Dokumenty podlegające udostępnieniu Wnioski o wydanie decyzji Decyzje Inne akty administracyjne, w tym projekty polityk, strategii, planów lub programów, prognozy oddziaływania na środowisko, raporty o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, dokumenty sporządzane na potrzeby ewidencji odpadów.

katalog wyłączeń obejmuje wyłączenie z udostępnienia: danych chronionych tajemnicą statystyczną, danych objętych toczącym się postępowaniem sądowym, dyscyplinarnym lub karnym, danych osobowych osób trzecich, informacji związanych z realizacją na terenach zamkniętych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, danych o wartościach handlowych

Udział społeczeństwa w ochronie środowiska źródła prawa: - dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/35/WE z dnia 26.05.2003r. - inne dyrektywy ( m.in. siedliskowa, czy dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom zwana IPPC) - postanowienia Konwencji z Aarhus. ( Dz.U. z 9 maja 2003) ustawa z dnia 3 października 2008 r. oprócz przepisów o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, mówi też o udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko Art. 29. Każdy ma prawo składania uwag i wniosków w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa. .

organizacja ekologiczna Organizacja ekologiczna, będąc rodzajem organizacji społecznej, jest podmiotem spełniającym następujące warunki: wyodrębnienie organizacyjne legalność działania prowadzenie działalności w zakresie ochrony środowiska Podstawy dopuszczenia do udziału organizacji ekologicznych w postępowaniu: 1.Wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu 2. zgodność celu statutowego organizacji z przedmiotem postępowania 3. przesłanka przemawiania za tym interesu społecznego Udział innych organizacji społecznych art. 45 ustawy- wprowadzono możliwość współdziałania w omawianej kategorii spraw organizacji ekologicznych, jednostek pomocniczych samorządu gminnego, samorządu pracowniczego, jednostek ochotniczych straży pożarnej oraz związków zawodowych.

Zakres udziału organizacji społecznych w postepowaniu z zakresu ochrony środowiska uczestniczą na ogólnych zasadach gdy przepisy wymagają udziału społeczeństwa, W sytuacjach, w których przepisy szczególne przewidują konieczność zasięgnięcia opinii wymienionych w ustawie podmiotów, w formie działań społeczno-organizatorskich, Organizacje ekologiczne współdziałające z organami administracji w sprawach z zakresu ochrony środowiska najczęściej do swej działalności przybierają postać stowarzyszenia.

Stowarzyszenia w prawie polskim Podlegają regulacji USTAWY z dnia 7 kwietnia 1989 r.- Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U.01.79.855 z późn. zm.) Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. 1. Kto może tworzyć stowarzyszenie ? 2. Jaką strukturę ma stowarzyszenie ? Walne zebranie członków Zarząd i organ kontroli wewnętrznej 3. Kto sprawuje nadzór nad stowarzyszeniami ? Wojewoda właściwy ze względu na siedzibę stowarzyszenia Starosta właściwy ze względu na siedzibę stowarzyszenia 4. Skąd stowarzyszenie bierze swój majątek ? 5. Czy istnieją inne formy stowarzyszeń ? związek stowarzyszeń stowarzyszenie zwykłe

Oceny oddziaływania na środowisko Ochrona środowiska jako przedmiot wykładu akademickiego Oceny oddziaływania na środowisko Jedną z podstawowych zasad prawa ochrony środowiska, wynikającą z art. 6 i 8 prawa ochrony środowiska, jest odpowiednio zasada zrównoważonego rozwoju oraz planowości działań w zakresie ochrony środowiska., Art. 48 ustawy - odstąpienie od obowiązku przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Art.3 ust1 pkt 8- ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko - postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia. ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko1) (Dz. U. z dnia 12 listopada 2010 r.) raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko- jako istotny element postępowania. W art. 66 ustawy określono elementy, które powinien zawierać każdy raport oddziaływania na środowisko. Udział rzecznika interesu publicznego w postępowaniu