Zimowe niebo nad Śląskiem Sprawozdanie z wyjścia klasy I L do planetarium- Chorzów, 5.12.2009r. Damian Jakubowski Kl. IL TECHNIKUM LOTNICZE

SPIS TREŚCI Planetarium w Chorzowie Galeria Planetaria w Polsce Bieg słońca po niebie w okresie zimowym (górowanie Słońca) Meteory Wielka Niedźwiedzica Mała Niedźwiedzica Gwiazda Wega Najciekawszy Księżyc- Tytan Bibliografia

PLANETARIUM W CHORZOWIE Największe i najstarsze polskie planetarium powstało w 1955 roku dla uczczenia pamięci wielkiego astronoma, Mikołaja Kopernika. Zostało wyposażone w aparaturę projekcyjną, umieszczoną pod 23-metrową kopułą stanowiącą ekran sztucznego nieba. Widownia mieści jednocześnie prawie 400 osób. Pod niebem planetarium, wiernie naśladującym rzeczywisty firmament, odbywają się popularne prelekcje astronomiczne, lekcje astronomii i geografii, a także inne zajęcia oraz różne spektakle. Obserwatorium astronomiczne jest wyposażone w największa w Polsce lunetę o 30-centymetrowym obiektywie i liczne mniejsze teleskopy. W pogodne dni zwiedzający mogą obserwować Słońce, a po zapadnięciu zmierzchu - ciekawe obiekty nocnego nieba, oglądane nawet w 750-krotnym powiększeniu. Pracującym w planetarium astronomom teleskopy służą do śledzenia planetoid i komet. Czas odmierza okazałych rozmiarów zegar słoneczny, usytuowany na dziedzińcu planetarium. Stacje klimatologiczna i sejsmologiczna pełnią regularną służbę obserwacyjną. Stacja klimatologiczna wraz ze standardowo wyposażonym ogródkiem meteorologicznym stanowią pracownię, w której odbywają się regularne lekcje dla młodzieży szkolnej i zajęcia dla studentów. W programie szkolnej wycieczki do planetarium warto również umieścić zwiedzanie wystawy, mieszczącej się w pierścieniu okalającym salę projekcyjna. W sali audiowizualnej można spotkać się z astronomem i podyskutować o aktualnych wydarzeniach astronomicznych - w towarzystwie dostojnych postaci z galerii portretów polskich astronomów. Dla uczniów o szczególnym zamiłowaniu do astronomii organizowane są krajowe olimpiady astronomiczne. Liczni amatorzy realizują swe astronomiczne pasje w kołach zainteresowań i w Śląskim Oddziale Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, korzystając z wszelkich atrakcji planetarium, w tym również z biblioteki dysponującej ponad 10 tysiącami książek i czasopism.

GALERIA

PLANETARIA W POLSCE

BIEG SŁOŃCA PO NIEBIE W OKRESIE ZIMOWYM Zimą Słońce jest najniżej w analemmii, są też z tego powodu krótkie dnie i najdłuższe noce w całym roku.

W astronomii określamy pory roku (na północnej półkuli Ziemi) jako odstępy czasu, w których długość ekliptyczna Słońca zawarta jest w granicach 0-90 stopni (wiosna – znaki Baran, Byk, Bliźnięta)), 90-180 stopni (lato – Rak, Lew, Panna), 180-270 (jesień – Waga, Skorpion, Strzelec) i 270-360 stopni (zima – Koziorożec, Wodnik, Ryby). Trwają one średnio: wiosna 92 dni 19 godzin, lato 93 dni 15 godzin, jesień 89 dni 20 godzin i zima 89 dni.

GÓROWANIE SŁOŃCA W ZIMIE

meteory Meteor, zwany także (błędnie) spadającą gwiazdą – świecący ślad, jaki zostawia po sobie spalający się w górnych warstwach atmosfery meteoroid. Prędkości meteoroidów wchodzących w atmosferę Ziemi mieszczą się w zakresie od 12 do 72 km/s. Od 27 listopada do 17 grudnia promieniują meteory ze słabo zbadanego roju Monocerotydów (MON). Radiant meteorów leży w gwiazdozbiorze Jednorożca. Maksimum aktywności MON przypada w tym roku 8 grudnia, jednak istnieją obserwacje świadczące również o drugim maksimum, ok. 15 grudnia. Strumień jest wizualnie słaby, jednak bardzo mało zbadany i pilnie wymagający obserwacji zwłaszcza, że tegorocznym obserwacjom meteorów w okresie głównego maksimum nie będzie przeszkadzał Księżyc po pierwszej kwadrze. Od 7 do 17 grudnia promieniują meteory z roju Geminidów (GEM) Od 12 grudnia do 23 stycznia promieniują meteory ze słabo zbadanego roju Coma Berenicidów (COM). Od 17 do 26 grudnia promieniują meteory z bardzo słabo zbadanego roju Ursydów (URS),

WIELKA NIEDŹWIEDZICA Wielka Niedźwiedzica (łac. Ursa Maior, dop. Ursae Maioris, skrót UMa) – gwiazdozbiór okołobiegunowy nieba północnego, a zarazem trzecia co do wielkości konstelacja nieba. W Polsce, a zatem na naszej szerokości geograficznej, widoczna przez cały rok. Najjaśniejsze gwiazdy Wielkiej Niedźwiedzicy tworzą charakterystyczny i łatwy do odszukania na niebie układ Wielkiego Wozu (zwanego w niektórych krajach "Wielkim Rondlem"), którego "dyszel" jest jednocześnie "ogonem" niedźwiedzicy.

MAŁA NIEDŹWIEDZICA Mała Niedźwiedzica (łac. Ursa Minor, dop. Ursae Minoris, skrót UMi) – słabo widoczna, ale mimo to ogólnie znana konstelacja okołobiegunowa, ze względu na Gwiazdę Polarną (α UMi), leżącą +/- 1 stopień od północnego bieguna nieba i na końcu tzw. Małego Wozu. Na niebie północnym "pomaga" odnaleźć kierunek bieguna niebieskiego, tak jak Krzyż Południa ułatwia znalezienie bieguna południowego.

GWIAZDA WEGA Wega (Alpha Lyrae, α Lyr) - najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Lutni, piąta co do jasności gwiazda nieba, a trzecia na niebie północnym (wielkość gwiazdowa: +0,03m). Odległa od Słońca o 25,3 lat świetlnych. Wraz z Deneb i Altair tworzy tzw. trójkąt letni. 12 000 lat p.n.e. Wega leżała na północnym biegunie nieba, tzn. miała stałe położenie na niebie (tak jak teraz Gwiazda Polarna). Przez tysiąclecia zmieniała ona swe położenie względem bieguna na skutek precesji, a około roku 14 000 n.e. ponownie stanie się gwiazdą biegunową.

KSIĘŻYC TYTAN Tytan (Saturn VI) - największy księżyc Saturna, jedyny księżyc w Układzie Słonecznym posiadający gęstą atmosferę, w której zachodzą skomplikowane zjawiska atmosferyczne. Jest to również jedyne ciało poza Ziemią, na powierzchni którego odkryto powierzchniowe zbiorniki cieczy - jeziora. Nie wypełnia ich jednak woda, ale ciekłe węglowodory. Istnienie organizmów żywych jest mało prawdopodobne, głównie ze względu na ekstremalnie niskie temperatury, chociaż duża ilość związków organicznych na Tytanie pozwala spekulować na temat istnienia życia. Źródłem energii mogłyby być węglowodory produkowane w górnych warstwach atmosfery, które dostarczają wystarczającą ilość energii, by ewentualne organizmy mogły wytworzyć ciekłe środowisko w swoim wnętrzu, co pozwala na zachodzenie wielu reakcji chemicznych niezbędnych do istnienia życia.

Powierzchnia Tytana

BIBLIOGRAFIA DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ www.google.pl www.wikipedia.pl www.wirtualnykraj.pl www.planetarium.chorzow.net.pl www.polskieszlaki.pl DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ