komunikacja interpersonalna i społeczna Lublin, 4-6 kwietnia 2013 r.

Komunikacja: Wyrównywanie poziomu wiadomości między nadawcą i odbiorcą, przekazywanie informacji (wymiana znaczeń), a także budowanie porozumienia, łączności, współudziału, krótko mówiąc – tworzenie wspólnoty. [Homo communicans. Wprowadzenie do teorii masowego komunikowania, Lublin 2003, M. Filipak]

to proces psychologiczny dzięki któremu jednostka przekazuje i otrzymuje informacje w bezpośrednim kontakcie z inną osobą, zachodzi nieustannie, bowiem przez cały czas swoją postawą ciała, mimiką, gestykulacją, no i wreszcie słowami przekazujemy określone informacje.

Jednak, aby można było mówić o istnieniu komunikacji muszą istnieć 3 ogniwa: 1.nadawca, czyli osoba, która przesyła określoną informację; 2. odbiorca, czyli osoba, do której daną informację kierujemy; 3. kod, czyli sposób przekazu tej informacji – obraz, gest, słowo etc.

Komunikowanie – 1. intrapsychiczne- czyli doświadczane wewnętrznie; 2. interpersonalne- czyli dotyczące dwóch osób pozostających ze sobą w bezpośrednim kontakcie; 3. grupowe- obejmującego porozumiewanie się członków grupy, zajmujących w tej strukturze określone pozycje; 4. społeczne - gdzie komunikacja ma charakter interakcji między grupami lub dużymi liczebnościami osób o tożsamości anonimowej.

Aby porozumiewać się efektywnie trzeba: CZUĆ, SŁUCHAĆ I MÓWIĆ Prawdopodobnie najsilniejszym narzędziem jakim dysponujemy w sytuacjach trudnych jest DOBRE SŁUCHANIE. Beverly Cole

Funkcje komunikowania: a) Informacyjna – w procesie tym pozyskiwane są informacje niezbędne do podejmowania decyzji regulujących interakcje społeczne, osiąganie celów i temu podobne b) Motywacyjna – elementem komunikowania jest przekazywanie zachęt do osiągania różnego rodzaju celów c) Kontrolna – treści komunikowania społecznego zawierają informacje o sferze powinności obowiązkach ludzi, grup, organizacji i społeczeństw względem siebie. Określają zarazem podmiot, normy i zakres kontroli społecznej. d) Emotywna – możliwość wyrażania emocji i uczuć a tym samym zaspokajanie istotnych psychospołecznych potrzeb ludzkich.

Rodzaje komunikacji Ze względu na liczbę uczestników intrapersonalna interpersonalna grupowa masowa/społeczna Ze względu na kod werbalna niewerbalna parawerbalna

Komunikacja interpersonalna inter – między dotyczy umiejętności dochodzenia do kompromisów, negocjacji, tworzenia zwartej, zintegrowanej grupy i dbałości o atrakcyjność dla innych oraz empatii emocjonalnej i poznawczej.

Komunikacja interpersonalna Proces wymiany Składają się na nią znaki i symbole Tworzy znaczenia Przebiega w interakcji Bierze w niej udział niewiele osób Opiera się na tworzeniu i wykorzystywaniu relacji Przyczynia się do tworzenia związków międzyludzkich Przebiega etapami

komunikacja grupowa jest związana z umiejętnościami komunikacyjnymi intra i inter członków grupy i otwartą komunikacją. W tym kontekście komunikację można zdefiniować jako wszystkie środki, za pomocą których między członkami grupy przekazywane są informacje.

Style komunikacji 1. Styl pasywny - brak bezpośredniej ekspresji uczuć, myśli i życzeń; - podporządkowywanie swoich potrzeb, potrzebom innych; - nastawione na słuchanie, pomniejszają znaczenie swych wypowiedzi, trudności z proszeniem; - oczekiwanie, że inne osoby domyślą się, czego się chce; - zgadzanie się na coś nawet wtedy, gdy nie jest to na rękę;

style komunikacji – pasywny cd. Taka osoba: - nie wygląda na taką która mówi to, co myśli. - uczucia wyraża poprzez: : marszczenie czoła, płacz, mamrotanie pod nosem, całkowite tłumienie, komunikację pośrednia (brak zwracania się wprost) Sposób komunikacji: cichy, słaby i niepewny głos, pauzy, wahanie, szukanie właściwych słów, przeskakiwanie z tematu na temat, niejasności i wyrażenia typu: to znaczy; wiesz; Tendencja do ciągłego uśmiechania się.

style komunikacji 2. Styl agresywny osoba - dobrze wyraża to, co myśli, czuje i czego chce, często dzieje się to kosztem praw i uczuć innych ludzi; - ma tendencje do poniżania innych przez sarkastyczne i rzekomo zabawne uwagi; - komunikacja polega na częstym atakowaniu innych, kierowanie pod adresem innych oskarżeń i żalu; - wyniosły styl bycia i manifestowanie siły;

style komunikacji 3. Styl asertywny Jasne wypowiedzi na temat uczuć, myśli i życzeń; osoba : - dba o poszanowanie swoich praw oraz szanuje prawa i uczucia innych; - słucha uważnie i daje innym poznać, że ich wysłuchała; - jest otwarta na negocjacje i gotowa na ustępstwa, ale nie kosztem swoich praw i godności; - umie zaczynać i kończyć rozmowy; - skutecznie radzi sobie z krytyką – bez konieczności uciekania się do wrogiego czy obronnego nastawienia;

Komunikacja werbalna SŁOWO mówienie, czytanie, pisanie

Schemat i model procesu komunikowania nadawca → komunikat → odbiorca

komunikacja intrapersonalna intra-wewnątrz umiejętności dotyczące samego siebie rozbudzanie i pielęgnowanie poczucia własnej wartości, wiary w siebie i swoje możliwości, pozytywnej samooceny, autoprezentacji mocnych stron, przyjmowania komplementów i dbałości o swoją atrakcyjność interpersonalną, swój wizerunek, życia w zgodzie ze sobą i samorealizacji.

Komunikat „Ja” składa się z 4 składników: Wyrażanie swoich uczuć i emocji (jestem zły/szczęśliwy/smutny/rozczarowany) Opis faktów do których się odnosimy – opis konkretnego zachowania, które wzbudziło w nas wcześniej wymienione uczucia, bez oceny, bez etykietek, tylko konkrety. Wyrażenie swoich potrzeb – czyli wyjaśnienie co w tej sytuacji spowodowało, że tak się poczuliśmy Przekazanie swoich oczekiwań – czyli zwykła prośba o konkretne zachowanie w przyszłości

KOMUNIKAT TY (unikanie odpowiedzialności): KOMUNIKAT JA (branie odpowiedzialności): Złościsz mnie / Jestem zły; Spotkanie było beznadziejne/ Jestem niezadowolona ze spotkania; Musiałem to zrobić/ Zrobiłem to; Nie liczysz się z moimi uczuciami/ Czuję się urażona; Zachowujesz się okropnie./ Nie podoba mi się kiedy...

Trzy asertywne komunikaty Ja Myślę ................................................... Czuję ................................................... Chcę ...................................................

Komunikacja niewerbalna 1. ruchy ciała: mimika, kontakt wzrokowy, gesty, pozycja ciała, dotyk. 2. zależności przestrzenne: dystans, jaki utrzymujemy z rozmówca w czasie interakcji.

Niewerbalna cd. cztery rodzaje ekspresji niewerbalnej Mimika twarzy stanowi źródło informacji na temat stanów emocjonalnych i postaw, takich jak sympatia czy wrogość. Naukowcy stwierdzili, że istnieje sześć głównych rodzajów mimiki odpowiadających następującym emocjom: szczęście, zdziwienie, strach, smutek, gniew, pogarda. Proksemika dostarcza informacji o partnerach interakcji na podstawie przestrzennej odległości miedzy nimi, sposobu strukturyzowania i wykorzystania mikroprzestrzeni.

Niewerbalna cd. cztery rodzaje ekspresji niewerbalnej 3. Kinezjetyka analizuje postawy ciała, gesty i inne ruchy ciała. Jest to zjawisko nieuchronne. Można przestać mówić w sensie wokalnym ale nie można w ogóle wstrzymać emitowania informacji- intencjonalnie lub nieintencjonalnie ciało stale wysyła sygnały poprzez postawę, pochylenie, rozluźnienie, napięcie, gesty. 4. Parajęzyk - źródłem informacji są cechy głosu- wysokość, natężenie, tempo mówienia, wahania i inne zakłócenia płynności mowy.

Niewerbalna cd. Zachowanie przestrzenne Wyróżnia się cztery strefy używane przez nas nieświadomie podczas interakcji z innymi ludźmi. Są to: strefa intymna (0-45cm), strefa osobista (45-120 cm), strefa społeczna (1,2-3,6 m), strefa publiczna (3,6-6m). Bliskość przestrzenna jest wskaźnikiem lubienia, sympatii. Im mniejszy dystans, tym bliższa relacja.