Analiza kosztów wypadków przy pracy Marzec 2008 r.

wydatki ogółem - 4 209,1 mln zł. (4 % wydatków FUS) Struktura wydatków z funduszu ubezpieczenia wypadkowego ZUS - 2004 r. wydatki ogółem - 4 209,1 mln zł. (4 % wydatków FUS) (73.083 jednorazowych odszkodowań –wyp. przy pracy oraz w drodze do/z pracy. Przeciętna wartość świadczenia -2211zł (tylko z tytułu wypadku przy pracy). 7 % 13 % 6 % 2004 r. – tytułem 3539 rent wypłacono z FUS 3,1 mld. zł. Przeciętna renta -1029 zł (1791 rent na skutek wypadku przy pracy, 1506 rent z tyt. chorób zawodowych, 242 renty z tyt. wypadku w drodze do/z pracy). 73 % źródło: Bezpieczeństwo pracy 6/2004 oraz dane ROP.

Struktura społecznych kosztów wypadków przy pracy – 2004 r. Źródło: prezentacja CIOP PIB

Struktura społecznych kosztów wypadków przy pracy – 2004 (wg. podmiotów) Źródło: prezentacja CIOP PIB

Osoba poszkodowana i jej rodzina Kategorie kosztów wypadków przy pracy Obniżenie lub utrata zarobków Koszty leczenia Osoba poszkodowana i jej rodzina Koszty leków Koszty rehabilitacji Zasiłki Odszkodowania Społeczeństwo Renty Koszt straconego czasu pracy Płatności bieżące Pracodawca Utrata przychodów Straty majątku trwałego i obrotowego źródło: prezentacja CIOP PIB

Koszty wypadków przy pracy Ponoszone są przez: społeczeństwo w postaci kosztów ZUS i NFZ, pracowników i ich rodziny – dodatkowe koszty leczenia , możliwość utraty prawa do wykonywania zawodu, trwałe kalectwo, oszpecenie, wyłączenie z możliwości normalnego życia, pracodawców w postaci: kosztów straconego czasu pracy, bezpośrednich płatności bieżących, strat w majątku trwałym i obrotowym, utraty dochodów, uzyskanych dochodów. Koszt wypadku ponoszony przez pracodawcę – wartość zwiększająca koszty własne przedsiębiorstwa, o którą w związku z zaistniałym wypadkiem zmniejsza się wielkość zysku lub powiększa wysokość poniesionych strat.

Koszt straconego czasu pracy: przez osobę poszkodowaną, zarówno w dniu wypadku, jak i w dniach absencji, przez inne osoby np. udzielające pierwszej pomocy poszkodowanemu , towarzyszące poszkodowanemu w drodze do lekarza czy do domu, czas związany z zastępstwem poszkodowanego, czas poświęcony na dochodzenie powypadkowe, czas na planowanie i prowadzenie prac badawczo – rozwojowych. powrót

Bezpośrednie płatności bieżące: koszty wynajęcia maszyn, zlecenie produkcji poza zakład, naprawy wykonane poza zakładem, koszty transportu poszkodowanego i płatnej pomocy medycznej poza zakładem pracy. powrót

Straty w majątku trwałym i obrotowym: koszty straconych wskutek wypadku surowców, półwyrobów lub wyrobów gotowych, straty w wyposażeniu: maszyny, narzędzia, pojazdy, straty w obiektach. powrót

Utrata dochodów: kary umowne do zapłacenia kontrahentom, przerwy w produkcji, obniżenie wydajności i jakości produkcji. powrót

Uzyskane dochody przychody z tytułu uszkodzonych, zniszczonych lub ukradzionych składników majątku przedsiębiorstwa, które były objęte ubezpieczeniem.

Udział poszczególnych składników kosztów (analiza 41 wypadków) czas stracony w dniu wypadku - 0,25 %, czas absencji poszkodowanego - 1,53 %, czas na dochodzenie powypadkowe - 5,12 %, czas na działania profilaktyczne - 1,52 %, inne koszty czasu straconego - 0,51 %, pomoc medyczna - 0,24 %, zastępstwa - 6,04 %, zakłócenia w produkcji - 32,54 %, straty materialne - 11,47 %, naprawy - 0,64 %, odszkodowania - 20,37 %, inne koszty - 19,77 %. Źródło: dane OIP Warszawa.

Koszt wypadku w aspekcie wielkości zatrudnienia Analizy kosztów 330 wypadków, sporządzona według wielkości zatrudnienia w zakładzie, wskazuje na ścisły związek pomiędzy wysokością kosztów a wielkością zatrudnienia w zakładzie. Wypadki w większych zakładach wiążą się z większymi kosztami. Wynika to stąd, że w dużych zakładach wyższe są koszty zakłóceń produkcji oraz napraw w związku ze stosowaniem bardziej złożonych technologii i droższego wyposażenia technicznego. Wyliczono średni koszt wypadku, który wynosi: ok. 12 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym do 5 pracowników, ok. 19 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym 6 – 20 pracowników, ok. 29 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym 21 – 100 pracowników, ok. 49 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym 101 – 250 pracowników, ok. 63,5 tys. zł. w zakładzie zatrudniającym powyżej 250 pracowników. Źródło: dane OIP Warszawa

Struktura kosztów wypadków zbadanych przez insp. pracy Skutki wypadków: śmiertelne – 6 ciężkie – 7 zbiorowe – 5 - lekkie - 10 Łącznie poniesione koszty wypadków – ponad 862 tys. zł. Łącznie poniesiony koszt wypadków – ponad 398 tys. zł. Średni koszt jednego wypadku ok. 31 tys. zł. Średni koszt wypadku – ok. 42 tys. zł. tj. o 11 tys. zł wyższy. Analizy wskazują na konieczność podejmowania działań w sferze bezpieczeństwa i higieny pracy, zarówno przez pracodawców jak i pracowników. Dostatecznym argumentem powinna być niewspółmierność wydatków ponoszonych w konsekwencji zaistnienia wypadku do kosztów prewencji – każde zainwestowane w działania zapobiegające 4 zł. przynosi oszczędności rzędu 100 zł. w razie wypadku. źródło: dane OIP Białystok

Poszkodowani w wypadkach przy pracy w budownictwie (dane - Opolski US) Rok Poszkodowani Ogółem w tym budownictwo w tym ze skutkiem: śmiertelnym ciężk. uszkodz. poszkod. % ogółem w tym budown. 2002 2.589 339 13,1 7 1 33 3 2003 2.726 310 11,4 15 43 2004 2.698 298 11,0 8 2 30 2005 2.418 283 11,7 17 6 5 2006 2.717 12,5 2007 2.533 279 11 14 19 Razem 15.681 1.738 12,6 78 24 30,7 % 185 35 18,9 %

Przeciętny koszt społeczny wypadku różnej ciężkości (386,1 tys. zł.) 107 300 zł 375 700 zł (483 tys. zł.) pierwszy rok kolejne lata Źródło: prezentacja CIOP PIB

Społeczne koszty wypadków przy pracy W „starych” krajach UE wypadki przy pracy pochłaniają od 2,6 do 3.8 % PKB. Z analiz CIOP-PIB wynika, że np. w 2004r. w Polsce całkowity społeczny koszt skutków wypadków przy pracy i chorób zawodowych mógł przekroczyć 16 mld zł. Gdyby o połowę zmniejszyć tę sumę, może udałoby się oddłużyć szpitale i polepszyć dostępność usług medycznych, albo spełnić jeden z ponawianych co jakiś czas przez pracodawców postulatów o znaczące obniżenie składki na ZUS.

Trójkąt relacji zdarzeń wypadkowych według Heinricha (1931 r.) Zdarzenia powodujące ciężkie urazy lub absencję 1 Zdarzenia powodujące lekkie urazy 29 Zdarzenia nie powodujące urazu 300 Badaniem objęto zdarzenia tego samego rodzaju, przytrafiające się tej samej osobie.

Działania prewencyjne Które winni podejmować pracodawcy to przede wszystkim: wdrażanie systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, ocena ryzyka zawodowego, istniejącego na poszczególnych stanowiskach pracy, wnikliwe badanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, zdarzeń potencjalnie wypadkowych, niebezpiecznych sytuacji oraz błędów i odchyleń w procesach pracy – na bazie ustaleń podejmowanie właściwych wniosków profilaktycznych oraz pełna ich realizacja, egzekwowanie, od pracowników służb bhp, pełnej i terminowej realizacji zadań prawem na nich nałożonych, zatrudnianie pracowników legitymujących się odpowiednimi kwalifikacjami zawodowymi, rzetelne prowadzenie szkoleń bhp, systematyczne prowadzenie lekarskich badań profilaktycznych, stosowanie środków ochrony zbiorowej, wydawanie pracownikom środków ochron indywidualnej, odzieży oraz obuwia roboczego. bezwzględne egzekwowanie, od pracowników - na każdym szczeblu, obowiązku przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym przepisów i zasad bhp,

PRZYKŁADOWE WYLICZENIE KWOTY SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE PRZY ZASTOSOWANIU WSKAŻNIKA KORYGUJACEGO Od 01.04. 2006r. Stopa % składki dla grupy działalności Miesięczna podstawa wymiaru składki (przychód) Nazwa pracodawcy Ustalona indywidualn kategoria ryzyka Indywidualny wskaźnik korygujący Indywidualna stopa % składki Składka za jednego pracownika miesięcznie Składki za 30 pracown. Składki za 30 pracown. rocznie 2 % ( 7 kat. ryzyka) 2.300,00 brutto 3.000,00 A B Z Y X Niższa 3 kategorie 2 kategorie Równa Wyższa 3 kat. niższa wyższa 0,8 0,9 1,0 1,1 1,2 0,5 1,5 1,6 % 1,8 % 2,2 % 2,4 % 1 % 3 % 36,80 zł 41,40 zł 46,00 zł 50,60 zł 55,20 zł 30,00 zł 90,00 zł 1.104,00 zł 1.242,00 zł 1.380,00 zł 1.518,00 zł 1.650,00 zł 900,00 zł 2.700,00 13.248,00 14.904,00 16.560,00 18.216,00 19.800,00 10.800,00 32.400,00 Od 01.04. 2009 W skali roku różnica pracodawcy (A –X ) = 6.552,00 zł W skali roku różnica pracodawcy ( A – X ) = 21.600,00 zł

PRZYKŁADOWE WYLICZENIE KWOTY SKŁADKI NA UBEZPIECZENIE WYPADKOWE PRZY ZASTOSOWANIU WSKAŻNIKA KORYGUJACEGO Od 01.04. 2006r. Stopa % składki dla grupy działalności Miesięczna podstawa wymiaru składki (przychód) Nazwa pracodawcy Ustalona indywidualn kategoria ryzyka Indywidualny wskaźnik korygujący Indywidualna stopa % składki Składka za jednego pracownika miesięcznie Składki za 300 pracown. Składki za 300 pracown. rocznie 1,47 % (5 kat. Ryzyka) 2.000,00 brutto 2.500,00 A B Z Y X 3 kat. Niższa 2 kat. Równa Wyższa 3 kat niższa wyższa 0,8 0,9 1,0 1,1 1,2 0,5 1,5 1,18 % 1,32 % 1,62 % 1,764 % 0,74 % 2,20 % 23,52 zł 26,40 zł 29,40 zł 32,30 zł 35,20 zł 30,00 zł 90,00 zł 7.056,00 zł 7.920,00 zł 8.820,00 zł 9.690,00 zł 10.560,00 zł 5.550,00 zł 1.650,00 84.672,00 95.040,00 105.840,00 116.280,00 126.720,00 66.600,00 198.000,0 Od 01.04. 2009 W skali roku różnica pracodawcy (A –X ) = 42.048,00 zł W skali roku różnica pracodawcy ( A – X ) = 131.400,00 zł

Stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe - analiza Rok 2006 – po raz pierwszy, w myśl ustawy z 30.10.2002 o ubezpieczeniu społecznym.., ZUS zawiadamiał płatników o zmianie wielkości stóp procentowych składki na ubezpieczenie wypadkowe, obowiązujące od 01.04.2006 do 31.03.2007 r. (korekta). Analizując treści zawiadomień ZUS Opole: odnotowano znacznie więcej przypadków obniżenia płatnikom stóp procentowych składki, rozpiętość korekt stóp procentowych składki jest znacznie wyższa w przypadku obniżeń tj. od 0,26 % do 1,09 %, np. obniżka stopy z 1,93 do 0,84 %, (rozpiętość podwyższeń stóp od 0,15 do 0,29 %), korekty stóp procentowych skutkowały podwyższeniem lub obniżeniem składki na ubezpieczenie wypadkowe, np.: dla płatnika składek, zatrudniającego: ok. 1000 osób (przemysł metalurgiczny), podniesiono stopę z 2,53 do 3,04 %, co skutkowało wzrostem wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe o ok..13 300 zł/mies. (ok.. 160 tys./rok), ok..600 osób (przemysł metalurgiczny), podniesiono stopę z 2,53 do 2,78 %, co skutkowało wzrostem wysokości składki o ok.. 6 800 zł/mies. (ok.. 81 600 zł rocznie). 27 osób (budownictwo, instal. elektryczne), obniżono stopę z 2,26 do 1,60 %, co skutkowało obniżeniem składki na ubezpieczenie o ok..870 zł/mies. (10.440 zł/rok), 57 osób (gospodarstwo leśne), obniżono stopę z 2,26 do 1,60 %, co skutkowało obniżeniem składki na ubezpieczenie o ok..1400 zł/mies. (16 800 zł/rok).

Koszty i korzyści – dla kogo? Zapobieganie wypadkom przy pracy, urazom i chorobom nie tylko ogranicza koszty, ale także przyczynia się do poprawy funkcjonowania przedsiębiorstwa jako całości. Bezpieczne i higieniczne warunki pracy mogą pozytywnie wpływać na działalność przedsiębiorstwa w różnoraki sposób, np.: zdrowi pracownicy są bardziej produktywni i mogą przyczynić się do wzrostu jakości produkcji, mniej wypadków przy pracy i chorób zawodowych oznacza mniej zwolnień chorobowych, co z kolei przyczynia się do ograniczenia przestojów w produkcji oraz do obniżenia jej kosztów, wyposażenie i środowisko pracy dostosowane do potrzeb procesu produkcyjnego i utrzymane w należytym stanie przyczyniają się do wzrostu produktywności, poprawy jakości pracy oraz ograniczenia zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, ograniczenie liczby wypadków przy pracy i chorób zawodowych oznacza mniej strat oraz mniejsze ryzyko pociągnięcia firmy do odpowiedzialności, podniesienie wiarygodności zakładu.

Program prewencyjny Państwowej Inspekcji Pracy „Pracodawco zdobądź dyplom PIP” Program adresowany do małych i średnich firm, szczególnie budowlanych. Zachęcamy Państwa do uczestnictwa w programie prewencyjnym.

Nowa strategia UE - zmniejszenie o 25 % liczby wypadków przy pracy do 2012 roku. 21 lutego br. Komisja Europejska przyjęła nową, pięcioletnią strategię na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy. W ramach przyjętej strategii liczbę wypadków i chorób zawodowych należy zmniejszyć w całej UE o jedną czwartą. Strategia ta nawiązuje do zmniejszenia o 17 % liczby wypadków śmiertelnych od 2002 -2004 r. oraz do zmniejszenia o 20 % liczby wypadków powodujących przynajmniej trzydniową nieobecność w pracy

Zapraszamy do programu prewencyjnego PIP Dziękuję za uwagę. Zapraszamy do programu prewencyjnego PIP Marzec 2008 NAPRAWDĘ WARTO! Ryszard Furtak Nadinspektor Pracy.