Czy nasze rzeki są czyste? Agata Milian Marcin Bucyk Bartosz Dolny Gabriel Plewa Czy nasze rzeki są czyste? Projekt zrealizowany w Gimnazjum im. Jana Pawła II w Sułowie

Plan prezentacji Cele projektu Realizacja projektu Podsumowanie i wnioski

Cele projektu Określenie stanu czystości okolicznych rzek. 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Cele projektu Określenie stanu czystości okolicznych rzek. Zbadanie wpływu detergentów na florę zbiorników wodnych. Zbadanie zmian koryta rzecznego powstałych w wyniku eksploatacji jego brzegu.

Działania podjęte przez naszą grupę 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Działania podjęte przez naszą grupę Badania jakości wody okolicznych rzek (zajęcia terenowe): - metoda biologiczna, - metoda fizyko-chemiczna. Przeprowadzenie wywiadów z nauczycielami zaangażowanymi w działalność ekologiczną. Wykonanie doświadczenia - badanie rozwoju moczarki kanadyjskiej w środowisku skażonym detergentami.

Miejsce obserwacji i pomiarów 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Miejsce obserwacji i pomiarów Rzeka Młynówka Rzeka Barycz Staw przydomowy Źródło: maps.google.pl

Przeprowadzenie obserwacji i badań 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Przeprowadzenie obserwacji i badań Przeprowadzanie badań oceny czystości wód metodą biologiczną. Obserwacja koryta rzecznego.

1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Wyniki obserwacji Nazwa rzeki: Barycz Miejsce badania: koryto Data: 22.10.2011   Typ przepływu rzeki: wartki Profil dolny: płaskodenna Budowle wodne: mosty Cechy fizyczne Użytkowanie terenu/ Cenne elementy środowiska rzecznego/ Rośliny inwazyjne BRZEG: KORYTO: Materiał: torf, glina żwir, piasek, muł, glina Elementy Morfologiczne: podcięty brzeg, odsyp brzegowy, naturalny nasyp, przekształcenie antropologiczne: most odsyp śródkorytowy, wyspa Roślinność: trawy, krzewy, drzewa liściaste wąskolistne wynurzone/ zanurzone Informacje uzupełniające Wnioski

1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Wyniki obserwacji Nazwa rzeki: Barycz Miejsce badania: koryto Data: 22.10.2011   Cechy fizyczne Zadrzewienie: rozproszone, tereny podmokłe(torfowiska, bagna), łąki Cenne elementy środowiska rzecznego: łąki łęgowe Rośliny inwazyjne: uczep amerykański Użytkowanie terenu/ Cenne elementy środowiska rzecznego/ Rośliny inwazyjne Informacje uzupełniające Wnioski

1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Wyniki obserwacji Nazwa rzeki: Barycz Miejsce badania: koryto Data: 22.10.2011   Cechy fizyczne Czynniki degradujące środowisko: hodowla ryb, pobór wody Widoczne skutki antropopresji: wycinanie roślin Zwierzęta: bóbr, zimorodek, czapla, zaskroniec, pies, kaczka, dafnia Użytkowanie terenu/ Cenne elementy środowiska rzecznego/ Rośliny inwazyjne Informacje uzupełniające Wnioski

1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Wyniki obserwacji Nazwa rzeki: Barycz Miejsce badania: koryto Data: 22.10.2011   Cechy fizyczne Opis: rzeka, wybrzeże rzeczne niewyplewione zarośnięte Ocena: uważamy, że rzeka jest zaniedbana oraz niezagospodarowana Propozycje zmian: wykosić brzeg rzeczny, udrożnić dopływ cieków wodnych do rzeki, oczyścić dno, odnowić most Użytkowanie terenu/ Cenne elementy środowiska rzecznego/ Rośliny inwazyjne Informacje uzupełniające Wnioski

Przeprowadzenie badań parametrów fizyko-chemicznych wody 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Przeprowadzenie badań parametrów fizyko-chemicznych wody Wykonanie pomiarów wybranych wskaźników fizyko-chemicznych wody z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu. Wypełnienie kart pracy.

Wyniki pomiarów Miejsce pomiaru: Data: 19.11.2011 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Wyniki pomiarów Miejsce pomiaru: Data: 19.11.2011 Barycz Młynówka Staw Sułów Odczynniki: Wynik: Żelazo 1,5 mg/l Azotany (III) 0,1 mg/l Azotany (V) 0,5 mg/l Amoniak 0,05 mg/l pH3-10 8,0 pH6-7,6 7,5

Wyniki pomiarów Miejsce pomiaru: Data: 19.11.2011 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Wyniki pomiarów Miejsce pomiaru: Data: 19.11.2011 Barycz Młynówka Staw Sułów Odczynniki: Wynik: Żelazo 0,5 mg/l Azotany (III) 0,1 mg/l Azotany (V) Amoniak 0,1mg/l pH3-10 7,0 pH6-7,6 7,6

Wyniki pomiarów Miejsce pomiaru: Data: 19.11.2011 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Wyniki pomiarów Miejsce pomiaru: Data: 19.11.2011 Barycz Młynówka Staw Sułów Odczynniki: Wyniki: Żelazo 0,05 mg/l Azotany (III) 0,025 mg/l Azotany (V) Ok. 0,7 mg/l Amoniak pH3,0-10,0 7,5 pH6,0-7,6 7,6

Analiza wybranych wskaźników 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Analiza wybranych wskaźników Miejsce pomiarów: rzeka Młynówka wrzesień 2011 – marzec 2012

Analiza wybranych wskaźników 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Analiza wybranych wskaźników Miejsce pomiarów: rzeka Młynówka wrzesień 2011 – marzec 2012

Analiza wybranych wskaźników 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Analiza wybranych wskaźników Miejsce pomiarów: rzeka Młynówka wrzesień 2011 – marzec 2012

Wywiad z panią Hanną Jankowską 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Wywiad z panią Hanną Jankowską Jak dużo śmieci udaje się odłowić podczas sprzątania Baryczy? Na szczęście śmieci z każdym rokiem jest coraz mniej. Z każdym rokiem, porównując do minionego lata, ilość worków średnio o 10% spada. Ze śmieciowych ciekawostek mogę powiedzieć, że na pierwszej akcji sprzątania znaleźliśmy nawet lodówkę. Co by Pani powiedziała tym, którzy zanieczyszczają nasze zbiorniki wodne? Żeby napili się tej wody albo w niej umyli. Ta woda nie zachęca do jakiegokolwiek użytku. Czy sądzi Pani, ze ludzie zdają sobie sprawę z tego, jakie szkody powoduje wyrzucanie śmieci do rzeki? Na pewno nie. Ludzie mają taką mentalność: „to nie u mnie, to nie na moim podwórku, to i po co mam się przejmować?” Często wyławiamy butelki z różnego rodzaju zawartością bądź puszki po farbach. Krótko mówiąc – to skandal! Jakiego typu zanieczyszczenia pojawiają się w okolicznych rzekach? Nie są to jakieś konkretne śmieci, o jakich zapewne byśmy myśleli. Są to bardziej „pamiątki” po turystach, np. puszki po piwie, kukurydzy, plastikowe torebki. Czy w przeciągu ostatnich lat zmieniła się flora i fauna? Pojawiają się rośliny inwazyjne, między innymi rdestowce przed mostem na Baryczy. Roślina ta niegdyś nie była w Polsce znana, tak samo jak uczep amerykański. Hmm, co do fauny - coraz więcej jest bobrów. Przez te 5 lat nie ma odcinka, na którym nie byłoby śladów ich żerowania. Pojawienie się ich świadczy o czystości naszych wód, ale niesie też pewne zagrożenia - tamy przez nie budowane grożą wylaniem wody na pola. Jak ocenia Pani czystość okolicznych rzek? Na przestrzeni 5. lat mogę powiedzieć, że polepsza się jakość wód. Spotykamy śmieci, które sprawiają wrażenie przypadkowych. Są to np. pojedyncze butelki, a nie całe worki, jak to parę lat temu bywało. Myślę, że dzieje się tak dzięki możliwości oddawania odpadów. Rzeki nie zanieczyszczają jednak tylko śmieci w formie odpadków spożywczych. Występują także martwe zwierzęta, takie jak dziki, bobry. Czy zauważalne jest obniżenie się poziomu wody w okolicznych rzekach? Zmienia się, ale w ciągu roku. Na Baryczy spadek wody jest uwarunkowany przez tamy i jazy, a także cykl produkcyjny ryb. Jeżeli rybacy potrzebują wody, to zamykają tamę, więc wahania wodne związane są głównie z hodowlą karpia. Wywiad z Panią Hanną Jankowską przeprowadził: Marcin Bucyk (kl. III a) Hanna Jankowska jest nauczycielką biologii, organizatorką corocznej akcji „Kajakowe sprzątanie Baryczy”. Prowadzi wiele działań na rzecz kształtowania świadomości ekologicznej wśród młodzieży.

Wywiad z panem Ryszardem Ziębikiewiczem 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Wywiad z panem Ryszardem Ziębikiewiczem Sądzi Pan, że ludzie zdają sobie sprawę z tego, jak dużą szkodę wywołuje wrzucanie śmieci do rzeki? Świadomość ludzi dotycząca zanieczyszczeń jest już bardzo duża. Ludzie znają źródła zanieczyszczeń i ich wpływ na czystość powietrza, gleby, wody, ale bardzo często nie wykorzystują tej wiedzy. Jaka jest klasa czystości rzek: Młynówki i Baryczy? Wykonywane pomiary parametrów fizyko-chemicznych rzeki Młynówki w czasie ostatnich lat nie wskazały zauważalnych zmian. Zawartość tlenu kształtuje się w zakresie 5-10 mg/dm3, azotanu NO3 w zakresie 3-10 mg/dm3, azotanu NO2 0,1-0,4 mg/dm3, pH-7-8, przewodnictwo elektrolityczne w zakresie 400-500 us (mikrosimensów). Parametry wskazały na III (czasami II) klasę czystości wód. Jakie są największe źródła zanieczyszczeń? Źródłami zanieczyszczeń okolicznych rzek mogą być: -stosowane nawozy sztuczne, mineralne i naturalne (w pewnych okresach roku wzrasta zawartość azotanów, które mogą prowadzić do eutrofizacji rzek), -stosowanie środków ochrony roślin; nieumiejętne stosowanie może, doprowadzić do zatrucia np. ryb, -ścieki komunalne, często mogą to być nieszczelne szamba, z których ścieki poprzez wody gruntowe mogą zanieczyszczać wody rzeczne, -wzrastający ruch samochodów – spaliny; woda dorzeczna spłukuje je do rzeki (wzrastać może stężenie pierwiastków ciężkich). Czy w przeciągu ostatnich lat zmieniła się flora i fauna rzek? Jeżeli tak to w jaki sposób? W dawnych czasach ludzie dbali o brzegi rzek, kosili trawy, oczyszczali rowy melioracyjne, woda mogła płynąć szybciej, szybciej następowała zmiana poziomu wody. Obecnie brzegi rzek powoli zarastają. Pojawiają się krzewy i różne gatunki zwierząt mają lepsze warunki do rozmnażania się. Pojawiły się dodatkowo bagna i mokradła (stąd liczne komary). Jak ocenia Pan stan czystości okolicznych rzek? Jak było dawniej? Czy daje się zauważyć poprawę stanu czystości rzek, czy przeciwnie – jest coraz gorzej?  Nasze okoliczne rzeki mają wody stosunkowo czyste. Prowadzone badania hydrologiczne wskazują niewielką ilość zanieczyszczeń. W ostatnich latach można zauważyć poprawę jakości wody, natomiast wzrasta ilość zanieczyszczeń mechanicznych w postaci śmieci wyrzucanych na brzeg rzeki. Śmieci te przez wiatr często są przenoszone do wody. Wywiad z Panem Ryszardem Ziębikiewiczem przeprowadził: Bartosz Dolny (kl. III a) Ryszard Ziębikiewicz jest nauczycielem geografii. Od 10. lat prowadzi z uczniami zajęcia w ramach Międzynarodowego Programu Badawczego „GLOBE”. Wykonuje wiele działań na rzecz kształtowania świadomości ekologicznej.

Wpływ detergentów na rośliny 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Wpływ detergentów na rośliny Obserwacja Zmiany po 5. miesiącach Rozpoczęcie eksperymentu Doświadczenie przeprowadził: Gabriel Plewa

Wnioski z przeprowadzonego doświadczenia 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Wnioski z przeprowadzonego doświadczenia W probówce z czystą wodą, po 5. miesiącach daje się zaobserwować bąbelki tlenu, które wskazują na nadal zachodzące procesy życiowe roślin. W pozostałych probówkach, do których dodawany był detergent, rośliny obumarły – nie wykazują one żadnych procesów życiowych.

Podsumowanie projektu 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Podsumowanie projektu Na podstawie przeprowadzonych badań i analiz stwierdziliśmy, że nasze rzeki można umiejscowić na pograniczu klasy II i III czystości wód. Zaobserwowaliśmy negatywny wpływ detergentów i nawozów na faunę i florę w środowisku wodnym badanych zbiorników wodnych. Stwierdzamy, że ludzie mają ogromny wpływ na środowisko wodne, między innymi poprzez odpady przez nich wytwarzane, które zanieczyszczają rzekę.

Refleksje uczestników projektu 1. Cele > 2. Realizacja projektu > 3. Wnioski Refleksje uczestników projektu Nauczyliśmy się współpracować w grupie. Dzięki projektowi nauczyliśmy się gospodarować własnym czasem. Mieliśmy możliwość pracy przy użyciu profesjonalnego sprzętu do badań fizyko-chemicznych wody. Rozwinęliśmy swoje umiejętności interpersonalne, także w kontaktach z dorosłymi. Nauczyliśmy się prowadzić obserwacje, dokumentować je, wyciągać wnioski oraz prezentować je publicznie. Zajęcia pozalekcyjne pokazały nam, że można się uczyć nie tylko w szkole tradycyjnymi metodami, ale także biorąc czynny udział w projekcie.

O projekcie Projekt realizowany w Gimnazjum im. Jana Pawła II w Sułowie w r. szk. 2011/2012 w ramach Projektu „Ekologia - innowacyjny, interdyscyplinarny program nauczania przedmiotów matematyczno-przyrodniczych metodą projektu” Skład grupy projektowej kl. III a: Agata Milian (autorka prezentacji) Marcin Bucyk Bartosz Dolny Gabriel Plewa Gimnazjum im. Jana Pawła II w Sułowie Sułów, ul. Szkolna 6 56-300 Milicz e-mail: sekretariatgimnazjum@wp.pl www.gimnazjumsulow.ehost.pl