TRENDY ROZWOJOWE REGIONÓW dr hab. Wojciech Dziemianowicz MRR, luty 2009 GEOPROFIT

NAJWAŻNIEJSZE ZAŁOŻENIA EKSPERTYZY KILKA SŁÓW WSTĘPU… NAJWAŻNIEJSZE ZAŁOŻENIA EKSPERTYZY Analiza stanu rozwoju społecznego, gospodarczego i terytorialnego Polski w ujęciu NUTS II oraz określenie scenariuszy rozwojowych dla każdego województwa Opracowanie listy wskaźników Horyzont czasowy 2020-2030 Wskazanie najbardziej istotnych wyzwań dla polityki regionalnej Prezentacja: wybrane wyniki (bez wpływu zmiennych wyjaśniających na PKB i statystyk zróżnicowań) wszystkie mapy – ten sam podział na grupy W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

5 WARIANTÓW ROZWOJU… WARIANT UTRWALAJĄCY w latach 2006-2020 i później nie nastąpią żadne istotne zmiany w hierarchii województw, ponieważ będą one rozwijały się w tempie (względem wzrostu krajowego) podobnym do tego, które obserwowano w latach wcześniejszych odchylenia od stopy wzrostu krajowego PKB będą w każdym z województw bardzo zbliżone do sytuacji z poprzednich okresów punkt wyjścia - prognoza krajowego PKB W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

WARIANT KRYZYSU FINANSOWEGO 5 WARIANTÓW ROZWOJU… WARIANT KRYZYSU FINANSOWEGO W okresie kryzysu relatywnie najwięcej stracą regiony najsilniejsze, zaś relatywnie najmniej regiony najsłabsze w 2007 r. stopa wzrostu poszczególnych województw nie będzie odbiegała od lat poprzednich (w oparciu o wariant utrwalający) 2008-2010 nastąpi najsilniejsze osłabienie dynamiki wzrostu w pięciu województwach najsilniej rozwiniętych (mazowieckie, wielkopolskie, dolnośląskie, śląskie i pomorskie ), zaś regiony najsłabsze (pięć województw Polski Wschodniej) uzyskają wynik nieco lepszy, niż wynikałoby to z dotychczasowych odchyleń względem średniej punkt wyjścia: szereg czasowego 1995-2010 W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

WARIANT ŚRODKOWY punkt wyjścia szereg czasowy 1995-2006 5 WARIANTÓW ROZWOJU… WARIANT ŚRODKOWY punkt wyjścia szereg czasowy 1995-2006 dla każdego regionu model z najmniejszym błędem prognozy 2020 – 2030 (?) W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

WARIANT ROSNĄCEJ POLARYZACJI 2011-2013 5 WARIANTÓW ROZWOJU… WARIANT ROSNĄCEJ POLARYZACJI 2011-2013 wariant kryzysu: dane 1995-2010 plus… 2011-2013 regiony metropolitalne będą rozwijały się w tempie szybszym, niż ich dotychczasowa stopa wzrostu pozostałe województwa: od 2011 – metoda wariantu środkowego W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

WARIANT KONWERGENCJI 2011-2013 5 WARIANTÓW ROZWOJU… WARIANT KONWERGENCJI 2011-2013 wariant kryzysu: dane 1995-2010 plus… 2011-2013 ożywienie w regionach metropolitalnych, ale nie tak wysokie, jak w wariancie polaryzacji ożywienie w Polsce Wschodniej (efekty UE) – wyższy wzrost niż przeciętne odchylenie od stopy krajowego PKB pozostałe województwa: od 2011 – metoda wariantu środkowego W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

PKB pc W RÓŻNYCH UJĘCIACH ZRÓŻNICOWANIA REGIONALNE W POLSCE PKB pc W RÓŻNYCH UJĘCIACH W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

ZRÓŻNICOWANIA W ZALEŻNOŚCI OD WARIANTU ZRÓŻNICOWANIA REGIONALNE W POLSCE ZRÓŻNICOWANIA W ZALEŻNOŚCI OD WARIANTU PKB per capita 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2030 Stan 15,9 21,5 23,8 - Wariant utrwalający 27,8 32,4 37,4 b.d. Wariant kryzysu finansowego 26,9 28,7 30,3 32,7 Wariant środkowy 29,6 35,3 39,7 46,3 Wariant rosnącej polaryzacji 35,5 43,5 54,6 Wariant konwergencji 31,7 37,2 45,1 W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

POLSKIE REGIONY W 5 WARANTACH W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

ŚREDNIA POZYCJA REGIONÓW POLSKIE REGIONY W 5 WARANTACH ŚREDNIA POZYCJA REGIONÓW Pozycja stabilna Pozycja raczej stabilna Pozycja raczej niestabilna Pozycja niestabilna Województwo m-ce mazowieckie 1 wielkopolskie 3 kujawsko-pomorskie 10 lubuskie 8 dolnośląskie 2 pomorskie 4 opolskie 15 podlaskie 12 śląskie 5 łódzkie 6 lubelskie 16 podkarpackie 13 małopolskie 7 zachodniopomorskie 9 świętokrzyskie 11 warmińsko- mazurskie 14 W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

PRODUKTYWNOŚĆ W ROLNICTWIE PRZYKŁADY KILKU ZMIENNYCH PRODUKTYWNOŚĆ W ROLNICTWIE 2006 2020 W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

PRODUKTYWNOŚĆ W PRZEMYŚLE PRZYKŁADY KILKU ZMIENNYCH PRODUKTYWNOŚĆ W PRZEMYŚLE 2006 2020 W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

PRODUKTYWNOŚĆ W USŁUGACH PRZYKŁADY KILKU ZMIENNYCH PRODUKTYWNOŚĆ W USŁUGACH 2006 2020 W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

DROGI O NAWIERZCHNI ULEPSZONEJ PRZYKŁADY KILKU ZMIENNYCH DROGI O NAWIERZCHNI ULEPSZONEJ 2007 2020 W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

NAKŁADY NA B+R 2007 2020 PRZYKŁADY KILKU ZMIENNYCH 2007 2020 W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

WYDATKI NA INNOWACJE W PRZEMYŚLE PRZYKŁADY KILKU ZMIENNYCH WYDATKI NA INNOWACJE W PRZEMYŚLE 2007 2020 W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

FIRMY Z UDZIAŁEM ZAGRANICZNYM PRZYKŁADY KILKU ZMIENNYCH FIRMY Z UDZIAŁEM ZAGRANICZNYM 2007 2020 W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

STUDENCI 2007 2020 PRZYKŁADY KILKU ZMIENNYCH 2007 2020 W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE PRZYKŁADY KILKU WOJEWÓDZTW WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE czołówka – niezależnie od wariantu silna relacja między regionalnym PKB a: produktywnością w usługach studentami firmami zagranicznymi pytania: czy i jak wspierać Dolny Śląsk w „realizacji” trendu wzrostu innowacji w przemyśle w kontekście: rozwoju usług, rozwoju szkolnictwa wyższego i napływu inwestycji zagranicznych? W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE PRZYKŁADY KILKU WOJEWÓDZTW WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE raczej stabilny średniak silna relacja między regionalnym PKB a: obciążeniem demograficznym firmami zagranicznymi pytania: czy sektor MSP może być konkurencyjny w długiej perspektywie, przy spadku innowacyjności , osłabieniu produktywności przemysłu i osłabieniu pozycji wyższych uczelni? W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

WOJEWÓDZTWO WARMIŃSKO-MAZURSKIE PRZYKŁADY KILKU WOJEWÓDZTW WOJEWÓDZTWO WARMIŃSKO-MAZURSKIE stabilna słaba pozycja silna relacja między regionalnym PKB a: produktywnością w rolnictwie ochroną środowiska przedsiębiorczością pytania: czy przy wycofywaniu się inwestorów zagranicznych, osłabieniu produktywności w przemyśle i innowacyjności (w tym pozycji uczelni wyższych) oraz tlącym się sektorze MSP da się pogodzić aspiracje „bycia nowoczesnym i czystym ekologicznie”? W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

WOJEWÓDZTWO ŁÓDZKIE stabilna dość silna pozycja PRZYKŁADY KILKU WOJEWÓDZTW WOJEWÓDZTWO ŁÓDZKIE stabilna dość silna pozycja silna relacja między regionalnym PKB a: lesistością dostępnością komunikacyjną (drogi i koleje) pytania: czy i jak powinno się wspierać region w rozwoju funkcji komplementarnych dla Warszawy w zakresie szkolnictwa wyższego? W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE PRZYKŁADY KILKU WOJEWÓDZTW WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE pozycja słaba, ale niestabilna silna relacja między regionalnym PKB a: emisją zanieczyszczeń innowacyjnością gęstością sieci kolejowej aktywnością inwestorów zagranicznych pytania: czy i jak wesprzeć region w realizacji najkorzystniejszego wariantu i czy jest on możliwy w kontekście powiązań nauki i biznesu? W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

PROBLEMY i REKOMENDACJE (1) WYBRANE… PROBLEMY i REKOMENDACJE (1) Problem wizji rozwoju (kraju-regionów-obszarów strategicznych) – lista kluczowych dla Państwa i regionów sfer strategicznych Problem celu strategicznego – jakość życia uwarunkowana przestrzennie i społecznie Problem statystycznych zróżnicowań regionalnych – określenie specyficznych przewag poszczególnych regionów w kontekście konkurencyjności „szczegółowej” i polityki wzrostu kraju Problem rzeczywistych zróżnicowań regionalnych – rozpoznanie kluczowych barier przedsiębiorczości i ekspresowej ścieżki ich likwidacji W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT

PROBLEMY i REKOMENDACJE (2) WYBRANE… PROBLEMY i REKOMENDACJE (2) Problem koncentracji kapitału – statystyki przestrzenne i relacje w przestrzeni Problem koncentracji innowacji – wspieranie projektów sieciowych Problem dostępności komunikacyjnej – traktowanie szlaków komunikacyjnych jako instrumentu kreowania rzeczywistości oraz określenie – zgodnie z cywilizacyjnymi aspiracjami kraju – maksymalnego czasu podróży w celu osiągnięcia konkretnych części Polski W.Dziemianowicz, Trendy rozwojowe regionów, MRR, luty 2009 GEOPROFIT