Kolej – czynnik integracji regionu Przyszłość transportu szynowego w regionie Integracja różnych gałęzi transportu jako szansa na rozwój kolei regionalnej i aglomeracyjnej Piotr Szałkowski

Kolej – czynnik integracji regionu Program prezentacji: Rola kolei w regionalnym systemie transportowym – stan obecny Dlaczego pociągi dalekobieżne omijają Łódź Przyczyny słabej pozycji kolei regionalnej Zintegrowany system transportu dla regionu Łódzki węzeł kolejowy - dziś i jutro Kolej aglomeracyjna - czy potrzebna ? Duopolis Warszawa – Łódź: pierwsza faza? Łódź jako węzeł transportu intermodalnego Wnioski końcowe

Połączenia dalekobieżne Połączenia międzynarodowe Warszawa – Praha – jedyne połączenie bezpośrednie Berlin, Bruksela - z przesiadką w Kutnie – brak dogodnych skomunikowań Wiedeń, Budapeszt, Bratysława - z przesiadką w Zawierciu – brak dogodnych skomunikowań Połączenia międzyregionalne Łódź – Warszawa – jedyna dostateczna oferta, zbyt długi czas jazdy, poprawa od 2008 roku inne aglomeracje – mała ilość połączeń bez regularnego taktu, czas jazdy niekonkurencyjny w stosunku do samochodu

Połączenia lokalne Koleje regionalne Kolej aglomeracyjna zbyt długie czasy dojazdu, brak regularnego taktu zbyt mało połączeń w ciągu doby dla większości relacji tabor nie dostosowany do bieżących potrzeb, niski komfort wysokie koszty dostępu do torów na mniej uczęszczanych liniach brak skomunikowania z innymi rodzajami transportu brak dobrego styku z komunikacją miejską w Łodzi brak nowoczesnych rozwiązań taryfowych Kolej aglomeracyjna brak oferty i możliwości jej realizacji z powodów infrastrukturalnych.

Dlaczego pociągi dalekobieżne omijają Łódź niska mobilność łodzian - prawda czy fałsz? położenie z dala od ważnych linii kolejowych kształt węzła kolejowego - brak dobrego tranzytu, wydłużony czas przejazdu zły stan infrastruktury - za mała prędkość trwałe, wieloletnie niedostrzeganie potrzeb Łodzi przez władze centralne i dyrekcję PKP brak gotowości poważniejszego finansowania brak skutecznego działania lokalnych władz na rzecz poprawy stanu transportu kolejowego brak mechanizmów rynkowych w PKP (oddawanie pola konkurencji bez walki)

Przyczyny słabej pozycji kolei regionalnych przebieg i stan techniczny linii kolejowych w regionie wysoki koszt dostępu do torów na niektórych liniach przestarzały tabor - niski komfort, pojemność niedopasowana do potrzeb, duże zużycie energii słaba pozycja Łodzi jako stolicy regionu niedostateczna oferta - oddanie pola konkurencji brak dobrego skomunikowania z innymi przewoźnikami brak styku z transportem miejskim niska jakość obsługi pasażera (brak konkurencji) brak jednolitej polityki wobec transportu w regionie brak jasnej wizji dla zmiany obecnej sytuacji

Koleje w łódzkiem - perspektywy Podstawowa relacja Łódź – Warszawa – realna szansa na poprawę przed 2010 rokiem Projekt połączenia Warszawa – Wrocław – szansą dla Łodzi na pierwszą szybką kolej Zintegrowany system transportu – rozwiązanie większości problemów kolei regionalnej Kolej aglomeracyjna – nowa jakość w transporcie miejskim w Łodzi Rozbudowa łódzkiego węzła dla potrzeb aglomeracji - korzyści dla ruchu tranzytowego Łódź – centrum transportu intermodalnego

Jaka przyszłość dla kolei regionalnej ? Szkielet regionalnego zintegrowanego systemu transportowego

Idea zintegrowanego systemu transportowego dla regionu 1. Cele strategiczne Integracja rozproszonej struktury osadniczej w jeden spójny organizm Podniesienie znaczenia Łodzi jako stolicy regionu Poprawa dostępności Łodzi w skali kraju i Europy Przyspieszenie rozwoju całego regionu dzięki zwiększeniu mobilności mieszkańców Obniżenie całkowitych kosztów transportu Uchronienie centrum Łodzi przed zakorkowaniem

Zintegrowany system transportu 2. Założenia do projektowania Maksymalne wykorzystanie istniejącej infrastruktury. Optymalizacja kosztów inwestycyjnych w stosunku do planowanych efektów. Zapewnienie sprawnej przelotowości łódzkiego węzła kolejowego we wszystkich kierunkach. Przybliżenie kolei do miasta poprzez stworzenie wielu punktów styku z miejską siecią transportową. Wykorzystanie kolei regionalnej do przejęcia części ruchu aglomeracyjnego wzdłuż tras swojego przebiegu, zwłaszcza przy podróżach pomiędzy odległymi dzielnicami.

Zintegrowany system transportu 3. Oczekiwane efekty Wzrost udziału transportu publicznego przy podróżach pomiędzy Łodzią a miejscowościami w regionie. Odciążenie centrum miasta z tranzytowego i docelowego ruchu prywatnych samochodów. Polepszenie dostępności centrum miasta Znaczne skrócenie łącznego czasu podróży dzięki prowadzeniu pociągów regionalnych przez ważne węzły komunikacyjne wewnątrz aglomeracji w połączeniu z dobrym skomunikowaniem w tych węzłach z transportem miejskim. Zwiększenie ilości kolejowych połączeń dalekobieżnych dzięki możliwości przeprowadzenia większej ilości pociągów tranzytowych przez Łódź.

Zintegrowany system transportu 4. Kolej regionalna jako szkielet systemu system węzłów komunikacyjnych (przesiadki) podsystemy transportowe obsługujące węzły powiązania z ruchem ponadregionalnym współistnienie z transportem towarowym zarządzanie i marketing tabor dla ruchu regionalnego i miejskiego system taryfowy

Łódzki węzeł kolejowy - dziś i jutro Historycznie ukształtowany przebieg linii w regionie nie zaspokaja potrzeb Łodzi Kształt obecny i pożądany – czego brakuje Linia średnicowa – jaki wariant ? Główny dworzec (czy potrzebny ?) (wady i zalety różnych lokalizacji) Główne kolejowe trasy wylotowe z miasta (kierunki ważne dla ruchu lokalnego i dalekobieżnego) Rozbudowa – korzyści nie tylko dla Łodzi Kolej aglomeracyjna Ruch tranzytowy Transport towarowy

Węzeł - historia 1924 1902 1847 1933 1931 1866 1941 1903 1944 1930

węzeł - warianty

2 warianty linii średnicowej Ł. Fabryczna Ł. Widzew Ł. Kaliska

aglomeracja

Linia średnicowa – w tunelu Wady bardzo wysoki koszt inwestycji - konieczne odgałęzienie na północ dla zapewnienia tranzytu na kierunku N-S, dla potrzeb ruchu lokalnego potrzebne więcej niż 2 tory oraz podziemne przystanki pośrednie większość środków dla specjalistycznych firm zewnętrznych długi czas budowy wysoki koszt utrzymania całej infrastruktury podziemnej konieczność dużego zagłębienia (drgania, obciążenie) mniej punktów styku z transportem miejskim dworzec Fabryczny poza główną osią N-S (brak styku z ŁTR) mała przydatność dla transportu wewnątrz aglomeracji w przypadku wybudowania w wersji łączącej tylko Dw. Kaliski z Dw. Fabrycznym

Linia średnicowa w tunelu – c.d. Zalety najszybszy przejazd tranzytem W-E niewielka ingerencja w tkankę miasta dobry dla szybkich kolei (brak problemu z hałasem) dworzec w centrum blisko ulicy Piotrkowskiej (Fabryczny)

Linia średnicowa – wariant II W tym wariancie większa część trasy biegłaby na powierzchni, głównie w wykopie. Tylko nieco ponad 1 km znalazłby się w  tunelu (odcinek pod rondem Waryńskiego i pomiędzy ulicami Franciszkańską i Zachodnią. Wady potrzebne więcej niż 2 tory (duży ruch aglomeracyjny) duża ingerencja w strukturę miasta (wywłaszczenia) duży zakres i koszt inwestycji dla zapewnienia integracji z transportem miejskim (dworzec, nowe węzły komunikacyjne) marginalizacja roli dworca Fabrycznego do obsługi wyłącznie ruchu regionalnego (ew. do Warszawy) większa odległość dworca w centrum od ul. Piotrkowskiej

Linia średnicowa – wariant II c.d. Zalety więcej potencjalnych miejsc pracy przy budowie dla Łodzian większa korzyść dla systemu kolei miejskiej szybszy zwrot kosztów inwestycji (większe wykorzystanie) dobra integracja kolei z transportem miejskim bezpośredni styk dworca w centrum z ŁTR-em lepszy tranzyt kolejowy w relacjach N-S (szybszy, bez konieczności zmiany kierunku jazdy) skrócenie odległości kolejowej do Kutna o ok. 5 km (opcja) rozwiązanie większości problemów komunikacyjnych okolic kompleksu „Manufaktury” (przebudowa układu komunikac.) dobry dojazd spoza Łodzi do CKDAM i UŁ uporządkowanie przestrzeni w wielu fragmentach miasta nowe szybkie połączenia międzydzielnicowe (Retkinia/Teofilów - Centrum - Widzew - Olechów)

Kolej aglomeracyjna budować czy nie ? Pytania podstawowe Możliwe kierunki rozwoju Łodzi Szybki wzrost roli metropolitalnej? Rozwój przestrzenny - jaki model? Rewitalizacja centrum - środki, czas, efekty Wzrost zamożności - jaki model konsumpcji? Zaspokajać tylko popyt czy go kształtować? Analiza SWOT

Kolej aglomeracyjna - zalety poprawa integracji na poziomie ponadaglomeracyjnym wzrost rentowności kolei regionalnych skrócenie średniego czasu podróży większy komfort, większa prędkość handlowa dobra integracja z innymi środkami transportu, także z kolejami dalekobieżnymi mniejszy koszty bieżącej eksploatacji liczony na 1 pskm odciążenie centrum z ruchu samochodowego kontrolowanie przestrzennego rozwoju aglomeracji (stymulowanie liniowego rozwoju) uporządkowanie przestrzeni w dużej części miasta, likwidacja wysp zdegradowanej tkanki miejskiej wytworzenie nowych korytarzy komunikacyjnych

Kolej aglomeracyjna - wady duże początkowe koszty inwestycyjne konieczność zajęcia zupełnie nowych terenów lokalne zwiększenie zagrożenia hałasem miejscowe przerwania ciągłości przestrzennej

Kolej aglomeracyjna - szanse duże wsparcie ze środków unijnych i budżetu centralnego zgodność koncepcji z akceptowanymi i racjonalnymi trendami wsparcie centralne jako efekt wdrażania założeń NPR (prawo, finansowanie) planowane wydzielenie PLK z PKP koncepcja nie jest związana z żadną opcją polityczną

Kolej aglomeracyjna - zagrożenia brak uregulowań prawnych sprzyjających integracji transportu w skali regionu słaby budżet lokalny - brak możliwości współfinansowania dużego projektu słaby PR - brak społecznego poparcia dla wybranego kierunku inwestowania niemożność przewidzenia kierunków rozwoju w perspektywie 20 lat konflikt (mentalny) interesów z PKP

Zintegrowany System Transportu skala przedsięwzięcia Działania Inwestycyjne: gruntowna modernizacja istniejącej infrastruktury budowa zupełnie nowych linii budowa węzłów komunikacyjnych Działania organizacyjne: wypracowanie zasad współpracy lokalnych samorządów nowy podmiot zarządzający transportem w skali województwa całkowita reorganizacja lokalnej komunikacji miejskiej

Duopolis Warszawa - Łódź pierwszy etap integracji ? Modernizacja linii Warszawa-Łódź - skrócenie czasu podróży Nowy tabor - nowi klienci efektem poprawy jakości usługi Zintegrowany system transportu – łatwiejszy dojazd do stolicy nie tylko dla Łodzian Kolej regionalno-aglomeracyjna - większa dostępność dworców szybkiej kolei Skrócenie łącznego czasu podróży - wzrost ilości codziennych dojazdów koleją do stolicy

Łódź jako kolejowy węzeł transportu intermodalnego (TI) Stan obecny: terminal kontenerowy o dużej pojemności stacja rozrządowa słaba infrastruktura linii kolejowych mały udział TI w transporcie towarowym Perspektywy i szanse: centralne położenie Łodzi bliskość drogowych węzłów komunikacyjnych duża liczba firm logistycznych w regionie sprzyjanie rozwojowi TI na szczeblu centralnym, perspektywa znacznego wsparcia kapitałowego

Wnioski Sprawny zintegrowany system transportu lepsza integracja całego regionu wieksza mobilność mieszkańców (zwłaszcza spoza aglomeracji) zwiększenie lokalnego ruchu turystycznego, mniejszy popyt na transport indywidualny (mniejsze koszty zewnętrzne) sprawniejsze zarządzanie i planowanie w dziedzinie transportu obniżenie globalnych kosztów logistycznych w transporcie publicznym odzyskanie wielu milionów godzin przeznaczanych w skali roku na dojazdy (ekonomiczny efekt skali spowoduje wymierny wzrost popytu na inne dobra)

Wnioski c.d. Kolej aglomeracyjna – zalety skrócenie średniego czasu podróży zmniejszenie bieżących kosztów utrzymania transportu miejskiego zbliżenie ośrodków regionalnych z Łodzią poprawa połączeń ponadregionalnych zbliżenie Łodzi do Warszawy i vice versa

Dziękuję za uwagę.

Pytania ?