Transfer wiedzy. Otwarte innowacje – w drodze ku intelektualnemu przewrotowi Magdalena Andrejczuk Forum Odpowiedzialnego Biznesu

Forum Odpowiedzialnego Biznesu

Czym jest Forum Odpowiedzialnego Biznesu Najstarsza i największa organizacja pozarządowa w Polsce, która zajmuje się koncepcją społecznej odpowiedzialności biznesu w kompleksowy sposób Organizacja typu think-and-do-tank, będąca rzecznikiem prowadzenia biznesu w sposób odpowiedzialny, czyli biorący pod uwagę wpływ przedsiębiorstwa na środowisko i społeczeństwo. Wyznaczamy trendy i kierunki odpowiedzialnego biznesu i zrównoważonego rozwoju w Polsce.

Współpraca z władzami publicznymi Współpraca międzynarodowa

Promowanie odpowiedzialnego biznesu Doroczna konferencja Forum Odpowiedzialnego Biznesu CSR 2.0 - cykliczna konferencja poświęcona tematyce CSR i komunikowania CSR w mediach społecznościowych Targi CSR - organizowane są co dwa lata od 2005 r. Rozmowy o odpowiedzialnym biznesie

Ponad 4.000 fanów/ek na Facebooku! Promowanie odpowiedzialnego biznesu Portal www.odpowiedzialnybiznes.pl – pierwszy portal w Polsce poświęcony społecznej odpowiedzialności biznesu Newsletter RESPO Stała obecność w mediach społecznościowych: Facebook, Twitter, YouTube, GoldenLine www.facebook.com/forumodpowiedzialnegobiznesu Ponad 4.000 fanów/ek na Facebooku! 17669 wyświetleń 66 filmów

Promowanie odpowiedzialnego biznesu Partnerstwo w inicjatywach na rzecz CSR: Inicjatywy lokalne (projekt RespEn na Pomorzu; projekt CSR na Śląsku) Inicjatywy branżowe (np. przemysł farmaceutyczny, chemiczny) Konkursy: Raporty Społeczne Ranking odpowiedzialnych firm Nagroda Gospodarcza Prezydenta RP Kampania Społeczna Roku Liderzy Zrównoważonego Rozwoju Współpraca z mediami Wizja zrównoważonego rozwoju dla polskiego biznesu 2050

Analizowanie i rozwijanie CSR Doroczny Raport „Odpowiedzialny biznes w Polsce. Dobre praktyki” Badania i publikacje, w tym ostatnio: Publikacja „15 polskich przykładów społecznej odpowiedzialności biznesu. Część II” Publikacja „Jak uczyć o społecznej odpowiedzialności i zrównoważonym rozwoju. Przewodnik dla nauczycieli” Badanie „Menedżerowie 500/ Lider CSR” Publikacja „Wspólna odpowiedzialność. Rola marketingu” „Współpraca międzysektorowa na rzecz CSR na Śląsku”

Wspólne działania z biznesem na rzecz społeczeństwa Liga Odpowiedzialnego Biznesu program stworzony w 2004 r. we współpracy z biznesem, wspierający rozwój przyszłych kadr menedżerskich oparty na ogólnopolskiej sieci organizacji studenckich zaangażowanych w inicjatywy promujące CSR, w tym : szkolenia dyskusje panelowe, konferencje konkursy coroczną konferencję Akademia Odpowiedzialnego Biznesu

Wspieranie firm we wdrażaniu CSR Program Partnerstwa – kompleksowy program współpracy FOB z firmami, które poprzez swoje zaangażowanie i działania przyczyniają się do szerzenia idei odpowiedzialnego biznesu w Polsce. Karta Różnorodności - międzynarodowa inicjatywa, promowana przez Komisję Europejską, jest pisemnym zobowiązaniem organizacji do wprowadzenia zakazu dyskryminacji w miejscu pracy.

Partnerzy Forum Odpowiedzialnego Biznesu

Zrównoważone innowacje Innowacje o charakterze prospołecznym, proekologicznym wpisującym się w paradygmat zrównoważonego rozwoju Zrównoważona innowacja jednocześnie zaspokaja potrzeby indywidualnych konsumentów i uwzględnia dobro środowiska i społeczeństwa

Innowacje nie są celem samym w sobie. To środki do celu. Edwin Bendyk

„Wspólna odpowiedzialność. Rola innowacji”.  Praca zbiorowa Red. Natalia Ćwik Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Warszawa 2012. http://odpowiedzialnybiznes.pl/pl/praktyka-csr/aktualnosci.html?id=6704

INNOWACYJNOŚĆ A SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU WŚRÓD NAJWIĘKSZYCH PRZEDSIĘBIORSTW

Badanie Celem badania było określenie występowania zrównoważonych innowacyjności wśród największych przedsiębiorstw w Polsce. Badanie, podzielone na część jakościową i ilościową, zostało przeprowadzone w okresie maj-lipiec 2012 r. na zlecenie Forum Odpowiedzialnego Biznesu przez Millward Brown SMG/KRC. Przebadanych zostało 70 przedsiębiorstw z listy 500 największych w Polsce. Patronem badania było Ministerstwo Gospodarki.

Charakterystyka próby Próba ogółem, N=70 Charakterystyka próby przedsiębiorstwo zatrudnienie typ przedsiębiorstwa posiadanie zagranicznych oddziałów respondent płeć respondenta wiek respondenta

Znajomość koncepcji CSR Próba ogółem, N=70 Czy spotkał(a) się Pan(i) z koncepcją CSR (społecznej odpowiedzialności w biznesie)? *Uwaga, mała baza Ponad 80% badanych (głównie przedstawiciele największych firm) spotkało się z koncepcją społecznej odpowiedzialności biznesu.

Ocena innowacyjności przedsiębiorstwa Próba ogółem, N=70 W jakim stopniu określił(a)by Pan(i) swoje przedsiębiorstwo jako innowacyjne? Oceny proszę dokonać na skali od 1 do 10, gdzie 1-zdecydowanie nie innowacyjne, a 10-zdecydowanie innowacyjne. Średnia skala 1-10 6,8 6,1 7,2 Top3boxes(10,9,8): 41% Top3boxes(10,9,8): 29% *Uwaga, mała baza Top3boxes(10,9,8): 45% Badani bardziej oceniają swoje przedsiębiorstwa jako innowacyjne niż jako nie innowacyjne. Przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 500 pracowników w opinii respondentów są bardziej innowacyjne niż mniejsze firmy.

Występowanie innowacyjnych rozwiązań Czy w ostatnich 3 latach w Państwa przedsiębiorstwie zainicjowano, wprowadzono lub zakończono jakieś rozwiązania innowacyjne? Próba ogółem, N=70 Strzałki oznaczają różnice istotne statystycznie między grupami na poziomie ufności 95% Zdecydowana większość badanych firm w ostatnich 3 latach zainicjowała lub przeprowadziła działania innowacyjne. Udział firm innowacyjnych jest wyższy wśród przedsiębiorstw posiadających sformalizowaną strategię CSR.

Występowanie innowacyjnych rozwiązań w poszczególnych dziedzinach Próba ogółem, n=65 przedsiębiorstwa, które w ostatnich 3 latach zainicjowały/wprowadziły działania innowacyjne Średnio / przedsiębiorst wo Zakończone W trakcie Zaniechane 9,8 62% 30% 8% 12,4 67% 25% 7,0 56% 31% 13% 6,8 63% 7% W jakich dziedzinach występowały te rozwiązania innowacyjne? Czy mógł/mogłaby Pan(i) określić szacunkowo ile było tych innowacji w ostatnich 3 latach w dziedzinie: Większość firm zrealizowała przedsięwzięcia innowacyjne w dziedzinie metod produkcji lub usług, rzadziej w marketingu. Przeciętnie co dziesiąte (7%-13%) przedsięwzięcie innowacyjne zostaje zaniechane/niedokończone.

Typy innowacyjnych rozwiązań Próba ogółem, n=65 przedsiębiorstwa, które w ostatnich 3 latach zainicjowały/wprowadziły działania innowacyjne Typy innowacyjnych rozwiązań Biorąc pod uwagę wszystkie rozwiązania innowacyjne z ostatnich 3 lat, które zainicjowano, wprowadzono lub zakończono, czy w większości były one nowe, czy udoskonaleniem istniejących rozwiązań? 1: Metody produkcji lub świadczonych usług 2: Produkt lub usługa 3: Marketing (wygląd, komunikacja produktu lub usługi) 4: Organizacja (działalność przedsiębiorstwa, pracownicy) 25% 30% 39% 32% 38% 33% 21% 10% 37% 35% 40% 56% - 2% Żaden z typów innowacyjności nie jest dominujący, występują zarówno nowe jak i udoskonalone rozwiązania. Udoskonalone rozwiązania najczęściej dotyczą organizacji przedsiębiorstwa i rzadziej produkcji, produktu.

Skale innowacyjnych rozwiązań Próba ogółem, n=65 przedsiębiorstwa, które w ostatnich 3 latach zainicjowały/wprowadziły działania innowacyjne Czy któraś z innowacji z dziedziny była 1: Metody produkcji lub świadczonych usług 2: Produkt lub usługa 3: Marketing (wygląd, komunikacja produktu lub usługi) 4: Organizacja (działalność przedsiębiorstwa, pracownicy) 63% 57% 71% 85% 48% 39% 27% 13% 22% 11% 7% 4% 2% Zdecydowana większość przedsiębiorstw realizowała działania innowacyjne na skalę firmy (głównie w zakresie zmian organizacji), a ponad połowa na skalę kraju (głównie dotyczy produkcji, produktów i usług).

Przełomowe rozwiązania innowacyjne 9a. Czy w którejś z wymienionych przez Panią dziedzin występuje innowacja, którą można by określić jako przełomowa, czyli taka, która zmieniła rynek lub przedsiębiorstwo?: Próba ogółem, n=65 przedsiębiorstwa, które w ostatnich 3 latach zainicjowały/wprowadziły działania innowacyjne n=23* Metody produkcji lub świadczonych usług 38% Produkt lub usługa 35% Marketing (wygląd, komunikacja produktu lub usługi) 10% Organizacja (działalność przedsiębiorstwa, pracownicy) 17% *Uwaga, mała baza Ponad 1/3 przedsiębiorstw posiadających w swoim dorobku rozwiązania innowacyjne deklaruje, że wśród nich były tzw. przedsięwzięcia przełomowe.

Korzyści z wprowadzanych innowacji Próba ogółem, n=65 przedsiębiorstwa, które w ostatnich 3 latach zainicjowały/wprowadziły działania innowacyjne Jakiego typu korzyści odniosło lub może odnieść Pana(i) przedsiębiorstwo w związku z opisanym przez Pana(nią) rozwiązaniem innowacyjnym w dziedzinie……..? Główne korzyści płynące z wprowadzanych innowacji to wyższe zyski przedsiębiorstwa, zwiększenie udziału w rynku oraz poprawa wizerunku firmy.

Problemy w realizacji przedsięwzięć innowacyjnych Z jakimi problemami spotyka się Pana(i) przedsiębiorstwo podejmując działania innowacyjne? Próba ogółem, n=65 przedsiębiorstwa, które w ostatnich 3 latach zainicjowały/wprowadziły działania innowacyjne Podejmowanie działań innowacyjnych wiąże się również z problemami. Są to najczęściej czynniki kosztowe (zbyt wysokie koszty, brak odpowiednich środków).

Jakie podmioty są angażowane w opracowanie koncepcji innowacyjnego rozwiązania? Próba ogółem, n=65 przedsiębiorstwa, które w ostatnich 3 latach zainicjowały/wprowadziły działania innowacyjne Czy w opracowanie koncepcji innowacyjnej z dziedziny były zaangażowane: Produkcja 73% Badania i rozwój 63% Marketing 62% Dystrybucja 48% Dział CSR 19% HR 11% Informatyka 10% Sprzedaż 8% Technologiczny 5% Zakupów 3% Finansowy 2% Dostawcy urządzeń, materiałów, komponentów, oprogramowania lub usług 73% Konsultanci\firmy doradcze 65% Klienci 27% Laboratoria komercyjne 18% Inne przedsiębiorstwa prowadzące ten sam rodzaj działalności 10% Organizacja pozarządowa typu non-profit 8% Koncepcja rozwiązań innowacyjnych powstaje głównie wewnątrz firmy ( działy: produkcja, R&D, marketing, dystrybucja). Większość firm jednak również korzysta z usług innych podmiotów (dostawcy materiałów, firmy doradcze).

Próba ogółem, n=65 przedsiębiorstwa, które w ostatnich 3 latach zainicjowały/wprowadziły działania innowacyjne Korzystanie z zasobów Czy podejmując się innowacji firma koncentrowała się bardziej na własnych zasobach czy dostępnych zasobach spoza przedsiębiorstwa? Oceny proszę dokonać dla każdej innowacji, o której Pan(i) przed chwilą wspomniał(a). Średnia skala 1-10 4,4 4,7 4,3 18% 45% *Uwaga, mała baza Strzałki oznaczają różnice istotne statystycznie między grupami na poziomie ufności 95% Przedsiębiorstwa podejmując działania innowacyjne korzystają częściej z własnych zasobów niż innych dostępnych.

Monitorowanie działań Próba ogółem, n=65 przedsiębiorstwa, które w ostatnich 3 latach zainicjowały/wprowadziły działania innowacyjne Czy działania innowacyjne w Pana(i) firmie są monitorowane ze względu na: Większość firm monitoruje wpływ działań innowacyjnych na obszary, których dotyczą. Najbardziej systematycznie monitorowany jest wpływ działań na klientów, równie często wpływ na środowisko i nieco rzadziej na pracowników.

Narzędzia monitoringu Próba ogółem, n=45 przedsiębiorstwa, które monitorują prowadzone działania innowacyjne W jaki sposób prowadzony jest monitoring wpływu rozwiązania innowacyjnego?: posiada sformalizowaną strategię CSR, n=25 nie posiada sformalizowanej strategii CSR, n=20 80% 50% Najczęstszą formą monitoringu wpływu działań innowacyjnych na określone obszary jest audyt oraz mniej standaryzowana metoda polegająca na obserwacji.

Wartości społeczne i środowiskowe motywem innowacji Próba ogółem, n=65 przedsiębiorstwa, które w ostatnich 3 latach zainicjowały/wprowadziły działania innowacyjne Czy motywem zainicjowania któregoś spośród działań innowacyjnych, o których do tej pory rozmawialiśmy było wzmocnienie wartości społecznych lub środowiskowych przedsiębiorstwa? Strzałki oznaczają różnice istotne statystycznie między grupami na poziomie ufności 95% Według deklaracji większości badanych wartości społeczne i środowiskowe były motywem inicjowania działań innowacyjnych (częściej w przypadku firm posiadających sformalizowaną strategię CSR).

CSR motywem innowacji Próba ogółem, N=70 Czy Pana(i) zdaniem CSR (społeczna odpowiedzialność w biznesie) może być źródłem innowacji? Średnia skala 1-5 3,9 4,2 3,7 Top2boxes(5,4): 78% Top2boxes(5,4): 90% Top2boxes(5,4): 71% Strzałki oznaczają różnice istotne statystycznie między grupami na poziomie ufności 95% W opinii badanych, głównie posiadających strategię CSR, społeczna odpowiedzialność biznesu może być źródłem innowacji.

Dziedziny w których CSR może być źródłem innowacji Próba ogółem, N=70 W której dziedzinie źródłem innowacji w szczególności może być CSR? CSR może być źródłem innowacji szczególnie w obszarze organizacji i rzadziej w dziedzinie marketingu .

Czy wartości społeczne i środowiskowe należy uwzględniać na etapie realizacji rozwiązań innowacyjnych? Próba ogółem, N=70 Czy zgadza się Pan(i) z opinią, że wartości społeczne i środowiskowe powinny być uwzględniane na każdym kluczowym etapie realizacji rozwiązania innowacyjnego? Średnia skala 1-5 4,0 4,4 3,8 Top2boxes(5,4): 79% Top2boxes(5,4): 96% Top2boxes(5,4): 65% Strzałki oznaczają różnice istotne statystycznie między grupami na poziomie ufności 95% Większość badanych uważa, że wartości społeczne i środowiskowe powinny być uwzględniane na istotnych etapach realizacji przedsięwzięcia innowacyjnego. Zgodni z tą opinia są głównie przedstawiciele firm posiadających strategię CSR.

Motywowanie pracowników do inicjowania rozwiązań innowacyjnych Próba ogółem, N=70 Czy pracownicy firmy są w jakiś sposób motywowani, np. poprzez konkursy, do generowania i zgłaszania swoich innowacyjnych pomysłów, w tym pomysłów na innowacje społeczne i środowiskowe? *Uwaga, mała baza Strzałki oznaczają różnice istotne statystycznie między grupami na poziomie ufności 95% W większości badanych firm pracownicy są motywowani do inicjowania pomysłów/rozwiązań innowacyjnych. Zjawisko występuje częściej w dużych firmach, posiadających strategię CSR.

Podsumowanie wyników z badania ilościowego Blisko 90% przedsiębiorstw (niemal wszystkie posiadające sformalizowaną strategię CSR) w ostatnich 3 latach zainicjowało lub przeprowadziło projekty innowacyjne. Projekty innowacyjne były realizowane najczęściej w dziedzinie metod produkcji lub usług (średnio 10 w przeciągu 3 lat). W co dziesiątym przypadku projekt innowacyjny był niedokończony/zaniechany. Realizowane były zarówno nowe jak i udoskonalone rozwiązania. Udoskonalone rozwiązania najczęściej dotyczyły organizacji przedsiębiorstwa i rzadziej produkcji, produktu.

Podsumowanie wyników z badania ilościowego Zdecydowana większość (80%) przedsiębiorstw realizowała działania innowacyjne na skalę firmy (głównie w zakresie zmian organizacji). Główne korzyści płynące z wprowadzanych innowacji to wyższe zyski przedsiębiorstwa, zwiększenie udziału w rynku oraz poprawa wizerunku firmy. Według deklaracji większości badanych wartości społeczne i środowiskowe były motywem inicjowania działań innowacyjnych (częściej w przypadku firm posiadających sformalizowaną strategię CSR). Zdaniem badanych CSR może być źródłem innowacji, szczególnie w obszarze organizacji i rzadziej w dziedzinie marketingu .

Otwarte innowacje

Przyczyny Oprac. własne Społeczeństwo uczące się, dyfuzja wiedzy, wzrost liczby osób zajmujących się rozwojem Rosnąca mobilność i duża rotacja pracowników „płynność wiedzy” Rosnący kapitał na tworzenie pomysłów i technologii poszukiwanie rozwiązań poza firmą Rosnąca rola innych podmiotów w łańcuchu dostaw przenikanie innowacji z innych organizacji, firm etc. Oprac. własne

Porównanie otwartych i zamkniętych innowacji Kategoria Zamknięte innowacje – cechy charakterystyczne Otwarte innowacje – cechy charakterystyczne Charakterystyka specjalistów Zatrudnienie najlepszych specjalistów w danej dziedzinie Współpraca ze specjalistami spoza firmy Proces powstania innowacji Kreacja, wymyślenie, zbudowanie i sprzedanie skupione w firmie, tak aby czerpać korzyści z badań Pomysły i rozwiązania z zewnątrz mogą zostać wykorzystane w organizacji, która poprzez swoje badania nada im dodatkową wartość Stosunek do wyścigu pierwszeństwa Wyścig pierwszeństwa – każdy wynalazek i idea powinna zostać zaprezentowana jako pierwsza na rynku Nie trzeba być pierwszym w wynalezieniu czegoś, żeby czerpać z tego korzyści Relacja do „wygranej” Tylko ta firma, która wypuści jako pierwsza innowacje ma szanse na wygraną z konkurencją Ważniejsze niż pierwszeństwo na rynku jest zbudowanie lepszego modelu biznesowego Co implikuje wygraną Najwięcej najlepszych pomysłów w branży = zwycięstwo Najlepszy użytek z pomysłów (wewnętrznych i co ważniejsze – zewnętrznych) = wygrana Charakter procesu powstawania innowacji Kontrola procesu innowacji (zamykanie go), aby nikt nie mógł czerpać z jej pomysłów Czerpanie korzyści z otwartego dostępu do pomysłów oraz nabywanie rozwiązań od innych Źródło: H. W. Chesbrough, Open innovation, Harvard Business School Press, Boston, Massachusetts 2001, s. XXVI.

Mechanizm otwartych innowacji Talenty i eksperci zewnętrzni Prosumenci Creative commons Oprac. własne

Skutki społeczne i gospodarcze mają wpływ na rozwój społeczeństwa obywatelskiego, otwartego i aktywnego, wyzwalają kreatywne myślenie oraz mobilizują do poszukiwania nowych rozwiązań, wpływają na rozwój społeczno-gospodarczy, promują wolny dostępu do dóbr kultury i oprogramowania, również dla tych, których nie stać na licencje, stymulują budowanie kultury zaufania, powodują transfer wiedzy i innowacji pomiędzy organizacjami – szczególnie w przypadku rozwiązywania ważnych problemów społecznych

Platforma Innocentive w liczbach (dane za okres 2001-2012) Całkowita liczba zarejestrowanych wynalazców 260.000 z prawie 200 krajów Całkowity zasięg wynalazców Ponad 12 mln (w sumie razem przez inne wtyczki) Suma wszystkich wyzwań Ponad 1450 Suma zgłoszonych rozwiązań Ponad 31 tys. Nagrody 1.215 Suma przyznanych nagród 35 mln dolarów Źródło: oprac. własne na podst. http://www.innocentive.com/.

zrównoważona innowacja odpowiedzialność zrównoważona innowacja innowacja otwartość Otwarta innowacja

zrównoważona i otwarta innowacja odpowiedzialność zrównoważona i otwarta innowacja innowacja otwartość

Forum Odpowiedzialnego Biznesu Dziękuję za uwagę Magdalena Andrejczuk Forum Odpowiedzialnego Biznesu magdalena.andrejczuk@fob.org.pl Tel. 697 679 706