EFS szansą na przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu Elżbieta Szymanik

Wzrost a rozwój Wzrost gospodarczy Wzrost gospodarczy to proces powiększania produkcji dóbr i usług danej gospodarki mierzony przyjętym wskaźnikiem PKB lub PNB, PNN, DN. W przyjętym wskaźniku notowane są wyłącznie zmiany ilościowe, mierzalne. Rozwój gospodarczy Rozwój gospodarczy jest długofalowym procesem przemian dokonujących się w gospodarce, dla którego PKB jest tylko jednym z mierników, a ponadto obejmuje on zmiany jakościowe w gospodarce, które o wiele trudniej poddają się pomiarowi,np. zmiany struktury gospodarki. Te zmiany jakościowe w gospodarce mierzy się za pomocą wskaźnika HDI – indeks rozwoju społecznego, gdzie bierze się m.in. pod uwagę długość życia mieszkańców, poziom zaspakajania potrzeb w zakresie edukacji i zdrowia. (Gradowski J., Gilejko L., Siewierski J., Towalski R., Socjologia gospodarki, Difin, Warszawa 2006)

Wzrost gospodarczy (GUS) LpWyszczególnienie Polska woj. mazowieckie ciechanowsko-płocki ostrołęcko-siedlecki radomski warszawski miasto Warszawa

Wzrost czy rozwój? Kapitał ludzki i kapitał społeczny i ich znaczenie dla rozwoju: -Kapitał ludzki to zasób wiedzy, umiejętności, zdrowia ucieleśniony w każdej osobie. -Jest on zasobem dla danego człowieka, z którego czerpie zdolność do pracy, zarobków a tym samym jest źródłem satysfakcji jako konsumenta. -Wyróżniającą cechą kapitału ludzkiego jest to, że jakby jest częścią człowieka

Kapitał społeczny: jest siecią zależności kreowanych przez normy, wartości i przekonania, które ułatwiają współpracę wewnątrz grup społecznych i między nimi jest dobrem publicznym, z którego korzystają wszyscy. (raport OECD).

Kapitał społeczny …więzi zaufania, lojalności i solidarności znajdujące wyraz w samoorganizowaniu się i samorządności, głównie w ramach dobrowolnych stowarzyszeń, …sieć kontaktów, znajomości, powiązań, przynależności do organizacji i stowarzyszeń, która stwarza jednostce lepsze możliwości uzyskiwania innych społecznie cenionych zasobów - bogactwa, władzy, prestiżu itp.. ( Piotr Sztompka, Socjologia, Wydawnictwo Znak, Kraków 2002)

Kapitał społeczny Wartości podstawowe dla budowy kapitału społecznego: -dialog - porozumienie, -współpraca, -wzajemne zaufanie, -działania na rzecz innych.

Kapitał społeczny Społeczności, w których ludzie mają do siebie nawzajem zaufanie będą bardziej konkurencyjne, niż społeczności, gdzie brak wzajemnego zaufania. Zaufanie będzie oddziaływać na udane związki ekonomiczne, co przyczyni się do rozwoju gospodarczego. (Fukuyama F., Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu, PWN Warszawa 1997)

Idea ekonomii społ. -ekonomia społeczna w Polsce : XIX w, banki ludowe, różne formy spółdzielczości- łączenie celów gospodarczych z celami społecznymi- nadrzędność celów społecznych - ekonomia społeczna w Unii Europejskiej – zgodna z założeniami Strategii Lizbońskiej w obszarach: spójności społecznej, pełnego zatrudnienia, walki przeciw biedzie i wykluczeniu społecznemu, demokracji uczestniczącej i zrównoważonego rozwoju

Ekonomia społeczna Ekonomia społeczna jako droga wyjścia z ubóstwa i wykluczenia społecznego: CIS reintegracja zawodowa - odbudowanie u uczestnika zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy reintegracja społeczna - odbudowanie u uczestnika umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu

CIS- zadania kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie ról społecznych i osiąganie pozycji społecznych nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenia do zawodu, przekwalifikowanie, lub podwyższenie kwalifikacji zawodowych naukę planowania życia i zaspokajania potrzeb własnym staraniem, zwłaszcza przez możliwość osiągania własnych dochodów przez zatrudnienie lub działalność gospodarczą uczenie umiejętności racjonalnego gospodarowania posiadanymi środkami pieniężnymi

Beneficjenci osoby długotrwale bezrobotne osoby bezdomne osoby zwalniane z zakładów karnych uchodźcy osoby uzależnione chorzy psychicznie osoby, które podlegają wykluczeniu społecznemu i ze względu na swoją sytuację życiową nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych, są w stanie ubóstwa

Prawo CIS może utworzyć wójt, burmistrz, prezydent – działa w formie gospodarstwa pomocniczego, zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych CIS może utworzyć organizacja pozarządowa – działa w formie wyodrębnionej jednostki / organizacyjnie i finansowo /, zgodnie z ustawą o rachunkowości

Ekonomia społeczna -Spółdzielnia Socjalna jest autonomicznym zrzeszeniem osób, które zjednoczyły się dobrowolnie w celu zaspokajania swoich wspólnych potrzeb ekonomicznych, społecznych i kulturalnych oraz innych aspiracji poprzez współposiadane i demokratycznie zarządzane i kontrolowane przedsiębiorstwo.

Spółdzielnia Socjalna Przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o pracę własnych członków / Prawo spółdzielcze, Ustawa o spółdzielniach socjalnych / Spółdzielnia działa na rzecz społecznej i zawodowej reintegracji jej członków / Ustawa o zatrudnieniu socjalnym / Sp. socjal. prowadzi również działalność społeczną, oświatową, kulturalną na rzecz członków i ich środowiska lokalnego wspólne gospodarstwo rolne nie prowadzi działalności nastawionej na zysk

Beneficjenci bezrobotni bezdomni z programów wychodzenia zbezdomności uzależnieni od alkoholu po zakończeniu programu psychoterapii uzależnieni od narkotyków po zakończeniu programu terapeutycznego chorzy psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego zwalniani z zakładów karnych uchodźcy realizujący indywidualny program integracji niepełnosprawni

POKL Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji- 7.1: Cel działania: rozwijanie aktywnych form integracji społecznej i umożliwienie dostępu do nich osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym, oraz poprawa skuteczności funkcjonowania instytucji pomocy społecznej w regionie

POKL Poddziałanie Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej- projekty systemowe Typy realizowanych operacji ( projektów ): rozwój form aktywnej integracji poprzez kontrakty socjalne, które mogą obejmować wspieranie zdolności do zatrudnienia poprzez zatrudnienie socjalne, szkolenia oraz zajęcia reintegracji zawodowej u pracodawcy, usługi o charakterze edukacyjnym, zdrowotnym, społecznym, rozwój nowych form wsparcia indywidualnego i środowiskowego, upowszechnianie aktywnej integracji i pracy socjalnej w regionie ( wzmocnienie kadrowe służb pomocy społecznej )

POKL Osoby, instytucje korzystające z pomocy: osoby korzystające z pomocy społecznej w wieku aktywności zawodowej z grup ryzyka ( zwalniani z zakładów karnych, bezdomni, niepełnosprawni, uzależnieni od alkoholu, młodzież w wieku lat zagrożona wykluczeniem ), ośrodki pomocy społecznej i ich pracownicy, inne jednostki pomocy społecznej ich pracownicy realizujący działania w zakresie integracji i pomocy społecznej w regionie

POKL Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez PCPR- projekty systemowe Typy realizowanych operacji : kontrakty socjalne dla uchodźców i osób ubiegających się o status uchodźcy, dla osób wychodzących z placówek opieki, rodzin zastępczych, wspieranie zdolności do zatrudnienia, usługi o charakterze edukacyjnym, zdrowotnym i społecznym, rozwój nowych form wsparcia, wsparcie osób niepełnosprawnych- WTZ, upowszechnianie aktywnej integracji i pracy socjalnej w regionie- wzmocnienie kadrowe służb pomocy społecznej

POKL Osoby, instytucje korzystające z pomocy: osoby korzystające z pomocy społecznej w wieku aktywności zawodowej z grup ryzyka ((niepełnosprawni, uchodźcy, cudzoziemcy, osoby opuszczające rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo- wychowawcze, resocjalizacyjne ), powiatowe centra pomocy rodzinie i ich pracownicy, inne jednostki organizacyjne i ich pracownicy realizujący zadania w zakresie integracji i pomocy społecznej w regionie

POKL Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej- projekty systemowe Typy realizowanych operacji : szkolenia i doradztwo dla kadr instytucji pomocy społecznej w regionie Osoby, instytucje korzystające z pomocy : pracownicy regionalnych ośrodków polityki społecznej, pracownicy i wolontariusze GOPS i PCPR, pracownicy i wolontariusze innych jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz instytucji pomocy i integracji społecznej realizujących działania w zakresie integracji

POKL Przeciwdziałanie wykluczeniu i wzmocnienie sektora ekonomii społecznej- 7.2 Cel działania: poprawa dostępu do zatrudnienia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i rozwijanie sektora ekonomii społecznej

POKL Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym- projekty konkursowe Typy realizowanych operacji: wsparcie dla tworzenia i działania podmiotów integracji społecznej ( CIS, KIS, inne ), kursy i szkolenia zawodowe, zatrudnienie subsydiowane, poradnictwo psychologiczne, zawodowe, rozwój nowych form i metod wsparcia, rozwój usług społecznych, wsparcie tworzenia i działalności środowiskowych instytucji aktywizujących osoby niepełnosprawne, promocja i wsparcie wolontariatu, wsparcie dla świetlic środowiskowych, wsparcie kampanii promocyjno- informacyjnych, rozwój dialogu, partnerstwa publiczno- społecznego i współpracy na rzecz rozwoju zasobów ludzkich na poziomie regionalnym i lokalnym, badania, analizy

POKL Osoby, instytucje korzystające z pomocy : długotrwale bezrobotni, niepełnosprawni, osoby po urlopach wychowawczych i macierzyńskich, 50+, młodzież lat, bezdomni, uchodźcy, mniejszości etniczne, osoby opuszczające rodziny zastępcze, placówki opiekuńczo- wychowawcze, zakłady karne, uzależnieni od alkoholu, otoczenie osób wykluczonych społecznie, pracownicy instytucji pomocy i integracji społecznej działających w regionie ( z wyłączeniem publicznych ), partnerzy społeczni i gospodarczy

POKL Wsparcie ekonomii społecznej- projekty konkursowe Typy realizowanych operacji: wsparcie funkcjonowania instytucji otoczenia sektora ekonomii społecznej świadczących usługi z zakresu doradztwa, usługi prawne, finansowe, marketingowe, działania na rzecz partnerstwa, promocję ekonomii społecznej Osoby, instytucje korzystające z pomocy: podmioty ekonomii społecznej, stowarzyszenia, fundacje, spółdzielnie socjalne, spółdzielnie pracy

POKL Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji- 7.3 Cel działania: wsparcie dla rozwoju inicjatyw na rzecz aktywizacji i integracji społeczności lokalnych, przyczyniających się do realizacji strategii kapitału ludzkiego na terenach wiejskich

POKL 7.3 Typy realizowanych operacji: projekty przyczyniające się do integracji społecznej na terenach wiejskich, wsparcie inicjatyw lokalnych o charakterze szkoleniowym, promocyjnym, informacyjnym, rozwój dialogu, partnerstwa i współpracy na poziomie lokalnym Osoby, instytucje korzystające z pomocy: mieszkańcy terenów wiejskich oraz mieszkańcy miast do 25 tys., społeczności i podmioty lokalne działające na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu

Dobre praktyki W Polsce działa około 50 CIS- dane MPIPS (na stronie 28 ) CIS Olsztyn – Regionalny Ośrodek Specjalno- Edukacyjny Dla ludzi i Środowiska- –cis.net.pl Słupno- Siedlce-

Dziękuję za uwagę Elżbieta Szymanik