Beata Michalska Instytut Badań Edukacyjnych Europejskie a Krajowe Ramy Kwalifikacji oraz Krajowy Rejestr Kwalifikacji dla uczenia się przez cale życie – nowe wyzwanie dla szkół Beata Michalska Instytut Badań Edukacyjnych

Kilka informacji o nas Instytut Badań Edukacyjnych (IBE) jest placówką badawczą z blisko stuletnią tradycją, a pod obecną nazwą działa od 1952 r. Prowadzi interdyscyplinarne badania naukowe nad funkcjonowaniem i efektywnością systemu edukacji w Polsce. Uczestniczy w krajowych i międzynarodowych projektach badawczych, przygotowuje raporty, sporządza ekspertyzy oraz pełni funkcje doradcze w tym zakresie.  Od 1 października 2010 r. IBE − zgodnie z Ustawą o instytutach badawczych z dnia 30 kwietnia 2010 r. − przyjął formę instytutu badawczego.  Funkcjonuje pod nadzorem Ministra Edukacji Narodowej.

Plan prezentacji Idea ram kwalifikacji (kontekst Unii Europejskiej i krajowy) Prace nad Polską Ramą Kwalifikacji (PRK) – aktualności Stan prac nad KRK w innych krajach PRK od modelu do praktyki Gdzie dowiedzieć się więcej?

Globalizacja Zmiany technologiczne Zmiany demograficzne Zmiany na rynku pracy Perspektywa uczenia się przez całe życie Europejskie i Krajowe Ramy Kwalifikacji

Perspektywa uczenia się przez całe życie Perspektywa uczenia się przez całe życie bazuje na założeniach: równorzędności uczenia się w różnych formach, miejscach i okresach życia; identyfikacji, ocenie i uznawaniu efektów uczenia się niezależnie od formy, miejsca i czasu; proces uczenia się trwa od pierwszych do ostatnich lat życia 5

Definicja ERK Europejska Rama Kwalifikacji (ERK), to przyjęty w UE układ odniesienia umożliwiający porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w różnych krajach. W ERK wyróżniono osiem poziomów kwalifikacji określonych za pomocą wymagań dotyczących efektów uczenia się. (zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/C 111/01/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie)

ERK – system odniesienia systemów krajowych Irlandia Poziom 10 Poziom 9 Poziom 8 Poziom 7 Poziom 6 Poziom 5 Poziom 4 Poziom 3 Poziom 2 Poziom 1 Malta Poziom 8 Poziom 7 Poziom 6 Poziom 5 Poziom 4 Poziom 3 Poziom 2 Poziom 1 ERK Poziom 8 ERK Poziom 7 ERK Poziom 6 ERK Poziom 5 ERK Poziom 4 ERK Poziom 3 ERK Poziom 2 ERK Poziom 1

Ramy Kwalifikacji – prace w Polsce Praca nad przygotowaniem i wdrożeniem ramy kwalifikacji od października 2008 r. 17 lutego 2010 roku Prezes Rady Ministrów powołał „Międzyresortowy Zespół do spraw uczenia się przez całe życie, w tym Krajowych Ram Kwalifikacji”.

Realizacja projektu PO KL pod tytułem „Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji oraz Krajowego Rejestru Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie” w Instytucie Badań Edukacyjnych w Warszawie w okresie od lipca 2010 do grudnia 2013 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Ramy Kwalifikacji – prace w Polsce Działania wielokierunkowe: Powstaje nowoczesny krajowy system kwalifikacji oparty na efektach uczenia się. System, czyli ogół działań państwa związanych z formalnym potwierdzaniem efektów wszelkiego rodzaju uczenia się.

Ramy Kwalifikacji – prace w Polsce Kluczowy element systemu - Polska Rama Kwalifikacji, oparta na efektach uczenia się. Większe zróżnicowanie dróg dochodzenia do kwalifikacji. Instytucja ds. SK prowadząca rejestr kwalifikacji. Standardy w zakresie zapewniania jakości kwalifikacji - ważny składnik systemu.

Nowy sposób porządkowania kwalifikacji + nowe możliwości zdobywania kwalifikacji = Polska Rama Kwalifikacji

Polska Rama Kwalifikacji (PRK) PRK zawiera 8 poziomów kwalifikacji Podobnie jak w ERK poziomy kwalifikacji charakteryzowane są przy użyciu zwięzłych sformułowań wskazujących na najbardziej istotne wyznaczniki danego poziomu. http://www.kwalifikacje.org.pl

Nowe podejście – najważniejsze są efekty uczenia się

Efekty uczenia się - definicje W Polskiej Ramie Kwalifikacji efekty uczenia się, podobnie jak w Europejskiej Ramie Kwalifikacji, podzielono na trzy następujące grupy: wiedza umiejętności kompetencje społeczne

PRK – Schemat ogólny tabeli głównej Grupa deskrypt Poziom Wiedza Umiejętności Kompetencje społeczne 1 Zestaw deskryptorów dla poziomu 1 2 Zestaw deskryptorów dla poziomu 2 … 8 17

Poziom 2 - kolumna „Wiedza” w tabeli głównej (1) ERK Podstawowa wiedza faktograficzna w danej dziedzinie pracy lub nauki PRK uniwersalne Ma podstawową wiedzę faktograficzną umożliwiającą identyfikację rutynowych problemów oraz sposobów ich rozwiązywania, związanych z uczeniem się lub pracą oraz z funkcjonowaniem w rodzinie, w środowisku nauki/pracy i we wspólnocie obywateli

Poziom 2 - kolumna „Wiedza” w tabeli głównej (2) PRK Edukacja ogólna Ma podstawową wiedzę ogólną umożliwiającą rozumienie: cech, na podstawie których wyróżnia się i identyfikuje podstawowe dla człowieka wspólnoty, elementarnych założeń, demokracji, podstawowych zasad ładu w rodzinie, w szkole i w pracy, prostych zależności przyczynowo – skutkowych w przyrodzie, znaczenia dbałości o zdrowie oraz o środowisko przyrodnicze, języka matematycznego w zakresie prostych rozumowań PRK Edukacja zawodowa Ma podstawową wiedzę zawodową umożliwiającą rozpoznanie typowych problemów w zakresie wykonywanych zadań zawodowych oraz wybór właściwego sposobu ich rozwiązania

Poziomy w Polskiej Ramie Kwalifikacji 1 2 3 4 5 6 7 8 ERK Stopień meta 1 2 3 4 5 6 7 8 PRK uniwersalne Deskryptory generyczne I stopień gen. PRK Deskryptory generyczne II stopień gen. Właściwe dla edukacji ogólnej Właściwe dla szkolnictwa wyższego Właściwe dla edukacji zawodowej 20

Polska Rama Kwalifikacji – aktualności Opracowany projekt ekspercki PRK Prace nad raportem referencyjnym Prace badawcze na temat kwalifikacji, rynku edukacyjnego i kształcenia przez całe życie Debata społeczna nad kształtem ram i systemu zdobywania i potwierdzania kwalifikacji Tworzenie instytucji ds. krajowego systemu kwalifikacji 21

Debata społeczna Pierwszy etap: II – VI 2011, drugi etap od XI 2011 Odbyło się 5 sesji, konferencja podsumowująca (w ramach 1-szego etapu), 2 spotkania w ramach drugiego W trakcie sesji omawiano i prezentowano: założenia modelu PRK i planowane elementy systemu kwalifikacji doświadczenia praktyczne uczestników debaty

Uczestnicy debaty Ponad 200 osób, w tym przedstawiciele: administracji publicznej organizacji pracowników i pracodawców instytucji rynku pracy, w tym agencji zatrudnienia instytucji oferujących pomoc oraz wsparcie edukacyjne i szkoleniowe osobom poszukującym pracy nauczycieli, wykładowców, trenerów

KRK – aktualnie w Europie 24

Aktualnie w Europie Cedefop monitoruje proces tworzenia i wprowadzania 38 KRK w 34 krajach (27 państw członkowskich EU oraz Republika Macedonii, Chorwacja, Czarnogóra, Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Turcja). Szwajcaria prowadzi prace nad KRK i planuje włączyć się w działania europejskie w tym zakresie w 2012 roku.

Aktualnie w Europie Do końca 2011 roku 12 krajów powiąże kwalifikacje swojego kraju z ERK. Włączanie poziomów ERK do krajowych świadectw i dyplomów rozpocznie się w 2012 roku. Belgia (Flandria), Czechy, Dania, Estonia, Francja, Holandia, Irlandia, Litwa, Łotwa, Malta, Portugalia i Wielka Brytania (Anglia/Irlandia Północna, Szkocja, Walia).

Aktualnie w Europie Znaczenie Krajowych Ram Kwalifikacji: Narzędzie służące reformom: Polska, Chorwacja, Islandia Niezależna rola w zdefiniowaniu zakresu krajowego systemu kwalifikacji: kraje skandynawskie Udoskonalenie obecnych systemów kwalifikacji: Dania, Holandia Rola regulacyjna: Francja, Wielka Brytania (Anglia/Irlandia Północna, Szkocja i Walia).

Aktualnie w Europie 26 krajów tworzy ramy składające się z 8 poziomów. KRK w pozostałych 8 krajach przewidują 5 -12 poziomów; Przy definiowaniu deskryptorów poziomu wszystkie kraje wykorzystują podejście oparte na efektach kształcenia; 14 krajów już oficjalnie przyjęło KRK; Francja, Irlandia, Malta i Wielka Brytania wdrożyły już KRK w całości; 10 innych krajów obecnie rozpoczyna pierwszą fazę wdrażania.

Wyzwania przed KRK Uzasadnienie określonego przypisania kwalifikacji do poziomów zarówno w ERK, jak i KRK – zaufanie społeczne do systemu (niezwykle ważny system jakości). Proces przestawienia się na myślenie w kategoriach efektów uczenia się. Konieczność zwiększenia zaangażowania i uczestnictwa instytucji oświatowych w debacie dotyczącej praktycznego „zestrojenia” zmian w KRK z systemem edukacji i szkoleń. według cedefop

Polska Rama Kwalifikacji – od modelu do praktyki

PRK od modelu do praktyki 7. Osiągnięte efekty kształcenia/uczenia się 6. Proces kształcenia 5. Programy kształcenia 4. Podstawy programowe kształcenia w zawodzie 3. Standardy wymagań dla kwalifikacji 2. Sektorowe ramy kwalifikacji 1. Polska Rama Kwalifikacji baza

PRK od modelu do praktyki Kwalifikacja = 1 + … + 8 8. Walidacja 7. Osiągnięte efekty kształcenia/uczenia się 6. Proces kształcenia 5. Programy kształcenia 4. Podstawy programowe kształcenia w zawodzie oparte na efektach uczenia się 3. Standardy wymagań dla kwalifikacji 2. Sektorowe ramy kwalifikacji 1. Polska Rama Kwalifikacji baza

PRK od modelu do praktyki Określone na szczeblu centralnym (ustawa/rozporządzenie) Określone na szczeblu sektorów PRK Deskryptory generyczne właściwe dla edukacji zawodowej II stopień gen. 1 2 3 4 5 6 7 8 Sektorowe ramy kwalifikacji PRK Deskryptory generyczne właściwe dla edukacji zawodowej III stopień gen. Standardy wymagań dla danej kwalifikacji Podstawa programowa (G/NG) Programy szkoleń (e.pozaform)

Od efektów kształcenia do scenariusza lekcji

Scenariusz lekcji oparty na efektach uczenia się / kształcenia Cele kształcenia (uczenia się) Zawartość Miejsce kształcenia Wymagany czas Metody kształcenia i uczenia się Metody zwiększenia zaangażowania ucznia Materiały Metody weryfikacji osiągnięcia celów kształcenia Kompetencje nauczyciela Cedefop, Research Paper, No 6, Learning Outcomes Approaches In VET Curricula. A Comparative Analysis Of Nine European Countries, Luxembourg 2010, str.27

Polska Rama Kwalifikacji – nośnik zmiany Jak pomóc absolwentom? 36

PRK – nośnik zmiany Usamodzielnianie ludzi (w tym w zakresie rozwoju i dokształcania się) – jedyna skuteczna odpowiedź na ciągłe zmiany w świecie, szczególnie na rynku pracy.

PRK – ze szkoły na rynek pracy

Polska Rama Kwalifikacji to możliwość zdobywania dyplomów, certyfikatów, świadectw bez względu na: formę kształcenia (w szkole, poza szkołą) czas kształcenia

Linki i dodatkowe materiały Europejska Rama Kwalifikacji (wersja językowa polska) http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/publ/pdf/eqf/leaflet_pl.pdf Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego http://www.cedefop.europa.eu/EN/ Ramy w Europie Dokumenty Słownik

Znajdź nas na Facebooku

Dziękuję za uwagę: b.michalska@ibe.edu.pl krkbiuro@ibe.edu.pl www.kwalifikacje.org.pl