DANE INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół nr 2 w Szamotułach Gimnazjum nr 4 ID grupy: 98/17_P_G1 Kompetencja: przedsiębiorczość Temat projektowy: Unia Europejska – szanse i zagrożenia Polski jako członka UE po sześciu latach członkostwa Semestr/rok szkolny: Semestr I, rok szkolny 2009/2010

Spis treści Slajd – Dane Informacyjne Slajd – Spis treści Slajd – I. Zakres Działania Unii Europejskiej Slajd – Cztery Filary Unii Europejskiej Slajd – I Filar Unia gospodarczo - walutowa Slajd – A. Swoboda przepływu osób Slajd – B. Swoboda przepływu towarów Slajd – C. Swoboda przepływu kapitału Slajd – D. Swoboda świadczenia usług Slajd – Na czym polega wspólny rynek? Slajd – System prawa w Unii Europejskiej

Spis treści Slajd – Obowiązywanie prawa wspólnego Slajd – Struktura instytucjonalna UE Slajd – Rada Europejska Slajd – Rada Unii Europejskiej Slajd – Komisja Europejska Slajd – Parlament Europejski Slajd – Pozostałe organy Unii Europejskiej Slajd – Szanse wynikające z naszego członkowstwa Slajd – Udział zobowiązań w projektach Unijnych Slajd – Ile unijnych pieniędzy ze ZPORR– u już rozdzielono

Spis treści Slajd – Unijne dotacje dla firm Slajd – Ile pieniędzy unijnych wpłynęło do województw od początku roku (mln zł) Slajd – Zakończenie

I. ZAKRES DZIAŁANIA UNII EUROPEJSKIEJ

CZTERY FILARY UNII EUROPEJSKIEJ Unia Europejska została powołana do życia na mocy Traktatu z Maastricht (Traktatu o Unii Europejskiej) podpisanego 7 lutego 1992 r. Z punktu widzenia prawa międzynarodowego Unia Europejska nie ma osobowości prawnej. Zakres wspólnej polityki w Unii Europejskiej obejmuje: 1) Unię Gospodarczą i Walutową - rynek wewnętrzny oraz wspólna waluta €uro, 2) Wspólną Politykę Zagraniczną i Bezpieczeństwa, 3) Politykę Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, 4) Wspólną Politykę Obronną. 

I FILAR – UNIA GOSPODARCZO - WALUTOWA Traktat Rzymski, który leży u podstaw Unii Europejskiej, przyjął jako zasadę cztery podstawowe swobody gospodarcze:  przepływu osób i tworzenia podmiotów gospodarczych, przepływu towarów, przepływu kapitału, świadczenia usług.

A. SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB Daje możliwość swobodnego podróżowania, podejmowania pracy, świadczenia usług i studiowania w krajach Unii Europejskiej. Obywatele UE są traktowani na terenie każdego państwa członkowskiego, tak jak w kraju ojczystym: nie muszą posiadać zezwolenia na pracę, posiadają przywileje podatkowe i socjalne, mogą w dowolnym państwie czynnie i biernie brać udział w wyborach lokalnych i europejskich (do Parlamentu Europejskiego). W odniesieniu do działalności ubezpieczeniowej swoboda przepływu osób daje przedsiębiorstwu ubezpieczeniowemu z siedzibą w jednym z krajów członkowskich możliwość stworzenia na terenie państwa członkowskiego firmy-córki, przedstawicielstwa, czy oddziału.

B. SWOBODA PRZEPŁYWU TOWARÓW Od 1 stycznia 1993 na rynku wewnętrznym UE nie ma granic, a więc nie ma też barier celnych. Wszystkie towary podlegają tym samym normom i wymogom certyfikacyjnym i powinny być obłożone takimi samymi podatkami. Swoboda przepływu towarów w Unii Europejskiej dotyczy zarówno towarów rolnych, spożywczych, jak i przemysłowych. Wspólna polityka handlowa UE - to wspólne zasady w zakresie:  taryf celnych, układów celnych i handlowych, instrumentów liberalizacji, polityki eksportowej, środków ochronnych w handlu podejmowanych w przypadku dumpingu i subsydiów.

B. SWOBODA PRZEPŁYWU TOWARÓW Polska jako członek Unii Europejskiej:  zliberalizowała zasady handlu artykułami rolnymi między Polską a UE,  przyjęła zasady wspólnej polityki handlowej, szczególnie wspólną taryfę celną, UE zmieniła dla Polski warunki wymiany handlowej na terenie Polski i innych krajów członkowskich UE; można więc kupić i sprzedać towar bez kontroli granicznych i potrzeby spełniania innych wymogów, wzmocniono i usprawniono kontrolę na wschodniej granicy (zewnętrzna granica UE).

C. SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU Swoboda ta dotyczy transakcji finansowych, które nie mają bezpośredniego związku z przemieszczaniem się ludzi, towarów i usług (obrót papierami wartościowymi, depozyty bankowe, przekazy zysków, oprocentowania, itp.). Ze swobody przepływu kapitału korzystają obywatele państw członkowskich UE oraz osoby zamieszkujące na ich terenie i firmy mające tam siedzibę.

C. SWOBODA PRZEPŁYWU KAPITAŁU Wprowadzenie swobodnego przepływu kapitału w Unii Europejskiej miało przede wszystkim duży wpływ na dokonywanie bezpośrednich inwestycji przez przedsiębiorstwa. Zintegrowanie rynków kapitałowych w Unii Europejskiej umożliwia wyrównywanie warunków produkcji. Zmniejsza to zakłócenia konkurencji na wspólnym rynku. W przypadku działalności ubezpieczeniowej swoboda przepływu kapitału daje możliwość nieograniczonego przenoszenia dóbr za granicę (np. kapitału w celu założenia spółki ubezpieczeniowej lub zysku z jej działalności).

D. SWOBODA ŚWIADCZENIA USŁUG Usługa w rozumieniu unijnym - to świadczenie, które nie jest uregulowane postanowieniami dotyczącymi przepływu kapitału, towarów i osób. Do usług w rozumieniu prawa UE zaliczamy: handel hurtowy i detaliczny, naprawę pojazdów mechanicznych i artykułów użytku osobistego, hotelarstwo, usługi gastronomiczne, transport, łączność, usługi finansowe i ubezpieczeniowe, usługi dla biznesu i w zakresie obrotu nieruchomościami, administrację publiczną, obronę narodową, edukację, opiekę zdrowotną i socjalną, usługi komunalne.

D. SWOBODA ŚWIADCZENIA USŁUG Wprowadzenie wspólnego rynku w dziedzinie usług oznacza, że: konsument może swobodnie przemieszczać się z jednego kraju do drugiego, aby tam korzystać z usług, producent z jednego kraju może jechać do innego po to, żeby tam oferować swoje usługi, nikt nie musi nigdzie wyjeżdżać, gdyż usługa "przekracza" sama granicę. Wprowadzenie swobody świadczenia usług w UE nie nastąpiło od razu. Poszczególne zawody w różnych krajach wymagały posiadania konkretnych kwalifikacji i trudno było określić ich równoważność (np. zakres studiów potrzebnych do wykonywania zawodu lekarza), a ponadto niektóre gałęzie sektora usług chronione były przez rządy krajowe albo przez grupy prywatne.

NA CZYM POLEGA WSPÓLNY RYNEK? Działania zmierzające do stworzenia rynku wewnętrznego zapisane zostały już w traktatach rzymskich z 1957 r. Jednak jeszcze na początku lat 80. rynek jednolity był daleki od rzeczywistości. Program stworzony w 1985 r. wyodrębnił trzy rodzaje barier w realizacji rynku wewnętrznego, które należało znieść do 1992 r.: bariery fizyczne (kontrole graniczne), bariery techniczne (różne normy i standardy techniczne na terenie krajów Wspólnoty), bariery fiskalne (różne stawki akcyzy i podatku VAT). Jednolity Akt Europejski (przyjęty w 1986 r.) określił rynek wewnętrzny jako "obszar bez granic wewnętrznych, na którym zostaje zapewniony wolny przepływ towarów, osób i kapitału".

System prawno – instytucjonalny UE A. Źródła prawa wspólnotowego: Prawo pierwotne a) Traktaty założycielskie Wspólnot: - Traktat rzymski o powołaniu EWWiS (wszedł w życie w 1952 r.), - Traktat rzymski o powołaniu Euratomu (1958 r.), - Traktat rzymski o powołaniu EWG (1958 r.).

System prawno – instytucjonalny UE Traktaty modyfikujące: Jednolity Akt Europejski (1986 r.) - zawierał poprawki i uzupełnienia do Traktatu rzymskiego; cel: zakończenie z dniem 31.12.1992 r. budowy jednolitego rynku wewnętrznego w ramach Wspólnoty, Traktat o Unii Europejskiej (traktat z Maastricht - 1993 r.) - konstytuujący UE, kolejny stopień realizacji coraz ściślej unii narodów Europy; cel: osiągnięcie trwałego i zrównoważonego postępu gospodarczo-społecznego zwłaszcza poprzez stworzenie obszaru pozbawionego wewnętrznych granic, wzmacnianie spójności ekonomicznej i społecznej oraz ustanowienie unii gospodarczo-walutowej, Traktat Amsterdamski (1999 r.) - między innymi zaaprobowanie poszerzenia Unii i związane z tym uprawnienia instytucjonalne struktury UE. Traktaty o przystąpieniu nowych państw członkowskich.

System prawno – instytucjonalny UE Prawo wtórne a) akty prawne tworzące tzw. wewnętrzne prawo UE: regulaminy organów głównych Wspólnot, statuty ważniejszych organów pomocniczych, itp. b) uchwały organów WE (rady Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej).

Obowiązywanie prawa wspólnotowego Po zjednoczeniu prawo wspólnotowe będzie prawem krajowym. Kwestia ta wymaga szczególnego podkreślenia. Co więcej, w przypadku kolizji prawa polskiego z prawem unijnym, prymat będzie miało prawo unijne. Akty wiążące (zawierają w swej treści powołanie się na odpowiedni zapis traktatowy) Rozporządzenia: dotyczą spraw ogólnych i są ogólnie sformułowane, mają zasięg ogólny do bezpośredniego stosowania w każdym kraju członkowskim UE, wykorzystują zasadę nadrzędności prawa wspólnotowego nad prawem krajowym, wchodzą bezpośrednio do narodowych systemów prawnych, są najważniejszymi aktami w państwach członkowskich, nie ulegają adaptacji do lokalnych uwarunkowań prawno-instytucjonalnych, obowiązują obywateli i wszystkie instytucje tak jak prawo narodowe Dyrektywy:

Obowiązywanie prawa wspólnotowego wiążą adresata, którym jest najczęściej rząd (wszystkie państwa lub część), nie mają charakteru normatywnego, ale precyzują cel jaki Wspólnota chce osiągnąć, a dobór środków należy do adresata (najczęściej wydanie stosownych aktów prawnych lub administracyjnych) Decyzje: mają charakter indywidualny, ich adresatem są państwa lub obywatele, dotyczą konkretnej sprawy, w pełni obowiązują tych, do których są skierowane Orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości: Akty niewiążące (prezentują stanowisko władz Wspólnoty w określonych sprawach, mają charakter sugestii, życzenia pożądanego zachowania się adresatów): Zalecenia (wydawane przez Komisję Europejską, z reguły kierowane do państw członkowskich), Opinie (wydawane przez każdy organ WE, odnoszą się do spraw wewnętrznych).

Struktura instytucjonalna UE

Rada Europejska Jest to organ nadrzędny w UE wykreowany przez praktykę (nie została powołana do życia żadnym aktem prawnym), odgrywa rolę polityczną, inspirującą i strategiczną we Wspólnocie, wytycza główne kierunki działań Unii, nie podejmuje decyzji prawnie wiążących, skład: szefowie państw i rządów krajów członkowskich oraz ministrowie spraw zagranicznych.

Rada Unii Europejskiej To główny organ inicjatywny, decyzyjny i legislacyjny Wspólnot, składający się z przedstawicieli państw członkowskich w randze ministra po jednym z kraju, w zależności od rodzaju spraw rozpatrywanych na sesji Rady - uczestniczą ministrowie określonych resortów (związani instrukcjami i reprezentujący interesy państw).

Komisja Europejska Administracyjny, kolegialny organ wykonawczy Wspólnot, posiada uprawnienia inicjatywne, kontrolne i wykonawcze, nadzoruje stan finansów w państwach członkowskich; reprezentuje interesy Wspólnoty, w jego skład wchodzą komisarze - osoby niezależne od rządów państw z których pochodzą.

Parlament Europejski Nie tworzy prawa, nie dysponuje samodzielnymi uprawnieniami legislacyjnymi; koncentruje się na sprawowaniu kontroli nad działalnością Wspólnoty, skład wyłaniany jest w wyborach bezpośrednich i powszechnych, posłowie są niezależni od krajów członkowskich, jak również od innych organów Wspólnoty.

Pozostałe organy UE Europejski Trybunał Obrachunkowy Europejski Trybunał Sprawiedliwości Europejski Bank Centralny Europejski Bank Inwestycyjny Komitet Regionów Komitet Społeczno - Ekonomiczny

II. 6 LAT POLSKI W UNII EUROPEJSKIEJ – DOKONANIA I ZANIEDBANIA Najważniejsze dokonania: Polska otrzymała z budżetu UE prawie 30 mld euro, podczas gdy wpłaciliśmy tam niewiele ponad 16 mld euro Ze środków UE współfinansowana była w tym czasie głównie budowa dróg, mostów, szkół, bibliotek, stadionów i instytucji kulturalnych

6 LAT POLSKI W UNII EUROPEJSKIEJ – DOKONANIA I ZANIEDBANIA 3) Pomoc w działalności wielu małych i średnich przedsiębiorstw 4) Polska stała się znaczącym członkiem wspólnoty, a świadczy o tym m.in. przyjęcie przez Wspólnotę programu Partnerstwa Wschodniego 5) nie potwierdziło się wiele obaw sprzed uzyskania przez Polskę unijnego członkostwa, np. nie doszło masowego wykupu ziemi przez cudzoziemców, polskie rolnictwo nie załamało się w zderzeniu konkurencją na jednolitym rynku UE

6 LAT POLSKI W UNII EUROPEJSKIEJ – DOKONANIA I ZANIEDBANIA 6) Nasz kraj nie stał się też płatnikiem netto, bo otrzymujemy ze wspólnego budżetu znacznie więcej niż do nie go wpłacamy

6 LAT POLSKI W UNII EUROPEJSKIEJ – DOKONANIA I ZANIEDBANIA Najważniejsze zaniedbania: brak wspólnej waluty (do strefy euro nie udało się wejść najpierw z powodu  niespełnienia kryteriów, a potem z powodu niechęci rządzących) tak zwane eurosieroctwo oraz brak specjalistów z niektórych dziedzin, z powodu ich wyjazdu do pracy zagranicą

III. SZANSE I ZAGROŻENIA WYNIKAJĄCE Z NASZEGO CZŁONKOSTWA W UE

Szanse wynikające z naszego członkostwa: Powrót do europejskich korzeni

Szanse wynikające z naszego członkostwa: Zwiększenie wiarygodności na arenie międzynarodowej

Szanse wynikające z naszego członkostwa: Wyrównywanie dysproporcji między różnymi regionami kraju

Szanse wynikające z naszego członkostwa: Wolny przepływ towarów szansą dla przedsiębiorców

Szanse wynikające z naszego członkostwa: Wspólna polityka rolna

Szanse wynikające z naszego członkostwa: Możliwość podjęcia pracy w innym państwie członkowskim.

Szanse wynikające z naszego członkostwa: Programy Edukacyjne dla młodzieży

Szanse wynikające z członkostwa: Wprowadzenie wspólnej waluty.

Plusy Polepszenie warunków bytowych dla społeczeństwa

Plusy Dostęp do funduszy strukturalnych

Plusy Polepszenie bezpieczeństwa kraju

Minusy Konkurencja z bogatszymi państwami UE

Minusy Ogromne koszty dostosowywania rolnictwa

Minusy Obawa przed utratą suwerenności

Minusy Strach przed wykupem ziemi

IV. PLUSY I MINUSY UE DLA POSZCZEGÓLNYCH REGIONÓW