ZARZADZANIE PRZESTRZENIĄ POWIETRZNĄ ASM Przedmiot: "Zarządzanie Ruchem Lotniczym" Wykonanie: …………………

Context historyczny Prowadzenie działalności od początku wiązało się z wykorzystaniem przestrzeni powietrznej. Od samego początku lotnictwa kwestią było uregulowanie statusu prawnego przestrzeni. W 1992 zostały wyznaczone pierwsze szlaki lotnicze których konsekwencją było zderzenie dwóch samolotów co przyczyniło się do wprowadzenie systemu łączności Wykorzystanie przestrzeni powietrznej stanowiło również istotny element działań wojennych od czasu pojawienia się lotnictwa wojskowego na początku 20 wieku W latach między wojennych wprowadzono system obronny przeciw lotniczej (OPL) Oparta była na sektorowym przedziale przestrzeni i zbierani informacji o sytułacji powietrznej. Tak funkcjonował Polski system obronny 1939r. Podobnie też funkcjonował system Wielkiej Brytanii podczas bitwy o Anglię w 1940r. Podczas bitwy o Anglię wykorzystano po raz pierwszy system informacji poprzez informacje ze stacji radio lokacyjnych. Obserwowany od kilkudziesięcioleci gwałtowny system informatyczny umożliwił całkowitą automatyzację procesów wykrywania oraz śledzenia obiektów znajdujących się w przestrzeni powietrznej.

Organizacja i zarządzanie przestrzenią powietrzną W nawiązaniu do ATM Operational Concept zarządzanie przestrzenią powietrzną (ASM) jest procesem, dzięki któremu możliwości przestrzeni powietrznej są dopasowane i zastosowane tak aby zaspokoić jej użytkowników. Sprzeczność interesów w wykorzystaniu przestrzeni powietrznej stawia ASM przed bardzo trudnym zadaniem, wymagającym podjęcia decyzji, która sprawiedliwie zrównoważy te interesy. Ostatecznym celem ASM jest osiągnięcie najbardziej wydajnego użytkowania przestrzeni powietrznej w oparciu o bieżące zapotrzebowanie, i jeśli jest to konieczne, uniknięcia ciągłej segmentacji tej przestrzeni.

Organizacja i zarządzanie przestrzenią powietrzną Zarządzanie przestrzenią powietrzną powinno być zgodne z poniższymi zasadami i strategiami: dostępna przestrzeń powietrzna powinna być zarządzana w sposób elastyczny; proces zarządzania przestrzenią powietrzną powinien pogodzić dynamiczne trasy lotów i zapewnić najkorzystniejsze rozwiązanie operacyjne; jeżeli wymagają tego warunki, należy dokonać podziału poszczególnych rodzajów ruchu przez organizację przestrzeni powietrznej, wielkość, kształt a regulacja czasu przestrzeni powietrznej powinna być ustalone tak aby minimalizować wpływ na funkcjonowanie;

Organizacja i zarządzanie przestrzenią powietrzną użytkowanie przestrzeni powietrznej powinno być koordynowane i monitorowane w celu dopasowania kolidujących wymagań wszystkich użytkowników oraz, aby zminimalizować ograniczenia operacyjne; rezerwowanie przestrzeni powietrznej powinno być planowane z wyprzedzeniem z możliwością wprowadzenia nagłych zmian w razie konieczności. System musi również dostosować nieplanowane i nieoczekiwane wymagania; złożoność działań może ograniczać stopień dostosowania się do danej sytuacji.

Organizacja i zarządzanie przestrzenią powietrzną Skuteczne wdrożenie procesu ASM wymaga poświęcenia wszystkich udziałowców zaangażowanych w ten proces. Pierwszym krokiem do efektywnego wdrożenia koncepcji elastycznego użytkowania przestrzeni powietrznej (FUA) będzie zezwolenie użytkownikom cywilnym na tymczasowy dostęp do przestrzeni powietrznej zarezerwowanej i organiczonej dla lotnictwa wojskowego w celu optymalnego użytkowania przestrzeni powietrznej. Następnym krokiem będzie pozwolenie użytkownikom wojskowym na tymczasowy dostęp do przestrzeni powietrznej zarezerwowanej i ograniczonej dla lotnictwa cywilnego.

Koncepcja FUA (elastczne podejscie do zarzadzania przestrzenia) Elastyczne użytkowanie przestrzeni powietrznej to koncepcja zarządzania przestrzenią powietrzną oparta na założeniu, że przestrzeń powietrzna nie powinna być uznawana za czysto cywilną lub wojskową ale raczej postrzegana jako kontinuum, w którym potrzeby wszystkich użytkowników są zaspokajane w największym możliwym stopniu. 3.2.2 Koncepcja elastycznego użytkowania przestrzeni powietrznej uwzględnia efektywną komunikację, współpracę i koordynację niezbędne dla zapewnienia bezpiecznego, wydajnego i harmonijnego wykorzystania przestrzeni powietrznej. Utworzenie wspólnych cywilnych i wojskowych jednostek koordynujacych zarządzanie i organizację przestrzeni powietrznej jest istotne w realizacji bieżących i przyszłych przedsięwzięć CNS/ATM. Sprostanie przyszłym wymaganiom natężenia ruchu powietrznego w celu zwiększenia bezpieczeństwa, ochrony, ładowności, wydajności, trwałości środowiska naturalnego i suwerenności zależą od efektywnej koordynacji cywilnej/militarnej.

Zasady FUA Koncepcja FUA powinna zawierać następujące zasady: Koordynacja pomiędzy władzami cywilnymi i militarnymi powinna być przeprowadzona na poziomach strategicznym, przedtaktycznym i taktycznym (Rys. 3-1) w celu zwiększenia bezpieczeństwa i pojemności przestrzeni powietrznej oraz, aby ulepszyć wydajność działań statków powietrznych. zwięzłość pomiędzy ASM, zarządzaniem ruchem powietrznym (ATFM) i ATS powinna być ustalona i wdrożona na trzech poziomach ASM. c) rezerwacje przestrzeni powietrznej powinny być tymczasowe, stosowane jedynie w ograniczonym czasie oraz oparte na bieżącym użytkowaniu przestrzeni powietrznej. d) koncepcja FUA, tam gdzie to możliwe, powinna być stosowana poza międzynarodowymi granicami i/lub granicami rejonu informacji lotniczej (FIR).

Zarządzanie przestrzenia powietrzną ASM ASM - ZARZĄDZANIE PRZESTRZENIĄ POWIETRZNĄ ASM 1 - ZARZĄDZANIE STATEGICZNE ASM 2 - DZIAŁALOŚĆ OPERACYJNA (planowanie przed taktyczne) ASM 3 - DZIAŁALOŚĆ OPERACYJNA (bieżąca koordynacja)

Zarządzanie przestrzenia powietrzną ASM POZIOM ASM 1 – ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE kształtowanie polityki w dziedzinie zarządzania przestrzenią powietrzną (KOMITET ZARZĄDZANIA PRZESTRZENIĄ POWIETRZNĄ) POZIOM ASM 2 – ZARZĄDZANIE PRZED-TAKTYCZNE koordynacja wykorzystania przestrzeni pomiędzy cywilnymi a wojskowymi użytkownikami (24 godz. przed wykonywaniem lotów) OŚRODEK ZARZĄDZANIA PRZESTRZENIĄ (AMC) POZIOM ASM 3 - ZARZĄDZANIE TAKTYCZNE bieżąca działalność w zakresie zarządzania przestrzenią (w dniu wykonywania lotów) (ACC + AMC + AO)

POZIOM ASM 1 – ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE ASM-1 zajmuje się generalnie rzecz biorąc planowaniem i strategicznym zarządzaniem przestrzenią powietrzną. Ośrodki wyznaczone do tych celów tworzą - w porozumieniu ze wszystkimi użytkownikami - różnorodne elementy przestrzeni powietrznej, takie jak CTR, TMA, MATZ, drogi lotnicze, strefy TRA, TSA, TFR i wiele innych. Dzięki ich pracy powstaje duża złożona struktura przestrzeni powietrznej. W Polsce funkcję taką pełni Ośrodek Planowania Strategicznego Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, który dodatkowo zajmuje się również przygotowywaniem i koordynowaniem rezerwacji przestrzeni powietrznej na potrzeby ćwiczeń, zawodów lotniczych, pokazów i tak dalej. Tu powstają także wszelkie plany związane ze zmianą przestrzeni powietrznej na skutek np. propozycji krajów sąsiednich, wymagań europejskich, wdrażania różnorodnych programów ogólnoeuropejskich takich jak DMEAN, SESAR czy SES itp.

POZIOM ASM 2 – ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE ASM-2, nieco upraszczając, zbiera zamówienia na wykorzystanie przestrzeni powietrznej na dzień jutrzejszy, dokonuje ich analizy i - gdy pojawia się konflikt (np. z tej samej strefy TSA chcą korzystać dwa podmioty, których zadania wzajemnie się wykluczają) - rozwiązuje go. Na tym poziomie jest przygotowywany tzw AUP (Plan Użytkowania Przestrzeni Powietrznej - Airspace Use Plan) na dany dzień, dystrybuowany następnie do wszystkich zainteresowanych użytkowników, dostępny także na stronie www.amc.pansa.pl. Plan ten określa m.in., które elementy przestrzeni powietrznej będą zajęte w dniu następnym. Informacje te są niezwykle istotne dla pilotów przede wszystkim lotnictwa ogólnego (General Aviation), którzy są zainteresowani wykonaniem lotu z widocznością (VFR) - są oni zobowiązani do OMIJANIA wszystkich zajętych (aktywnych) elementów przestrzeni powietrznej (np. TSA) lub uprzedniego uzyskania zezwolenia na wlot do takiej aktywnej przestrzeni (np. CTR, ATZ).

POZIOM ASM 3 – ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE ASM-3 zarządza taktycznie przestrzenią powietrzną (czyli w czasie rzeczywistym). Jeśli np. jeden z użytkowników zakończył loty w określonej przestrzeni wcześniej niż planował, ASM-3, czyli AMC może przydzielić tę przestrzeń innemu użytkownikowi. AMC pilnuje również, by np. zamówiona przez kogoś przestrzeń nie pozotsawała niezajęta. Jeśli w ciągu pewnego czasu od chwili zaplanowanej aktywności w przestrzeni nie zaczną się loty użytkownika, który tę przestrzeń rezerwował, AMC ma prawo unieważnić zamówienie tego użytkownika i przydzielić dany element przestrzeni innemu.

Organizacja zarządzania przestrzenią powietrzną w Polsce ASMC AIRSPACE MANAGEMENT CENTRE ASM 1 SPU - STRATEGIC PLANNING UNIT OPS – Ośrodek Planowania Strategicznego AMC AIRSPACE MANAGEMENT CELL OZPP – Ośrodek Zarządzania Przestrzenią Powietrzną ASM 2 PRE-TACTICAL PLANNING UNIT ASM 3 PRE-TACTICAL PLANNING UNIT

Podsumowanie Zarządzanie przestrzenią powietrzną stanowi jedną z najważniejszych funkcji zarządzania ruchem lotniczym. Polega ona głównie na działalności planistycznej której celem jest zapewnienie efektywności wykorzystania dostępnej przestrzeni powietrznej przez dynamiczne przydzielanie struktur tej przestrzeni oraz segregację odpowiednich części między różnymi kategoriami użytkowników. Jej istotą jest traktowanie przestrzeni powietrznej jako współnego dobra

Koniec Dziękuję za uwagę