Prowadzący: Łukasz Trześniewski Liberec, 27.03.2013r. Wrocław, 23.04.2013r. „Finansowanie energetycznych projektów innowacyjnych w zakresie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii” Prowadzący: Łukasz Trześniewski

Organy i instytucje zaangażowane w finansowanie innowacyjnych projektów w zakresie EE i OZE: Ministerstwo Gospodarki: Ministerstwo Środowiska Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Centrum Innowacji Naczelnej Organizacji Technicznej Urzędy Marszałkowskie

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 15 priorytetów, z których interesujące w rozpatrywanym kontekście są: Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii Ze względu na wyczerpanie alokacji środków, nie są planowane kolejne nabory.

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel: wsparcie rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw oraz konkurencyjności polskiej gospodarki. Działanie 5.1 - Wspieranie powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym Dla kogo: grupy przedsiębiorców, instytucje otoczenia biznesu. Dofinansowanie na wczesną fazę rozwoju powiązań kooperacyjnych o profilu technologicznym lub przemysłowym w celu: stworzenia warunków techniczno-organizacyjnych funkcjonowania powiązania kooperacyjnego, opracowania wspólnej strategii rozwoju powiązania kooperacyjnego i jej wdrażania

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Dofinansowanie na fazę rozwoju powiązań kooperacyjnych - przygotowanie produktu lub usługi o charakterze innowacyjnym i ich wprowadzenie na rynek. Na co: koszty inwestycyjne, zakup usług szkoleniowych i doradczych, koszty badań przemysłowych lub prac rozwojowych, współpracy międzynarodowej. Poziom dofinansowania: do 100% wydatków na wydatki inwestycyjne oraz od 25% do 80% na pozostałe grupy wydatków Maksymalna kwota dofinansowania na jeden projekt wynosi: na wczesną fazę rozwoju powiązania ekwiwalent 200 000 EUR, na fazę rozwoju powiązania 27 000 000 PLN.

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Cel: pobudzanie przedsiębiorczości i tworzenie nowych miejsc pacy na terenach wiejskich. Oś 3. Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej Działanie 311 - Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Beneficjenci – rolnicy (osoby prowadzące czynnie działalność rolniczą) Dofinansowania na inwestycje związane z wytwarzaniem biogazu rolniczego lub energii elektrycznej z biogazu rolniczego Poziom dofinansowania – 50% wydatków inwestycyjnych Maksymalna kwota dofinansowania na jeden projekt wynosi – 500 tys. PLN

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Oś 3. Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej Działanie 312 – Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Beneficjenci – podmioty nie prowadzące działalności rolniczej Lokalizacja – miejscowości poniżej 5 tys. mieszkańców Maksymalna kwota dofinansowania na jeden projekt wynosi: do 100 tys. zł - jeśli utworzone zostanie co najmniej 1 miejsce pracy, do 200 tys. zł - jeśli utworzone zostaną co najmniej 2 miejsca pracy, do 300 tys. zł - jeśli utworzone zostaną co najmniej 3 miejsc pracy. Poziom dofinansowania – 50% wydatków inwestycyjnych

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Oś 4. LEADER Oś 4 Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich pozwala na realizację projektów odpowiadających celom opisanych powyżej działań (311 i 312). Różnica polega na tym, że pomysłodawcy i wykonawcy innowacyjnych projektów mogą aplikować o ich częściowe sfinansowanie za pośrednictwem tzw. „lokalnych grup działania” funkcjonujących na terenie całego kraju.

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Regionalne Programy Operacyjne Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego Małopolski Program Operacyjny

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury Oś priorytetowa 6: Środowisko przyrodnicze Działanie 6.2. Ochrona środowiska przed zanieczyszczeniami i zniszczeniami Poddziałanie 6.2.1. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii Inwestycje związane z wytwarzaniem, magazynowaniem i przesyłem energii odnawialnej, kompleksowa modernizacja systemów grzewczych dla obiektów użyteczności publicznej z zastosowaniem OZE. Maksymalna wartość projektu – 20 mln PLN (10 mln PLN w przypadku projektów w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z biomasy lub biogazu). Maksymalny poziom dofinansowania – 50% wydatków kwalifikowanych

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego Oś priorytetowa 2. Zachowanie i racjonalne użytkowanie środowiska Działanie 2.3. Rozwój infrastruktury w zakresie ochrony powietrza Efektywność energetyczna – dofinansowanie projektów obejmujących termomodernizację obiektów użyteczności publicznej. Maksymalna wartość projektu – 10 mln PLN Maksymalny poziom dofinansowania projektów wynosi: 70% dla mikro-, 60% dla średnich, 50% dla dużych przedsiębiorstw, 100% dla państwowych jednostek budżetowych.

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego Priorytet 4 „Poprawa stanu środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa ekologicznego i przeciwpowodziowego Dolnego Śląska” Działanie 4.1 „Gospodarka odpadami” Na co: innowacyjne projekty związane z wykorzystaniem składowisk odpadów dla pozyskania alternatywnych źródeł energii tj. biogazu. Dla kogo: jednostki samorządu terytorialnego Maksymalny poziom dofinansowania – 85% wydatków kwalifikowanych. Minimalna całkowita wartość projektu wynosi 1 mln PLN.

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego Priorytet 5 Regionalna infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Działanie 5.1 „Odnawialne źródła energii” Na co: projekty dot. budowy, modernizacji jednostek wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych opartych o energię wodną (w tym geotermalną) oraz biomasę (w tym biogaz) Dla kogo: mikro-, małe, średnie oraz duże przedsiębiorstwa Poziom dofinansowania: 60% mikro- i małe, 50% średnie, 40% duże przedsiębiorstwa Wartość projektu: min. 300 tys. PLN, max 10 mln PLN

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego Priorytet 5 Regionalna infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Działanie 5.4 „Zwiększanie efektywności energetycznej” Na co: Termomodernizacja budynków podmiotów leczniczych działających w publicznym systemie opieki zdrowotnej, w tym z wykorzystaniem alternatywnych źródeł energii Dla kogo: podmioty lecznicze (szpitale, przychodnie, kliniki) Maksymalny poziom dofinansowania – 85% wydatków kwalifikowanych. Wartość projektu: min. 200 tys. PLN, max 10 mln PLN

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Małopolski Program Operacyjny Priorytet 7 Infrastruktura ochrony środowiska Działanie 7.2 Poprawa jakości powietrza i zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Na co: innowacyjne projekty dot. wykorzystania odnawialnych źródeł energii budowa oraz modernizacja małych elektrowni wodnych, wykorzystanie energii geotermalnej na potrzeby ciepłownictwa, pozyskanie energii słonecznej zwłaszcza dla budynków użyteczności publicznej, budowa elektrowni wiatrowych, budowa i montaż instalacji i urządzeń do wykorzystania biomasy, budowa instalacji odzyskującej biogaz ze składowisk odpadów i oczyszczalni ścieków. Poziom dofinansowania – 85% wydatków, z tym że 50 % dla dużych, 60 % dla średnich, 70 % dla małych i mikro-przedsiębiorstw

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweski Mechanizm Finansowy 2009-2014 Program Operacyjny (PL04) „Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii” w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego Obszar programowy: Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii Dla kogo: jednostki sektora finansów publicznych lub podmioty niepubliczne realizujące zadania publiczne Wartość dofinansowania: od 170 tys. do 3 mln EUR (wypłacana jako dofinansowanie za usuniecie 1 tony CO2/rok). Intensywność dofinansowania: max 80% kosztów kwalifikowalnych.

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweski Mechanizm Finansowy 2009-2014 Rodzaje projektów: poprawa efektywności energetycznej budynków, obejmująca swoim zakresem termomodernizację budynków użyteczności publicznej modernizacja lub zastąpienie źródeł ciepła budynków użyteczności publicznej, energooszczędnymi źródłami o mocy do 5MW, w tym wykorzystanie OZE i produkcji energii w skojarzeniu (kogeneracji/trigeneracji), instalacja, modernizacja lub wymiana węzłów cieplnych o łącznej mocy nominalnej do 3 MW, zaopatrujących budynki użyteczności publicznej.

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Instrument finansowy LIFE+ Komponent II LIFE+ Polityka i Zarządzanie w Zakresie Środowiska Cel: finansowanie innowacyjnych lub demonstracyjnych projektów z zakresu szeroko rozumianej ochrony środowiska Dla kogo: instytucje publiczne, organizacje prywatne – komercyjne oraz organizacje prywatne – niekomercyjne (w tym organizacje pozarządowe) LIFE+ nie określa minimalnej wartości projektu. Preferowane są duże, ambitne projekty o wysokim budżecie. Średnia wartość pojedynczego projektu w państwach UE wyniosła około 2 milionów euro. Maksymalny poziom dofinansowania – 50% wydatków kwalifikowanych

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Krajowe Programy Priorytetowe finansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji Program Priorytetowy – Współfinansowanie opracowania programów ochrony powietrza i planów działania Program Priorytetowy – Efektywne wykorzystanie energii

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji Cześć 3) Dopłaty na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych Dla kogo: osoby fizyczne i wspólnoty mieszkaniowe Na co: zakup i montaż kolektorów słonecznych do ogrzewania wody użytkowej albo do ogrzewania wody użytkowej i wspomagania zasilania w energię innych odbiorników ciepła w budynkach wykorzystywanych na cele mieszkaniowe. Dotacja jest przyznawana w wysokości 45% kapitału kredytu bankowego

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji Część 3) Program dopłat do kredytów na budowę domów energooszczędnych Dla kogo: osoby fizyczne budujące dom jednorodzinny lub kupujące mieszkanie Forma dofinansowania: częściowa spłata kapitału kredytu bankowego. Wysokość dofinansowania wynosi: w przypadku domów jednorodzinnych: standard NF40 – EUco 40 kWh/(m2*rok) – dotacja 30 000 zł brutto; standard NF15 – EUco 15 kWh/(m2*rok) – dotacja 50 000 zł brutto; w przypadku lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych: standard NF40 – EUco 40 kWh/(m2*rok) – dotacja 11 000 zł brutto; standard NF15 – EUco 15 kWh/(m2*rok) – dotacja 16 000 zł brutto.

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Program Priorytetowy – Współfinansowanie opracowania programów ochrony powietrza i planów działania Program umożliwia pozyskanie przez jednostki samorządu terytorialnego: województwa dotacji na przedsięwzięcia opracowanie programów ochrony powietrza i planów działania związane z tym zakresem. Poziom dofinansowania projektów wynosi maksymalnie 50% wydatków kwalifikowanych projektu.

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Program Priorytetowy – Efektywne wykorzystanie energii Program KAWKA - Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii” Dla kogo: podmioty wskazane w programach ochrony powietrza Na co: Projekty mające na celu ograniczenie niskiej emisji – podnoszenie efektywności energetycznej budynków, wykorzystanie OZE oraz kogeneracji Projekty mające na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł komunikacji miejskiej Maksymalny poziom dofinansowania: 90% wydatków kwalifikowanych

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) Program Priorytetowy – Efektywne wykorzystanie energii Program LEMUR- Energooszczędne Budynki Użyteczności Publicznej Cel: uniknięcie emisji CO2 w związku z projektowaniem i budową nowych energooszczędnych budynków użyteczności publicznej. Na co: inwestycje polegające na projektowaniu i budowie nowych budynków: budynki użyteczności publicznej budynki zamieszkania zbiorowego Rodzaj finansowania: dotacja i pożyczka preferencyjna Maksymalny poziom dofinansowania w zależności od klasy energooszczędności projektowanego budynku: do 70% dla klasy A, do 50% dla klasy B albo do 30% dla klasy C

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme) Idea i cel GIS sprowadzają się do stworzenia i wzmacniania proekologicznego efektu wynikającego ze zbywania nadwyżek jednostek AAU (jednostki przyznanej emisji - ang. Assigned Amount Units). Krajowy system zielonych inwestycji jest związany ze „znakowaniem środków finansowych pozyskanych ze zbycia nadwyżki jednostek emisji w celu zagwarantowania przeznaczenia ich na realizację ściśle określonych celów związanych z ochroną środowiska w państwie zbywcy jednostek”.

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme) Część 1) - Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej Część 4) Budowa, rozbudowa i przebudowa sieci elektroenergetycznych w celu umożliwienia przyłączenia źródeł wytwórczych energetyki wiatrowej (OZE) Część 5) - Zarządzanie energią w budynkach wybranych podmiotów sektora finansów publicznych Część 6) SOWA – Energooszczędne oświetlenie uliczne Część 7) GAZELA – Niskoemisyjny transport miejski

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme) Część 1) - Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej Cel: ograniczenie lub uniknięcie emisji dwutlenku węgla poprzez dofinansowanie przedsięwzięć poprawiających efektywność wykorzystania energii przez budynki użyteczności publicznej. Forma finansowania: dotacja i pożyczka preferencyjna Maksymalny poziom dotacji – 50% kosztów kwalifikowanych Maksymalny poziom pożyczki – 60% kosztów kwalifikowanych Maksymalny udział finansowy łącznie – 95% kosztów kwalifikowanych

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme) Część 4) - Budowa, rozbudowa i przebudowa sieci elektroenergetycznych w celu umożliwienia przyłączenia źródeł wytwórczych energetyki wiatrowej (OZE) Cel: umożliwienie przyłączenia do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego i wprowadzenia do tej sieci wyprodukowanej energii elektrycznej przez nowe źródła wytwórcze energetyki wiatrowej (OZE) Forma finansowania: dotacja Maksymalny poziom dotacji – 200 zł za każdy kW przyłączonej mocy elektrycznej, lecz nie więcej niż 40% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia. Minimalny koszt całkowity przedsięwzięcia powyżej 8 mln zł.

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme) Część 5) - Zarządzanie energią w budynkach wybranych podmiotów sektora finansów publicznych Cel: zmniejszenie zużycia energii w budynkach będących w użytkowaniu administracji rządowej, Polskiej Akademii Nauk i utworzonych przez nią instytutów naukowych, państwowych instytucji kultury oraz instytucji gospodarki budżetowej. Forma finansowania: dotacja Maksymalny poziom dofinansowania – 100% kosztów kwalifikowanych. Minimalny koszt całkowity przedsięwzięcia 1-2 mln PLN (w zależności od konkursu).

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme) Część 6) SOWA – Energooszczędne oświetlenie uliczne Na co: realizacja przedsięwzięć polegających na: modernizacji oświetlenia ulicznego montażu urządzeń do inteligentnego sterowania oświetleniem, montażu sterowalnych układów redukcji mocy oraz stabilizacji napięcia zasilającego. Finansowanie dostępne w ramach niniejszego programu może przyjąć formę: dotacja: do 45 % kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, pożyczka: do 55% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia. Maksymalna wartość dotacji to 15 mln PLN. Maksymalna wartość pożyczki to 18,3 mln PLN.

Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje) System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme) Część 7) GAZELA – Niskoemisyjny transport miejski Cel: wspieranie realizacji przedsięwzięć polegających na obniżeniu zużycia energii i paliw w transporcie miejskim Dla kogo: gminy miejski, spółki komunalne, inne podmioty świadczące usługi w zakresie transportu miejskiego Na co: realizacja przedsięwzięć dotyczących: unowocześnieniu taboru (zakup autobusów hybrydowych) i szkolenia kierowców modernizacji infrastruktury towarzyszącej, Maksymalny poziom dofinansowania – 100% kosztów kwalifikowanych. Koszt całkowity przedsięwzięcia nie może być mniejszy niż 8 mln zł.

Zwrotne źródła finansowania inwestycji (pożyczki, kredyty) Pożyczki udzielane przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Na co: inwestycje w dziedzinie ochrony powietrza: Zmniejszanie emisji pyłów i gazów, ze szczególnym uwzględnieniem redukcji dwutlenku siarki, tlenków azotu oraz gazów cieplarnianych z energetycznego spalania paliw i procesów technologicznych. Ograniczanie niskiej emisji, głównie w miastach, miejscowościach turystyczno-uzdrowiskowych oraz położonych w kotlinach górskich. Ograniczanie emisji zanieczyszczeń do powietrza przez pojazdy samochodowe. Racjonalizacja gospodarki energią, w tym wykorzystanie źródeł energii odnawialnej. Dla kogo: jednostki samorządu terytorialnego i przedsiębiorcy

Zwrotne źródła finansowania inwestycji (pożyczki, kredyty) Pożyczki preferencyjne w ramach inicjatywy JEREMIE JEREMIE (ang. Joint European Resources for Micro-to-Medium Enterprises) Dla kogo: przedsiębiorcy z województw: zachodniopomorskiego, pomorskiego, wielkopolskiego, dolnośląskiego, łódzkiego, mazowieckiego. Oferta JEREMIE: niskooprocentowane kredyty, pożyczki, poręczenia. Oprocentowanie – wysokość stałej marży oscyluje w granicach 2-6%.

Zwrotne źródła finansowania inwestycji (pożyczki, kredyty) Inicjatywa JESSICA JESSICA – Joint European Suport for Sustainable Investment in City Areas, - wspólne europejskie wsparcie na rzecz trwałych inwestycji w obszarach miejskich. Dla kogo: przedsiębiorcy oraz jednostki samorządu terytorialnego z województw: zachodniopomorskiego, pomorskiego, wielkopolskiego, śląskiego, mazowieckiego.

Zwrotne źródła finansowania inwestycji (pożyczki, kredyty) Kredyty Ekologiczne Banku Ochrony Środowiska S.A. Bank Ochrony Środowiska obok całkowicie komercyjnego finansowania podmiotów gospodarczych przygotował (zgodnie ze swoją misją) paletę produktów dedykowanych dla projektów z zakresu odnawialnych źródeł energii oraz efektywności energetycznej. Oferowane produkty kredytowe charakteryzują się: niższymi marżami odsetkowymi, większą elastycznością okresu kredytowania – do 20 lat, finansowaniem do 100% wartości inwestycji, karencjami w spłacie kapitału kredytowego.

Zwrotne źródła finansowania inwestycji (pożyczki, kredyty) Finansowanie komercyjne (kredyty, leasing) Kierunki rozwoju produktów finansowych: Coraz lepsze dopasowanie do specyfiki projektów związanych z odnawialnymi źródłami energii oraz efektywnością energetyczną Możliwość wykorzystania jako dodatkowy element montażu finansowego inwestycji dla projektów finansowanych w ramach programów dotacyjnych. Wynika to z faktu, że dotacje inwestycyjne w bardzo niewielu przypadkach pozwalają na sfinansowanie więcej niż 60% wartości planowanego projektu.

Finansowanie innowacyjnych projektów w zakresie efektywności energetycznej i OZE w perspektywie 2014-2020 Spodziewane możliwości finansowania innowacyjnych projektów w zakresie efektywności energetycznej oraz odnawialnych źródeł energii: komponent środowisko, energetyka, transport, którym zarządzać będzie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, 16 programów regionalnych – analogicznie do okresu aktualnego, w każdym z programów regionalnych pojawi się komponent odpowiadający za finansowanie projektów z zakresu efektywności energetycznej i OZE, Program rozwoju obszarów wiejskich, którym zarządzać będzie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi – analogicznie do okresu aktualnego pojawią się w nim działania odpowiedzialne za finansowanie projektów z zakresu efektywności energetycznej i OZE.

Dokumenty strategiczne wytyczające kierunki wspierania działań w zakresie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii Program Rozwoju Przedsiębiorstw do 2020r. – Program wykonawczy do Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki (projekt) Foresight technologiczny przemysłu – InSight2030 Drugi Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej Prognoza w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych „Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce w latach 2010-2020” Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych

Dziękuję za uwagę Łukasz Trześniewski lukasz@biznesinpro.pl www.biznesinpro.pl Nowe oblicze energii… www.dkeo.pl