Funkcjonowanie doradcy zawodowego w szkole ponadgimnazjalnej w opinii rodziców i uczniów Zespołu Szkół Nr 5 im. Jana Pawła II w Lublinie Ewa Czarnacka

Charakterystyka ankietowanych uczniów (38 klas): Ankiety przeprowadzono w I semestrze roku szkolnego 2007/2008 wśród 830 uczniów: liceum – 352 (42%), technikum - 478 (58%) oraz 373 rodziców uczniów klas pierwszych i maturalnych liceum i technikum Charakterystyka ankietowanych uczniów (38 klas): XXIV Liceum Ogólnokształcące – 12 klas VII Liceum Profilowane – 3 klasy Technikum Gastronomiczno-Hotelarskie – 18 klas Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 4 – 2 klasy Technikum Uzupełniające – 3 klasy

Cele ankiety: zbadanie zapotrzebowania na usługi doradcy zawodowego w szkole i na podstawie uzyskanych informacji stworzenie wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego oraz skłonienie rodziców do zastanowienia nad problemem kariery zawodowej swoich dzieci oraz uczniów do autorefleksji nad własną przyszłością zawodową

Czy uważasz, że doradca zawodowy jest potrzebny w szkole? Potrzebę funkcjonowania doradcy zawodowego deklaruje 90% młodzieży szkoły ponadgimnazjalnej natomiast prawie jednogłośnie ich rodzice Potrzebę włączenia doradcy zawodowego w życie szkoły widzi 9 na 10 uczniów szkoły ponadgimnazjalnej, natomiast ich rodzice deklarują ją prawie jednogłośnie

Czy działalność doradcy zawodowego spotka się z zainteresowaniem ze strony Pana/i dziecka? , nie mając wcześniej możliwości zapytania dziecka co 6 rodzic jest przekonany, że jego dziecko będzie korzystało z usług doradcy zawodowego

Czy będziesz uczestniczył(a) w spotkaniach dotyczących planowania kariery? Zależeć będzie to od osobowości doradcy zawodowego i atrakcyjności proponowanych zajęć Ponad połowa (54 %) młodzieży technikum i liceum, deklaruje chęć uczestnictwa w zajęciach dotyczących planowania kariery zawodowej; 4 na 10 nie potrafi odpowiedzieć - najprawdopodobniej z braku informacji i wcześniejszego kontaktu z taką formą wsparcia - ale nie mówi „nie”

Wymień umiejętności, które chciał(a)byś na takich spotkaniach w sobie rozwijać? 1. społeczne / interpersonalne/współpracy 2. branżowe / wiedza z różnych dziedzin oraz o zawodach 3. kształtowania cech osobowości / dojrzałości 4. poruszania się po rynku pracy 5. decyzyjne / planistyczne 6. rozwijania inteligencji emocjonalnej 7. rozpoznania własnego potencjału 8. zdolności twórczych 9. umiejętność prezentacji siebie 10. wyszukiwanie i selekcja informacji Ad. 1 Przekłada się to na kontakty w miejscu pracy i z pracodawcą jeśli teraz deklarują problem w tym i zdają łatwość nawiązywania kontaktów sobie sprawę z potrzeby doskonalenia tej umiejętności tu tworzenie sieci kontaktów brak tej umiejętności a to wg badań najskuteczniejszy sposób znalezienia pracy Ad. 2 spotkania z przedstawicielami zawodów jest odpowiedzią na te potrzeby oraz filmy o zawodach

Jakich działań doradcy zawodowego w szkole spodziewa się Pan/i dla dziecka? w liceum najwięcej rodziców widzi potrzebę w rozpoznaniu preferencji zawodowych oraz pomocy w określeniu zainteresowań oraz informacje o ścieżkach kształcenia, natomiast w technikum na pierwszym miejscu są informacje o ścieżkach kształcenia i rozpoznanie predyspozycji zawodowych, gdzie by się mogło wydawać, że do technikum idą już osoby z określonymi predyspozycjami zawodowymi, a jednak potrzeba ich określenia i sprecyzowania zainteresowań i uzdolnień w deklaracji rodziców Rodzice oczekują od doradcy zawodowego przede wszystkim rozpoznania predyspozycji zawodowych dziecka i informowania o ścieżkach kształcenia

Jakich działań oczekujesz od szkolnego doradcy zawodowego? Uczniowie technikum w równym stopniu jak młodzież licealna wskazuje potrzebę rozpoznania predyspozycji zawodowych oraz udzielania informacji o zawodach, pomimo kształcenia się już w konkretnym zawodzie W porównaniu z odpowiedziami rodziców uczniowie technikum i liceum w niewielkim stopniu zgłaszają potrzebę udzielania im informacji o ścieżkach dalszego kształcenia, a większy akcent przywiązują do informacji o zawodach, a w technikum również kształtowania umiejętności poszukiwania i uzyskiwania pracy

Jakie formy pracy uważa Pan/i za właściwe w działalności doradcy zawodowego? W opinii rodziców rozmowa indywidualna na temat konkretnej sytuacji dziecka jest najlepszą forma pracy doradcy zawodowego, poparta organizowaniem warsztatów dla młodzieży

Jaka forma kontaktu z doradcą zawodowym najbardziej Ci odpowiada? Formy pracy najbardziej odpowiadające młodzieży pokrywają się z opinią rodziców, a dodatkowo atrakcyjne są dla nich wyjścia i warsztaty pozalekcyjne oraz współczesne formy komunikacji jak strona internetowa i e-maila do doradcy zawodowego

Czy wiesz, jaki zawód(y) chciał(a)byś wykonywać w przyszłości? Seria pytań pośrednich bo te do tej pory bezpośrednio dotyczyły działalności doradcy a teraz pytania bezpośrednio odnoszących się do przyszłości zawodowej każdego z uczniów 4 na 10 uczniów liceum deklaruje brak zdecydowania co do zawodu, z którym chce wiązać przyszłość co trzeci uczeń technikum również ma problem w dopasowaniu się do zawodu, czy grupy zawodów

Czy wiesz, jaki zawód(y) chciał(a)byś wykonywać w przyszłości? młodzież zdecydowana na zawód wskazywała 2-3 zawody (często z różnych branż), a w dalszej części ankiety wskazywała potrzebę poszerzania wiedzy na ich temat, jak również część wskazywała nieznajomość swoich predyspozycji, brak zdecydowania i określenia zawodowego u 1/3 uczniów w świadczy o tym, że orientacja zawodowa nie u wszystkich krystalizuje się na gruncie szkoły gimnazjalnej i wskazuje na potrzebę kontynuacji wsparcia młodego człowieka w szkole - szczególnie w liceum, gdzie decyzja o wyborze zawodu zapada w szkole średniej, przy wyborze kierunku studiów, a w technikum zawód, w którym młodzież się kształci nie zamyka im drogi do innych zawodów

Czy znasz swoje predyspozycje zawodowe? Technikum pomimo kształcenia w szkole zawodowej Liceum w świetle poprzednich danych oznacza, że spośród uczniów, którzy deklarują zawody dla siebie są też uczniowie nie znający swoich predyspozycji zawodowych 27% uczniów technikum i 44% uczniów liceum nie zna swoich predyspozycji zawodowych

Czy Pana/i dziecko wie jaki zawód chciałoby wykonywać w przyszłości? ponad połowa rodziców zna wybory zawodowe dzieci, a jednocześnie 97% rodziców deklaruje potrzebę doradcy zawodowego 26% rodziców stwierdza, że ich dziecko nie deklarowało do tej pory kim chce zostać w przyszłości co 6 rodzic nie posiada informacji o planach zawodowych swojego Jak problem zawodu postrzegają rodzice i na ile posiadają wiedzę o planach zawodowych dzieci

Czy zgadza się Pan/i z planami zawodowymi dziecka? tylko 56% rodziców posiada wiedzę o planach zawodowych dzieci, natomiast aż 73% rodziców z góry akceptuje wybór dziecka

Czy zgadza się Pan/i z planami zawodowymi dziecka? Tak 73% dziecko jest samodzielne i odpowiedzialne za wybór właściwego dla siebie zawodu, zna siebie najlepiej 43% dziecko posiada pasję, zainteresowania, zdolności, predyspozycje do tego zawodu dany zawód jest atrakcyjny w opinii rodziców 14% nie 9% dziecko nie wie czy dobrze wybrało, jest niezdecydowane dziecko źle określa swoje predyspozycje zawodowe Potrzeba wsparcia młodzieży i rodziców; pozostawienie decyzji młodzieży przez rodziców deklarującej w ponad 30% problem z wyborem zawodu

Kryteria wyboru kierunku dalszego kształcenia Rodzice i uczniowie jednogłośnie wybierają zainteresowania i plany jako podstawowe kryteria wyboru dalszego kształcenia Uczniowie deklarują jako ważne kryterium: charakter przyszłej pracy, a jednocześnie z ankiety zgłaszają duże zapotrzebowanie na informacje o pracy w różnych zawodach Kolejnym czynnikiem dla uczniów jest wysokość wynagrodzenia a dla rodziców zapotrzebowanie na rynku pracy

Grupa uczniów potrzebujących wsparcia doradcy zawodowego liczba udzielonych odpowiedzi % odpowiedzi wśród wszystkich uczniów „nie wiem, jaki zawód chcę wykonywać” 282 34,0 „nie znam swoich predyspozycji zawodowych” 280 33,7 „chcę uczestniczyć w spotkaniach z planowania kariery zawodowej” 450 54,2 „chcę poznać siebie, swoje zainteresowania i uzdolnienia” 444 53,5 „chcę poznawać zawody” 347 41,8 Czy dla tej grupy konkretnych osób w szkole ponadgimnazjalnej jest potrzeba włączenia doradcy zawodowego w życie szkoły Szersze informację zawarte będą w materiałach pokonferencyjnych zapraszam do zapoznania się. dziękuję

Podjęte formy działalności doradcy zawodowego w odpowiedzi na potrzeby uczniów to przede wszystkim: Konsultacje indywidualne Spotkania klasowe począwszy od klas maturalnych Warsztaty pozalekcyjne Stronia internetowa szkoły Wyjścia Gazetka szkolna

„Niczego, niczego na świecie nie można przyrównać do radości płynącej z pracy, która się toczy po myśli” Maria Dąbrowska

Dziękuję za uwagę Ewa Czarnacka doradca zawodowy Zespół Szkół Nr 5 im. Jana Pawła II w Lublinie E-mail: eczarnacka@zs5.lublin.pl