URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO WYDZIAŁ OCHRONY ŚRODOWISKA Nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi - obowiązki wynikające ze nowelizowanej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Koszęcin, 16.11 2011 r. 1

Uwarunkowania ogólne DYREKTYWA RAMOWA – art. 13 Państwa członkowskie stosują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby gospodarowanie odpadami było prowadzone bez narażania zdrowia ludzkiego oraz bez szkody dla środowiska, w szczególności: a) bez zagrożenia dla wody, powietrza, gleby, roślin lub zwierząt; b) bez powodowania uciążliwości przez hałas lub zapachy; oraz c) bez niekorzystnych skutków dla terenów wiejskich lub miejsc o szczególnym znaczeniu. 2

Przygotowanie do ponownego użycia Uwarunkowania ogólne - hierarchia Pożądany kierunek działań Unieszkodliwianie Odzysk (w tym odzysk energii) Recykling Przygotowanie do ponownego użycia Zapobieganie 3

Gospodarka odpadami komunalnymi w UE-2009 rok

Gospodarka odpadami komunalnymi w UE-2009 rok

Gospodarka odpadami komunalnymi w UE-2009 rok

Gospodarka odpadami komunalnymi w UE-2009 rok

Gospodarka odpadami komunalnymi w UE-2009 rok 8

Szacunkowa ilość wytworzonych odpadów komunalnych – 2009 r. 1,65 mln Mg/rok - 356 kg/M/rok Polska - 12,05 mln Mg - 316 kg/M/rok 9

Opłata celowa – dochód gminy nie przedsiębiorców, Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – 15 lipca 2011 r. Gminna własność odpadów komunalnych – rewolucja śmieciowa - obligatoryjne przejęcie obowiązku zagospodarowania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, Opłata celowa – dochód gminy nie przedsiębiorców, Koordynacyjna rola samorządów województw w planowaniu i organizowaniu gospodarki odpadami komunalnymi na szczeblu regionalnym. 10

Odbieranie pozostałych odpadów komunalnych (decyzja RG). Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin Zorganizowanie przetargu na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli zamieszkiwanych nieruchomości albo przetargu na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów (możliwość dzielenia na sektory). Odbieranie pozostałych odpadów komunalnych (decyzja RG). SIWZ – szczegółowe określenie wymogów dotyczących przekazywania odebranych odpadów do regionalnych instalacji oraz wymagań wobec odbierającego odpady komunalne. Umowa zawierana z odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości – sankcje na wypadek nie wywiązywania się wykonawcy z umowy. 11

Opłata – dochód gminy – koszty funkcjonowania systemu: Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin Opłata – dochód gminy – koszty funkcjonowania systemu: odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania, tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, obsługi administracyjnej tego systemu. Rada gminy określi niższe stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, jeżeli odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny. 12

Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi : Liczba mieszkańców, Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi : Liczba mieszkańców, Ilość zużytej wody, Powierzchnia lokalu mieszkalnego Stawka opłaty od gospodarstwa domowego. w przypadku niezamieszkałych nieruchomości na których wytwarzane są odpady komunalne Liczba pojemników x stawka opłaty za pojemnik x stawka opłaty 13

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin Gminy zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych Przetarg (Pzp) lub dokonanie wyboru podmiotu (PPP lub koncesja na roboty budowlane lub usługi). Obejmują systemem gospodarowania odpadami wszystkich właścicieli nieruchomości (Kpgo 2014 do 2015 r.). Szczegółowe określenie wymagań zamawiającego wobec wykonawcy odnośnie planowanych instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów (wytyczne – rozp. ws MBP). 14

Ustanawiają selektywne zbieranie co najmniej: papieru, metali, Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin Tworzą punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, w tym miejsca zbiórki ZSEiE. Ustanawiają selektywne zbieranie co najmniej: papieru, metali, tworzyw sztucznych, szkła, opakowań wielomateriałowych, odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji. Odpady zebrane najbliżej źródła ich wytwarzania będą jakościowo najlepsze co ułatwi ich zagospodarowanie. 15

Gminy są obowiązane osiągnąć do 31 grudnia 2020 r.: Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin Gminy są obowiązane osiągnąć do 31 grudnia 2020 r.: 1) poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo; 2) poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo. Odpady zebrane najbliżej źródła ich wytwarzania będą jakościowo najlepsze co ułatwi ich zagospodarowanie. 16

1) do dnia 16 lipca 2013 r. – do nie więcej niż 50% Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin Gminy są obowiązane ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: 1) do dnia 16 lipca 2013 r. – do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, 2) do dnia 16 lipca 2020 r. – do nie więcej niż 35% do składowania – w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. 17

Ilość odpadów konieczna do zagospodarowania poza składowaniem ~258 ~434 ~507 Ilość odpadów konieczna do zagospodarowania poza składowaniem 2009 r. - 116,6 tys. Mg (MBP) (zebr. selekt. - 27,9 tys. Mg) Rys. Dopuszczalne ilości składowanych komunalnych odpadów ulegających biodegradacji w województwie śląskim 18

Zakaz składowania od 2013 roku Frakcji kalorycznej odpadów: ciepło spalania powyżej 6MJ/kg, zawartość ogólnego węgla organicznego (TOC) powyżej 5% suchej masy, straty prażenia (LOI) powyżej 8% suchej masy. 19

Nie osiągnięcie wymaganego poziomu: Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin Nie osiągnięcie wymaganego poziomu: recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami, ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania powoduje nałożenie w drodze decyzji kary pieniężnej!!! Sprawozdawczość: Podmiot odbierający odpady do gminy – kwartalne, do końca miesiąca następującego po kwartale, Wójt, burmistrz prezydent miasta do marszałka województwa oraz wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska – roczne, do 31 marca następującego roku, Marszałek województwa do ministra właściwego do spraw środowiska – roczne, do 15 lipca następującego roku. 20

Co jeszcze czeka samorządy gmin: Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin Co jeszcze czeka samorządy gmin: utworzenie rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości – z dniem wejścia ustawy w życie, dostosowanie regulaminów do wojewódzkich planów gospodarki odpadami – w terminie 6 miesięcy od dnia uchwalenia wpgo. 21

Podjęcie uchwał określających (w terminie 12 miesięcy): Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania gmin Podjęcie uchwał określających (w terminie 12 miesięcy): stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości, szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów Przeprowadzenie kampanii informacyjnych na temat praw i obowiązków właścicieli nieruchomości określonych w powyższych uchwałach.

WOJEWÓDZKI PLAN GOSPODARKI ODPADAMI Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – zadania samorządu województwa WOJEWÓDZKI PLAN GOSPODARKI ODPADAMI 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy Uchwała w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami jest aktem prawa miejscowego regiony gospodarki odpadami komunalnymi, regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych i instalacje do zastępczej obsługi tych regionów, regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych niespełniające wymagań ochrony środowiska, 23

Regionalna instalacja - zakład zagospodarowania odpadów (120 tysięcy mieszkańców), spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki lub technologii, oraz zapewniający termiczne przekształcanie odpadów lub: a) MBP zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielanie ze zok frakcji surowcowych (obligatoryjne rozporządzenie – wymagania dla MBP i stabilizatów), b) przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, (ustawa o nawozach i nawożeniu - pozwolenie, rozporządzenie - wymagania), c) składowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych (poj. min. 15 lat) 24

AKTUALNY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI Przepływy strumieni odpadów balast WYTWÓRCA ODPADÓW Zmieszane odpady komunalne (zok) SKŁADOWSKO ODPADÓW papier, szkło, tw. sztuczne, metale Instalacja odzysku 25

Przepływy strumieni odpadów - wersja podstawowa SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI Przepływy strumieni odpadów - wersja podstawowa odpady niebezpieczne INSTALACJA REGIONALNA WYTWÓRCA ODPADÓW odpady z segregacji wtórnej SORTOWNIA B SKŁADOWISKO ODPADÓW FN SKŁADOWISKO ODPADÓW FP odpady zmieszane FP MBP KOMPOSTOWNIA STABILIZ. BIOLOG. FN – frakcja nadsitowa FP - frakcja podsitowa odpady z segregacji u źródła: - szkło - makulatura - tworzywa odpady zielone zebrane selektywnie kompost

SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI Przepływy strumieni odpadów – wersja rozbudowana PA odpady niebezpieczne INSTALACJA REGIONALNA odpady z segregacji wtórnej WYTWÓRCA ODPADÓW SORTOWNIA 6 MG/kg ! B SKŁADOWISKO ODPADÓW FN SKŁADOWISKO ODPADÓW odpady zmieszane FP odpady zielone MBP B- inst. wykorz. biogazu 5 %C! PA – inst. dla paliw alt. KOMPOSTOWNIA STABILIZ. BIOLOG. FN – frakcja nadsitowa FP - frakcja podsitowa odpady z segregacji u źródła: - szkło - makulatura tworzywa - metale kompost Biogazownia kompost

SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI Przepływy strumieni odpadów – wersja docelowa ? PA odpady niebezpieczne INSTALACJA REGIONALNA SORTOWNIA WYTWÓRCA ODPADÓW B FN odpady zmieszane ODP SKŁADOWISKO ODPADÓW odpady zielone FP 6 MG/kg ?! MBP B- inst. wykorz. biogazu STABILIZ. BIOLOG. tlenowa – beztl. PA – inst. dla paliw alt. FN – frakcja nadsitowa KOMPOSTOWNIA FP - frakcja podsitowa odpady z segregacji u źródła: - szkło - makulatura tworzywa metale kompost Biogazownia kompost

REGIONALNA INSTALACJA DO TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADOW SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI Przepływy strumieni odpadów – wersja z regionalną instalacją do termicznego przekształcania odpadów odpady niebezpieczne WYTWÓRCA ODPADÓW REGIONALNA INSTALACJA DO TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADOW (ELEKTROCIEPŁOWNIA !!) SKŁADOWISKO ODPADÓW odpady zmieszane Odpady zmieszane POPIOŁY odpady zielone KOMPOSTOWNIA odpady z segregacji u źródła: - szkło - makulatura - tworzywa kompost Biogazownia kompost

Przepływy strumieni finansowych – wersja historyczna SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI Przepływy strumieni finansowych – wersja historyczna Opłata na mieszkańca Opłata marszałkowska SKŁADOWISKO ODPADÓW odpady zmieszane Koszty ”na bramie” SKŁADOWISKO ODPADÓW Koszty operacyjne Koszty zbiórki transportu odpady z segregacji u źródła: - szkło - makulatura - tworzywa Przych. ze sprzed.

SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI Przepływy strumieni finansowych PA POLIWO ALTERN.. odpady niebezpieczne KOMPOST ODPADY WYSEGR. INSTALACJA REGIONALNA ENERG. Opłata na mieszkańca SKŁADOWISKO ODPADÓW SKŁADOWISKO ODPADÓW Św. p. en. FP Koszty „na bramie instalacji” FP Koszty transportu Odpady zielone MBP KOMPOSTOWNIA STABILIZ. BIOLOG. KOMPOST Bioga zownia ODP. WYSEGREGOW. ENERGIA Koszty operacyjne ŚWIAD.POCH.EN. KOMPOST Opłata marszałkowska Przychody ze sprzedaży

REGIONALNA INSTALACJA DO TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADOW SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI Przepływy strumieni finansowych– wersja z regionalną instalacją do termicznego przekształcania odpadów odpady niebezpieczne EN. ELEKTRYCZNA Opłata na mieszkańca REGIONALNA INSTALACJA DO TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADOW Odpady zmieszane SKŁADOWISKO ODPADÓW odpady zmieszane Opłata marszałkowska EN. CIEPLNA ŚWIAD. POCH.EN. KOMPOST ODPADY WYSEGREGOWANE ENERGIA Biogazownia KOMPOST ŚWIAD.POCH.EN.

GŁOWNE ZADANIA WOJEWÓDZTWA Przygotowanie i uchwalenie do 30.06.2012 r. Planu gospodarki odpadami dla województwa (nie przewiduje się powiatowych i gminnych planów gospodarki odpadami) Prowadzenie wojewódzkiej bazy odpadowej Tworzenie płaszczyzny współpracy i wymiany doświadczeń

NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY WOJEWÓDZKIEGO PLANU Określenie granic regionów ds. gospodarki odpadami – w ścisłej współpracy z gminami!!! Wskazanie instalacji regionalnych !!!

GŁÓWNE ZADANIA GMIN (nie mających potrzeby budowy instalacji regionalnych) 1.Przygotowanie i przeprowadzenie procedury wyboru firmy/firm odbierającej i transportującej odpady; 2.Przygotowanie umowy na odbiór i transport odpadów; 3. Kontrola i sprawozdawczość; 4. Edukacja. 35

Wnioski: Osiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania nie będzie możliwe bez rozwoju selektywnej zbiórki odpadów jak najbliżej źródła ich powstawania. Osiągnięcie celów w zakresie ograniczenia ilości odpadów organicznych kierowanych do składowania, wymaga dalszego rozwoju metod biologicznych i mechaniczno-biologicznych oraz wprowadzenia termicznego przekształcania odpadów, jako elementu kompleksowego systemu zagospodarowania odpadów komunalnych. Dla osiągnięcia powyższych celów konieczne jest podjęcie współpracy gmin w ramach regionów gospodarki odpadami komunalnymi celem prowadzenia wspólnej i kompleksowej gospodarki tymi odpadami.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Jerzy Ziora Bogdan Pasko Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska tel. 32 78 35 606