POROZUMIENIA NATUROWE Rola Instytucji Otoczenia Biznesu

Europejska Sieć Ekologiczna Natura2000 Celem nie jest eliminacja gospodarki, ale stworzenie warunków, które umożliwią koegzystencję działań gospodarczych i zachowanie bioróżnorodności w Europie (zrównoważony rozwój) Obszary Natura 2000 stanowią integralną część naszych krajobrazów kulturowych, ważne jest, aby w dalszym ciągu stosować tradycyjne metody gospodarowania uwzględniające zagrożone gatunki i siedliska.

Prowadzenie działalności gospodarczej na obszarach Natura2000 Art. 6 Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, określa sposoby działań ochronnych w Państwach Członkowskich, wskazując dwie ścieżki postepowania, które mogą Państwa Członkowskie stosować oddzielnie lub łącznie: odpowiednie działania prawne, administracyjne lub oparte na dobrowolnych umowach (dobrowolne umowy z zasady są zawierane pomiędzy odpowiednimi organami i indywidualnymi właścicielami terenu i są ograniczone do pojedynczych działek), odpowiednie plany zarządzania na obszarach objętych ochroną (plany ochrony, plany zadań ochronnych), dostosowane do ich specyfiki (przedmiot ochrony), zapewniające szersze ramy ochrony (plan może stanowić podstawę do konkretnych ustaleń w zakresie działań opartych na dobrowolnych umowach.

Dobrowolne umowy Przykładem działania, które służy ochronie obszarów Natura2000, uwzględniając wymagania społeczno-ekonomiczne, są programy rolno- środowiskowe i leśno-środowiskowe: Programy rolno-środowiskowe - dla ochrony niektórych typów antropogenicznych siedlisk półnaturalnych określonych w Załączniku I do dyrektywy (łąki, pastwiska) i występujących tam gatunków wymienionych w Załączniku II, zawierane są umowy z rolnikami podpisane w oparciu o zapisy Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W ramach umów rolnicy uzyskują odpowiednio zwiększone dopłaty, co w większości wypadków stanowi działania dostateczne dla zachowanie korzystnego stanu ochrony wymienionych siedlisk i gatunków. Programy leśno-środowiskowe – oparte są na inicjatywach firm związanych z użytkowaniem lasów, podejmowane w ramach niektórych projektów certyfikacji lasów, pod warunkiem, że inicjatywy te zapewnią zachowanie korzystnego stanu ochrony.

Plany ochrony, plany zadań ochronnych Art Dla obszaru Natura 2000 sprawujący nadzór nad obszarem sporządza projekt planu zadań ochronnych na okres 10 lat; pierwszy projekt sporządza się w terminie 6 lat od dnia zatwierdzenia obszaru przez Komisję Europejską jako obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty lub od dnia wyznaczenia obszaru specjalnej ochrony ptaków. 2. Dla proponowanego obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty, znajdującego się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1, sprawujący nadzór może sporządzić projekt planu zadań ochronnych na okres 10 lat. Art Projekt planu ochrony dla obszaru Natura 2000 lub jego części sporządza sprawujący nadzór nad obszarem (RDOŚ, PN, PK). Procedura uchwalania PZO obejmuje konsultacje społeczne z udziałem zainteresowanych stron (jednostki samorządu terytorialnego, mieszkańcy, podmioty gospodarcze, itp.)

Plany ochrony, plany zadań ochronnych Plan zadań ochronnych obszaru Natura2000 zawiera: opis granic obszaru i mapę obszaru Natura 2000, identyfikację istniejących i potencjalnych zagrożeń dla zachowania właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk będących przedmiotami ochrony, cele działań ochronnych, określenie działań ochronnych ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich wykonanie i obszarów ich wdrażania, w tym w szczególności działań dotyczących: ochrony czynnej siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin i zwierząt oraz ich siedlisk; monitoringu stanu przedmiotów ochrony oraz monitoringu realizacji celów; uzupełnienia stanu wiedzy o przedmiotach ochrony i uwarunkowaniach ich ochrony,

Plany ochrony, plany zadań ochronnych Cd wskazania do zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego województw oraz planach zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych, jeżeli są niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000, wskazanie terminu sporządzenia, w razie potrzeby, planu ochrony dla części lub całości obszaru.

Projekt „Natura i Gospodarka – podstawy dialogu" Projekt pilotażowy, oparty na wielostronnej komunikacji, dialogu, współpracy i wymiany doświadczeń pomiędzy grupami interesariuszy (odbiorców) na danym obszarze. Uczestnicy projektu mają stworzyć modelowe rozwiązania dla metod gospodarowania na obszarach Natura 2000, zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju (efekt ekonomiczny jest równie ważny jak ekologiczny). Projekt jest realizowany przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Priorytet V. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych. Celem głównym projektu jest podniesienie wiedzy i świadomości ekologicznej przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na wybranych obszarach Natura 2000 w Polsce.

Partnerstwa Naturowe Na wybranych 20 obszarach Natura 2000 powołano w ramach projektu Partnerstwa Naturowe - porozumienie pomiędzy lokalnymi przedsiębiorcami, instytucjami otoczenia biznesu, samorządami terytorialnymi i instytucjami administracji publicznej, odpowiedzialnymi za prowadzenie działań inwestycyjnych na obszarach chronionych, które zapoczątkowało dialog i współpracę.

Partnerstwa Naturowe Cele szczegółowe: Zaangażowanie i podniesienie potencjału instytucji otoczenia biznesu (IOB) w tworzenie Partnerstw Naturowych na obszarach Natura Ułatwienie komunikacji oraz dialogu społecznego pomiędzy przedsiębiorcami, IOB i instytucjami administracji publicznej w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej zgodnie z regulacjami dotyczącymi ochrony środowiska, w szczególności Natura 2000, z wykorzystaniem internetowej Platformy Dialogu, Stworzenie rekomendacji rozwiązań systemowych w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej na obszarach Natura 2000.

Partnerstwa Naturowe Projekt jest skierowany do wszystkich interesariuszy, związanych z obszarem Natura2000, w tym: przedsiębiorców, rolników, rzemieślników, instytucji otoczenia biznesu (IOB), samorządów terytorialnych (JST), instytucji administracji publicznej powołanych do wspierania przedsiębiorczości i ochrony środowiska, organizacji pozarządowych

Liderzy Partnerstw Naturowych Partnerstwa Naturowe są tworzone i koordynowane przez Liderów Partnerstw Naturowych (czyli przedstawicieli instytucji otoczenia biznesu) wyłanianych w drodze konkursu, w oparciu o zaprezentowaną przez nich propozycję działań. Liderzy Partnerstw Naturowych są przede wszystkim odpowiedzialni za włączanie przedsiębiorców do Partnerstw Naturowych (budowanie partnerstwa) oraz za organizację spotkań informacyjnych, które inicjują współpracę pomiędzy instytucjami otoczenia biznesu z instytucjami publicznymi odpowiedzialnymi za zarządzanie obszarami Natura Celem tych działań jest przygotowanie m.in. propozycji rekomendacji rozwiązań systemowych, ułatwiających prowadzenie działalności gospodarczej na obszarach Natura 2000, a także propagowanie korzyści płynących z działalności w specyficznych uwarunkowaniach Natura 2000 i wypracowanych (w czasie realizacji projektu) dobrych praktyk w tym zakresie.

Prowadzenie działalności gospodarczej na obszarach ESE Natura2000 Główne elementy działalności gospodarczej w rejonach obszarów Natura2000: Budownictwo (indywidualne) Energetyka (rozproszona) Rolnictwo (konwencjonalne, ekologiczne) Przemysł rolno-spożywczy Inne formy działalności, związanej z rolnictwem (agroturystyka) Turystyka, wypoczynek, lecznictwo uzdrowiskowe

OZE w energetyce Do OZE należą: energia słoneczna, wiatru, wód płynących, falowania wód morskich, biomasy, biogazu oraz geotermalna, hydrotermalna i aerotermalna. Znaczenie OZE dla strategii energetycznej UE odzwierciedla Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 209/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE. Konsekwencją Dyrektywy jest Unijny pakiet energetyczno-klimatyczny, przewiduje zwiększenie o 20% zarówno udziału energii odnawialnej i o 20% efektywności energetycznej w państwach członkowskich pomiędzy 2013 a 2020 rokiem. Unia Europejska ograniczy emisję CO2 do 2030 roku o 40%.

Ustawa o OZE W dniu 4 maja 2015 roku weszła w życie ustawa o odnawialnych źródłach energii (OZE) w wersji uchwalonej przez sejm 20 lutego 2015 roku. Obejmuje wdrożenie jednolitego i czytelnego systemu wsparcia dla producentów zielonej energii, który stanowić ma zachętę inwestycyjną dla źródeł generacji rozproszonej opartej o lokalne zasoby OZE. Wprowadzono pojęcia „prosument” i stałe taryfy gwarantowane (dopłaty) dla mikroinstalacji OZE w domach. Ograniczono energetykę obywatelską do osób prywatnych.

JAKIE OZE WYBRAĆ? Każda gmina i region posiada swoją specyfikę geograficzną, klimatyczną, geologiczną, gospodarczą, itp. Sporządzenie optymalnej koncepcji wykorzystania OZE w danym rejonie wymaga: wykonania zdjęcia energetycznego, uwzględniającego wymienioną specyfikę ustalenia zapotrzebowania na energię elektryczną i cieplną w skali rejonu i poszczególnych obiektów, dobór OZE dla poszczególnych obiektów, jednostek osiedleńczych, itp.. analizy ekonomicznej dla ostatecznego przyjęcia rozwiązań.

Budownictwo ekologiczne W 2020 roku wejdą w życie przepisy Dyrektywy 2010/31/EU charakterystyka energetyczna budynków, co oznacza że: do dnia 31 grudnia 2020 r. wszystkie nowe budynki muszą być budynkami o niemal zerowym zużyciu energii po dniu 31 grudnia 2018 r. nowe budynki zajmowane przez władze publiczne oraz będące ich własnością muszą być budynkami o niemal zerowym zużyciu energii. W 2020 roku wejdą w życie również przepisy art. 9 Dyrektywy 2010/31/EU wyznaczające nowe standardy w zakresie wymogów ekologicznych w budownictwie.

NOWE WYMOGI W BUDOWNICTWIE Dom energooszczędny Dom niskoenergetyczny Dom pasywny (zeroenergetyczny) Dom plus-energetyczny (dodatnioenergetyczny) Osiągnięcie celu jest możliwe pod warunkiem: stosowania technologii energooszczędnych efektywnych systemów i OZE

Rolnictwo konwencjonalne Obowiązek stosowania zasad integrowanej ochrony roślin przez wszystkich profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin począwszy od dnia 1 stycznia 2014 r. wynika z postanowień art. 14 dyrektywy 2009/128/WE oraz rozporządzenia nr 1107/2009. Artykuł 55 rozporządzenia nr 1107/2009/WE stanowi, że środki ochrony roślin muszą być stosowane właściwie. Właściwe stosowanie środków ochrony roślin obejmuje m.in. zgodność z postanowieniami dyrektywy 2009/128/WE, a od dnia 1 stycznia 2014 r. zgodność z ogólnymi zasadami integrowanej ochrony roślin, o których mowa w art. 14 oraz załączniku III do tej dyrektywy. w Polsce uregulowane zostało przepisami ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. poz. 455) oraz rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2013 r. w sprawie wymagań integrowanej ochrony roślin (Dz. U. poz. 505).

Rolnictwo ekologiczne UE Rozporządzenie Rady nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych (Dz. U. L. 189 z r., s.1) Polska Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz.U. 09. Nr 116, poz. 975) Ustawa z dnia 5 grudnia 2014 r. o zmianie ustawy o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. z 2015 r., poz. 55)

Gospodarstwa agroturystyczne Agroturystyka to nieopodatkowana, dodatkowa działalność w zakresie rolnictwa, której warunkiem jest: budynki mieszkalne, w których wynajmowane są pokoje, należą do gospodarstwa rolnego w rozumieniu ustawy o podatku rolnym; pokoje wynajmowane są osobom przebywającym na wypoczynku; wynajmowane pokoje znajdują się w budynkach mieszkalnych (decyzja administracyjna dopuszczająca go do użytkowania jako mieszkalny lub jeżeli pełni funkcję mieszkalną np. są w nim zameldowani stali mieszkańcy); budynki mieszkalne, w których wynajmowane są pokoje, muszą być położone na terenach wiejskich; liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza pięciu.

Nowe wsparcie dla agroturystyki Nowelizacja ustawy o podatku VAT (sprzedaż bezpośrednia) Rolnicy i członkowie ich rodzin od 1 stycznia 2016 r. mają możliwość sprzedaży produktów wytworzonych z własnych surowców bez konieczności rejestracji działalności gospodarczej. Warunkiem jest prowadzenia przez rolnika książki sprzedaży bezpośredniej, której wartość nie może przekroczyć 150 tys. euro i od której będzie płacił 2-procentowy podatek.

Inne formy działalności gospodarczej 1.Przechowalnictwo płodów i półfabrykatów rolnych 2.Suszarnie owoców, warzyw, ziół, grzybów, 3.Produkcja leśna 4.Produkcja sadzonek (szkółkarstwo) 5.Produkcja ziemi ogrodowej (kompostowanie) 6.Tradycyjne rzemiosła (stolarstwo, rzeźbiarstwo, wikliniarstwo) 7.Nietypowe hodowle (winniczki, dżdżownice) 8.Organizacja imprez folklorystycznych, plenerów, rekonstrukcji historycznych 9.Tworzenie nowych atrakcji turystycznych: wystaw, pracowni rękodzieła, regionalnej gastronomii 10.Usługi paramedyczne (zdrowie i przyroda).

Prawa i obowiązki obywateli zamieszkujących obszary Natura2000 PROW 2014 – 2020 Celem głównym Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 będzie poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich.

PRIORYTETY PROW Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich. Poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych. Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie. Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa. Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach: rolnym, spożywczym i leśnym. Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich.

PROGRAMY ROLNOŚRODOWISKOWO-KLIMATYCZNE 4A) Odtwarzanie, ochrona i wzbogacanie różnorodności biologicznej, w tym na obszarach Natura 2000 i obszarach z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami, oraz rolnictwa o wysokiej wartości przyrodniczej, a także stanu europejskich krajobrazów 4B) Poprawa gospodarki wodnej, w tym nawożenie i stosowania pestycydów 4C) Zapobieganie erozji gleby i poprawa gospodarowania glebą 5E) Promowanie ochrony pochłaniaczy dwutlenku węgla oraz pochłaniania dwutlenku węgla w rolnictwie i leśnictwie

Mechanizmy wsparcia: PAKIET 4. CENNE SIEDLISKA I ZAGROŻONE GATUNKI PTAKÓW NA OBSZARACH NATURA 2000 Stawka płatności uzależniona jest od: ekstensywnego użytkowania na OSO: 589 zł/ha, występowania gatunków ptaków tj.: rycyka (a także kszyka, krwawodzioba, czajki): 842 zł/ha, wodniczki: 1169 zł/ha, dubelta (a także kulika wielkiego): 1048 zł/ha) oraz typu siedliska: zmiennowilgotne łąki trzęślicowe: 1277 zł/ha, zalewowe łąki selernicowe i słonorośla: 1209 zł/ha, murawy: 1300 zł/ha, półnaturalne łąki wilgotne: 874 zł/ha, półnaturalne łąki świeże: 1072 zł/ha, torfowiska: 600 zł/ha (wymogi obowiązkowe) lub 1206 zł/ha (wymogi obowiązkowe i uzupełniające).

Mechanizmy wsparcia: PAKIET 5. CENNE SIEDLISKA POZA OBSZARAMI NATURA 2000 Stawka płatności uzależniona jest od typu siedliska: zmiennowilgotne łąki trzęślicowe: 1277 zł/ha, zalewowe łąki selernicowe i słonorośla: 1209 zł/ha, murawy: 1300 zł/ha, półnaturalne łąki wilgotne: 874 zł/ha, półnaturalne łąki świeże: 1072 zł/ha, torfowiska: 600 zł/ha (wymogi obowiązkowe) lub 1206 zł/ha (wymogi obowiązkowe i uzupełniające).

Instytucje otoczenia Biznesu 1.ośrodki przedsiębiorczości – ich rolą jest szeroka promocja i inkubacja przedsiębiorczości, dostarczanie usług wsparcia do małych firm i aktywizacja rozwoju regionów peryferyjnych lub dotkniętych kryzysem strukturalnym; 2.ośrodki innowacji – ich rolą jest szeroka promocja i inkubacja innowacyjnej przedsiębiorczości, transfer technologii i dostarczanie usług proinnowacyjnych, aktywizacja przedsiębiorczości akademickiej i współpracy nauki z biznesem; 3.instytucje finansowe – ich zadaniem jest ułatwianie dostępu do finansowania działalności nowo powstałych oraz małych firm bez historii kredytowej, dostarczanie usług finansowych dostosowanych do specyfiki innowacyjnych przedsięwzięć gospodarczych.

Dobre praktyki działalności IOB Omówienie przykładów dobrych praktyk z krajów UE Omówienie dobrych praktyk z Polski