Polityka Społeczna jakiej potrzebujemy Dr Jacek Zaucha Uniwersytet Gdański

WYZWANIA Starzenie się społeczeństwa, Rosnąca sfera ubóstwa Niski poziom integracji osób niepełnosprawnych

WYZWANIA-STARZENIE SIĘ Od 1988 do 2002 roku (NSP) w Polsce: Udział dzieci i młodzieży spadł o6%, O ok. 10% spadła liczba małżeństw z dziećmi Udział ludności w tzw. niemobilnym wieku produkcyjnym wzrósł o 5 % Relacja pomiędzy ludnością zarobkującą i utrzymująca się ze świadczeń społecznych pogorszyła się z 8:2 do 6:2 32% pełnoletnich obywateli Polski to emeryci

WYZWANIA- UBÓSTWO Wzrost liczby gospodarstw domowych w których następuje kumulacja ubóstwa dochodowego ubóstwa warunków życia i ubóstwa subiektywnego (co setne gospodarstwo w 1997r i co sześćdziesiąte w 2001). Wyznaczniki ubóstwa: brak wykształcenia, (87% osób poniżej minimum egzystencji z gosp. domowych gdzie głowa rodziny nie ukończyła szkoły średniej) miejsce zamieszkania, wielodzietność (37% rodzin wielodzietnych w sferze ubóstwa skrajnego), bezrobocie (23% osób z rodzin dotkniętych bezrobociem poniżej minimum egzystencji a tylko 8% osób z pozostałych rodzin)

WYZWANIA-NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ Wzrost liczby niepełnosprawnych od 1988 do 2002 o 50% do 5,5 mln; Dwukrotny wzrost liczby osób z niepełnosprawnością znaczną; 60% niepełnosprawnych przekroczyło wiek emerytalny; 84% niepełnosprawnych utrzymuje się z rent emerytur i zasiłków; 60% niepełnosprawnych posiada wykształcenie podstawowe; Stopa zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym tylko 19% (b niska w skali europejskiej).

FILOZOFIA POLITYKI SPOŁECZNEJ Człowiek (rozbudzanie ambicji, upodmiotowienie) Profilaktyka (zapobiegać zamiast leczyć) Podejście zintegrowane Rosnące znaczenie makroekonomii

FILOZOFIA- CZŁOWIEK i INTEGRACJA Przywracać „normalną” strukturę jakości życia (casus wędki), Podopieczny to część naszego kapitału społecznego trzeba go uwikłać w grę społeczną zamiast bilateralnego stosunku opiekun-podopieczny; Podmiotowość podopiecznego vs omnipotencja opiekuna (tylko 20% z nas na starość chciałoby mieszkać z rodziną a 57% chciałaby mieszkać we własnym mieszkaniu korzystając ze wsparcia rodziny; Pole do działania dla NGOsów (vide zęby niepełnosprawnych); Przełamywanie ugruntowanej bierności społecznej – „leczyć zdrowych„ (17% z nas nie zna osoby niepełnosprawnej, a aż 43% ma takie osoby wśród swoich przyjaciół).

Odsetki respondentów wskazujących w kolejnych latach poszczególne wartości jako najważniejsze warunki udanego, szczęśliwego życia Źródło danych: lata 1991/1992 - Czapiński, 1998; rok 2000 -.Diagnoza społeczna 2000 (komputerowy zbiór danych). USA 16 67 74 38 34 38 28 70

FILOZOFIA- CZŁOWIEK I INTEGRACJA Przyszłością jest model w którym sektor społeczny i publiczny wzajemnie się wspierają w realizacji zadań socjalnych, model w którym sektor społeczny tworzy zorganizowany i oddolny nacisk na władze publiczne; Skuteczna polityka społeczna musi stawać się polityką spójności społecznej łączącej orientacje na równość szans z orientacją na społeczną integrację (przełamywanie wykluczenia społecznego).

FILOZOFIA- CZŁOWIEK i INTEGRACJA Integracja społeczna – działanie wspólnotowe oparte na zasadach dialogu, wzajemności i równorzędności, których celem jest dążenie do społeczeństwa opartego na demokratycznym współuczestnictwie, rządach prawa i poszanowaniu różnorodności kulturowej, w którym obowiązują i są realizowane podstawowe prawa człowieka i obywatela oraz skutecznie umożliwia się grupom i jednostkom realizację ich celów życiowych. Integracja ta nie zmniejsza wolnościowych wartości jednostek.

FILOZOFIA- PROFILAKTYKA Monitoring zagrożeń społecznych pozwalający na detekcję osób zagrożonych utratą „normalnej struktury jakości życia, Oddziaływanie na system wartości, tworzenie bodźców pozytywnych zachęcających do zachowań „prospołecznych” – praca pozytywistyczna.

FILOZOFIA- MAKROEKONOMIA Wzrost gospodarczy i spadek bezrobocia w długim okresie to istotne i skuteczne lekarstwa na problemy społeczne; Przywracanie wiary w przedsiębiorczość i własne siły oraz nagradzanie sukcesów na tym polu (niskie podatki, niski poziom redystrybucji PKB); Edukacja społeczna – nie podcinać gałęzi na której się siedzi.

FILOZOFIA- MAKROEKONOMIA 12 spośród 16 szesnastu dużych miast europejskich, w których stopa bezrobocia przekroczyła 20% leży w Polsce; Najwyższa stopa bezrobocia w latach 99-01 wśród 258 miast europejskich powyżej 50 tys. Mieszkańców w UE występowało w Suwałkach (25,6%), Nowym Sączu (25,2%)i Gorzowie (24,3); W latach 90-tych kraje, w których wydatki publiczne nie przekraczały 25% rozwijały się w tempie 6,6%, kraje w których te wydatki wynosiły 25-30% PKB w tempie 4,7%, kraje o przedziale wydatków 30-40% w tempie 3,8% a jeśli wydatki te przekraczały 60% to tempo to spadało do 1,6%; W USA na 100 dorosłych mieszkańców przypada 10 firm zakładanych od podstaw w Polsce tylko 1,5;

AGENDA 22 Ma na celu wdrażanie Standardowych Zasad ONZ poprzez sporządzanie planów polityki wobec osób niepełnosprawnych. Rząd, rada powiatu, gminy, przedsiębiorstwa, organizacje itd. mają za zadanie: zakładanie współpracy z organizacjami osób niepełnosprawnych jako równymi partnerami; analizowanie wraz z organizacjami osób niepełnosprawnych własnych działań w celu zbadania przestrzegania Zasad Standardowych; tworzenie wraz z organizacjami osób niepełnosprawnych spisu potrzeb osób niepełnosprawnych; zmniejszanie przepaści pomiędzy obecnymi zasobami a potrzebami osób niepełnosprawnych w odrębnym planie polityki wobec osób niepełnosprawnych, określenie w planie sposobu uwzględniania aspektów dotyczących osób niepełnosprawnych we wszystkich podejmowanych w przyszłości decyzjach; określenie w planie, jak rozwijać się będzie w przyszłości współpraca z organizacjami osób niepełnosprawnych; okresowe, regularne ocenianie oraz rewizja a planu polityki wobec osób niepełnosprawnych.

Dziękuje za uwagę !