Małe przedsiębiorstwa wodociągowe w Polsce. PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA Małe przedsiębiorstwa wodociągowe w Polsce. Bogna Wichrowska Dorota Bevanda Warszawa, dnia 18-19czerwca 2009 r.

Przepisy prawne Ustawa z dnia 07.06.2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz. U. Nr 72, poz. 747) z późn. zmianami tekst jednolity Dz. U. Nr 123, poz.858 z 2006 r. Ustawa z dnia 22 .04. 2005 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 85, poz. 729) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417) Dyrektywa 98/83/EC z dnia 03.11.1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (L.dz. 330/31)

Woda wykorzystywana do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia w 68,5 % pochodzi z ujęć podziemnych i w 31,5 % z ujęć powierzchniowych. Z ujęć powierzchniowych, najczęściej w kraju wykorzystywanych przez duże wodociągi zaopatrywane są największe aglomeracje miejskie i przemysłowe np. województwo śląskie czy łódzkie czy Warszawa.

Obecnie obowiązujące przepisy prawne dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi nie obejmują w pełni swoim zakresem wszystkich podmiotów zajmujących się ujmowaniem, uzdatnianiem lub dystrybucją wody. Urządzenia do zaopatrywania w wodę i ocena jakości wody do spożycia przez ludzi (wartości bezwzględne) Wyszczególnienie   Liczba urządzeń ogółem w: 2007 r. 2008 r. Różnica 1 2 3 4 A. Wodociągi zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę Wodociągi o produkcji [m3/d] <100 7365 7326 x -39 100-1000 4543 4369 -174 1000-10000 665 657 -8 10000-100000 63 58 -5 >100000 5 razem 12640 12415 720 -225 B. Indywidualne ujęcia wykorzystywane do celów publicznych lub działalności gospodarczej Produkujące <10m3/d / Zaopatrujące<50 osób 6 126,00 74,00 C. Inne urządzenia dostarczające wodę studnie 7 1610 564 8 25 38

Przepisy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków regulują jedynie zaopatrzenie w wodę prowadzone przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne prowadzące działalność gospodarczą zgodnie z przepisami o swobodzie działalności gospodarczej. W rzeczywistości zaopatrzeniem w wodę zajmują się również takie podmioty jak szpitale ujmujące wodę z własnych ujęć czy też gospodarstwa pomocnicze przy zakładach karnych, jednostkach wojskowych czy szkoły. Podmioty te produkują wodę na potrzeby własne, ale zdarza się też, że sprzedają ją podmiotom zewnętrznym. W ewidencji stacji sanitarno-epidemiologicznych w roku 2008 znajdowało się 6797 tego typu podmiotów produkujących blisko 590 000 m3 wody / dobę.

Są to przede wszystkim: 28 szpitali ujmujących wodę z własnych ujęć – produkcja 48 300 m3 wody / dobę, 8 gospodarstw pomocniczych przy zakładach karnych - produkcja 5900 m3 wody / dobę, 135 gospodarstw pomocniczych przy jednostkach wojskowych – produkcja 2050 m3 wody / dobę, 825 obiektów turystycznych – produkcja 12 700 m3 wody / dobę, 373 zakłady zajmujące sie wytwarzaniem lub przetwarzaniem żywności – produkcja 194 000 m3 wody / dobę, - inne – 3854 – produkcja 230 000 m3/dobę, a także osoby fizyczne i spółki eksploatujące wodociągi np. po PGR.

Ludność zarówno w miastach, jak i na wsi zaopatrywana była w wodę lepszej jakości, jeśli dostarczana była z przedsiębiorstw o większej wydajności. Jednostki pracujące z mniejszą wydajnością miały większe problemy z dostarczaniem odbiorcom odpowiedniej jakości wody. Średnio 87% mieszkańców miast piło wodę o jakości zgodnej z wymaganiami określonymi w przepisach rozporządzenia [3]. Należy zaznaczyć, że przedsiębiorstwa wodociągowe o największej wydajności zaopatrywały blisko 100% konsumentów na terenie miast w wodę najlepszej jakości. Tylko 74% procent ludności z terenów miejskich otrzymywało wodę dobrej jakości dostarczaną przez przedsiębiorstwa o najmniejszej wydajności, a blisko 26 % odbiorców tej kategorii podmiotów piło wodę niespełniającą odpowiednich wymagań.

Zaopatrzenie ludności w wodę na terenach miejskich i wiejskich. W roku 2008 tereny wiejskie nie były zaopatrywane w wodę przez podmioty produkujące wodę powyżej 100 000 m3/dobę. Histogramy 1 i 2 przedstawiają odsetek ludności zaopatrywanej w wodę odpowiadającą i nieodpowiadającą wymaganiom rozporządzenia [3] na terenie kraju, odpowiednio dla obszarów miejskich i wiejskich w roku 2008.

% jakość wody odpowiadającej lub nieodpowiadającej wymaganiom rozporządzenia [3] na terenach miejskich i wiejskich przedstawiono kolejno na histogramach 3 i 4. Z Lp. Parametr Najwyższa dopuszczalna wartość   Liczba mikroorganizmów [jtk] Objętość próbki [ml] 1 Escherichia coli 100 2 Enterokoki

Liczbę przekroczeń wybranych parametrów wskaźnikowych z załącznika 1 rozporządzenia w skali kraju [3] przedstawiono w odniesieniu do liczby przeprowadzonych analiz mikrobiologicznych

Odsetek przekroczeń dwóch wskaźników mikrobiologicznych z załącznika 1 do ww. rozporządzenia w poszczególnych województwach

Procentowy poziom zanieczyszczenia wody parametrami chemicznymi i mikrobiologicznymi przedstawiono poniżej. Najwyższy odsetek przekroczeń znajdował się w wodzie produkowanej przez podmioty o najniższej dobowej produkcji, a więc poniżej 1000 m3 wody na dobę, najniższy zaś odnotowano w wodzie pochodzącej z przedsiębiorstw o najwyższej dobowej produkcji.

Na histogramie poniżej przedstawiono liczbę przekroczeń parametrów mikrobiologicznych z załącznika nr 3 do rozporządzenia w poszczególnych grupach przedsiębiorstw wodociągowych.

W największej ilości stwierdzono przekroczenia sześciu parametrów: żelaza, manganu, mętności, jonu amonowego, barwy i zapachu. Ilościowe przekroczenia wybranych parametrów obrazuje histogram poniżej.

Poniżej przedstawiono liczbę przekroczeń manganu w poszczególnych województwach w odniesieniu do podmiotów produkujących wodę w różnych ilościach.

Na histogramie poniżej przedstawiono wartości przekroczeń żelaza w odniesieniu do dobowej produkcji wody na terenie poszczególnych województw. Zdecydowanie największą ilość ich przekroczeń dało się zaobserwować w województwie pomorskim i zachodniopomorskim, w kategorii przedsiębiorstw o najniższej dobowej produkcji wody. Przedsiębiorstwa produkujące powyżej 100 000 m3 wody na dobę mają mniejsze problemy z dotrzymaniem odpowiednich wartości w stosunku do obowiązujących wymagań. Z kolei przedsiębiorstwa o najmniejszej dobowej produkcji cały czas mają problem zapewnieniem odpowiedniej jakości wody w większości polskich województw.

Dziękuję za uwagę