Duszpasterstwo służby zdrowia w Polsce: poszukiwanie nowych sposobów służby Kraków, 17 marca 2010. Ks. dr Piotr Krakowiak SAC, Krajowy Duszpasterz Hospicjów; www.hospicja.pl, p.krakowiak@hospicja.pl

CO JUŻ MAMY: Regulacje dotyczące kapelanii służby zdrowia: 1981; Instrukcja Ministra Zdrowia w sprawie zapewnienia posług religijnych chorym przebywającym w ośrodkach resortu zdrowia i opieki społecznej (DzU 1981 nr9,35, § 1-6.) 1989; Ustawa o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego(DzU1989, nr29,154) 1993; Konkordat między Stolicą Apostolską i RP (Dz. U. 1998 nr 51,318, 5 i 17.) 1998; Częstochowa, Krajowe Duszpasterstwo Służby Zdrowia; Status kapelana w zakładach leczniczych i domach opieki społecznej (projekt!) PRAWA KAPELANA: nienormowany czas pracy kapelana (30-40 godzin w tygodniu); 500 łóżek cały etat, powyżej 500 łóżek dodatkowy duchowny na etacie lub części etatu; miejsce do celebracji; współpraca z zespołem; OBOWIĄZKI KAPELANA: sprawowanie mszy św. i innych sakramentów, dwukrotne obchodzenie zakładu: raz z komunią; po raz drugi-rozmowy, spowiedż, spotkania indywidualne; spotkania i wykłady dla personelu medycznego; troska o kaplicę, bibliotekę i informacje, księgi sakramentów; troska o zespół (za: W służbie życiu, red. J. Jachimczak, Kraków 2003, 281nn) od 1998: PROŚBY O STATUS PRAWNY KAPELANII SŁUŻBY ZDROWIA W POLSCE

I Międzynarodowe spotkanie z „Ministrem Zdrowia” z Watykanu, Ministrem Zdrowia RP i kapelanami – Gdańsk 1999 rok 1999; Gdańsk, Krajowe Duszpasterstwo Hospicjów; Ogólnopolskie warsztaty Kapelanów Duszpasterstwa Służby Zdrowia, Apostolstwa Chorych i Hospicjów; Abp W. Ziółek: „Trudna reforma lecznictwa w Polsce spowodowała, że zespół ds. duszpasterstwa służby zdrowia podjął się wysiłków zorganizowania międzynarodowego spotkania, by przyjrzeć się problemom i potrzebom księży kapelanów w szpitalach i innych miejscach opieki nad chorymi” Goście: Abp J. Lozzano Barragan, Minister Zdrowia RP, Franciszka Cegielska, Wykładowcy z USA, Włoch, Niemiec, Polski; 80 kapelanów diecezjalnych i zakonnych. DOKUMENT KOŃCOWY: Duszpasterstwo służby zdrowia w Polsce; osiągnięcia i wyzwania, Dutkiewicz E., Krakowiak P. (red.), Gdańsk 1999. Od 1999; Gdańsk, Warsztaty Formacji Pastoralno-Klinicznej (FPK) dla studentów ostatnich lat WSD diecezjalnych i zakonnych; Tygodniowe warsztaty prowadzone według amerykańskiego modelu CPE i włoskiego modelu Cappelania ospedaliera; 80 godzin: wykłady, praktyki kliniczne, analiza przypadków, spotkania indywidualne; ponad 100 diakonów i kleryków, chętnych do podjęcia pracy w kapelanii służby zdrowia; prowadzący warsztaty: ks. dr Piotr Krakowiak; kilku „absolwentów” warsztatów FPK pracuje obecnie jako kapelani służby zdrowia (szpitale, hospicja)

Ważniejsze działania edukacyjne i szkoleniowe dla kapelanów służby zdrowia w Polsce 2004-2006; Lublin KUL; podyplomowe studia z teologii pastoralnej dla duszpasterzy opieki paliatywno-hospicyjnej; ks. Prof. Mirosław Kalinowski, Katedra Opieki Społecznej Paliatywnej i Hospicyjnej KUL. Studium 2-letnie (cztery semestry): wykłady: 100 godzin; praktyki, warsztaty, treningi, konwersatoria: 200 godzin; Studium ukończyło złożeniem prac dyplomowych i egzaminem końcowym 23 duchownych, (w większości pracują w hospicjach) 2009; Lublin: KUL, Kamilianie, Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej; Podyplomowe (3 semstralne) studia dla kapelanów: nabór w 2009 roku nie uzyskał minimalnej liczby 20 kandydatów i studia się nie rozpoczęły; kolejny nabór w 2010 roku; szczegóły na temat studiów podyplomowych na: www.kul.pl 2009; Kraków, inicjatywa Bonifratrów- 400 lecie przybycia Zakonu do Polski; patronat bp Stefana Regmunta, Przewodniczącego Zespołu ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia przy KEP; Debata z udziałem ekspertów z kraju i zza granicy; (Materiały konferencyjne – Medycyna Praktyczna 2010) 2009-2010 spotkania grupy roboczej Szkoły Kapelanii Św. Jana Bożego 17 marca 2010 roku: Wielowymiarowość Formacji dla Potrzeb Kapelanii w Służbie Zdrowia – doświadczenia i dylematy

Badania przygotowań do pracy w służbie zdrowia w Polsce-1999 P.Krakowiak; Do wychowawców WSD: 60 ankiet; 30 odpowiedzi (50%), 1999 (Gdańsk): BADANIE SKIEROWANE DO WYCHOWAWCÓW WSD W POLSCE Pozytywy: W większości WSD w Polsce istnieją elementy formacji przygotowującej do posługi w duszpasterstwie służby zdrowia; niesystematyczne, związane z potrzebami środowiska; praktyki pomocne dla studentów, ale mało skuteczne, bo nie analizowane. Braki: zdefiniowanej formacji do służby zdrowia, integrującej wykłady i zajęcia praktyczne przy łóżku chorego; omawiania powstałych w czasie praktyk i spotkań z chorymi problemów i dylematów; brak podręcznika i innych pomocy dydaktycznych; Rozwiązanie: Systematyczna i omawiana z osobami nadzorującymi formację praktyka z chorymi, może we właściwy sposób przygotować przyszłych duszpasterzy do podjęcia odpowiedzialnej pracy w środowisku służby zdrowia.

Badania wśród kapelanów służby zdrowia w 1998 roku Badania ankietowe wśród 110 kapelanów szpitalnych z całej Polski. Za: T Wielebski (UKSW), 1998 Predyspozycje osobowe kapelanów w ich ocenie własnej: 9,9% predyspozycje osobowościowe są właściwie oceniane przez przełożonych 26,4% władze kościelne nie kierują do pracy w szpitalach osób z odpowiednim przygotowaniem i charyzmatem. 64,5% z trafnością przydzielenia osób do pracy kapelana „bywa różnie”. Szpital jako jedyne/dzielone miejsce pracy: 55,5 % polskich kapelanów szpitalnych pracuje wyłącznie w szpitalach. 44,5% kapelanów szpitalnych w Polsce jest obciążonych dodatkowymi obowiązkami duszpasterskimi, takimi jak bycie proboszczem, wikariuszem, katechetą szkolnym, duszpasterzem parafialnym, przełożonym lub funkcyjnym w domu zakonnym, itp. 26,4% słabe 9.9 % właściwe 64,5% „jest różnie” 44,5% nie 55,5% tak Szpital – jedyne miejsce pracy? Predyspozycje osobowe wg kapelanów

Wywiady z diakonami WSD- : 2007-2009 za: J. Binnebesel ,WSEZ, Łódź Stan przygotowania do pracy w służbie zdrowia po skończeniu WSD 39 osób nie czuło się przygotowanych do pracy w kapelanii służby zdrowia 1 osoba czuła się dobrze przygotowana (odbyte praktyki w hospicjum) Zainteresowanie pracą kapelana służby zdrowia wśród diakonów WSD 2 osoby z 40 chciałoby być kapelanami po święceniach (5%) 22 osoby - jak przełożeni „każą” będą pracować w służbie zdrowia (55%) 6 osób stwierdziło, że zrobią wszystko żeby nigdy nie być kapelanami (15%) 10 osób nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie (25%) 1 osoba czuła się przygotowana 39 nie gotowych

CO DZISIAJ SĄDZĄ KAPELANI SŁUŻBY ZDROWIA W POLSCE? P. Krakowiak; Ankieta wśród kapelanów służby zdrowia: do 15.03.2010 nadesłano ponad 90 odpowiedzi: Statut, status i kształcenie specjalistyczne dla kapelanów służby zdrowia:

CZEGO OCZEKUJĄ KAPELANI PO STUDIACH PODYPLOMOWYCH? P. Krakowiak; Ankieta wśród kapelanów służby zdrowia, 2010 Po specjalizacji w formie studiów podyplomowych kapelan powinien:

DLACZEGO KAPELANI NIE SZKOLĄ SIĘ I NIE STUDIUJĄ? P. Krakowiak; Ankieta wśród kapelanów służby zdrowia, 2010 Kapelani nie korzystali dotychczas ze szkoleń i studiów podyplomowych z powodu:

Z CZEGO KAPELANI SŁUŻBY ZDROWIA CHCIELIBY KORZYSTAĆ? P. Krakowiak; Ankieta wśród kapelanów służby zdrowia, 2010 Formacja permanentna dla kapelanów w Polsce powinna zawierać:

Co zrobić, aby prowadzone od lat działania na rzecz kapelanii służby zdrowia w Polsce przyniosły potrzebne zmiany? promocja pracy kapelana służby zdrowia w WSD i regularne spotkania informacyjne z kapelanami i duszpasterzami (zainteresowanie wśród alumnów!) Nowe środki przekazywania wiedzy: strona internetowa kapelanii służby zdrowia, publikacje popolarno-naukowe, wymiana doświadczeń międzynarodowych otwarcie kapelanii szpitalnej w Polsce na asystentów pastoralnych (osoby zakonne, świeccy) oraz wolontariuszy wspierających kapelana służby zdrowia wydanie podręcznika na temat kapelanii służby zdrowia – dla studentów WSD, teologii i nauk humanistycznych związanych z pomocą człowiekowi: dla kapelanów i dla świeckich asystentów pastoralnych zintegrowanie działań szkoleniowych i edukacyjnych w Polsce: KUL, Kraków, Gdańsk, ośrodki teologiczne i humanistyczne; połączenie z praktyką kliniczną statut kapelana służby zdrowia, w którym byłaby „ścieżka kariery” i rozwoju oraz uznanie wysiłku włożonego w specjalizacje i szkolenia dobre wykorzystanie „zasobów ludzkich” które posiada Kościół w Polsce w zakresie duszpasterstwa służby zdrowia (absolwenci Camillianum, doświadczenie międzynarodowe, doświadczeni praktycy)

Obraz idealnego kapelana według badań wśród pacjentów: (za: T. Wielebski, 1998) Jakie cechy kapelanów szpitalnych są najbardziej cenione przez chorych? cierpliwość, wyrozumiałość, komunikatywność, umiejętność prowadzenia rozmów z chorymi oraz umacniania w wierze, kulturę osobistą, inteligencję, tolerancję, oddanie Bogu, dyspozycyjność i punktualność, ciepło wewnętrzne, sumienność, pogodne usposobienie, skromność, szczerość, gorliwość i poświęcenie, spokój, głęboką wiarę, uprzejmość, prawdomówność. IDEAŁY Z PEWNOŚCIĄ TRUDNE DO SPEŁNIENIA ALE NIE TRACIMY NADZIEI -) dziękuję za uwagę!