BRYTYJSKIE MEDIA ELEKTRONICZNE MEDIA PUBLICZNE

British Broadcasting Company BBC przyjmowana za modelową dla formy mediów publicznych, powstała w 1922 r., utworzona przez Pocztę Brytyjską, jako spółka producentów radioodbiorników W 1927 r. stała się na podstawie Karty Królewskiej, która chroni ją przed polityczną ingerencją rządu, korporacją Zarządcy zostali zobowiązani do do realizacji interesów publicznych; podstawą było utworzenie takiego zarządu, który pośredniczyłby między nadawcą a rządem Podstawy pod funkcjonowanie BBC położył jej pierwszy dyrektor J. Reith; on też ustalił cztery zasady nazywane filarami, które miały regulować działanie mediów publicznych: Solidne źródła finansowania Idea służby publicznej Monopol (w przypadku Wielkiej Brytanii utrzymał się tylko do 1954 r.) Poczucie moralnej odpowiedzialności

Ideą powstania BBC było kulturalne i intelektualne oświecenie publiczności; cele edukacji miały być wyznaczane przez przedstawicieli elit Po II wojnie światowej idee związane z radiem przeniesiono do telewizji – BBC stała się dla Brytyjczyków rodzajem wewnętrznej dyplomacji, promującej kulturę, wprowadzającej standard języka angielskiego zwaną „BBC English”, bazującej na ideach i obyczajach klasy średniej Wprowadzony przez J Reitha abonament miał być powszechnym podatkiem umożliwiającym dotarcie z przystępnym i wyważonym programem do wszystkich obywateli Reith chciał uniknąć uzależnienia mediów od państwa oraz przemysłu i finansjery – jednak teraz rosną koszty nowych technologii i zakupu programów, rośnie konkurencja; rozważa się nawet prywatyzację BBC; coraz częściej ujawniają się konflikty polityczne (obsadzanie stanowiska dyrektora) Monopol mediów publicznych był możliwy tylko przy współpracy państwa

Rządy brytyjskie określały i określają ramy, w jakich działa BBC, sposób finansowania, liczbę nadawanych kanałów, uwarunkowania techniczne; mają także prawo weta wobec programów telewizyjnych Na strukturę zarządzania składa się Rada Gubernatorów, której 12 członków (z różnych organizacji, instytucji, partii), powołuje królowa (symbolizuje niezależność) i jej Rada na wniosek premiera; kadencja trwa 5 lat Rada Królewska składa się zaś z polityków reprezentujących różne partie polityczne Rada Gubernatorów współpracuje z Radą Dyrektorów (organ zarządzający) oraz z Ogólną Radą Doradczą (podobne rady również na poziomie regionalnym) Wybór Partii Pracy w 1997 r. i jej reelekcja w 2001 r. nie zmieniły wiele w polityce medialnej prowadzonej wcześniej przez 18 lat przez Konserwatystów Stawia się na gospodarkę wolnorynkową mającą zapełnić pluralizm treści poprzez wypełnianie nisz i różnych segmentów; to pozwoliło nie tylko na formowanie się i rozrost konglomeratów skupiających różne media ale i prywatyzację wielu narodowych wydarzeń medialnych, jak np. ważne wydarzenia sportowe

W odniesieniu do doświadczeń BBC sformułowanych zostało 8 zasad telewizji publicznej: Dostępność pod względem geograficznym Uwzględnianie potrzeb i gustów wszystkich widzów Uwzględnianie praw i interesów mniejszości Uwzględnianie narodowej tożsamości poczucia wspólnoty odbiorców Oddzielenie od interesów wynikających z praw własności i od polityki rządów Jedna technologia nadawania programów odpowiadająca wszystkim odbiorcom Współzawodnictwo w jakości, a nie w ilości programów Przyjęcie przez telewizję publiczną roli przewodnika dla stacji prywatnych, a nie czynnika je ograniczającego

W ostatnich latach BBC zostało podzielone na część komercyjną (m. in W ostatnich latach BBC zostało podzielone na część komercyjną (m.in. BBC Worldwide) i niekomercyjną Działalność komercyjna BBC jest powodem skarg jej prywatnych konkurentów Komercjalizowanie się BBC zostało zasygnalizowane po raz pierwszy w raporcie Komisji Peacocka pracującej nad reformą BBC w 1986 r. W 1994 r. konserwatywny rząd Margaret Thatcher decyduje, że BBC powinno rozbudować swą działalność rozumianą jako służba publiczna w kraju, a za granicą działać jako nadawca komercyjny BBC stała się narodowym nadawcą publicznym i międzynarodowym nadawcą komercyjnym W 1996 r. przyjęta została nowa Karta regulująca działanie BBC jako nadawcy publicznego

Cyfryzację telewizji rozpoczęto w 1998 r. (1996) Zakończenie nadawania analogowego rząd planuje na 2010 r. 98% Brytyjczyków korzystało z usług BBC każdego miesiąca w latach 2003/2004 W latach 2000-2001 kanały telewizyjne BBC1 i BBC2 osiągnęły łącznie 40% udziału w widowni (osobno odpowiednio 26,8% i 11%) BBC Radio na początku roku 2001 miało 52% całej publiczności Mimo tego w Wielkiej Brytanii sektor komercyjnych mediów audio-wizualnych jest bardzo znaczący i dobrze się rozwija Za przetrwaniem BBC jako nadawcy publicznego przemawiał moc twórcza i żywotność jej działów produkcji, skupienie się producentów na tworzeniu programów odpowiadających idei służby publicznej oraz fakt, że brytyjska publiczność została „wyuczona” akceptacji dla programów mediów publicznych

TELEWIZJA BBC One BBC Two BBC Three BBC Four CBBC CBeebies BBC News 24 BBC Parliament Interactive TV

RADIO Radio 1 1Xtra Radio 2 Radio 3 Radio 4 Five Live Five Live Sports Extra 6 Music BBC 7 Asian Network

NA ŚWIECIE BBC World Service 43 radio language services (finansowane przez rząd brytyjski) BBC America BBC Canada BBC Food BBC Kids (Canada) BBC Prime BBC World Animal Planet People+Arts UKTV UKTV (Australia) (oddzielne komercyjne przedsięwzięcia, których zyski pomagają finansować służbę publiczną BBC)

ABONAMENT BBC należy dziś do niewielu stacji, które nadal nie nadają reklam, a utrzymują się z opłat widzów i dotacji państwowych Roczny abonament ustalony przez rząd wynosi 121 funtów Nie płacą osoby powyżej 75 roku życia, niewidomi połowę Za telewizję czarno-białą wynosi 40-50 funtów

PODZIAŁ ABONAMENTU · BBC One £3.37 · BBC Two £1.45 · Digital television channels £0.98 · Transmission and collection costs £0.98 · BBC Radio 1, 2, 3, 4 and Five Live £0.99 · Digital radio stations £0.08 · Nations & English Regions television £0.90 · Local radio £0.61 · bbc.co.uk £0.31 Total £9.67

MEDIA KOMERCYJNE

TELEWIZJA Największą konkurencją dla BBC jest sieć Channel 3 znana jako Independent Television (ITV). 15 regionalnych koncesji zapewnia serwisy lokalne i ogólnokrajowe. Dodatkowo GMTV nadaje serwis śniadaniowy Udział ITV w rynku wynosił w latach 2000-2001 niewiele poniżej 29% Od złagodzenia prawa własności w mediach przez rząd w 1996 r. sieć Channel 3 jest zdominowana przez dwa koncerny: Carlton i Grenada (kontrolują lub posiadają 12 koncesji i docierają do ponad 100% gospodarstw – w Londynie zachodzą na siebie dwaj nadawcy Channel 3)

Channel 4 ma charakter częściowo publiczny, zaspokaja zainteresowania mniejszości co także zwiększa dochód poprzez reklamy (istnieje oddzielny czwarty kanał w Walii, S4C, który jest finansowany częściowo z reklam, a częściowo przez państwo; nadaje programy w prime-time w języku walijskim) Channel 4 przyciąga ok. 10% publiczności Channel 4 jest raczej nadawcą niż producentem programów i wspiera niezależną produkcję. Od lat 90. BBC i ITV muszą kupować 25% swoich programów od niezależnych producentów. Ok. 1/5 najpopularniejszych programów jest produkcją niezależną.

Piąty kanał naziemny rozpoczął nadawanie w kwietniu 1997 r. Pokrywa ok Piąty kanał naziemny rozpoczął nadawanie w kwietniu 1997 r. Pokrywa ok. 80% kraju i w latach 2000-2001 miała udział w rynku5,7% Ma charakter komercyjny, utrzymuje się z reklam W sumie przynajmniej 90% populacji ogląda programy nadawane drogą naziemną.Nawet w domach z telewizją kablową i satelitarną niecałe 2/3 czasu poświęca się tym kanałom

TELEWIZJA KABLOWA Dociera do ok. 9 mln odbiorców, ale to tylko ¼ grupy docelowej Zdominowana przez dwóch dostawców: NTL i Telewest Razem z TV satelitarną osiąga 15-16% widowni Najpopularniejszy kanał QVC, ma widownię na poziomie 3 mln (najpopularniejsze opery mydlane na kanałach naziemnych przyciągają ok. 15-16 mln)

TELEWIZJA SATELITARNA BSkyB kontrolowana przez Rupert Murdoch's News International Oferuje ok. 200 kanałów W 2001 r. ponad 5,5 mln odbiorców, 30% więcej niż rok wcześniej Publiczność poszczególnych kanałów niewielka Sky TV, oferująca kilka kanałów, przyciąga tylko ok. 5% krajowej widowni

RADIO W ciągu dnia jest najpopularniejszym medium Dociera do 92% mieszkańców Radio komercyjne rozwija się dynamicznie od 1996 roku Oprócz 5 kanałów BBC istnieje 3 ogólnokrajowych nadawców komercyjnych (plus czwarty nadający z Irlandii) BBC nadaje też radio regionalne dla Szkocji, Walii i Irlandii Płn. Oraz w ważniejszych miastach poza Londynem Przyznano ok. 250 koncesji dla lokalnych stacji komercyjnych

19 stacji nadaje przez satelitę i 15 przez kabel Zwykle słuchacz ma do wyboru ok. 15 stacji (w Londynie 24) Radio komercyjne jest kontrolowane przez 15 grup, w tym 8 najsilniejszych kontrolujących większość z 70 koncesjonowanych stacji Serwisy krajowe BBC docierają do dwa razy większej grupy odbiorców niż ogólnokrajowe stacje komercyjne i mają 40% publiczności przy 8% stacji komercyjnych Lokalne stacje komercyjne są jednak 3 razy popularniejsze niż lokalne odłamy BBC

Sytuacja na rynku nie jest dla słuchaczy satysfakcjonująca w związku z brakiem wyraźnej różnorodności. Dlatego zwłaszcza na terenach silnie zurbanizowanych nadaje wiele stacji pirackich. Wpływ radia jest oceniany przez rząd za dwukrotnie słabszy, niż innych mediów w związku z muzycznym formatowaniem stacji

ŹRÓDŁA INFORMACJI Informacje są zapewniane głównie przez BBC News and Independent Television News/Independent Radio News w Londynie, wzbogacane przez niewielką ilość wiadomości lokalnych i regionalnych. Każda stacja telewizyjna (poza GMTV, która korzysta z Reuters’a) i ponad 90% stacji radiowych korzysta z tych źródeł