Urządzenia poddozorowe UDT Opracował: Dr inż. Sławomir BOGACKI sbogacki@wszop.edu.pl
Urząd Dozoru Technicznego jest centralnym organem administracji państwowej realizującym działania, w zakresie ustalonym w ustawie, zmierzające do zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania urządzeń technicznych Urząd Dozoru Technicznego podlega Ministrowi Przemysłu. Oprócz niego działają jeszcze specjalistyczne organy dozoru technicznego jak: Transportowy Dozór Techniczny, który podlega ministrowi właściwemu do spraw transportu. Wojskowy Dozór Techniczny, który podlega Ministrowi Obrony Narodowej.
Przepisy o dozorze technicznym Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321, z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie nadania statutu Urzędowi Dozoru Technicznego (Dz.U. 2011, Nr 153, poz. 909). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz.U. Nr 120, poz. 1021), zmienione rozporządzeniem z dnia 3 lutego 2003 r. (Dz.U. Nr 28, poz. 240), wydane na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o dozorze technicznym.
Przepisy o dozorze technicznym Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 lutego 2003 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz.U. Nr 50, poz. 426) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 15 marca 2001 r. w sprawie wzoru znaku dozoru technicznego (Dz.U. Nr 30, poz. 346), wydane na podstawie art. 15 ust. 3 ustawy o dozorze technicznym. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 23 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości opłat za czynności jednostek dozoru technicznego (Dz.U. Nr 294, poz. 1736), Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.).
Przepisy o dozorze technicznym / Warunki techniczne dozoru technicznego są to warunki jakim powinny odpowiadać urządzenia techniczne, ustalone przez właściwych ministrów w drodze rozporządzeń, wydanych na podstawie art. 8 ust. 4 ustawy o dozorze technicznym (Dz. U. z 2000 r. Nr 122, poz. 1321): Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń ciśnieniowych (Dz. U. Nr 135, poz. 1269). Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe przeznaczone do magazynowania materiałów trujących lub żrących (Dz.U. Nr63, poz. 572).
Przepisy o dozorze technicznym / Warunki techniczne dozoru technicznego Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 31 marca 2008 w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe przeznaczone do magazynowania materiałów ciekłych zapalnych (Dz. U. Nr 60, poz. 371). Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 października 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego (Dz. U. Nr 193, poz. 1890)
Przepisy o dozorze technicznym / Warunki techniczne dozoru technicznego Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 grudnia 2001 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać dźwigniki (Dz.U. Nr 4, poz. 43). Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 lipca 2001 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać przenośniki kabinowe i krzesełkowe (Dz.U. Nr 77, poz. 827) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596, ze zm.).
Urząd Dozoru Technicznego realizuje następujące zadania: Zakres działania Urzędu Dozoru Technicznego Urząd Dozoru Technicznego realizuje następujące zadania: badania techniczne urządzeń technicznych w fazie ich eksploatacji; nadzór nad wytwarzaniem i montażem urządzeń technicznych; uzgadnianie modernizacji i napraw urządzeń technicznych; uprawnianie zakładów wytwarzających, naprawiający lub modernizujących urządzenia techniczne podlegające;
Urząd Dozoru Technicznego realizuje następujące zadania: Zakres działania Urzędu Dozoru Technicznego Urząd Dozoru Technicznego realizuje następujące zadania: 5. uprawnianie osób (poświadczanie kwalifikacji): wykonujących czynności spawania, zgrzewania, lutowania oraz przeróbkę plastyczną i obróbkę cieplną w toku wytwarzania, naprawy i modernizacji urządzeń technicznych oraz wytwarzania elementów stosowanych do wytwarzania, naprawy lub modernizacji tych urządzeń, obsługujących i konserwujących urządzenia techniczne; 6. uznawanie laboratoriów przeprowadzających badania niszczące i nieniszczące wytwarzanych, montowanych, naprawianych lub modernizowanych urządzeń technicznych; 7. uzgadnianie programów szkoleń dla osób ubiegających się o uzyskanie zaświadczenia kwalifikacyjnego.
Zakres działania Urzędu Dozoru Technicznego Do zakresu działania Dozoru Technicznego należy prowadzenie postępowania w sprawach: uprawnień do wytwarzania materiałów i elementów stosowanych do budowy i naprawy urządzeń technicznych, uprawnień do wytwarzania urządzeń technicznych, uprawnień do dokonywania napraw urządzeń technicznych, zezwalania na eksploatację urządzeń technicznych, wstrzymywania eksploatacji urządzeń technicznych, wycofywania urządzeń z obrotu i wstrzymywania ich wytwarzania, dopuszczania urządzeń technicznych do obrotu, zawieszania lub wycofywania uprawnień do wytwarzania materiałów, elementów lub urządzeń technicznych w wypadkach określonych w art. 8 ust. 4 ustawy, wyrażania zgody na dokonywanie przeróbek urządzeń technicznych,
Zakres działania Urzędu Dozoru Technicznego Do zakresu działania Dozoru Technicznego należy prowadzenie postępowania w sprawach: wydawania decyzji administracyjnych, wydawania upoważnień pracownikom jednostek gospodarki uspołecznionej do wykonywania określonych czynności z zakresu dozoru technicznego, wykonywania badań i kontroli stanu urządzeń technicznych, sprawdzania kwalifikacji osób wytwarzających, obsługujących, konserwujących i naprawiających urządzenia techniczne, potwierdzane wydaniem zaświadczeń uprawniających, wymaganych odrębnymi przepisami, wykonywania kontroli nad przestrzegania przepisów dozoru technicznego oraz norm i zasad z zakresu bezpiecznej pracy urządzeń technicznych, uzgadniania programów szkolenia osób projektujących, wytwarzających, obsługujących i konserwujących urządzenia techniczne, prowadzenia doradztwa w zakresie bezpiecznej pracy urządzeń technicznych.
1) dozoru technicznego pełnego, 2) dozoru technicznego ograniczonego, Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu Dozór techniczny nad urządzeniami technicznymi jest wykonywany w formie: 1) dozoru technicznego pełnego, 2) dozoru technicznego ograniczonego, 3) dozoru technicznego uproszczonego.
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu W toku eksploatacji urządzeń technicznych: 1. objętych dozorem technicznym pełnym organ właściwej jednostki dozoru technicznego: a) przeprowadza badania urządzenia w warunkach gotowości do pracy - badania odbiorcze, b) wykonuje okresowe i doraźne badania techniczne (eksploatacyjne, kontrolne, powypadkowe lub poawaryjne); 2. objętych dozorem technicznym ograniczonym organ właściwej jednostki dozoru technicznego: b) wykonuje doraźne badania techniczne. 3. objętych dozorem technicznym uproszczonym organ właściwej jednostki dozoru technicznego nie wykonuje badań technicznych.
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu Urządzeniami technicznymi, w rozumieniu przepisów o dozorze technicznym, będą urządzenia, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska wskutek: rozprężenia cieczy lub gazów znajdujących się pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego, wyzwolenia energii potencjalnej lub kinetycznej przy przemieszczaniu ludzi lub ładunków w ograniczonym zasięgu, rozprzestrzeniania się materiałów niebezpiecznych podczas ich magazynowania lub transportu.
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu Możliwość użytkowania urządzenia technicznego, podlegającego dozorowi technicznemu, zależy od otrzymania decyzji zezwalającej na jego eksploatację, wydanej przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego. Wykonywanie dozoru technicznego przez jednostki dozoru technicznego nie zwalnia projektujących, wytwarzających, eksploatujących, naprawiających i modernizujących urządzenia techniczne od odpowiedzialności za jakość i stan tych urządzeń, mające wpływ na ich bezpieczną pracę, zgodnie z przepisami o dozorze technicznym i przepisami szczególnymi.
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu Dozorowi Technicznemu podlegają: urządzenia ciśnieniowe, w których są zawarte są ciecze lub gazy pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego, jak: kotły parowe o pojemności większej niż 2 dm3, przeznaczone do wytwarzania pary z cieczy energetycznej z użyciem ciepła uzyskanego w drodze reakcji egzotermicznych lub z energii elektrycznej, szybkowary ciśnieniowe, kotły cieczowe o pojemności większej niż 2 dm3 przeznaczone do podgrzewania cieczy bez zmiany jej stanu skupienia, z użyciem ciepła uzyskiwanego z paliwa w wyniku reakcji egzotermicznej lub z energii elektrycznej, z wyjątkiem kotłów cieczowych w instalacjach systemu otwartego,
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu zbiorniki stałe dla których iloczyn nadciśnienia i pojemności jest większy niż 50 barów x dm3, a nadciśnienie jest wyższe niż 0,5 bara, przeznaczone do magazynowania cieczy lub gazów albo prowadzenia w nich procesów technologicznych, zbiorniki przenośne - zmieniające miejsce między napełnieniem a opróżnieniem o pojemności większej niż 0,35 dm3 i nadciśnieniu wyższym niż 0,5 bara, przeznaczone do magazynowania lub transportowania cieczy lub gazów
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu zbiorniki na gaz skroplony lub sprężony, służące do zasilania silników spalinowych w pojazdach, zbiorniki, w tym cysterny, do przewozu materiałów niezaliczonych jako niebezpieczne, które są pod ciśnieniem napełniane, opróżniane lub przewożone, dla których iloczyn nadciśnienia i pojemności jest większy niż 50 barów x dm3, a nadciśnienie jest wyższe niż 0,5 bara,
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu wytwornice acetylenowe stałe i przenośne, przeznaczone do wytwarzania acetylenu w wyniku reakcji chemicznej między wodą i węglikiem wapnia, zasobniki węglika wapnia, zbiorniki acetylenu, przeznaczone do magazynowania, schładzania i osuszania, rurociągi technologiczne acetylenu wraz z osprzętem, przeznaczone do transportu acetylenu w obrębie instalacji, niezależnie od średnicy nominalnej DN,
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu rurociągi pary łączące kocioł z turbogeneratorem, rurociągi przesyłowe i technologiczne, w części stanowiącej urządzenia techniczne w rozumieniu przepisów o dozorze technicznym, do materiałów niebezpiecznych o właściwościach trujących, żrących i palnych pod nadciśnieniem wyższym niż 0,5 bara i średnicy nominalnej większej niż DN 25, przeznaczone do: gazów sprężonych, gazów skroplonych, gazów rozpuszczonych pod nadciśnieniem, par oraz tych cieczy, dla których nadciśnienie pary przy najwyższej dopuszczalnej temperaturze jest wyższe niż 0,5 bara, cieczy, których nadciśnienie pary przy najwyższej dopuszczalnej temperaturze jest niższe niż 0,5 bara oraz iloczyn nadciśnienia dopuszczalnego cieczy i średnicy nominalnej rurociągu DN jest większy niż 2000 barów x mm,
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu zbiorniki bezciśnieniowe i zbiorniki ciśnieniowe o ciśnieniu nie wyższym niż 0,5 bara, przeznaczone do magazynowania materiałów niebezpiecznych o właściwościach trujących lub żrących oraz do magazynowania materiałów ciekłych zapalnych, których prężność pary w temperaturze 50°C nie jest większa niż 3 bary, a temperatura zapłonu nie wyższa niż 61°C z wyjątkiem zbiorników w instalacjach zasilania silników spalinowych pojazdów i zbiorników o pojemności nie większej niż 1000 dm3,
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu zbiorniki, w tym cysterny, do przewozu materiałów niebezpiecznych, dopuszczone na podstawie przepisów odrębnych, z wyłączeniem zbiorników ładunkowych, będących integralną częścią konstrukcji statku żeglugi śródlądowej i objętych nadzorem technicznym instytucji klasyfikacyjnej, duże pojemniki do przewozu luzem materiałów niebezpiecznych (DPPL) określone w przepisach odrębnych, urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników transportowych,
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu maszyny służące do przemieszczania osób lub ładunków w ograniczonym zasięgu: wciągarki i wciągniki, suwnice, żurawie,
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu układnice, dźwigniki (podnośniki), w tym systemy do parkowania samochodów, z wyjątkiem dźwigników stanowiących wyposażenie pojazdów, dźwigników do pochylania stołów technologicznych i dźwigników przenośnych z napędem ręcznym,
urządzenia dla osób niepełnosprawnych, schody i chodniki ruchome, Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu wyciągi towarowe, wyciągi statków, urządzenia dla osób niepełnosprawnych, schody i chodniki ruchome,
wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia, Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu podesty ruchome, wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia, dozorowi technicznemu nie podlegają natomiast wózki unoszące, bez względu na rodzaj zastosowanego źródła napędu mechanizmu jazdy i podnoszenia.
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu dźwigi do transportu osób lub ładunków, dźwigi budowlane i dźwigi towarowe małe, dźwignice linotorowe,
przenośniki okrężne kabinowe i platformowe, Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu przenośniki okrężne kabinowe i platformowe, przenośniki kabinowe i krzesełkowe o ruchu obrotowym, przeznaczone do celów rekreacyjno - rozrywkowych,
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu urządzenia techniczne służące do przemieszczania kontenerów przy pracach przeładunkowych, urządzenia załadowcze, wyładowcze lub podające ładunki w ciągach technologicznych przeładowczych,
Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu układarki do układania torów, wypornice, żurawie i korektory położenia służące do zawieszania i regulacji sieci trakcyjnej,
przeciągarki pojazdów szynowych, Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu przeciągarki pojazdów szynowych, pomosty ruchome z zespołami napędowymi w przystaniach promowych.
osobowe i towarowe koleje linowe, Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu osobowe i towarowe koleje linowe, wyciągi do przemieszczania osób w celach turystyczno-sportowych
Posiadanie kwalifikacji wymagane jest przy obsłudze i konserwacji następujących rodzajów urządzeń technicznych: suwnice, żurawie, wciągarki i wciągniki, układnice przeznaczone do składowania ładunków w magazynach, układnice przeznaczone do układania torów, dźwigi, wyciągi towarowe, podesty ruchome, dźwignice linotorowe, dźwigniki (podnośniki) - jedynie konserwacja, urządzenia do manipulacji towarami, wózki widłowe z mechanicznym napędem podnoszenia, przenośniki osobowe i towarowe - jedynie konserwacja, osobowe i towarowe koleje linowe oraz wyciągi narciarskie, pomosty ruchome z zespołem napędowym w przystaniach promowych, zbiorniki stałe z zespołami napędowymi na skroplone gazy węglowodorowe oraz zbiorniki przenośne o pojemności powyżej 350 cm3 - w zakresie napełniania - jedynie obsługa, urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników transportowych - jedynie obsługa.
poruszania się w tych pomieszczeniach i obiektach, Uprawnienia pracowników Urzędu Dozoru Technicznego Pracownicy dozoru technicznego, wykonujący określone przepisami czynności, uprawnieni są do: wstępu za okazaniem upoważnienia i legitymacji służbowej, bez potrzeby uzyskiwania przepustki, do pomieszczeń i obiektów, w których znajdują się urządzenia techniczne, poruszania się w tych pomieszczeniach i obiektach, dostępu do urządzeń technicznych, żądania od kierownika jednostki niezbędnej informacji i przedstawienia koniecznych dokumentów i materiałów,
wydawania zaleceń pokontrolnych, Uprawnienia pracowników Urzędu Dozoru Technicznego Pracownicy dozoru technicznego, wykonujący określone przepisami czynności, uprawnieni są do: przeprowadzania w uzgodnionych terminach badań, prób i pomiarów oraz innych czynności potrzebnych do ustalenia stanu urządzenia technicznego, prawidłowości jego eksploatacji lub naprawy, a także prawidłowości wykonywania materiałów i elementów stosowanych do budowy i naprawy urządzenia technicznego, wydawania zaleceń pokontrolnych,
Uprawnienia pracowników Urzędu Dozoru Technicznego Pracownicy dozoru technicznego, wykonujący określone przepisami czynności, uprawnieni są do: odmówienia wykonania czynności dozoru technicznego w razie stwierdzenia niewłaściwych warunków do ich przeprowadzenia, a w szczególności: niedostatecznego stanu przygotowania urządzenia technicznego do badania, niewłaściwego oświetlenia lub występowania oparów utrudniających widoczność, przekroczenia dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy oraz dopuszczalnej granicy niskich i wysokich temperatur.
pracodawca podlega karze grzywny lub karze ograniczenia wolności. Uprawnienia pracowników Urzędu Dozoru Technicznego Kierownik jednostki, w której wykonywane są czynności dozoru technicznego, obowiązany jest zapewnić bezpieczne warunki pracy pracownikowi dozoru technicznego. W przypadku: dopuszczenia do eksploatacji urządzeń technicznych bez otrzymania decyzji organu dozoru technicznego o dopuszczeniu urządzenia do eksploatacji i obrotu lub wbrew decyzji organu dozoru w tej sprawie, dokonywania przeróbek urządzeń technicznych bez zgody organu dozoru technicznego, pracodawca podlega karze grzywny lub karze ograniczenia wolności.
Natomiast w przypadku: Uprawnienia pracowników Urzędu Dozoru Technicznego Natomiast w przypadku: uniemożliwiania lub utrudniania wykonywania czynności organom dozoru technicznego, niedopełnienia obowiązku zawiadomienia organu dozoru technicznego o nie bezpiecznym uszkodzeniu urządzenia technicznego lub nieszczęśliwym wypadku związanym z eksploatacją tego urządzenia, pracodawca podlega karze grzywny.