Polityka budżetowa Materiał opracowany w oparciu o bibliografię austriackiej szkoły ekonomicznej © Joanna Jonczek

Dwa rodzaje modelu gospodarczego Taki, w którym państwo wtrąca się do gospodarki (interwencjonizm i protekcjonizm) Taki, w którym państwo zapewnia wyłącznie bezpieczeństwo i przestrzegania praw © Joanna Jonczek

Interwencjonizm i protekcjonizm – dlaczego nie? Interwencjonizm i protekcjonizm zawsze powodują, że sytuacja po działaniu rządu jest gorsza niż przed – potem następuje konieczność niwelowania skutków własnych działań, co z kolei rodzi kolejne interwencje i kolejne formy protekcjonizmu… I tak w kółko Macieju… © Joanna Jonczek

Interwencjonizm i protekcjonizm – dlaczego nie? Nie zdarza, żeby państwowe przedsiębiorstwa osiągały zyski, prawie się nie zdarza by wychodziły na zero, natomiast mogą funkcjonować ponieważ stale są subwencjonowane z podatków Tylko w latach 1989 – 2000 do państwowego przemysłu dopłacono 20 mld euro © Joanna Jonczek

Interwencjonizm i protekcjonizm – dlaczego nie? Według prawa Savasa "sektor prywatny jest zawsze dwa razy tańszy niż sektor publiczny przy wykonywaniu tych samych prac w służbie publicznej". Minimum o 40 % (sic!) © Joanna Jonczek

Czterech Jeźdźców Apokalipsy Gigantomania Luksusomania Korupcja Arogancja władzy © Joanna Jonczek

Cztery (i tylko cztery) sposoby wydawania pieniędzy Swoje własne pieniądze na swoje własne potrzeby Swoje własne pieniądze na cudze potrzeby Cudze pieniądze na swoje własne potrzeby Cudze pieniądze na cudze potrzeby © Joanna Jonczek

Contra experimentum nulla argumentum Tam, gdzie nasycenie interwencjonizmem i protekcjonizmem było wysokie tam państwa miały ZAWSZE trudność z dostarczeniem na rynek ELEMENTARNYCH dóbr i zaspokojeniem ELEMENTARNYCH potrzeb © Joanna Jonczek

Idea, że istnieje trzeci system – system pośredni między socjalizmem a kapitalizmem, jak twierdzą jego zwolennicy – równie odległy od socjalizmu, jak od kapitalizmu, ale zachowujący zalety i unikający wad każdego z nich – jest czystym nosensem Ludwig von Mises © Joanna Jonczek

Podstawowe zadania państwa: Wg Hermana de Soto zagwarantowanie prawa własności promocja przez prawo solidności umów służących do regulowania i przekazywania praw określenie odpowiedzialności w przypadkach nie objętych warunkami i postanowieniami umowy © Joanna Jonczek

Funkcje państwa w gospodarce (stan obecny) Alokacyjna Redystrybucyjna Stabilizacyjna © Joanna Jonczek

Dwie formuły realizacji Budżet Regulacje prawne © Joanna Jonczek

Państwo – omnipotent (f. alokacyjna) Podział czynników wytwórczych między sektor prywatny (pośrednio) i publiczny (bezpośrednio) W sektorze publicznym: Przede wszystkim wydatki budżetowe W sektorze prywatnym: Korygowanie cen Subsydia Podatki © Joanna Jonczek

Państwo – Janosik (f. redystrybucyjna) Bezpośrednio kształtowanie podziału dochodów w społeczeństwie: Redukowanie dochodów obywateli (podatki) Uzupełnianie dochodów obywateli (transfery socjalne) Pośrednio zaspokajanie potrzeb: Wykonywanie (bezpłatnie lub częściowo bezpłatnie) określonych usług społecznych Oddziaływanie na warunki, w kt. kształtuje się pierwotna redystrybucja dochodów © Joanna Jonczek

Państwo – stabilizator Osiąganie makroekonomicznych celów budżetowych: Operacje pożyczkowe (o efekcie inflacyjnym albo deflacyjnym) Operacje podatkowe (zmiana stawek podatkowych, ulgi i zwolnienia podatkowe stymulujące wzrost aktywności w określonych dziedzinach) Wydatki na roboty publiczne, zbrojeniowe, socjalne, wynagrodzenia w sektorze publicznym, © Joanna Jonczek

Budżet- przychody rządowe podatkowe (dane za rok 2005) Dochody budżetu pochodzą w 86,7% z podatków (sic!) podatki pośrednie – 64,3% VAT – 41,9% Akcyza - 22% podatki dochodowe – 22,4% PIT – 13,6% CIT – 8,8% © Joanna Jonczek

Budżet- przychody rządowe niepodatkowe (dane za rok 2005) Pozapodatkowe dochody budżetu to 11,7% Dochody jednostek budżetowych – 6,0% Zysk NBP – 2,3% Wpłaty z UE – 1,4% Cła – 0,7% (obecnie zasilają budżet UE) Dochody zagraniczne – 0,2% © Joanna Jonczek

Wydatki budżetowe [2005] Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne – 21,6% Obsługa długu publicznego – 12% Pomoc społeczna i zadania socjalne – 10% Obrona narodowa – 6% Szkolnictwo wyższe – 4,7% Bezpieczeństwo publiczne – 4,5% Administracja publiczna – 4,0% Wymiar sprawiedliwości – 3,4% Ochrona zdrowia – 1,9% Oświata i wychowanie – 0,6% © Joanna Jonczek

Państwowy Dług Publiczny (czerwiec 2006) 501.879,1 mln zł w tym: zadłużenie sektora rządowego 476.335,1 mln zł (94,9% długu ogółem); zadłużenie sektora samorządowego 19.325,8 mln zł (3,9% długu ogółem); zadłużenie sektora ubezpieczeń społecznych 6.218,2 (1,2% długu ogółem). © Joanna Jonczek

Państwowy Dług Publiczny (marzec 2007) 517.118,4 mln zł. (ok. 128,5 mld EUR lub ok. 174,7 mld USD) w tym: zadłużenie sektora rządowego 490.680,8 mln zł (94,9% długu ogółem); zadłużenie sektora samorządowego 22.693,1 mln zł (4,4% długu ogółem); zadłużenie sektora ubezpieczeń społecznych 3.744,4 (0,7% długu ogółem). W pierwszym kwartale 2007 roku zadłużenie sektora finansów publicznych po konsolidacji wzrosło o 12.127,0 mln zł, tj. o 2,4%. © Joanna Jonczek

Nie można wyjść z kłopotów poprzez wydawanie więcej niż się zarabia. William J. H. Boetcker © Joanna Jonczek

Sposoby zmniejszenia deficytu drastyczne cięcia w budżecie zaciąganie kredytu zwiększanie długu publicznego © Joanna Jonczek