Polsko-Białoruska współpraca handlowa i inwestycyjna w latach 2009 i 2010. Prognoza rozwoju handlu i inwestycji. Wiesław Pokładek, I Radca Ambasady RP w Mińsku, Kierownik Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB Listopad 2010

Podstawowe dziedziny współpracy gospodarczej między Polską i Białorusią Wymiana handlowa Inwestycje w gospodarkę obu krajów Energetyka

Obroty handlowe w latach 2004 - 2009 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 3

Obroty 2010/2009 (w mln USD) I – VII 2010 I – VII 2009 Obrót 1.306,3 1.084,3 Eksport 806,4 645,5 Import 499,9 438,8 Saldo 306,5 206,6 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 4

Polska jest piątym największym partnerem handlowym Białorusi po: - Rosji - Ukrainie - Holandii - Niemczech Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 5

Dynamika obrotów Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 6

Główne pozycje towarowe w polskim imporcie według sekcji (I-VII 2010 r Główne pozycje towarowe w polskim imporcie według sekcji (I-VII 2010 r.): V. Produkty mineralne (sól, cement, paliwa, oleje mineralne) – 35% VI. Produkty przemysłu chemicznego i przemysłów pokrewnych (chemikalia nieorganiczne, nawozy azotowe i potasowe) – 25% IX. Drewno i wyroby z drewna (drewno surowe, sklejka) – 8,5% Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 7

Główne pozycje towarowe w polskim eksporcie według sekcji (I-VII 2010 r.): XVI. Urządzenia mechaniczne i elektryczne – 13% XVII. Pojazdy, statki, urządzenia – 7% XV. Wyroby nieszlachetne i wyroby z metali nieszlachetnych – 6% VI. Produkty przemysłu chemicznego – 5% VII. Tworzywa sztuczne i wyroby z nich – 5% Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 8

Struktura polskiego eksportu do RB w okresie I - IV 2010 r. Kod Grupa taryfy celnej w mln USD Udział w (%)   Eksport do RB Ogółem 429,05 84 Reaktory jądrowe, kotły, urządzeniamechaniczne i ich części 71,11 17% 87 Srodki transportu naziemnego oprócz kolejowych i tramwajowych 58,91 14% 85 Maszyny elektryczne i ich części;aparatura do zapisu i odtwarzania dźwięku i obrazu oraz ich części 34,67 8% 39 Tworzywa sztuczne i wyroby z nich 32,78 48 Papier i tektura; wyroby z masy papierniczej, papieru i tektury 16,48 4% 02 Mięso i podroby jadalne 16,34 73 Wyroby z żeliwa i stali 13,03 3% 08 Owoce i orzecy jadalne; skórki owoców cytrusowych lub melonów 12,58 33 Olejki eteryczne i rezinoidy; preparaty perfumeryjno-kosmetyczne i toaletowe 10,42 2% 72 Żelazo, żeliwo i stal 10,08 32 Ekstrakty garbników i środków barwiących; garbniki i ich pochodne; barwniki, pigmenty i inne substancje barwiące; farby i lakiery; kit i inne masy uszczelniające; atramenty 9,27 83 Wyroby różne z metali nieszlachetnych 8,34 30 Produkty farmaceutyczne 7,95 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB

Polskie inwestycje na Białorusi

Polska wśród głównych inwestorów – inwestycje bezpośrednie Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 11

- W 2009 roku Polska zajmowała 12-te miejsce wśród głównych inwestorów zagranicznych na Białorusi, - Spośród krajów-inwestorów tylko Holandia, Rosja, Litwa i Polska odnotowały wzrost inwestycji, - Pod względem BIZ Polska zajmowała 10-te miejsce. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 12

W Białorusi w 2009 roku zarejestrowane były 552 firmy z udziałem polskiego kapitału W firmach prowadzących swój biznes w Białorusi, zarejestrowano: 311 udziałowców – osoby fizyczne i 229 udziałowców – polskie przedsiębiorstwa, część z których to firmy rodzinne. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 13

W 2009 roku z Polski do Bialorusi wpłynęło 22 mln USD inwestycji, w tym: 20.4 mln USD bezpośrednich, 0,2 mln USD portfelowych, 1,45 mln USD pozostałych. W 2008 roku polskie firmy zainwestowały 21.7 mln USD, w tym: 19.95 mln USD bezpośrednich, 1.72 mln USD pozostałych. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 14

W I połowie 2010 roku z Polski do Białorusi napłynęło 5 W I połowie 2010 roku z Polski do Białorusi napłynęło 5.76 mln USD inwestycji, w tym: - 5.58 mln USD bezpośrednich, - 0,18 mln USD pozostałych.

Liczba firm z udziałem polskiego kapitału w poszczególnych regionach RB Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 16

Polscy inwestorzy w specjalnych strefach ekonomicznych Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 17

Środki polskich inwestorów w RB Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 18

Najwięksi polscy inwestorzy – osoby prawne Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 19

Struktura polskich inwestycji (wg ilości firm) Kod PKD Nazwa działu Liczba firm Ilość firm % G Handel hurtowy i detaliczny; remonty samochodów, motocyki i artyk. codziennego i osobistego użytku 100 18,1% DD Produkcja drewna, wyrobów z drewna, słomy i korka (bez mebli) 63 11,4% R Bliżej nieokreślona działalność 45 8,2% DA Produkcja artykułów żywnościowych, napojów i wyrobów tytoniowych 42 7,6% А Rolnictwo, łowiectwo i gospodarka leśna 31 5,6% I Transport i łączność (w tym turystyczne biura podróży) DN Produkcja wyrobów w innych miejscach niie sklasyfikowana (w tym meble, wyroby jubilerskie, przeróbka odpadów) 29 5,3% DB Produkcja wyrobów tekstylnych i odzieży DG Produkcja wyrobów chemicznych 27 4,9% DH Produkcja wyrobów z gumy i plastiku 26 4,7% F Budownictwo 24 4,3% K Operacje dotyczace nieruchomości, wynajmu i usług dla ludności 21 3,8% DK Produkcja maszyn i sprzętu w innych miejscach niesklasyfikowana 16 2,9% DI Produkcja wyrobów z innych niemetalicznych surowców 15 2,7% DL Produkcja urządzeń elektrycznych i optycznych 13 2,4% DE Produkcja masy drzewnej, papieru i wyrobów z papieru; działalność wydawnicza i poligraficzna 12 2,2% DJ Produkcja metali i wyrobów z nich 9 1,6% Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB

Dziedziny inwestowania w ostatnich latach Produkcja wyrobów farmaceutycznych i sprzętu medycznego Produkcja niemetalicznych wyrobów mineralnych Produkcja odzieży Rolnictwo Drewno i wyroby z drewna … Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB

Produkcja folii polietylenowej, worków foliowych, opakowań, Produkcja wyrobów sportowych, Budownictwo, Handel, Obrót nieruchomościami Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 22

Czym aktualnie może zainteresować Białoruś inwestorów zagranicznych ?

Białoruś – most z zachodu na wschód 1. Rola ogniwa łączącego w rozwoju kooperacji przemysłowej krajów zachodnioeuropejskich z krajami i krajów Europy Środkowej z krajami WNP, dzięki: Korzystnemu usytuowaniu terytorialnemu, Bezpośredniemu sąsiedztwu z krajami UE,

Kontaktom biznesowym z podmiotami gospodarczymi z krajów WNP, Чем интересна Беларусь для иностранных инвесторов на современном этапе? Kontaktom biznesowym z podmiotami gospodarczymi z krajów WNP, Kulturowej bliskości Białorusi z krajami WNP, Nie istnieniu bariery językowej. 2. Względnie niska wartość siły roboczej Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 25

Чем интересна Беларусь для иностранных инвесторов на современном этапе? 3. Białoruś – rynek zbytu dla jakościowych, nowoczesnych, markowych towarów (nieobecność wielu znanych europejskich marek) 4. Nowe perspektywy – Unia celna Białoruś-Rosja- Kazachstan Wobec przedsiębiorstw utworzonych w Białorusi (Joint Venture i tylko z kapitałem zagranicznym) w radykalnym stopniu ulega uproszczenie przemieszczania ich produkcji w ramach Unii Celnej – tj. rozszerza się rynek zbytu. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 26

а) w miarę dobra infrastruktura drogowa 5. Tańsza może być produkcja energii elektrycznej niż w krajach UE – nie ma podatku od СО2. 6. Logistyka i transport: а) w miarę dobra infrastruktura drogowa б) położenie geograficzne jest bodźcem dla inwestowania w rozwój logistyki i transportu. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 27

Praktyczne wnioski z przebiegu polsko – białoruskiej współpracy gospodarczej

1. Stosowanie gwarantowanych form płatności - ograniczenia w przedpłatach Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 29

2. Wzajemne niepłatności nie ubezpieczone a) różna wielkość – nawet do kilkuset tysięcy USD; b) windykacja należności w Polsce; c) ograniczenia w windykacji w RB. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 30

3. Rejestracja znaku towarowego (zgłoszenie) - pirackie przejęcia Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 31

4. Wskazówki dotyczące prowadzenia działalności w warunkach białoruskiego prawodawstwa nie eksperymentować z nowościami tj. unikać stosowania nowych regulacji prawnych do czasu ich interpretacji przez państwowe instytucje i przez specjalistów; Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 32

5. W umowach (kontraktach)zwracać szczególną uwagę na: osoby upoważnione wg prawa białoruskiego do podpisywania kontraktów - warunki siły wyższej, np. zaprzestanie wydawania zezwoleń (licencji), certyfikacji, akredytacji, zakaz prowadzenia określonej działalności, ogłoszenie moratorium. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 33

- arbitraż poza Białorusią umowy handlowe umowy z inwestorem. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 34

6. Możliwość wykorzystania w handlu elementów programu wsparcia polskiego eksportu Informowanie partnera białoruskiego o Programie przez polskiego eksportera Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 35

7. Unia celna wykorzystanie potencjału logistycznego RB do handlu z Rosją i KZ inwestycje w Białorusi – swobodny zbyt produkcji na terenie krajów unii - zasadnicza korzyść – dostawy zwolnione z opłat celnych Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 36

Bariery protekcjonistyczne stosowane przez Białoruś wpływające na wymianę handlową: Finansowe a) w dalszym ciągu obowiązujący zakaz dokonywania przedpłaty przez podmioty białoruskie na import, dla kontraktów o wartości powyżej 5 000 EUR, b) dozwolone dokonanie płatności przez importera za towar dopiero po jego rozcleniu, c) brak realizacji podpisanych kontraktów eksportowych przy zmianie warunków in minus dla eksporterów białoruskich. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 37

Administracyjne a) naciski władz na zwiększanie w sprzedaży detalicznej udziału wyrobów rodzimych, b) wyłączne prawo państwa do importu niektórych grup towarów nie strategicznych, w drodze konkursu delegowane na pewną ilość podmiotów gospodarczych (ryby i owoce morza, wyroby alkoholowe) – od 2011 roku przewidziana liberalizacja w tej kwestii, … Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 38

c) stosowanie cen indykatywnych przy eksporcie towarów – ceny eksportowe powinny być nie niższe niż najwyższa cena zanotowana przy sprzedaży przez jednego z uczestników handlu zagranicznego, d) ograniczenia wysokości marży na towary z importu do 30%, przeznaczonej dla importerów i hurtowników, e) ograniczenia importu przez przedsiębiorstwa państwowe, poprzez przekazanie decyzji o imporcie właściwemu ministrowi, Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 39

Bariery wynikłe z wejścia w życie Unii Celnej Rosja-Białoruś-Kazachstan: a) Wprowadzenie kontyngentów na import mięsa w 2010 r. na terytorium Białorusi – wieprzowina – 60 tys. ton, drób – 9,7 tys. ton. b) Nieuzgodnione procedury i stąd opóźnienia w wydaniu przepisów wykonawczych w związku z wejściem w życie Unii Celnej Rosja-Białoruś- Kazachstan (głównie w sprawie jednolitych zasad kontroli technicznej, sanitarnej i certyfikacji towarów), co pozwoli na wzajemne uznanie istniejących zaświadczeń bądź certyfikatów oraz określi procedury ich otrzymywania i zakres obowiązywania w przyszłości. … Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB

c) Brak dostatecznej znajomości zmieniających się i nowo wprowadzanych przepisów dotyczących funkcjonowania UC przez urzędników średniego szczebla instytucji wykonawczych, w tym urzędy celne, weterynaryjne i inne bezpośrednio zaangażowane w obrót zagraniczny. d) Spory pomiędzy krajami uczestnikami UC co do decyzji dotyczących zasad funkcjonowania UC, powodujące zachwianie zaufania w szczególności inwestorów zagranicznych i partnerów handlowych, co do długofalowej stabilności powołanej struktury. Szczególnie potencjalni inwestorzy przyjmują pozycję wyczekującą, licząc na konstruktywne rozstrzygnięcie spornych spraw Unii. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB

Główne bariery w działalności firm z udziałem polskiego kapitału: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 42

Prognoza rozwoju handlu i inwestycji na najbliższe lata Usunięcie bądź ograniczenie barier = liberalizacja gospodarki białoruskiej Postęp w prywatyzacji Przystąpienie do WTO Podpisanie umowy o wolnym handlu z UE Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB

Potencjał rozwoju współpracy Obroty z Polską nawet do 6-u mld. USD rocznie Inwestycje: miarodajnym będzie uruchomienie inwestycji energetycznej Kulczyk Holding Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB

Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB

Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB

Dziękuję za uwagę! Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w RB 47