PLANOWANIE JAKOŚCI WYROBU PLANOWANIE JAKOŚCI WYROBU Studia podyplomowe 2006/ /2008 Aleksander LUTYŃSKI Politechnika Śląska, Gliwice

FORESIGHT FORESIGHT Foresightem nazywa się proces polegający na próbach systematycznego spojrzenia, w perspektywie długoterminowej, na przyszłość nauki, technologii, ekonomii i społeczeństwa oraz wskazanie obszarów strategicznych i kierunków rozwoju nowych technologii, biorąc pod uwagę korzyści ekonomiczne i społeczne.

Foresight polega na tworzeniu ogólnych scenariuszy rozwoju sytuacji przy określeniu warunków brzegowych i zbioru parametrów stanu. W ramach opracowywania foresightu technologicznego należy przeprowadzić identyfikację kluczowych technologii w przyszłości, ocenę szans i zagrożeń dla tych technologii, identyfikację działań mających na celu rozwój danej technologii oraz budowę możliwych scenariuszy.

Schemat działań: 1.Określenie cech charakterystycznych danej branży w analizowanej przyszłości – wyznaczenie warunków brzegowych (celów strategicznych, warunków finansowych, sytuacji ekonomicznej kraju itp.), 2.Identyfikacja technologii, za pomocą których te cele będą realizowane, 3.Identyfikacja barier uniemożliwiających osiągnięcie powyższych celów,

4. Analiza wyników, czyli ocena szans i zagrożeń dla tych technologii, 5. Identyfikacja działań mających na celu rozwój danej technologii, 6. Budowa możliwych scenariuszy rozwojowych.

Ad.1. Warunki brzegowe – cele strategiczne to wprowadzenie technologii pozwalającej na: -zwiększenie wydajności, - zwiększenie efektywności, - zmniejszenie (likwidacja) czasu nieefektywnego, - zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko (emisja gazów, emisja pyłów itp..) - zmniejszenie wypadkowości, - zmniejszenie zagrożeń, - itp

Ad.2. Identyfikacja technologii Zdefiniowanie możliwych technologii, za pomocą których priorytety (cele) będą realizowane, a następnie wykorzystując różne : technologiczne, ekonomiczne i społeczne kryteria oceny eliminować poszczególne technologie do kilku najbardziej obiecujących. Kryteria oceny: efektywność, wydajność, bezpieczeństwo, ochrona środowiska, możliwości wdrożenia, dostępność technologii, możliwości pozyskania kapitału, termin realizacji, tworzenie wartości dodanej, korzyści pozaekonomiczne, istniejąca infrastruktura, nakłady finansowe, niezbędne prace projektowe, znaczenie dla gospodarki kraju, czynniki społeczne, odbiór i przyzwolenie społeczne, dynamizowanie zatrudnienia itp.

Ad.3 Identyfikacja barier (Podstawowe bariery rozwoju górnictwa) 1.Procesy górnicze – sprzęt -Pogarszające się warunki górnicze i geologiczne (wzrost głębokości eksploatacji i coraz cieńsze złoża). -Brak możliwości oceny trudnych warunków górniczych i geologicznych. -Rozmiar i kompleksowo rozwiązane problemy maszyn górniczych. -Brak nowoczesnych materiałów. -Brak możliwości wydobycia surowca bez konieczności urabiania i transportowania dużych ilości materiału skalnego. -Niska odporność termiczna urządzeń

2. Geologia, projektowanie -Brak możliwości detekcji trudnych warunków górniczo- geologicznych -Brak wizualizacji narzędzi do minimalizacji powstających odpadów -Brak możliwości precyzyjnego ustalania granicy złoża 3. Środowisko i zdrowie człowieka - - Brak metod prognozowania ilości potencjalnych odpadów - Brak danych z zakresu oddziaływania górnictwa na zdrowie człowieka -Brak sposobów śledzenia dróg infiltracji wody. -Potrzeba przechwycenia powstrzymania emisji substancji szkodliwych

4. Zarządzanie informacją - - Brak urządzeń detekcji gazu, pyłu, hałasu, miejsca przemieszczeń skal itp. - Niewystarczająca niezawodność w komunikacji robotów - Brak podręcznych instrumentów gromadzenia danych - Brak urządzeń do komunikacji personelu w czasie rzeczywistym.

Ad.4. Ocena szans i zagrożeń W oparciu o wyniki badań określających stopień zgodności z kryteriami dokonuje się oceny. I tak przykładowo scenariusze rozwojowe mogą być oceniane na podstawie dwóch wynikowych kryteriów: atrakcyjności i wykonalności. Atrakcyjność jest oszacowaniem wpływu tematu pod względem międzynarodowej konkurencji, polityki rządu, korzyści takich jak tworzenie miejsc pracy zarówno w małych jak i dużych przedsiębiorstwach, itp. Wykonalność jest oszacowaniem przeciwności (barier) przeszkadzających w osiągnięciu technologii takich jak wspomniane wyżej ograniczenia techniczne, koszty, wielkość bazy technologicznej, wymaganej wiedzy naukowo- technologicznej, itp.

Ad. 5. Identyfikacja działań mających na celu rozwój danej technologii -działania techniczne, -priorytety (kierunki) prac badawczo rozwojowych, -analizy ekonomiczne, -działania inne.

Priorytety badawczo-rozwojowe PriorytetCele i zadaniaBariery Robotyzacja Wydajność pracy, zdrowie i bezpieczeństwo, efektywność ogólna Umiejętności obsługi, stan techniki, koszty przedsięwzięcia Rozpoznanie budowy geologicznej przed strefą wyrobiska Wydajność pracy, zdrowie i bezpieczeństwo, wpływ na środowisko, efektywność ogólna, materiałowa i energetyczna Brak efektywnych rozwiązań w dziedzinach pokrewnych, Poprawa efektywności rozdziału surowców w miejscu wydobywania Wydajność pracy, zdrowie i bezpieczeństwo, wpływ na środowisko, efektywność ogólna, materiałowa i energetyczna Brak technologii, maszyn i urządzeń, koszty przedsięwzięcia

Opracowanie zaawansowanych systemów integrujących dane geologiczne w określony model Wpływ na środowisko, efektywność ogólna, materiałowa i energetyczna Brak sprzętu do gromadzenia danych geologicznych w czasie rzeczywistym, brak urządzeń komunikacyjnych i nawigacyjnych, koszty Wdrożenie systemów eksploatacji o wysokiej efektywności Wydajność pracy, zdrowie i bezpieczeństwo, wpływ na środowisko, efektywność ogólna, materiałowa i energetyczna Kosztowne i długotrwałe eksperymenty, konieczność precyzyjnego zarchiwizowania warunków górniczo- geologicznych Wdrożenie systemów on- line kontroli stanu technicznego maszyn Wydajność pracy, zdrowie i bezpieczeństwo, wpływ na środowisko, efektywność ogólna, materiałowa i energetyczna Stan techniki, koszty przedsięwzięcia

Wdrożenie efektywnych systemów wykrywania zagrożeń Zdrowie i bezpieczeństwo, wpływ na środowisko, efektywność ogólna, materiałowa i energetyczna Brak symptomów zagrożeń, brak technologii i urządzeń Wdrożenie zintegrowanych systemów ochrony zdrowia na stanowiskach pracy Zdrowie i bezpieczeństwo Brak sprzętu dla pełnej redukcji zagrożeń zdrowia ludzi

FORESIGHT WĘGLOWY W CZĘŚCI TECHNOLOGI WZBOGACANIA kierunki prac badawczo-rozwojowych Nowe rozwiązanie węzła klasyfikacji wstępnej oparte o jednostopniowe przesiewanie całości urobku węglowego. Klasa ziarnowa 20 (10) – 0,5 mm – prace nad bardziej efektywnym wykorzystaniem wirówek ślimakowych i wibracyjnych. Prace nad zastosowaniem procesu klarowania z flokulacją i odwadniania mechanicznego z pominięciem osadników zewnętrznych. Prace nad stosowaniem regeneracji całości wód technologicznych i ponownym użyciem ich do procesów przeróbczych.

Opracowanie poprawy i stabilizacji charakterystyki ilościowo- jakościowej urobku węglowego kierowanego do zakładu przeróbczego. Opracowanie nowych metod, procesów i środków chemicznych dla intensyfikacji odwadniania węgli drobnych i najdrobniejszych. Opracowanie receptury doboru wody do procesów przeróbczych w aspekcie odwadniania węgli, flotacji mułów i minimalizacji zawartości chloru w produktach węglowych, matematyczne ujęcie jakości wody. Opracowanie nowych środków chemicznych o własnościach hydrofobizujących. Opracowanie składu chemicznego odczynników dla głębokiej flotacji mułów celem uzyskania koncentratów flotacyjnych o wysokiej koncentracji części stałych.

Opracowanie nowych rozwiązań konstrukcyjnych osadzarek pulsacyjnych (takich jak urządzenia odbioru produktów, zawory pulsacyjne powietrza roboczego) oraz opracowania algorytmów sterowania czynnikami pracy dotyczących zwłaszcza wielokrotnego podrzutu wzbogacanego węgla. Opracowanie programów likwidacji zagrożeń BHP występujących w zakładach przeróbki węgla oraz programów ograniczających ich szkodliwe oddziaływanie na środowisko naturalne (hałas, wibracje, emisja CO2 i SO2). Opracowanie koncepcji nowoczesnego systemu monitorowania i automatycznej regulacji parametrów jakościowo-ilościowych cieczy zawiesinowej we wzbogacalnikach DISA w oparciu o pomiar zawartości błędnego obciążnika

DZIAŁANIA INNE DZIAŁANIA INNE Identyfikacja obszarów zmian koniecznychw obowiązującym prawie Identyfikacja obszarów zmian koniecznych w obowiązującym prawie Stworzenie listy ekspertów regionalnych mogących mieć wpływ na kreowanie polityki rozwoju przemysłu wydobywczego Tworzenie warunków do wdrażania technologii innowacyjnych Integrowanie resortu górniczego z władzami regionalnymi w zakresie planowania przestrzennego Rozwijać metody skutecznej kampanii informacyjnej pozwalającej przekonać społeczeństwo o kluczowym znaczeniu górnictwa dla gospodarki Skutecznie działać na rzecz zagwarantowania dopływu odpowiednich kadr dlapotrzeb górnictwa