Prowadzący: dr hab. inż. Wanda Wilczyńska-Michalik, prof. UP SEMINARIUM 2. Wstęp do pracy Prowadzący: dr hab. inż. Wanda Wilczyńska-Michalik, prof. UP Autor: Wanda Wilczyńska-Michalik Instytut Geografii Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Kontakt: wmichali@up.krakow.pl tel: 012 6626261

wstępu do pracy dyplomowej Podstawowe elementy wstępu do pracy dyplomowej Wstęp – jest to fragment pracy od którego rozpoczynamy treść (jest to pierwszy numerowany rozdział) We wstępie przedstawiamy krótko temat, motywację podjęcia tematu i staramy się nim zainteresować potencjalnych czytelników. Można też opisać krótko obszar badań i przedstawić przesłanki jego wyboru We wstępie pomija się rzeczy oczywiste Po przedstawieniu elementów wymienionych powyżej należy sformułować następujące zagadnienia:

wstępu do pracy dyplomowej Podstawowe elementy wstępu do pracy dyplomowej (obowiązkowe) Wstęp (tak jak było powiedziane – slajd 2, przedstawiamy tu krótko temat, motywację podjęcia tematu i staramy się nim zainteresować potencjalnych czytelników. Można też opisać krótko obszar badań i przedstawić przesłanki jego wyboru) 1.1. Przedmiot pracy (lub przedmiot badań) 1.2. Problem pracy (lub problem badawczy) 1.3. Hipotezy badawcze 1.4. Teren badań (badany obszar) 1.5. Cel i zakres pracy 1.6. Metody pracy oraz analiza i prezentacja danych 1.7. Przegląd literatury i ocena materiałów źródłowych UWAGA! Rozdziały i podrozdziały numerujemy przy użyciu cyfr arabskich

wstępu do pracy dyplomowej Dodatkowe elementy wstępu do pracy dyplomowej Wymienione poniżej zagadnienia powinny być przedstawione tylko w przypadku niektórych wybranych tematów z zakresu ochrony środowiska (po uzgodnieniu z promotorem pracy) 1.8. Przegląd wybranych aktów prawnych i ich analiza 1.9. Omówienie wybranych terminów z zakresu …….. (np.: … z zakresu gospodarki odpadami, gospodarki wodno-ściekowej, rekultywacji, rewitalizacji, monitoringu środowiska itp. ….) Są to na ogół terminy specjalistyczne często używane w tekście pracy W szczególnych przypadkach omówienie terminologii może być przedmiotem oddzielnego rozdziału

Głównym merytorycznym zadaniem pierwszego etapu jest sformułowanie pytań, na które autor pracy ma odpowiedzieć Jest to równoznaczne z wyznaczeniem celu dalszych prac Przed przystąpieniem do pracy formułujemy przedmiot i problem pracy Staramy się określić po co podejmujemy badania, do czego mogą być przydatne, co nowego wniosą do wiedzy, którą już w tym temacie posiadamy.

przedmiot pracy / przedmiot badań omawiany obiekt, produkt, wyrób, proces, omawiana jednostka osadnicza np.: miasto, walory środowiska geograficznego, energetyka i możliwości jej rozwoju   problem pracy / problem badawczy kwestia do rozstrzygnięcia, do zbadania problemy badawcze są to pytania, na które szukamy odpowiedzi na drodze studiów literatury, materiałów źródłowych, badań naukowych problemem pracy jest to, co orientuje nasze przedsięwzięcia poznawcze

hipoteza badawcza hipoteza badawcza to założenie, to przypuszczalna, przewidywana odpowiedź na pytanie zawarte w problemie badań hipoteza jest założeniem przypuszczalnych zależności, jakie zachodzą między wybranymi zmiennymi

Teren - (badany teren, obszar badań, teren pracy) Położenie terenu we wstępie określa się podając przede wszystkim długość i szerokość geograficzną. Istotne znaczenie ma położenie administracyjne i komunikacyjne.   W dalszej części pracy jeśli ma ona charakter fizyczno-geograficzny (najczęściej w rozdziale pierwszym), określamy miejsce omawianego terenu w stosunku do zróżnicowania przestrzeni przyrodniczej (położenie geomorfologiczne – na tle jednostek fizyczno-geograficznych, zasięg regionów itp.)

Cel pracy tu przedstawiamy w jakim celu podejmujemy badania, do czego mogą być przydatne, w jakim celu podejmujemy się analizy omawianych faktów można bardziej konkretnie wyznaczyć cele: teoretyczny, poznawczy, praktyczny   Zakres pracy krótka informacja co zawierają rozdziały od „Wstępu” do „Wniosków”

Metody pracy oraz analiza i prezentacja danych rekonesans terenowy, analiza opracowań kartograficznych, analiza opracowań statystycznych, inwentaryzacja przyrodnicza w terenie – opis punktów obserwacyjnych i stanowisk dokumentacyjnych (np. z wykorzystaniem skali porostowej), szkice terenowe (wykorzystanie sprzętu – metody pomiaru i nanoszenia wyników, określenie położenia punktu na mapie), dokumentacja fotograficzna (przy użyciu jakiego sprzętu), analiza dokumentów i materiałów źródłowych, analiza opracowań kartograficznych, rozmowa i wywiad, ankieta itp. A także: rodzaj używanego edytora tekstu, rodzaj stosowanych wykresów, programów komputerowych do opracowania wykresów i sporządzenia rycin, korzystanie z baz danych, korzystanie z arkuszy kalkulacyjnych i inne

Przegląd literatury i ocena materiałów źródłowych przegląd literatury nie może polegać na prostym wymienieniu faktów należy dokonać analizy informacji, a nie opisu   na początku omawiamy pozycje podstawowe, które do napisania pracy były niezbędne, na końcu materiały źródłowe

Przegląd literatury i ocena materiałów źródłowych przegląd literatury powinien odzwierciedlać ogólny pogląd na obecny stan wiedzy na dany temat ukazać rozwój stosowanych metod badawczych (np. metod waloryzacji czy inwentaryzacji przyrodniczej) ocenić wartość każdej pozycji – jest to najważniejsze zadanie wskazywać na niezgodności między hipotezami i teoriami różnych autorów odsłonić braki w dotychczasowej wiedzy

Przegląd literatury i ocena materiałów źródłowych W przypadku materiałów źródłowych należy ocenić czy zawarte w nich dane : są wystarczająco aktualne są ogólne czy szczegółowe można porównać z danymi z literatury itp.

Literatura podstawowa zawiera artykuły zawierające wyniki badań, publikowane w specjalistycznych periodykach naukowych (np. Prace Geograficzne, Nature, Folia Geographica, Przegląd Geologiczny itp.) Monografia to specjalistyczna książka, szeroko omawiająca jeden temat Przeglądowy artykuł – przedstawia i poddaje dyskusji ostatnie osiągnięcia naukowe z konkretnej dziedziny. Inne pozycje to np.: dziennik, periodyk, czasopisma seryjne (wydawane w regularnych odstępach czasowych, zwykle zawierające artykuły z wynikami badań) oraz przeglądy i recenzje, a także informacje prasowe z danej dziedziny

Podstawowa terminologia definicje i omówienie pojęć związanych z przedmiotem pracy i problemem badawczym

Przed przystąpieniem do pisania należy zebrać materiał merytoryczny i zastanowić się, jaka jego część powinna być zamieszczona w tekście pracy. Należy zacząć od tematycznej segregacji materiałów i pomysłów. Posłuży to do napisania „Spisu treści”.

zastanowienie się i zaplanowanie struktury tekstu   Konspekt pracy zastanowienie się i zaplanowanie struktury tekstu sprawdzenie czy coś nie zostało pominięte upewnienie się o odpowiednim „wyważeniu” tekstu (3/4 tekstu pracy musi być poświęcone problemowi pracy, a nie wstępom i zagadnieniom pobocznym) zaplanowaniu części graficznej – rycin i tabel

Rozdziały pracy dyplomowej W pracach dotyczących problematyki środowiska geograficznego podstawowym elementem pracy jest jego charakterystyka Tytuł rozdziału drugiego jest w takim przypadku na ogół sformułowany następująco: Rozdział 2. „Charakterystyka warunków przyrodniczo-geograficznych omawianego obszaru” lub „Charakterystyka fizyczno-geograficzna omawianego terenu” „Charakterystyka warunków przyrodniczych omawianego obszaru” (jeśli praca nie obejmuje problemów społeczno-ekonomicznych)

W przypadku, gdy obszar badań nie jest podstawowym przedmiotem w pracy można zatytułować rozdział „Ogólna charakterystyka ……….” a bardziej szczegółowo będzie omówiony przedmiot pracy

Rozdziały pracy dyplomowej Jeżeli podjęty temat dotyczy „waloryzacji ……” można charakterystykę środowiska geograficznego przedstawić w rozdziale zatytułowanym np. Uwarunkowania przyrodnicze (gminy, powiatu, nadleśnictwa itp…) w aspekcie rozwoju (turystyki, energetyki odnawialnej, energetyki atomowej, eksploatacji kruszyw, tworzenia parków rzecznych, obszarów NATURA 2000 itp.) Rozdział. 2. Uwarunkowania przyrodnicze gminy w aspekcie rozwoju turystyki

Rozdziały pracy dyplomowej Jeżeli podjęty temat obejmuje wybrane mezoregiony można rozdział drugi zatytułować np. „Charakterystyka geograficzna mezoregionów”

Rozdział 2. Charakterystyka warunków przyrodniczo-geograficznych omawianego obszaru W rozdziale tym należy kolejno (ze szczegółowością zależnie od tematu pracy) przedstawić zagadnienia: 2.1. Położenie fizycznogeograficzne 2.2. Budowa geologiczna 2.2.1. Złoża kopalin (bez wód mineralnych I leczniczych) 2.3. Rzeźba 2.4. Klimat (lub - Krótka charakterystyka klimatu) 2.5. Gleby 2.6. Stosunki wodne 2.6.1. Wody powierzchniowe 2.6.2. Wody podziemne 2.6.3. Wody słodkie 2.6.4. Wody mineralne cd. na następnym slajdzie

2.7. Szata roślinna i zwierzęta 2.8. Struktura użytkowania ziemi Rozdział 2. Charakterystyka warunków przyrodniczo-geograficznych omawianego obszaru (cd.) 2.7. Szata roślinna i zwierzęta 2.8. Struktura użytkowania ziemi 2.9. Zagospodarowanie terenu 2.10. Ochrona przyrody i krajobrazu 2.11. Stan środowiska Struktura użytkowania ziemi: użytki rolne – grunty orne, sady i plantacje, użytki zielone: łąki i pastwiska, lasy , grunty pod wodami, oraz ewentualnie grunty przekształcone (antrosole i inne) Zagospodarowanie terenu: infrastruktura techniczna, tereny przemysłowe, tereny pod składowiska odpadów, górnictwo, drogi , a także np. zagospodarowanie turystyczne – baza noclegowa, żywieniowa, komunikacyjna, towarzysząca

Kolejne rozdziały pracy dyplomowej (magisterskiej, licencjackiej) (Rozdział 3, 4 itd.) Jeśli praca dotyczy „waloryzacji” wybranego obszaru wówczas, kolejny(e) rozdział(y) powinien (powinny) obejmować (rozdziały mają być numerowane!): Walory kulturowe Krajobraz kulturowy Zabytki kultury Grupy etniczne i ich tradycje (walor istotny dla rozwoju turystyki) Funkcje gospodarcze regionu Dostępność komunikacyjna

Kolejne rozdziały pracy dyplomowej (magisterskiej, licencjackiej) Jeśli praca dotyczy „rewitalizacji” wybranego obszaru wówczas, kolejny rozdział powinien dotyczyć historii terenu np.: Rozdział 3. Historia omawianego obszaru Rys historyczny – lata …… …….. Historia przemysłu Historia górnictwa Rozdział 4. Główne funkcje gospodarcze regionu Rozdział 5. Wybrane problemy społeczne

Kolejne rozdziały pracy dyplomowej (magisterskiej, licencjackiej) Jeśli praca dotyczy „Przemian środowiska …..” kolejne rozdziały to np.: Rys historyczny (powinien obejmować przede wszystkim zakres czasowy pracy na tle wcześniejszej historii) Przemiany warunków przyrodniczych Zmiany użytkowania ziemi Przekształcenia stanu środowiska Geomorfologiczne skutki gospodarki (rolnej, przemysłowej, budowlanej, górniczej) Przekształcenia krajobrazu Zmiany gospodarcze Przemiany społeczne Szanse i bariery dalszego rozwoju regionu

Kolejne rozdziały pracy dyplomowej (magisterskiej, licencjackiej) Jeżeli przedmiotem pracy jest obiekt: kopalnia, hałda, elektrownia, składowisko odpadów, oczyszczalnia, rafineria itp., charakterystyka uwarunkowań przyrodniczych powinna być zwięzła Istotna będzie natomiast charakterystyka obiektu, jego historia, funkcja, proces technologiczny itp..

Końcowe rozdziały pracy dyplomowej (magisterskiej, licencjackiej) W końcowych rozdziałach należy przedstawić wyniki przeprowadzonej analizy zjawisk, faktów (wyniki badań, wyniki rewitalizacji itp.) Wyniki (badań, analizy przedstawionych faktów) Wyniki (badań, analizy przedstawionych faktów) na tle literatury Dyskusja wyników i np. w zależności od tematu pracy: Typologia obszaru ze względu na: atrakcyjność turystyczną, funkcję turystyczną, atrakcyjność dla inwestorów, itp. Szanse i bariery dla rozwoju …..

Końcowe rozdziały pracy dyplomowej (magisterskiej, licencjackiej) Podsumowanie i wnioski Streszczenie Bibliografia Spis tabel Spis rycin Spis załączników nienumerowane

Wymagania stawiane pracy: Tytuł pracy i streszczenie muszą odpowiadać treści pracy Cele pracy, hipotezy badawcze i problem badawczy powinny być trafnie i jasno sformułowane we wstępnych rozdziałach Metody pracy powinny być wystarczająco dokładnie omówione Omawiane zagadnienia powinny być przedstawione w sposób jasny i systematyczny Układ pracy powinien być przejrzysty i logiczny Przedstawione wyniki powinny być powiązane z materiałem analitycznym (tabele, ryciny) Praca powinna zawierać dyskusję wyników

Wymagania stawiane pracy (cd.): Język pracy powinien być jasny, poprawny, logiczny (w pracy nie mogą występować błędy ortograficzne) Wnioski powinny być poprawne i poparte analizą i danymi przedstawionymi w pracy Wnioski powinny być porównane z dotychczasowym stanem wiedzy (na tle literatury) Ilustracje w pracy powinny być czytelne i dobrej jakości, ilość ilustracji powinna być wystarczająca, ale nie nadmierna. Wszystkie ilustracje muszą być poprawnie podpisane i poprawnie zacytowane w tekście pracy Teren badań na zamieszczonych rycinach powinien być poprawnie przedstawiony

Wymagania stawiane pracy (cd.): W pracy powinien się znajdować odpowiedni spis literatury (bibliografia), obejmujący wszystkie pozycje wykorzystane przez Autora do napisania pracy. Pozycje literatury muszą być poprawnie zestawione a także poprawnie cytowane w tekście pracy Praca powinna być bardzo starannie przygotowana pod względem edytorskim Do pracy powinna być dołączona wersja elektroniczna (wersja elektroniczna do zbiorów archiwalnych oddawana jest w osobnej kopercie) Praca musi zawierać oświadczanie Autora, iż jest napisana samodzielnie i nie narusza praw autorskich zgodnie z ustawą (Dz.U. Nr.24 poz.83)

Wymagania stawiane pracy (cd.): Przy ocenie pracy w wielu uczelniach brane są również pod uwagę: stopień trudności intelektualnej podjętego tematu stopień samodzielności badawczej studenta Studenci V roku, specjalność: ochrona i kształtowanie środowiska, w kopalni soli w Bochni podczas zajęć (antropogeniczne zmiany środowiska Polski) (listopad 2008)