Mgr Izabella Wojciechowska Zdarzenia masowe Mgr Izabella Wojciechowska

WYPADEK To zdarzenie w którym problem może być rozwiązany przez jeden zespół ratownictwa

WYPADEK MASOWY To każde zdarzenie w którym celu udzielania pomocy konieczne jest kierowanie na jego miejsce wielu zespołów, ale jest to możliwe do wykonania przez lokalny system ratownictwa. Z medycznego punktu widzenia pojawia się też konieczność ustalania kolejności, według której ma być udzielana pomoc ofiarom zdarzenia, czyli TRIAGE (segregacja)

KATASTROFA Oznacza sytuację, gdy lokalny system ratownictwa okazuje się niewydolny i trzeba uzyskać pomoc z zewnątrz. W takich zdarzeniach triage jest prawie zawsze jednym z najistotniejszych elementów działania. Jest to zdarzenie nadzwyczajne wynikłe z przyczyn technicznych lub naturalnych, wymagające wprowadzenia specjalnych zasad zarządzania oraz użycia sił i środków w ilości znacznie przekraczającej możliwości danego rejonu operacyjnego

Przykazanie – zdarzeń masowych Jeżeli nie można pomóc wszystkim, którzy tego potrzebują, to trzeba przynajmniej starać się zrobić jak najwięcej dla możliwie jak największej ich liczby

KLASYFIKACJA KATASROF Katastrofy wywołane przez ludzi wojny z użyciem broni i z użyciem środków masowego rażenia (wojny nuklearne, chemiczne, biologiczne)

KLASYFIKACJA KATASTROF Katastrofy cywilizacyjne komunikacyjne: kolizje masowe na autostradach, zderzenia pociągów, upadek samolotu, zatonięcie statku

KLASYFIKACJA KATASTROF Katastrofy naturalne (woda, ziemia, ogień, powietrze) trzęsienia ziemi i powodzie – 80% wszystkich katastrof naturalnych powódź (wysoka fala), przerwanie wałów lawiny, oberwanie góry tajfuny susza

KLASYFIKACJA KATASTROF Przemysłowe i budowlane: eksplozje wyciek substancji trujących zawalenie

KLASYFIKACJA KATASTROF Wielkie pożary: domy towarowe szkoły szpitale wieżowce

SKUTKI KATASTROF Katastrofy powodują: głód choroby zakaźne epidemie zniszczenie środowiska naturalnego

TRIAGE – SEGREGACJA MEDYCZNA Termin TRIAGE przypisuje się, chirurgowi Lareyowi marszałkowi Napoleona Francuscy chirurdzy wojskowi jako pierwsi zaczęli dzielić rannych na polu bitwy na trzy kategorie pod kątem pierwszeństwa udzielania pomocy Larey doradzał, aby najpierw opatrywano lekko rannych, którzy szybko będą mogli wrócić do walki

KRYTERIA TRIAGEU Sposoby oceniania stopnia zagrożenia życia u ofiar opierają się o: ciężkość doznanych przez nią obrażeń wpływu obrażenia na podstawowe czynności życiowe cechy osobnicze poszkodowanego – wiek, ogólny stan zdrowia analizę mechanizmu urazu

WSTĘPNY TRIAGE Wstępny triage może być prowadzony przez: lekarzy pielęgniarki ratowników medycznych ratowników - strażaków

SYSTEM S.T.A.R.T. Powstał w latach 80. XX wieku w Kalifornii system segregacyjny S.T.A.R.T od: simple triage and rapid treatment - prosta segregacja i proste leczenie

SYSTEM S.T.A.R.T Na podstawie oceny stanu poszkodowanego dokonuje się rozdziału ofiar na 3 zasadnicze grupy: I grupa – natychmiastowa pomoc – kolor czerwony II grupa – pilna pomoc – kolor żółty III grupa – pomoc opóźniona – kolor zielony IV grupa – uznani za zmarłych – kolor czarny

SYSTEM SEGREGACJI POSZKODOWANYCH WEDŁUG S.T.A.R.T Kolor czerwony – szybki transport - stany zagrożenia życia wymagające natychmiastowej pomocy: zaburzenia drożności dróg oddechowych, zaburzenia oddychania, ciężkie oparzenia, nieopanowany krwotok, otwarte rany klatki piersiowej, jamy brzusznej, ciężkie urazy głowy

SYSTEM SEGREGACJI POSZKODOWANYCH WEDŁUG S.T.A.R.T Kolor żółty – transport opóźniony – pacjenci wymagający pomocy, ale bez perspektywy pogorszenia stanu: oparzenia, skomplikowane złamania, urazy kręgosłupa

SYSTEM SEGREGACJI WEDŁUG S.T.A.R.T Kolor zielony – transport wstrzymany – pacjenci z niewielkimi urazami: nieskomplikowane złamania, rany, oparzenia do 50% p.c bez oparzeń dróg oddechowych, zaburzenia psychiczne

SYSTEM SEGREGACJI WEDŁUG S.T.A.R.T Kolor czarny – transport odwołany – pacjenci bez oznak życia: ofiary bez oznak życia lub z urazami nie rokującymi przeżycia

PODSTAWY OCENY W SYSTEMIE S.T.A.R.T. Zdolność do samodzielnego chodzenia Drożność dróg oddechowych Częstość oddechów jako zdolność wydolności oddechowej Zdolność nawrotu włośniczkowego Zdolność do wypełniania prostych poleceń świadczących o stanie świadomości

STATYSTYKI Odsetek ofiar w wypadkach masowych, które przeżywają i wymagają udzielenia pomocy: I kolejności (czerwonych) – 20% II kolejności (żółtych) – 30% III kolejności (zielonych) – 50% Liczba zmarłych na miejscu zdarzenia często odpowiada liczbie najciężej poszkodowanych

NACZELNA ZASADA Za wszelką cenę należy dążyć do udzielenia pomocy maksymalnie dużej liczbie osób przy użyciu dostępnych środków

ORGANIZACJA POMOCY MEDYCZNEJ W STREFIE NIEBEZPIECZNEJ

ORGANIZACJA POMOCY MEDYCZNEJ, JEŚLI NIE WYZNACZONO STREFY NIEBEZPIECZNEJ

Opaski Triage

DEKONTAMINACJA W ZDARZENIACH MASOWYCH Decontaminatio – odplamianie, odkażanie Jest to zespół czynności wykonywanych przez służby i jednostki ratownicze bezpośrednio podczas i na terenie akcji ratownictwa w przypadku skażenia chemicznego oraz poza akcją, zmierzających do zneutralizowania szkodliwego oddziaływania niebezpiecznych substancji chemicznych na środowisko, ludzi, obiekty i sprzęt

UWAGA Dekontaminację sprzętu należy prowadzić przy zastosowaniu małej ilości wody pod wysokim ciśnieniem, ludzi i zwierząt dużej ilości wody pod niskim ciśnieniem

DEKONTAMINACJA LUDZI Dekontaminacja masowa ludzi, prowadzona jest przez jednostki Państwowej Straży Pożarnej, polega na rozcieńczaniu substancji chemicznej na ciele człowieka za pomocą wody, czasem z dodatkiem detergentów. Towarzyszy jej także chemiczna neutralizacja ubrań oraz wody użytej do dekontaminacji.

CELE DEKONTAMINACJI LUDZI Usunięcie czynnika szkodliwego ze skóry i odzieży poszkodowanego, Ochrona personelu medycznego przed wtórnym skażeniem od poszkodowanego, Ograniczenie rozprzestrzenienia się skażenia, Stworzenie komfortu psychicznego poszkodowanym przez poczucie zmniejszenia zagrożenia

ŚRODKI DO DEKONTAMINACJI Woda – usuwa i rozcieńcza czynnik szkodliwy, Woda z mydłem – dodanie mydła przyśpiesza rozkład związków chemicznych oraz ułatwia usuwanie substancji rozpuszczalnych w tłuszczach, Woda z podchlorynem sodowym – bardzo szybko doprowadza do hydrolizy i zobojętnienia większości substancji chemicznych. Jednak użycie tego środka wymaga utrzymania stałego stężenia roztworu, co w warunkach polowych jest trudne. Tego środka nie można stosować również na spojówki i otwarte rany

DAKONTAMINACJA - ZASADY Dekontaminowanie poszkodowanych należy wykonać tak szybko, jak to jest możliwe, Rozbieranie poszkodowanych jest pierwszym etapem procesu dekontaminacji, Woda jest najlepszym środkiem do dekontaminacji zwłaszcza masowej

PSYCHLOGICZNE ASPEKTY KATASTROF Obciążenia psychologiczne będące skutkiem katastrof dotyczą: ofiar świadków ratowników

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA UCZESTNIKÓW ZDARZENIA Doznane obrażenia ciała, Strach przed dalszym rozwojem zagrożenia, Śmierć i urazy u innych uczestników, Brak pomocy i chaos

OSTRA REAKCJA NA STRES (ORS) Objawy ORS: Oszołomienie (zawężenie pola świadomości, osłabienie kontaktu z otoczeniem), Dezorientacja – po kilku minutach może wystąpić zjawisko niekontrolowanej hiperaktywności lub odwrotnie – efekt przedłużającego się osłupienia uniemożliwiającego podjęcie jakiegokolwiek działania, Burzliwe objawy wegetatywne

NIEBEZPIECZNE ZJAWISKO ! PANIKA – przewaga aktywności fizycznej nad próbą oceny sytuacji. Reakcje paniczne są łatwo indukowane i szybko rozprzestrzeniają się wśród uczestników zdarzenia. Najszybciej rozwijają się w zamkniętych pomieszczeniach. Osoby, które uległy panice, doznają zazwyczaj poczucia nierealności, mają zaburzoną ocenę sytuacji i wykazują chęć ucieczki.

CZYNNIKI ZAPOBIEGAJĄCE PANICE Szkolenia dające wiedzę o sposobach zachowania w sytuacjach awaryjnych. Jasne instrukcje, dobry dostęp do sprzętu ratowniczego. Oznakowanie dróg ewakuacyjnych. Dowódca akcji musi być osobą zdecydowaną i wydawać kategoryczne polecenia. W czasie kierowania akcją zwłaszcza przy dużych skupiskach ludzi, służby ratownicze powinny wykorzystywać sprzęt nagłaśniający.

ZESPÓŁ POURAZOWYCH ZABURZEŃ STRESOWYCH - PTSD PTSD – może dotyczyć ofiar jak i ratowników. Cechy: przedłużająca się w czasie reakcja na stres (może trwać nawet latami), stałe powracanie w myślach i snach do krytycznego zdarzenia, postępujące przytłumienie emocjonalne. zanik zainteresowania otoczeniem, nawracające lęki, depresja

POMOC Przyjmując do szpitala ofiary zdarzeń masowych, należy jak najszybciej zorganizować opiekę psychologiczną. W zespole opiekującym się tymi poszkodowanymi powinni być: Psycholog Psychiatra Pracownik socjalny Psycholog dziecięcy

PROBLEMY PSYCHOLOGICZNE RATOWNIKÓW Wśród czynników, które w szczególny sposób wpływają na psychikę ratowników należy wymienić: doznane przez nich urazy, śmierć i poważne urazy dzieci, śmierć kolegi w czasie akcji, znaczne uszkodzenia i rozkawałkowanie zwłok ofiar zdarzenia

DEBRIEFING Idea debriefingu polega na spotkaniu wszystkich uczestników działania bezpośrednio po jego zakończeniu.

DEBRIEFING Metoda znana od II wojny światowej i była stosowana wśród alianckich lotników

DEBRIEFING Zebranie polega na przedyskutowaniu każdego etapu akcji Umożliwienie każdemu ratownikowi wyrażenia własnego zdania, przemyśleń oraz emocji związanych z akcją

DEBRIEFING Obecnie spotkania debriefingowe stały się standardem w większości zorganizowanych służb ratowniczych Odgrywają one niekwestionowaną rolę jako element redukcji stresu po zdarzeniach krytycznych, także wśród personelu szpitalnego