Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych (ze szczególnym uwzględnieniem rynku pracy) Arseniusz Woźny Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego Gorzów Wlkp. 15. 11 .2012 r.

Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Strategia Europa 2020 „Europa 2020 – strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu”: zatwierdzona przez Radę Europejską w 2010 r. długookresowa strategia rozwoju UE, zastąpiła realizowaną w latach 2000-2010 Strategię Lizbońską. Stanowi próbę odpowiedzi na słabości europejskiej gospodarki, które ze wzmożoną siłą ujawniły się podczas ostatniego kryzysu, który przyniósł największe od co najmniej 80 lat załamanie gospodarcze oraz uwidocznił poważne słabości strukturalne gospodarek europejskich. W „Europie 2020” kierunki rozwoju zostały zapisane w: 3 Obszarach priorytetowych, 5 Celach głównych, 10 Zintegrowanych wytycznych, 7 Inicjatywach przewodnich. 3 OBSZARY PRIORYTETOWE: Wzrost inteligentny – czyli rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach. Wzrost zrównoważony – czyli transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, efektywniej korzystającej z zasobów i konkurencyjnej. Wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu - czyli wspieranie gospodarki charakteryzującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną. Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 2

Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Kierunki rozwoju w Strategii Europa 2020 (odnoszące się do rynku pracy) 5 CELÓW GŁÓWNYCH: Cel 1: osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia na poziomie 75%, wśród kobiet i mężczyzn w wieku 20–64 lat, w tym poprzez zwiększenie zatrudnienia młodzieży, osób starszych i pracowników nisko wykwalifikowanych. (Polska w KPR założyła poziom 71%). Cel 4: podniesienie poziomu wykształcenia (10% i 40%), Poprzez zmniejszenie odsetka osób zbyt wcześnie kończących naukę do poniżej 10% oraz zwiększenie do co najmniej 40% odsetka osób w wieku 30−34 lat mających wykształcenie wyższe lub równoważne. (W KPR dla Polski odpowiednio: mniej niż 4,5% i wzrost do 45%). 10 ZINTEGROWANYCH WYTYCZNYCH: Wytyczna 7: Zwiększenie uczestnictwa kobiet i mężczyzn w rynku pracy, ograniczanie bezrobocia strukturalnego i promowanie jakości zatrudnienia. Wytyczna 8: Rozwijanie zasobów wykwalifikowanej siły roboczej odpowiadającej potrzebom rynku pracy oraz promowanie uczenia się przez całe życie. Wytyczna 9: Poprawa jakości i wydajności systemów kształcenia i szkolenia na wszystkich poziomach oraz zwiększenie liczby osób podejmujących studia wyższe lub ich odpowiedniki. Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 3

Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Kierunki rozwoju w Strategii Europa 2020 (odnoszące się do rynku pracy) 7 INICJATYW PRZEWODNICH: Inicjatywa 2: Mobilna młodzież działania na rzecz poprawy wyników systemów kształcenia oraz ułatwiania młodzieży wejścia na rynek pracy, wspieranie mobilności i współpracy akademickiej, modernizacja szkolnictwa wyższego wg najlepszych wzorców światowych, rozwój mechanizmów uznawania kwalifikacji nieformalnych, wzmocnienie działań mających na celu ułatwienie młodzieży wchodzenia na rynek pracy dzięki programom stażowym i praktykom zawodowym. Inicjatywa 6: Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia działania na rzecz modernizacji rynków pracy i wzmocnienia pozycji obywateli poprzez rozwój kwalifikacji przez całe życie w celu zwiększenia współczynnika aktywności zawodowej i lepszego dopasowania podaży do popytu na rynku pracy. http://ec.europa.eu/eu2020/pdf/1_PL_ACT_part1_v1.pdf http://www.mg.gov.pl/Bezpieczenstwo+gospodarcze/Strategia+Europa+2020 Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 4

Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Piąty Raport Kohezyjny przedstawiony przez Komisję Europejską w 2010 roku 5RK to analizy dotyczące przebiegu procesów rozwoju regionalnego w UE wskazują one na znaczący dystans polskich województw wobec regionów starych państw UE: w sferze dostępności terytorialnej, jakości sfery instytucjonalnej (społeczeństwo obywatelskie i rządzenie), elementów tworzących gospodarkę opartą na wiedzy i społeczeństwo informacyjne. Wg 5RK Województwo Lubuskie osiąga wyniki z dwóch najniższych klas (w skalach 1-5 i 1-6): wydatki na B+R z udziałem 0,09% plasują region na przedostatnim miejscu w UE, ale korzystne wskaźniki: edukacyjne w zakresie uczniów przedwcześnie opuszczających szkoły w wieku 18-24 lata (2 klasa na 6). dostępności gospodarstw domowych do szerokopasmowego Internetu (3 klasa na 6). http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/cohesion5/pdf/conclu_5cr_part1_pl.pdf Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 5

Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020 (KSRR) z 2010 roku Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020 (KSRR) z 2010 roku KSRR kładzie nacisk na wspomaganie wzrostu konkurencyjności, wprowadzono nową kategorię tzw. obszary strategicznej interwencji (OSI), czyli obszary koncentracji procesów rozwoju społeczno-gospodarczego, obszary poza zasięgiem ich oddziaływania oraz obszary problemowe. OSI pozwalają na wsparcie ośmiu lubuskich obszarów strategicznej interwencji, są to: I - wyróżnione w KSSR i w założeniach kontraktu terytorialnego: miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne ośrodki subregionalne i lokalne obszary przygraniczne obszary wiejskie, w szczególności o słabym dostępie do usług publicznych II - inne obszary wymagające wsparcia i ochrony z poziomu regionalnego lub krajowego: obszary zagrożone powodziami obszary o najwyższych walorach przyrodniczych, w tym objęte ochrona prawną obszary potencjalnej eksploatacji złóż surowców o strategicznym znaczeniu obszary o najkorzystniejszych warunkach dla prowadzenia gospodarki rolnej http://www.mrr.gov.pl/rozwoj_regionalny/polityka_regionalna/ksrr_2010_2020/Strony/default.aspx Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 6

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030) Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030) KPZK 2030 (opublikowana w marcu 2012 r.) jest najważniejszym krajowym dokumentem strategicznym dotyczącym zagospodarowania przestrzennego kraju. Cel strategiczny: Efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej terytorialnie zróżnicowanych potencjałów rozwojowych dla osiągania ogólnych celów rozwojowych – konkurencyjności, zwiększenia zatrudnienia, sprawności funkcjonowania państwa oraz spójności w wymiarze społecznym, gospodarczym i terytorialnym w długim okresie. W odniesieniu do lubuskiego w zakresie realizacji celów rozwojowych wymienia się min:. rozbudowę gazowych sieci przesyłowych , inwestycje w elektroenergetyczne sieci przesyłowe , Inwestycje w drogi ekspresowe , zwiększenie wydobycia gazu ziemnego i ropy naftowej. http://www.mrr.gov.pl/rozwoj_regionalny/polityka_przestrzenna/kpzk/Strony/Koncepcja_Przestrzennego_Zagospodarowania_Kraju.aspx Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 7

Zmiana Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Zmiana Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego z dnia 21 marca 2012 roku Zm PZPWL kładzie nacisk na rozwój infrastruktury społecznej i edukacyjnej, promocję budowy nowych szkól różnych szczebli nauczania i placówek kulturalno – oświatowych. 1) Powstanie sieci szkół w ośrodkach regionalnych przyczyni się do zwiększenia udziału kształcącej się młodzieży z małych miast i terenów wiejskich, znacznie oddalonych od głównych ośrodków naukowych. Wraz z rozwojem szkolnictwa wzrośnie poziom wykształcenia społeczeństwa, wystąpi zwiększenie potencjału innowacyjnego nauki oraz informatyzacja społeczeństwa. Niezbędny stanie się też rozwój bazy sportowej i wzrost nakładów na te inwestycje. 2) Województwo lubuskie charakteryzuje się niewystarczającym - w porównaniu z regionami sąsiednimi - poziomem wykształcenia ludności oraz niewielką zdolnością do wytwarzania i rozprzestrzeniania innowacji. Aby sprostać konkurencji we współczesnym świecie i nie zostać zepchniętym do pozycji dostarczyciela jedynie prostych zasobów, region musi zintensyfikować kształcenie na poziomie średnim i wyższym oraz szybko rozwijać placówki naukowo – badawcze i instytucje transferu technologii. Niezbędna jest także szeroka informatyzacja gospodarki, instytucji i gospodarstw domowych. http://lubuskie.pl/inne/regionalne_dokumenty/ Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 8

Projekt SRWL 2020: Rynek pracy w 4 celach Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Projekt SRWL 2020: Rynek pracy w 4 celach Cel główny: Wykorzystanie potencjałów województwa lubuskiego do wzrostu jakości życia, dynamizowania konkurencyjnej gospodarki, zwiększenia spójności regionu oraz efektywnego zarządzania jego rozwojem. Cel strategiczny 1: Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka regionalna Cele operacyjne: 1.1. Rozwój sektora B+R oraz usprawnienie mechanizmów transferu innowacji i technologii. 1.2. Rozwój przedsiębiorczości i zwiększenie aktywności zawodowej. 1.3. Podniesienie jakości kształcenia i dostosowanie go do potrzeb regionalnego rynku pracy. Cel strategiczny 3: Społeczna i terytorialna spójność regionu Cel operacyjny: 3.4. Promocja włączenia zawodowego i społecznego. Wskaźniki bazowe celu głównego : zatrudnienie wg BAEL w 2010 62,9%w 2020 74,7% Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 9

24 Kluczowe projekty w projekcie SRWL 2020 (1-12): Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych 24 Kluczowe projekty w projekcie SRWL 2020 (1-12): Parki naukowo-technologiczne (1-3) Lubuski Park Przemysłowo - Technologiczny (LPPT) z siedzibą w Nowym Kisielinie Park Technologii i Logistyki Przemysłu INTERIOR w Nowej Soli Utworzenie Gorzowski Ośrodek Technologiczny Inwestycje drogowe (4-12) Budowa drogi ekspresowej S-3 (inwestycja częściowo realizowana) Dokończenie węzłów A-2 Przebudowa drogi nr 18 (do parametrów autostrady Modernizacja dróg krajowych 22 i 24 Rozwój drogi nr 27 Zielona Góra - Żary - autostrada A18 Połączenie drogi S 3 przez Nową Sól – Kożuchów – Iłowę -Szprotawę z autostradami A-18 i A-2 10. Budowa przeprawy mostowej w Kostrzynie nad Odrą / północna obwodnica miasta 11. Budowa mostu w Milsku 12. Most na Odrze w Krośnie Odrzańskim (wraz z obwodnicą) Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 10

24 Kluczowe projekty w projekcie SRWL 2020 (13 – 24): Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych 24 Kluczowe projekty w projekcie SRWL 2020 (13 – 24): Inwestycje kolejowe (13-16), odcinki: 13. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury linii kolejowej nr 273 (CE-59): Głogów - Zielona Góra - Kostrzyn („Odrzanka”) 14. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury linii kolejowej nr 203: Krzyż - Gorzów Wlkp. - Kostrzyn n/O 15. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury linii kolejowych 275: Miłkowice – Żagań oraz linii Żagań - Żary – Forst 16. Uruchomienie kolei miejskiej i aglomeracyjnej Lubuskiego Trójmiasta Inwestycje w lotniska i drogi wodne (17-22) 17. Rozbudowa i poprawa wyposażenia lotniska w Babimoście 18. Modernizacja lotniska w Przylepie 19. Budowa lotniska do celów biznesowych i sportowo - turystycznych w okolicach Gorzowa Wlkp. 20. Budowa bazy lotniczego pogotowia ratunkowego HEMS w północnej części województwa 21. Modernizacja odrzańskiej drogi wodnej E-30 22. Modernizacja międzynarodowej drogi wodnej E-70 Inne inwestycje kluczowe (23-24) 23. Rozwój Winnicy Lubuskiej w Zaborze 24. Rozbudowa Wojewódzkiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Drzonkowie Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 11

Wybrane przedsięwzięcia / zadania ujęte w celach operacyjnych Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Wybrane przedsięwzięcia / zadania ujęte w celach operacyjnych Rozwój UZ i innych istniejących uczelni Budowa kopalni i elektrowni Gubin- Brody Budowa i modernizacja sieci wodociągowej i kanalizacyjnej Rozwój miejskiej i podmiejskiej komunikacji publicznej w Gorzowie Wlkp. i Zielonej Gorze Zapewnienie dostępu do szerokopasmowego Internetu Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 12

Lubuska Regionalna Strategia Innowacji (LRSI) z 2010 roku: Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Lubuska Regionalna Strategia Innowacji (LRSI) z 2010 roku: MISJA Budowa przewagi konkurencyjnej regionu poprzez rozwój potencjału naukowo – badawczego i kultury innowacji WIZJA : Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka regionalna oparta o efektywnie funkcjonujący Lubuski System Innowacji CELE STRATEGICZNE: Wzmocnienie potencjału edukacyjnego i naukowo – badawczego w regionie. Rozwój systemu innowacji i nowoczesnej infrastruktury innowacyjnej w regionie. Wzrost przedsiębiorczości i konkurencyjności regionu. http://lubuskie.pl/menu-strony/strategia/regionalne-dokumenty-strategiczne/lubuska-regionalna-strategia-innowacji/ Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 13

Lubuska Regionalna Strategia Innowacji (LRSI) Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Lubuska Regionalna Strategia Innowacji (LRSI) Cele Operacyjne LRSI: 2. Rozwój systemu innowacji i nowoczesnej infrastruktury innowacyjnej w regionie. 2.5. Rozwijanie i promowanie nowoczesnej turystyki w regionie. 2.6. Dostosowanie oferty szkoleniowo – doradczej z zakresu innowacyjności dla potrzeb przedsiębiorców w regionie. 3. Wzrost przedsiębiorczości i konkurencyjności regionu. 3.1. Tworzenie korzystnych warunków do powstawania i rozwoju zaawansowanych technologii w regionie. 3.2. Rozwój wyspecjalizowanych instytucji wsparcia transferu technologii i rozwiązań innowacyjnych do praktyki gospodarczej. 3.3. Wspieranie działań w zakresie unowocześniania produktów i technologii. 3.4. Wzrost produkcji i znaczenia alternatywnych źródeł energii. Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 14

Lubuska Regionalna Strategia Innowacji (LRSI) – informacje praktyczne Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Lubuska Regionalna Strategia Innowacji (LRSI) – informacje praktyczne www.innowacje.lubuskie.pl strona internetowa zawierająca bieżące informacje nt. działań promujących innowacje w regionie. W opisie regionu w układzie powiatowym zamieszczono informacje oraz linki do stron lubuskich: jednostek B+R, firm (w tym najbardziej innowacyjnych), szkół wyższych. Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 15

Strategie zrównoważonego rozwoju powiatu / gminy Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Strategie zrównoważonego rozwoju powiatu / gminy Struktura dokumentu "Strategia zrównoważonego rozwoju gminy/powiatu". Strategia składa się z wielu elementów, na które warto zwrócić uwagę: znajdują się tam m.in.. Strategiczny kierunek rozwoju zawierający opis gospodarczy, Szanse i zagrożenia rozwoju gminy / powiatu (analiza SWOT, czynniki sprzyjające rozwojowi, problemy rozwoju). Plan operacyjny strategii (cele szczegółowe i sposoby ich realizacji, harmonogramy, odpowiedzialność, koszty i źródła finansowania programów zrównoważonego rozwoju gospodarczego, społecznego, ochrony środowiska i w zakresie zarządzania) UWAGI: Analiza SWOT może zawierać informacje nt celów i działań zaradczych w różnych dziedzinach w tym w zakresie rozwoju przedsiębiorczości, rynku i nowoczesnej gospodarki. Strategie powiatowe opisują zjawiska ogólne w gospodarce, z kolei gminne oprócz opisu zachodzących zmian gospodarczych podają wykaz najważniejszych podmiotów gospodarki narodowej, czyli najważniejszych pracodawców. Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 16

Dokumenty planistyczne szczebla gminnego Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Dokumenty planistyczne szczebla gminnego Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego gminy MPZP Akt prawa miejscowego, który zawiera informacje nt. inwestycji w gminie przyjmowany w formie uchwały rady gminy. Określa przeznaczenie, warunki zagospodarowania i zabudowy terenu, ponadto rozmieszczenie inwestycji celu publicznego. Plan miejscowy czyli odnoszący się (do różnych terenów / fragmentów gminy) stanowi podstawę planowania przestrzennego w gminie. http://www.bip.gorzow.pl/index.php?k=700 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dokument sporządzany dla całego obszaru gminy, określający w sposób ogólny politykę przestrzenną i lokalne zasady zagospodarowania (w tym posiada informację o wiodących podmiotach w gminie). Podstawowy dokument kreujący politykę przestrzenną gminy. Obok MPZP jest aktem planowania przestrzennego i w systemie planistycznym zaliczane jest do aktów planowania ogólnego, ale nie jest aktem prawa miejscowego, więc: nie zawiera przepisów powszechnie obowiązujących, nie może być podstawą do wydania decyzji administracyjnych. http://www.bip.gorzow.pl/index.php?k=734 Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 17

Zamiast podsumowania – przydatne linki: Sytuacja społeczno – gospodarcza województwa lubuskiego w aspekcie dokumentów strategicznych Zamiast podsumowania – przydatne linki: http://www.gorzow.pl http://www.gorzow.pl/przystan-dla-biznesu/informacje-o-miescie/rynek-pracy http://www.gorzow.pl/przystan-dla-biznesu/e-publikacje www.lubuskie.pl http://lubuskie.pl/inne/regionalne_dokumenty/ http://lrpo.lubuskie.pl/ http://efs.lubuskie.pl/ http://www.prow.lubuskie.pl/index.php?i2=79 http://www.innowacje.lubuskie.pl ZACHODNIA IZBA PRZEMYSŁOWO – HANDLOWA (Gorzów Wlkp.) http://www.ziph.pl/ http://www.ziph.pl/czlonkowie http://www.ziph.pl/pdf/glos/530.pdf ORGANIZACJA PRACODAWCÓW ZIEMI LUBUSKIEJ (Zielona Góra) http://www.opzl.pl/ http://www.opzl.pl/firmy/ http://www.opzl.pl/dzialalnosc/biznes_lubuski/ Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego 17

Dziękuję za uwagę Arseniusz Woźny Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego tel. +48 (68) 45 65 531 mail: a.wozny@lubuskie.pl www.lubuskie.pl www.innowacje.lubuskie.pl