Józef Balicki CAPITIA Sp. z o.o. Sp. k. Finansowanie przedsięwzięć spin off i spin out w Polsce i na świecie podejście praktyczne Józef Balicki CAPITIA Sp. z o.o. Sp. k.

Przedsiębiorczość akademicka Uchwalona na początku lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku w Stanach Zjednoczonych Ustawa Bayh-Dole’a przenosi własność intelektualną badań uniwersyteckich na uczelnie Amerykańskie sukcesy komercyjne związane z transferem na rynek nowych odkryć naukowych zainspirowały do zmian legislacyjnych wiele innych państw Wielka Brytania wdraża własne rozwiązania pod koniec lat 80-tych ubiegłego wieku, kraje skandynawskie robią to na przełomie lat 90-tych i początku tego wieku

Przedsiębiorczość akademicka Wdrożono systemy kształtowania postaw, świadomości i szkoleń w zakresie tworzenia kultury i wiedzy sprzyjającej realizacji projektów komercyjnych Dostarczono bodźce w zakresie wspierania i budowania infrastruktury odnośnie komercjalizacji badań pod kątem potrzeb przemysłu (biura transferu technologii, parki technologiczne, inkubatory) Zapewniono przedsiębiorcom akademickim wsparcie finansowe w ramach rożnych projektów wspomagających (granty koncepcyjne i zleceniowe, subwencje, dotacje, dostęp do kapitałów zalążkowych) Zbudowano mechanizmy umożliwiające komercjalizację wyników badań poprzez tworzenie firm spin- off i spin- out lub licencjonowanie

Cechy firm spin- off i spin- out Są to nowo powstałe firmy (start ups) Ich działalność gospodarcza opiera się na komercyjnym zastosowaniu technologii, wiedzy technicznej i umiejętności nabytych w organizacji macierzystej Posiadają potencjał tworzenia dużej wartości dodanej Przyczyniają się do upowszechnienia (dyfuzji) nowych technologii w gospodarce Obarczone są wysokim stopniem ryzyka finansowego i komercyjnego

Firmy spin- off i spin- out przemysłowe vrs akademickie Charakter innowacji Środowisko powstawania innowacji Rozpoznanie potrzeb rynku Rynki zbytu Kadra Dostęp do kapitałów przemysłowe Sprawdzone technologie Komercyjne Bardzo dobre Rozpoznane, klienci podmiotu macierzystego Istnienie zespołów ludzkich posiadających doświadczenie techniczne jak i biznesowe, większa możliwość pozyskania fachowców z zewnątrz Łatwiejszy, możliwe wsparcie podmiotu macierzystego akademickie Nowatorskie rozwiązania Naukowe, teoretyczne Słabe Brak potencjalnych klientów Trudności pozyskania fachowców, którzy pomogliby w komercjalizacji przedsięwzięć Ograniczony

Firmy spin- off i spin- out ryzyko inwestycyjne Zdolność zatrudnienia fachowców, którzy zapewniliby sukces rynkowy nowatorskiemu przedsięwzięciu Możliwość precyzyjnego zdefiniowania horyzontu czasowego na wyjście z inwestycji Problemy z oszacowaniem poziomu obrotów i cash flow przedsięwzięcia, zapewniającego atrakcyjny zwrot z inwestycji Trudności w ocenieniu zainteresowania rynkowego nowym produktem, technologią Szanse zbudowania kanałów dystrybucji oraz dotarcia do końcowego odbiorcy Zdolność do konkurencji w warunkach gospodarki wolnorynkowej

Dolina Śmierci (Valley of Death) Poziom nakładów Potrzeby kapitałowe Ryzyko finansowania Ryzyko technologiczne Etapy rozwoju projektu Badania podstawowe Koniec fazy laboratoryjnej – działający prototyp Gotowy Produkt Transfer technologii lub start-up Produkcja i sprzedaż na rynku Badania stosowane

Etapy finansowania przedsiębiorstw Działania Źrodła finansowania Pre-seed financing (proof of concept)- finansowanie koncepcji i fazy badawczej - Analiza pomysłu - Opracowanie i weryfikacja technologii - Prototypowanie - Subwencje i granty rządowe - Dotacje - Środki instytutów badawczych, uczelni, przedsiębiorstw Seed financing-przygotowanie do komercjalizacji - Działający prototyp - Jego udoskonalanie - Badania rynku - Koncepcja rozwoju - Budowa zespołu zarządzającego - Subwencje i granty rządowe - Środku własne, rodziny, przyjaciół (fff) - Aniłowie Biznesu - Venture Capital

Etapy finansowania przedsiębiorstw Działania Źródła finansowania Start-up financing – finansowanie rozpoczęcia działalności firmy - Gotowy produkt -Skompletowana ekipa kluczowych pracowników - Rozpoznanie rynku - Pierwszy klient - Granty rządowe - Dotacje - Środki instytutów badawczych, uczelni, korporacji - Środki własne, rodziny, przyjaciół (fff) - Aniołowie Biznesu - Venture Capital Early-stage / first-stage financing –finansowanie regularnej produkcji i sprzedaży - Uruchomienie produkcji - Budowa bazy klientów - Zawieranie umów licencyjnych Expansion financing (druga i kolejne rundy finansowania)- rozwój firmy - Ekspansja rynkowa - Zwiększenie mocy produkcyjnych - Zakup nowych technologii - Private Equity - Obligacje, kredyty

Źródła finansowania firm spin off i spin out doświadczenia BVCA Okres zalążkowy (seed stage) R&D granty Venture Cspital Business Angels University Challenge Funds Sprzedaż praw licencyjnych Środki z uczelni Post seed stage Venture Capital R&D granty Business Angels Sprzedaż praw licencyjnych Joint ventures Środki z uczelni

Aniołowie Biznesu (Business Angels) Aniołowie Biznesu to indywidualni inwestorzy, którzy posiadają zasoby wolnej gotówki, doświadczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej oraz czas na wspieranie firmy swoją wiedzą Są to przeważnie osoby, które odniosły sukces w biznesie i zarobiły na sprzedaży swoich firm Nadal poszukują aktywności w biznesie, ale nie chcą już zajmować się codziennym zarządzaniem Zazwyczaj finansują przedsięwzięcia ze znanej im branży Z reguły przejmują większościowe pakiety udziałów w firmie

Aniołowie Biznesu (Business Angels) Uwaga na Diabły Biznesu (Business Devils) !!! Są zbytnio zadufani w sobie Nie posiadają doświadczenia z zakresu nowoczesnych metod zarządzania Żądają zbyt dużej kontroli w firmie Blokują następne rundy finansowania oraz wejście nowych wspólników (funduszy venture capital) Oczekują szybkiej wypłaty dywidend Realizują indywidualne cele, niejednokrotnie kosztem firmy

Venture Capital Są jedną z ważniejszych form finansowania rozwoju przedsiębiorstw nie notowanych jeszcze na giełdzie Obejmują udziały w podmiotach o bardzo dobrych perspektywach rozwojowych Angażują się kapitałowo wyłącznie w konkretne i precyzyjnie zdefiniowane przedsięwzięcia Akceptują duży poziom ryzyka oczekując w zamian wysokiej stopy zwrotu Dążą do zwiększenia wartości rynkowej spółek portfelowych Odsprzedają swoje udziały, gdy firma osiągnie optymalny poziom rozwoju

Venture Capital Fundusze zalążkowe (seed capital) oraz wczesnego rozwoju (early stage) inwestują w: Komercjalizację wyników badań naukowych Nowo powstające spółki (start- ups) Spółki na wczesnym etapie rozwoju (early stage) Fundusze venture capital / private equity - faza ekspansji inwestują w: Spółki będące w fazie wzrostu (ekspansja i rozwój) Spółki dojrzałe (finansowanie pomostowe, wykup udziałów przez menedżerów, restrukturyzacja)

Venture Capital- Europa vrs Ameryka Profil Przedsiębiorcy Etap Finansowania Wnoszą do przedsięwzięcia Styl zarządzania Cele Filozofia działania Oczekiwania inwestycyjne Model Amerykański Zmotywowani założyciele firmy, ludzie „do roboty” Seed Wartość dodaną Aktywne (hands on) Tworzenie dużych firm Maksymalizacja zysków Poszukują „Gwiazd”- duży zysk z kilku trafionych inwestycji Model Europejski Przedsiębiorcy otoczeni profesjonalistami Early stage Pieniądze Pasywne (hands off) Tworzenie średnich firm Minimalizacja strat Ponadprzeciętny zysk z całego portfela inwestycyjnego

Kryteria inwestycyjne funduszy venture capital (firmy spin- off i spin- out) Innowacyjność technologii, danego rozwiązania, produktu (Zdolność do zaspokojenia potrzeb rynkowych) Możliwość wyjścia z inwestycji Poziom zmotywowania i zaangażowania twórców i osób uczestniczących w przedsięwzięciu Wielkość rynku Prawa do własności intelektualnej

Finansowanie firm spin- off i spin- out w Polsce

Luka inwestycyjna Polskie MŚP mają utrudniony dostęp do finansowania swojej działalności, a szczególnie do finansowania szybkiego rozwoju opartego o innowacje Działające w Polsce fundusze venture capital / private equity poszukując większych transakcji rzadko inwestują w ten segment Brak kapitału często powoduje, że wiele dobrych polskich projektów, które mogłyby przynieść przedsiębiorcom zysk jest zaniechanych, opóźnionych bądź też realizowanych za granicą

Inicjatywy wsparcia innowacyjnych MŚP w Polsce Kredyt technologiczny BGK PO IG, projekty celowe Zasilenie funduszy zalążkowych z KFK i PO IG GPW NewConnect Inicjatywa Technologiczna

Dotacje unijne W ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności na lata 2007-2013 łączna suma środków UE przeznaczonych dla polskiego środowiska naukowo- akademickiego wyniesie około 4,15 mld Euro

PO IG "Innowacyjna Gospodarka”, działanie 3.1 Dotacje unijne PO IG "Innowacyjna Gospodarka”, działanie 3.1 Potencjalni przedsiębiorcy otrzymają wsparcie w dwóch etapach: doradczym i kapitałowym W pierwszym etapie, przedsiębiorca korzystać będzie z usług doradczych (świadczonych przez wyspecjalizowaną instytucję, np. inkubator technologiczny), których celem będzie ocena innowacyjnego pomysłu W drugim etapie, o ile pomysł na biznes okaże się trafiony, przedsiębiorca otrzyma wsparcie kapitałowe (w wysokości do 200 tysięcy Euro) od instytucji inkubującej, w wyniku czego powstanie podmiot gospodarczy, w którym udziały obejmą zarówno pomysłodawca jak i instytucja inkubująca

PO IG "Innowacyjna Gospodarka”, działanie 3.3 Dotacje unijne PO IG "Innowacyjna Gospodarka”, działanie 3.3 Przedsiębiorcy będą mogli występować o środki na: usługi doradcze (np. badanie kondycji przedsiębiorstwa) badania rynkowe opracowanie biznes planu przygotowanie niezbędnej dokumentacji w celu pozyskania finansowania zewnętrznego W ramach oferowanych szkoleń zdobędą wiedzę na temat: jak zaprezentować inwestorowi swoją koncepcję biznesową jak negocjować warunki umowy

Rynek GPW- NewConnect NewConnect stworzony został z myślą o małych spółkach, które ze względu na swoją wielkość, zbyt ograniczoną wiarygodność kredytową lub krótką historię działalności nie są w stanie efektywnie pozyskiwać kapitału na finansowanie swoich przedsięwzięć NewConnect kierowany jest przede wszystkim do spółek "innowacyjnych", które mają ciekawy pomysł biznesowy szukają środków na jego sfinansowanie Główne zalety nowego rynku to prostsze warunki wprowadzenia spółki do obrotu, minimalne wymogi informacyjne oraz niskie koszty debiutu

Instytucje Bankowe W porównaniu ze standardami bankowości światowej są wręcz niekonkurencyjne w swoich ofertach dla firm z sektora MŚP Instytucje te preferują usytuowane już na rynku podmioty gospodarcze Unikają finansowania nowopowstałych oraz młodych przedsiębiorstw Niechętnie finansują agresywne plany rozwojowe

Fundusze Pożyczkowe Jest to alternatywne źródło finansowania działalności gospodarczej: nowopowstałych przedsiębiorstw firm nie mogących pozyskać finansowania zewnętrznego z tradycyjnych źródeł (bankowych) przedsiębiorstw nie posiadających wystarczającego zabezpieczenia Nie są konkurencją dla banków, lecz stanowią uzupełnienie ich ofert Zapewniają finansowanie tym podmiotom, z którymi banki nie chcą współpracować Szkolą i doradzają przedsiębiorcom

Fundusze Poręczeniowe Działalność Funduszy Poręczeniowych ukierunkowana jest głównie na firmy z sektora MŚP, które:   nie dysponują wystarczającym zabezpieczeniem w ramach własnych możliwości mają często problemy z udowodnieniem swojej wiarygodności kredytowej (niezbyt długo funkcjonują na rynku) Firmom takim będzie czasami łatwiej uzyskać kredyt bankowy, gdy skorzystają one z pośrednictwa Funduszy Poręczeniowych

Co decyduje o sukcesie przedsiębiorstw akademickich Według Innovation Associates (IA) Szkolenia w zakresie kształtowania postaw, świadomości oraz tworzenia kultury i wiedzy sprzyjającej realizacji projektów komercyjnych Zorientowanie na badania mające komercyjne zastosowanie Funkcjonowanie parków technologicznych, biur transferu technologii, inkubatorów Pomoc w pozyskiwaniu subwencji, grantów rządowych, dotacji Tworzenie funduszy venture capital skłonnych do finansowania nowo powstających firm oraz wczesnych etapów rozwoju Budowanie relacji z lokalnym i krajowym środowiskiem biznesu Utrzymywanie kontaktów z absolwentami

Przykłady sukcesów rynkowych MIT Bose Gilette (1901) Hewlett-Packard Intel Texas Instruments DEC Stanford University Cisco Systems Genentech Google Sun Microsystems Yahoo!

MIT- historia sukcesu Według Instytutu Kauffman The Foundation of Entrepreneurship Na świecie funkcjonuje ponad 25,800 przedsiębiorstw stworzonych przez absolwentów MIT (w latach 2000- 2006 powstało więcej niż 5,800 takich firm) Firmy te zatrudniają około 3.3 miliona ludzi Przedsiębiorstwa te generują ponad 2 biliony USD Sumując obroty tych firm, byłaby to jedenasta największa gospodarka światowa 80% przedsiębiorstw tworzonych przez absolwentów MIT skutecznie prowadzi swoją działalność (80% firm powołanych przez inżynierów spoza środowiska MIT „znika” z rynku )

Serdecznie dziękuję za uwagę oraz życzę dużo sukcesów w realizacji przedsięwzięć