Unia Europejska Fundusz Spójności Laboratorium mobilne do poboru prób wody i ścieków wyposażone w automatyczny pobornik prób ścieków Anna Zielińska-Jurkiewicz Inspekcja Ochrony Środowiska Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

Laboratorium mobilne do pobierania próbek wody i ścieków Składa się z automatycznego przyrządu do pobierania próbek wraz z wyposażeniem oraz pojazdu do jego transportu 02 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

Transport automatu do miejsc pobierania zapewnia dobrej klasy pojazd odpowiednio dostosowany do tego typu przewozu: – niski próg załadunku – drzwi otwierane do góry Natomiast odpowiednio dobrany wózek transportowy zapewnia przewóz automatu po obiekcie nawet przez 1 osobę: – duże opony pneumatyczne przystosowane do pracy w terenie – wygodny uchwyt ułatwiający manewrowanie wózkiem – miejsce na akumulator 03 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

Pobieranie próbek zapewnia linia ssawna: kosz ssawny połączony z winylowym przewodem pobierającym i pompą perystaltyczną samplera 04 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

Wyposażenie dodatkowe zintegrowane z przewoźnym pobornikiem automatycznym do pobierania próbek (samplerem) stanowi przepływomierz modułowy ISCO 750 i sonda wieloparametrowa AQUA umożliwiająca pomiary terenowe pH, temperatury i konduktywności w pobieranych próbkach. 05 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

To najnowszej generacji urządzenie umieszczone na wózku transportowym łączy w niedużej kompaktowej obudowie funkcje samplera przenośnego z systemem przechowywania zebranych próbek w temperaturze 00 - 40 C. Próbki zbierane są do jednego zestawu podstawowego pojemników polipropylenowych do pobierania próbek: 14 pojemników o pojemności do 950 ml i 1 pojemnik zbiorczy do 19 l stosowane zamiennie 06 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

– programowanie standardowe – programowanie rozszerzone 5 możliwych trybów próbkowania zapewniają 2 poziomy programowania pobierania próbek nastawiane z pulpitu sterownika samplera: – programowanie standardowe – programowanie rozszerzone 07 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

PROGRAMOWANIE STANDARDOWE: Tempo próbkowania: jednorodne w czasie – próbkowanie w regularnych odstępach czasu nadawane przez przepływ (proporcjonalne do przepływu) – próbkowanie co ustaloną objętość przepływu ciągłe próbkowanie – kiedy pojemniki z próbkami są regularnie wymieniane 08 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

PROGRAMOWANIE ROZSZERZONE: Tempo próbkowania: jednorodne lub niejednorodne w czasie – próbkowanie w regularnych lub nieregularnych odstępach czasu z losowym odstępem – rzadkie próbkowanie z losowymi odstępami pomiędzy próbkami generowanymi przez sterownik samplera nadawane przez przepływ (proporcjonalne do przepływu) – próbkowanie co ustaloną objętość przepływu nadawane przez zdarzenie – próbkowanie za każdym razem, kiedy nastąpi zdefiniowane przez użytkownika zdarzenie ciągłe próbkowanie – kiedy pojemniki z próbkami są regularnie wymieniane 09 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

Parametry techniczne sprzętu spełniają uregulowania prawne i wytyczne norm: Pompa perystaltyczna odporna na korozję o max. wysokości podnoszenia 8,5m, zapewniająca prędkość przepływu próbki w linii ssawnej 0,5m/s Linia ssąca jest każdorazowo przedmuchiwana przed pobieraniem i po pobieraniu oraz automatycznie przepłukiwana cieczą źródłową Sieciowe i akumulatorowe zasilanie przyrządu umożliwia minimum 24h automatyczne pobieranie próbek Precyzja i dokładność objętości dostarczonych próbek na poziomie ± 5% objętości zamierzonej 10 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

Automat wyposażony w agregat chłodzący i termostatyzowaną komorę utrzymującą temperaturę próbek w przedziale od 0 do 40 C przez okres 24h, przy temperaturze otoczenia 0-500 C 5 trybów pobierania próbek nastawianych ze sterownika samplera Zintegrowany z automatycznym przyrządem (samplerem) do pobierania próbek przepływomierz, umożliwia pomiar i rejestrację w pamięci przyrządu natężenia i objętości przepływu oraz pobieranie próbek proporcjonalnie do przepływu Zintegrowana z samplerem wieloparametrowa sonda pomiarowa umożliwiająca odczyt i rejestrację w pamięci urządzenia mierzonych w próbkach parametrów: pH, temperatury i konduktywności. Do sond pomiarowych i sondy konduktometrycznej wydane są przez Główny Urząd Miar świadectwa wzorcowania 11 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

Wdrożenie i wykorzystanie zakupionego sprzętu Zakupiony nowoczesny i funkcjonalny sprzęt znalazł zastosowanie i usprawnił wypełnianie obowiązków statutowych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w następujących dziedzinach: Kontrola procesów przemysłowych i sieci kanalizacyjnych przeprowadzana przez Wydział Inspekcji WIOŚ Monitoring wód powierzchniowych Interwencje i poważne awarie 12 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

Zakupiony automatyczny sprzęt po ustawieniu odpowiedniego programu próbkowania umożliwia pobieranie próbek ciągłych, serii próbek, próbek średniodobowych bez interwencji manualnej i tam gdzie to możliwe bez dozoru 13 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

Jest szczególnie użyteczny: - w sporządzaniu próbek jednorazowych, których badania określają skład jakościowy i zawartość zanieczyszczeń w danym czasie - w sporządzaniu próbek złożonych, których badania określają zmienność jakości zanieczyszczeń w dłuższym czasie (np. zmienność w ciągu doby) 14 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

Oprogramowanie samplera w zakupionym sprzęcie umożliwia przeniesienie mierzonych rejestrowanych danych przy pomocy interfejsu do komputera PC Zdalne pobieranie wyników z samplera, wydruk w formie raportów i wykresów graficznych umożliwia program Flowlink 5, Samplink. 15 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

Przykład jednego z pięciu dostępnych raportów: RAPORT Z POBIERANIA PRÓBEK PROPORCJONALNIE DO CZASU: (co 2h w ciągu doby) *********** WYNIKI POLACZONE *********** MIEJSCE: OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW PROGRAM: ROZSZERZ 1 PROGRAM ROZP PRACE O 11:50 PN 28-LUT-11 NOMIN OBJETOSC PROBKI= 500 ml TEMPO PROBKOWANIA: CZAS, CO 2 GODZ., 0 MINUTY PROB. BUT. GODZ. TEMP SP pH 0C uS/cm ------- ------ ---- ----- ----- ----- 1,1 1 11:57 3.8* 1254* 7.7* 1,1 2 13:57 3.8 1253 7.6 1,1 3 15:57 3.8 1297 7.7 1,1 4 17:57 3.7 1289 7.8 1,1 5 19:57 3.6 1235 7.7 16 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

RAPORT Z POBIERANIA PRÓBEK PROPORCJONALNIE DO CZASU: (co 2h w ciągu doby) c.d. PROB. BUT. GODZ. TEMP SP pH 0C uS/cm ------- ------ ---- ----- ----- ----- 1,1 6 21:57 4.0 1327 7.8 1,1 7 23:57 4.0 1339 7.7 -------------------- WT 29-LUT-11 ------ 1,1 8 01:57 4.0 1337 7.6 1,1 9 03:57 4.0 1333 7.6 1,1 10 05:57 3.9 1328 7.6 1,1 11 07:57 3.9 1318 7.7 1,1 12 09:57 3.8 1309 7.6 1,1 13 11:57 3.8 1298 7.7 * Najświeższe ważne dane ---------------------------------------- 17 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

Zaprezentowany przykład wydruku ilustruje pobieranie próbek jednorazowych pobieranych co 2h w ciągu doby W każdej próbce zmierzona jest temperatura, pH i konduktywność. W pobranych próbkach jednorazowych można dokonywać badań poszczególnych wskaźników zanieczyszczeń lub Z pobranych próbek jednorazowych można sporządzić 1 próbkę złożoną – średniodobową i w niej wykonywać badania zanieczyszczeń 18 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006r. w Uzyskiwane w laboratorium wyniki badań są miarodajne i wiarygodne dzięki zastosowaniu nowoczesnego automatycznego sprzętu do pobierania próbek spełniającego uregulowania prawne i wytyczne norm: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006r. w sprawie warunków jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w spawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska (Dz.U. Nr 137. poz.984 z późn. zm.) Normy PN-EN ISO 5567-6:2003 i PN-EN ISO 5567-10:1997. 19 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011

Dziękuję za uwagę! anna.zielinska-jurkiewicz@wios.bydgoszcz.pl Unia Europejska Fundusz Spójności Dziękuję za uwagę! anna.zielinska-jurkiewicz@wios.bydgoszcz.pl Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Warszawa, 17.06.2011