www.polpx.pl polpx@polpx.pl Działanie domów maklerskich na rynku towarowym pod regulacjami dyrektywy MiFID Ireneusz Łazor Wiceprezes Zarządu Towarowa Giełda Energii S.A. Zakopane, 12 marca 2005 www.polpx.pl polpx@polpx.pl

Kto może zostać Członkiem Giełdy? Wytwórcy Energii Elektrycznej Spółki Dystrybucyjne Odbiorcy Pozataryfowi Firmy Hurtowego Obrotu Energią Elektryczną Towarowe Domy Maklerskie Domy Maklerskie

Wymogi dla domów maklerskich aby stać się uczestnikiem rynku futures i zielonych certyfikatów: wniosek do TGE o członkostwo uczestnictwo w izbie rozrachunkowej i dodatkowo jeśli chodzi o rynek zielonych certyfikatów: - zezwolenie KPWiG na prowadzenie rejestrów towarów giełdowych w zakresie obrotu prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw pochodzenia

Towarowa Giełda Energii Procedura przystąpienie do Towarowej Giełdy Energii S.A. WYMAGANIA STAWIANE CZŁONKOM GIEŁDY ENERGII NA RYNKU DNIA NASTĘPNEGO Towarowa Giełda Energii Wymagania Prawne koncesja wydana przez Prezesa URE na wytwarzanie lub na obrót energią elektryczną, bądź prawo do korzystania z usług przesyłowych, zgodnie z rozporządzeniem MGiP w sprawie harmonogramu uzyskiwania przez poszczególne grupy odbiorców prawa do korzystania z usług przesyłowych Wymagania Techniczne podpisanie z właściwym operatorem umowy przesyłowej rozliczeniowej, dotyczącej uczestnictwa w rynku bilansującym dostęp do internetu, PC, Windows NT lub 2000, przeglądarka internetowa Wymagania Finansowe depozyt gotówkowy, linia kredytowa lub gwarancja bankowa na dokonywane zakupy energii Uczestnictwo złożenie wniosku o członkostwo w Towarowej Giełdzie Energii i uchwała Zarządu TGE o dopuszczeniu danego podmiotu do działania na TGE

Rynki i produkty Towarowej Giełdy Energii SA TOWAROWA GIEŁDA ENERGII Rynek Bieżący Rynek Terminowy RDN - Rynek Dnia Następnego (od 30 czerwca 2000) Kontrakty terminowe rozliczane finansowo (od 1 października 2002) Izba Rozrachunkowa PJ – Parkiet Jednodniowy (od 17 listopada 2003) Rynek Praw Majątkowych do Świadectw Pochodzenia Energii z OZE (od 1 października 2005) RDB – Rynek Dnia Bieżącego (od ?)

Towarowa Giełda Energii CHARAKTERYSTYKA RYNKU DNIA NASTĘPNEGO Rynek Dnia Następnego Charakterystyka prowadzony jest na dzień przed dobą, w której następuje fizyczna dostawa energii składa się z 24-ch godzinowych linii notowań, w których Członkowie Giełdy mogą kupować i sprzedawać energię elektryczną, zgodnie ze swoimi potrzebami umożliwia składanie zleceń portfelowych (w odniesieniu do całkowitych możliwości wytwórczych lub odbiorczych uczestnika rynku)

Towarowa Giełda Energii REGULAMIN RYNKU DNIA NASTĘPNEGO Zasady obrotu sesje odbywają się każdego dnia obrotu (7 dni w tygodniu) i obejmują 24 niezależne rynki godzinowe dla każdej godziny w dniu dostawy (dniu następnym) dla każdego godzinowego rynku wyznaczana jest jednolita cena energii każdy uczestnik może składać zlecenia kupna i zlecenia sprzedaży każdy uczestnik ponosi pełną odpowiedzialność za prawidłowość przygotowania swoich zleceń

Rola giełdowego rynku „spot” (RDN) wyznacza obiektywną rynkową cenę energii, stanowiącą odniesienie dla innych transakcji na rynku; umożliwia uczestnikom rynku wstępne zbilansowanie swoich pozycji kontraktowych; pośrednio wycenia wartość przedsiębiorstw energetycznych (przede wszystkim wytwórców) poprzez wycenę produkowanego przez nich towaru, czyli energii elektrycznej; generuje istotne sygnały inwestycyjne w zakresie budowy nowych mocy wytwórczych.

Kontrakt terminowy finansowy na energię elektryczną Umowa zobowiązująca sprzedającego do dostarczenia a kupującego do nabycia 1 MW energii elektrycznej w każdej godzinie terminu wykonania po określonej cenie. Rozliczenie pieniężne: wyrównanie różnicy między ceną energii w kontrakcie terminowym a ceną energii na RDN, bez fizycznego przepływu. Kontrakty: „miesięczne” i „tygodniowe”. Ad *: Standaryzacja; Ad **: Rozliczenie ostateczne i dzienne

Obroty i średnie miesięczne ceny ważone na RDN Towarowej Giełdy Energii SA Akcyza na energię

Energia ze źródeł odnawialnych – systemy wsparcia Projekt Ustawy Prawo Energetyczne jest przełomowy, ponieważ polski system wsparcia OZE został oparty na rozdziale energii i cechy ekologicznej Czym jest cecha ekologiczna (świadectwo pochodzenia)? Jest to prawo majątkowe, którego cena zależy bezpośrednio od wartości określonych rodzajów energii elektrycznej (o którym mowa w Ustawie o giełdach towarowych, art..2 ust. 2 lit.d)

Dlaczego prawo majątkowe? Bezpieczny obrót Nadzór Komisji Papierów Wartościowych i Giełd Równy dostęp uczestników do rynku Instrument dobrze znany instytucjom finansowym „Kosztem” przyjętego rozwiązania większe sformalizowanie

Świadectwa pochodzenia (ŚP) i prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia (ZC) (1) Prawa majątkowe wynikające ze świadectwa pochodzenia powstają z chwilą zapisania świadectwa, na podstawie informacji o wydanych świadectwach pochodzenia, po raz pierwszy na koncie ewidencyjnym w rejestrze świadectw pochodzenia prowadzonym przez podmiot prowadzący giełdę towarową w rozumieniu ustawy o giełdach towarowych z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych i organizujący na tej giełdzie obrót prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw pochodzenia

Świadectwa pochodzenia (ŚP) i prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia (ZC) (2) Świadectwo Pochodzenia (ŚP) – potwierdzenie wytworzenia energii elektrycznej w odnawialnym źródle energii, wydawane przez URE; Prawa majątkowe wynikające ze ŚP - zbywalny towar giełdowy, o którym mowa w art. 2 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz.U. Nr 103, poz 1099, z późn. zm.) ; Do prowadzenia rejestru ŚP uprawniony jest podmiot prowadzący giełdę towarową w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych i organizujący na tej giełdzie obrót prawami majątkowymi wynikającymi ze ŚP (cechą energii wytworzoną w OZE); Obowiązek uzyskania ŚP i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE spoczywa na wytwórcach i przedsiębiorstwach obrotu sprzedających energię el. odbiorcom końcowym. W przypadku braku możliwości uzyskania ŚP powinna być uiszczona opłata zastępcza; Obrót ŚP odbywa się osobno od obrotu energią elektryczną;

Obrót prawami majątkowymi wynikającymi ze ŚP na giełdzie towarowej. Całkowicie nowy system obrotu Rozliczanie przez KDPW lub izbę rozliczeniową Dostęp bezpośredni lub za pośrednictwem domów maklerskich Standard kontraktu definiowany w oparciu o potrzeby uczestników rynku i zatwierdzony przez KPWiG Możliwość uruchomienia różnorodnych instrumentów standardowych (handel „forward”, finansowe kontrakty zabezpieczające itp..) Możliwość zawierania różnorodnych dwustronnych kontraktów niestandardowych rejestrowanych na TGE (bez rozliczania)

Towarowa Giełda Energii SA – miejsce prowadzenia rejestru ŚP i obrotu ZC (2) Giełda Towarowa Energii obowiązana jest prowadzić rejestr świadectw pochodzenia w sposób zapewniający: identyfikację podmiotów, którym przysługują prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia; identyfikację przysługujących praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia oraz odpowiadającej tym prawom ilości energii elektrycznej; zgodności energii elektrycznej objętej zarejestrowanymi świadectwami pochodzenia z ilością energii elektrycznej odpowiadającą prawom majątkowym wynikającym z tych świadectw.

Umorzenie ŚP Przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa w art. 9a ust. 1, wraz z wnioskiem o umorzenie świadectwa pochodzenia jest obowiązane złożyć Prezesowi URE dokument stwierdzający prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia (który wydaje giełda) przysługujące wnioskodawcy i odpowiadającą tym prawom ilość energii elektrycznej. Prezes URE, na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego, o którym mowa w art. 9a ust. 1, któremu przysługują prawa majątkowe wynikające ze świadectwa pochodzenia, umarza, w drodze decyzji, to świadectwo pochodzenia w całości albo w części. Świadectwo pochodzenia umorzone do dnia 31 marca danego roku kalendarzowego jest uwzględniane przy rozliczeniu wykonania obowiązku określonego w art. 9a ust. 1 w poprzednim roku kalendarzowym. Prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia wygasają z chwilą jego umorzenia. Prezes URE przekazuje informacje o wydanych i umorzonych świadectwach pochodzenia podmiotowi prowadzącemu rejestr tych świadectw, czyli Giełdzie.

Model rynku

Schemat rejestru

Schemat notowań i rozliczeń

Dziękuję za uwagę