wersja dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych LAKIERNIK wersja dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych

LAKIERNIK Multimedialna charakterystyka zawodu Nazwa zawodu: lakiernik Kod zawodu w klasyfikacji szkolnictwa zawodowego: 714[03] Kod zawodu w klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy: 7132 Na wesoło

NA WESOŁO Rybak złowił złotą rybkę. – Puść mnie, a spełnię twoje 1 życzenie. – OK, chcę najnowszego mercedesa. – A jak wolisz: za gotówkę czy na raty? Rozmowa 2 szefów: – Dlaczego twoi pracownicy są zawsze tak punktualni? – Prosty trick! 30 pracowników, a tylko 20 miejsc na parkingu... Szef mówi do malarza: – Umaluj windę. A malarz na to: – A na którym piętrze?

Syntetyczny opis zawodu i środowisko pracy Czy wiesz, że: Lakiernik pokrywa lakierem samochody osobowe, ciężarowe, autobusy oraz samoloty lub nakłada ochronne warstwy emalii lub lakieru na metalowe, drewniane i inne artykuły przemysłowe, zazwyczaj za pomocą rozpylających przyrządów malarskich. 2. Ponadto wykonuje zadania związane z oczyszczaniem mechanicznym powierzchni, odrdzewianiem za pomocą środków chemicznych, odtłuszczaniem za pomocą środków zmydlających i organicznych, wyrównywaniem powierzchni szpachlami, wygładzaniem, matowieniem powierzchni, gruntowaniem, suszeniem zagruntowanej powierzchni, nakładaniem natryskowym emalii, suszeniem lub wygrzewaniem w zależności od stosowanej emalii. Praca odbywa się w pomieszczeniach zamkniętych, silnie wentylowanych, na stojąco. Pracownik narażony jest na oddziaływanie na organizm oparów stosowanych farb i rozpuszczalników. 4. Praca lakiernika jest z reguły pracą o charakterze indywidualnym, wymagającą dokładności i precyzji w przygotowaniu, nakładaniu i utrwalaniu powłok lakierniczych. 5. Zwykle pracuje 8 godzin dziennie, jednak zdarzają się przypadki, że trzeba pracować dłużej.

Praca własna… Po zapoznaniu się z powyższym opisem zawodu i środowiska pracy z pewnością znalazłeś sformułowania niezrozumiałe dla Ciebie. Wypisz je, a następnie, korzystając z dostępnych źródeł informacji, postaraj się wyjaśnić znaczenie tych sformułowań. W tym celu, najlepiej porozmawiaj z osobami zatrudnionymi w zawodzie lub poszukaj samodzielnie informacji w Internecie. Efekty pracy udokumentuj poprzez stworzenie własnej rozszerzonej wersji charakterystyki zawodu. Może to być teczka, do której włożysz wszystkie, Twoim zdaniem ważne, informacje dotyczące zawodu. Uwaga: Podobnie postąp, kiedy będziesz zapoznawał się z treścią kolejnych slajdów. Na wesoło 5

NA WESOŁO Co to znaczy urlop? Ojciec wyjaśnia synowi: – Urlop, synku, to kilkanaście dni w roku, kiedy przestaje się robić to, co każe szef, a zaczyna się robić to, co każe żona. Dyrektor do sekretarki: – Czy dała pani ogłoszenie, że szukamy nocnego stróża? – Dałam. – I jaki efekt? – Natychmiastowy, okradli nam magazyn.

Zadania i umiejętności zawodowe Wybrane zadania zawodowe lakiernika: Oczyszczenie ręczne i mechaniczne powierzchni przedmiotów przeznaczonych do lakierowania. Przygotowanie materiałów lakierniczych do nanoszenia na wyrób (urządzenie). Sporządzanie lakierów w zależności od wyrobu i urządzenia. Nakładanie pokryć lakierniczych technikami ręcznymi i mechanicznymi. Suszenie i wypalanie powłok lakierniczych. Szlifowanie i polerowanie powłok. Malowanie i dekorowanie powłok.

Wybrane umiejętności niezbędne do pracy w zawodzie lakiernika: Wykonywać podstawowe operacje przygotowania powierzchni wyrobów do lakierowania. Przewidywać zagrożenia w pracach związanych z przygotowaniem powierzchni do lakierowania. Posługiwać się sprzętem i narzędziami oraz oprzyrządowaniem do wykonywania pokryć lakierniczych. Stosować lakiery i materiały pomocnicze. Mieszać lakiery o różnych barwach (kolory) metodami tradycyjnymi i z wykorzystaniem symulacji komputerowej. Wykonywać typowe powłoki lakiernicze. Wykonywać napisy i oznaczenia na pokryciach lakierniczych. Wykonywać lakierowanie wyrobów. Przeprowadzać renowacje i naprawy pokryć lakierniczych. Wykonywać pokrycia ochronne i ochronno-dekoracyjne. Przeprowadzać procesy suszenia. Obsługiwać kabinę lakierniczą w podstawowym zakresie. Oceniać jakość pokryć lakierniczych. Na wesoło Praca własna… Uwaga: W tekstach podanych powyżej dotyczących zadań i umiejętności zawodowych z pewnością pojawiły się nowe niezrozumiałe sformułowania, spróbuj je rozszyfrować, korzystając z pomocy rodziców, nauczyciela, doradcy zawodowego, Internetu, literatury.

NA WESOŁO Do artysty malarza podchodzi kolega po fachu i mówi: – Wczoraj byłem na wystawie. Jedyne obrazy, które można było zobaczyć, były twojego autorstwa! – Naprawdę? – Tak! Gdyż przy innych stały tłumy ludzi... – Ile będę zarabiał? – pyta młody człowiek podejmujący pierwszą w życiu pracę. – Na początek dostanie pan 600 zł, ale później będzie pan mógł zarobić dużo więcej. – Doskonale – ucieszył się młodzieniec. – To ja przyjdę później. Powrót

Podstawowe narzędzia pracy w zawodzie Do pracy w zawodzie lakiernika niezbędne są: Nazwa narzędzia Opis kubek wypływowy (lepkościomierz) To naczynie służące do pomiaru lepkości cieczy, np. farb ciekłych, lakierów. Kształt, pojemność i średnica otworu w dnie zależy od rodzaju kubka i jest określona przez odpowiednią normę. Pomiaru lepkości dokonuje się przez napełnienie kubka mierzoną cieczą i dopuszczenie do swobodnego wypływu cieczy przez otwór w dnie kubka. psychrometr Przyrząd składający się z 2 identycznych termometrów, z czego pojemniczek z rtęcią jednego z nich owija się kawałkiem nasiąkliwego batystu, którego jeden koniec zanurzony jest w wodzie – dzięki temu batyst okalający zbiorniczek jest ciągle wilgotny. Termometr wilgotny zawsze wskazuje temperaturę niższą niż suchy. Ta różnica pozwala w dość precyzyjny sposób obliczyć wilgotność względną powietrza, odczytując ją ze specjalnych tablic psychrometrycznych. grindometr Przeznaczony jest do oceny stopnia roztarcia składników w takich materiałach jak farby, atramenty i pasty.

Cechy psychofizyczne Test samooceny 1/3 Decydując się na podjęcie pracy w zawodzie lakiernika, powinniśmy przede wszystkim wziąć pod uwagę swoje możliwości, cechy osobowości, temperamentu, swoje zainteresowania, uzdolnienia i wymagania fizyczne. Przed przystąpieniem do testu przygotuj kartkę papieru i ołówek lub długopis. Następnie przeczytaj uważnie poniższy tekst z cechami psychofizycznymi oraz wymaganiami fizycznymi i zdrowotnymi, a następnie oceń siebie pod kątem ich spełniania. Wyniki zapisz na przygotowanej kartce. Uwaga: Nie ma sensu zaznaczać nieprawdy, gdyż w ten sposób oszukiwałbyś sam siebie. Praca własna… Uwaga: W podanych treściach jest prawdopodobnie dużo nowych niezrozumiałych sformułowań, spróbuj je rozszyfrować. 11

Cechy psychofizyczne – test samooceny 2/3 Lp. Cechy osobowości, wymagania fizyczne Tak Nie 1. Czy możesz o sobie powiedzieć, że masz uzdolnienia techniczne? 1 2. Czy możesz o sobie powiedzieć, że masz wyobraźnię przestrzenną? 3. Czy jesteś spostrzegawczy? 4. Czy koncentracja i podzielność uwagi są twoimi mocnymi stronami? 5. Czy jesteś osobą o odpowiedniej sprawności fizycznej? 6. Czy odporność psychiczna jest twoją mocną stroną? 7. Czy masz gotowość do samokształcenia (podnoszenia kwalifikacji zawodowych)? 8. Czy masz dobry wzrok? 9. Czy masz sprawność rąk i palców? 10. Czy jesteś dokładny? Dodaj wszystkie punkty i w okienku zsumuj swój łączny wynik Razem punktów:

Cechy psychofizyczne – test samooceny 3/3 Klucz odpowiedzi. Jeśli uzyskałeś:   Od 7 do 10 punktów – Twoje odpowiedzi sugerują, że prawdopodobnie jest to zawód, który możesz wziąć pod uwagę w swoich wyborach. Zawsze jednak warto dokładnie przemyśleć decyzję i skonsultować się z doradcą zawodowym. Od 4 do 6 punktów – możesz rozważyć ten wybór, ale zastanów się – być może istnieją zawody lepiej dopasowane do Twoich cech osobowości i wymagań fizycznych. Ewentualnie zbierz więcej informacji na temat danego zawodu i ponownie je przeanalizuj. Zawsze warto dokładnie przemyśleć decyzję i skonsultować się z doradcą zawodowym. Od 0 do 3 punktów – zastanów się, może warto przyjrzeć się dokładniej innym zawodom, bliższym Twoim predyspozycjom. Zachęcamy także do zbierania kolejnych informacji, które ułatwią Ci podjęcie decyzji. Zawsze warto przemyśleć ją dokładnie i skonsultować się z doradcą zawodowym. Na wesoło 13

NA WESOŁO Szef się złości i krzyczy: – Gdzie jest mój długopis? – Za uchem - odpowiada sekretarka. – Nie mam czasu na ogólniki, za którym? Kierownik do pracownika: – Panie Kowalski, ja już nie mam do Pana siły! Wszystko Pan robi wolno – wolno pracuje, wolno mówi... Czy jest jakaś rzecz, którą robi Pan szybko? – Tak... szybko się męczę. Sztuka negocjacji: – Szefie, dostanę podwyżkę? – W żadnym wypadku! – Tak...? Bo powiem innym, że dostałem...

Przeciwwskazania zdrowotne Decydując się na podjęcie pracy w zawodzie lakiernika, powinniśmy także wziąć pod uwagę przeciwwskazania zdrowotne. Test samooceny 1/3 Przed przystąpieniem do zrobienia testu przygotuj kartkę papieru i ołówek lub długopis. Następnie przeczytaj uważnie poniższy tekst zawierający przeciwwskazania zdrowotne, a następnie oceń siebie pod tym kątem. Wyniki zapisz na przygotowanej kartce. Uwaga: Nie ma sensu wybierać nieprawdziwych odpowiedzi, gdyż w ten sposób oszukiwałbyś sam siebie. Uwaga: Zamieszczone treści zawierają dużo sformułowań medycznych, zanim odpowiesz, postaraj się je wyjaśnić. 15

Przeciwwskazania zdrowotne – test samooceny 2/3 Lp. Przeciwwskazania zdrowotne Tak Nie 1. Czy możesz powiedzieć, że masz słabą budowę ciała? 1 2. Czy odczuwasz dyskomfort spowodowany poceniem się rąk? 3. Czy odczuwasz dyskomfort spowodowany płaskostopiem? 4. Czy odczuwasz dyskomfort spowodowany zmęczonymi nogami? 5. Czy odczuwasz zawroty głowy? 6. Czy rozróżniasz barwy? 7. Czy masz dobry wzrok? 8. Czy masz skłonności do alergii? 9. Czy masz skłonności do uczuleń? 10. Czy cierpisz na choroby ograniczające ruchy Twoich rąk?

Przeciwwskazania zdrowotne – test samooceny 3/3 Klucz odpowiedzi W przypadku, gdy choć raz, odpowiadając na powyższe pytania, wybrałeś wariant „TAK”, musisz się skontaktować z lekarzem medycyny pracy, który będzie w stanie stwierdzić, czy masz przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania pracy w zawodzie lakiernika. Pamiętaj, że istnieje dużo więcej przeciwwskazań do pracy w zawodzie, zatem warto, abyś dokonując wyborów zawodowych, szczegółowo zapoznał się z tymi przeciwwskazaniami. Zawsze możesz też skonsultować się z doradcą zawodowym. Na wesoło 17

NA WESOŁO – Chcę rozmawiać z dyrektorem! – Dyrektora nie ma. – Przecież przed chwilą widziałem go w oknie! – Dyrektor też pana widział. Szef przyjmuje nowego pracownika: – W naszym zakładzie obowiązują 2 zasady. Pierwsza to czystość. Czy wytarł pan buty przed wejściem do gabinetu? – Oczywiście. – Druga to prawdomówność. Przed moimi drzwiami nie ma wycieraczki.

Kształcenie w zawodzie Aby pracować w zawodzie lakiernika, możesz: 1.1. Jako absolwent gimnazjum – wybrać trzyletnią zasadniczą szkołę zawodową. 1.2. Po ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej – kontynuować naukę w trzyletnim technikum uzupełniającym, a po uzyskaniu matury – podjąć naukę na uczelni wyższej. 1.3. Jako absolwent trzyletniego liceum ogólnokształcącego, trzyletniego liceum profilowanego, dwuletniego liceum uzupełniającego lub trzyletniego technikum uzupełniającego – wybrać dwuletnią szkołę policealną. 1.4. Jako absolwent liceum profilowanego o profilu usługowo-gospodarczym – wybrać jednoroczną szkołę policealną. Co zrobić, aby rozpocząć naukę w zasadniczej szkole zawodowej? Należy złożyć następujące dokumenty: świadectwo potwierdzające ukończenie gimnazjum (lub dawnej ośmioletniej szkoły podstawowej) oraz zaświadczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania zawodu lakiernika.

Kształcenie w zawodzie lakiernika Czego będziesz się uczył w zasadniczej szkole zawodowej, przygotowując się do wykonywania zawodu lakiernika? W ramach programu można wyodrębnić następujące moduły: 1. Fizykochemiczne podstawy lakiernictwa, czyli: przestrzeganie przepisów bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska, posługiwanie się podstawowymi pojęciami fizykochemicznymi, wykonywanie pomiarów laboratoryjnych, rozróżnianie metali i ich stopów, zapobieganie korozji metali, rozróżnianie materiałów lakierniczych i pomocniczych. Techniczne podstawy lakiernictwa, czyli: posługiwanie się dokumentacją techniczną, posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu układów sterowania i regulacji, stosowanie technologii informacyjnej, wykonywanie pomiarów warsztatowych, eksploatowanie maszyn i urządzeń, stosowanie technologii mechanicznych. 3. Podstawowe technologie lakiernicze, czyli: stosowanie przepisów bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska przy wykonywaniu prac lakierniczych, przygotowanie powierzchni wyrobów do lakierowania, nakładanie powłok lakierniczych, wytwarzanie powłok malarsko-lakierniczych na wyrobach powszechnego użytku, znakowanie pokryć lakierniczych, wykonywanie napraw i renowacji pokryć lakierniczych, nanoszenie pokryć ochronnych i ochronno-dekoracyjnych, ocenianie jakości pokryć lakierniczych, organizowanie i wyposażenie lakierni. 20

Kształcenie w zawodzie lakiernika Z jakich podręczników będziesz się uczył w zasadniczej szkole zawodowej, przygotowując się do wykonywania zawodu lakiernika? Przykładowe: Blacharstwo i naprawy powypadkowe samochodów, Bogusław Raatz, TROTON. Lakiernictwo samochodowe, Grażyna Sobierajska, Zbigniew Neuman SIMP-ZORPOT Szczecin, wyd. III. 21

Kształcenie w zawodzie Praca własna…   1. Poszukaj w najbliższej okolicy adresów szkół zawodowych, w których możesz podjąć naukę w zawodzie lakiernika. Zapisz je, a następnie zapoznaj się z ich ofertą edukacyjną. Możesz to zrobić na kilka sposobów: 1) odnaleźć strony szkół zawodowych w Internecie, 2) przeglądać poradniki, w których zaprezentowano ofertę szkół ponadgimnazjalnych, 3) rozmawiać ze znajomymi pracującymi w zawodzie lub z kolegami uczącymi się w danym zawodzie 4) i najtrudniejsze – wybierz się do szkoły, by na miejscu zrobić wywiad. Dokumenty potwierdzające Twoją aktywność w poszukiwaniu informacji o zawodzie sukcesywnie wkładaj do teczki. 2. Zapoznaj się z ofertą Związku Rzemiosła Polskiego (www.zrp.pl).

Rynek pracy Czy wiesz, że: 1. Stanowiska pracy typowe dla lakiernika to: – lakiernik samochodowy, – malarz lakiernik, – lakiernik przemysłowy, – kierownik lakierni. 2. Lakiernik może pracować w wytwórniach samochodów i innych pojazdów, fabrykach lotniczych, stoczniach, przedsiębiorstwach przemysłu drzewnego i metalowego, w przedsiębiorstwach budowlanych oraz instalacyjno-remontowych. 3. Może prowadzić własną firmę wykonującą usługi lakiernicze.

(ogłoszenie – gazeta, ogłoszenie – Internet) Rynek pracy Praca własna… Czy są problemy ze znalezieniem pracy w zawodzie lakiernika? Na to pytanie samodzielnie poszukaj odpowiedzi. W tym celu przeprowadź wywiady z kilkoma osobami, najlepiej z lakiernikami pracującymi na własny rachunek lub zatrudnionymi w czyjejś firmie. Jeżeli nie masz takiej możliwości, sięgnij po informacje z gazet (np. po ogłoszenia o pracę) lub z Internetu. Wypełnij poniższą tabelę. Lp. Źródło informacji (ogłoszenie – gazeta, ogłoszenie – Internet) Najważniejsze informacje o zawodzie w skrócie (zadania zawodowe, cechy osobowości, wynagrodzenie) 1 2 3 2. Dodatkowo możesz zapoznać się z opracowaniami statystycznymi zamieszczonymi przez urzędy pracy. Takie zbiorcze opracowanie znajdziesz na portalu Publicznych Służb Zatrudnienia (www.psz.praca.gov.pl, patrz zakładka: „Informacje o rynku pracy”).

Źródła informacji I. Interesujące źródła informacji: Jeżeli chcesz pogłębić wiedzę na temat świata zawodów, możliwości kształcenia, to zachęcamy do przejrzenia informacji zawartych w publikacjach wskazanych w zakładce „Polecane publikacje”. II. Czasopisma specjalistyczne: 1) Lakiernictwo Przemysłowe – dwumiesięcznik, Wyd. Goldmann, Tczew. 2) Lakiernik – magazyn reklamowy dla lakierników i blacharzy, miesięcznik, Wyd. Troton, Sp. z o.o. Ząbrowo k/Kołobrzegu. 3) AutoMoto Serwis – miesięcznik, Wyd. Instalator Polski, Warszawa. 4) Nowoczesny Warsztat – miesięcznik. Wyd. Goldmann, Tczew.

Źródła informacji III. Przy opracowywaniu charakterystyki wykorzystaliśmy poniższe źródła informacji: Doradca 2000 – przewodnik po zawodach. Lakiernik (https://doradca.praca.gov.pl). Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Lakiernik, Centralna Komisja Egzaminacyjna Warszawa, Okręgowa Komisja Egzaminacyjna Jaworzno, 2004 (http://www.cke-bip.waw.pl/assets/files/infor_ZAW_ZSZ/lakiernik.pdf). Modułowy program nauczania. Lakiernik 714[03], MEN, Warszawa 2001 (http://www.koweziu.edu.pl/programy/programy.php). Klasyfikacja zawodów i specjalności – opis zawodu. Lakiernik (http://www.praca.gov.pl/pages/klasyfikacja_zawodow2.). Lelińska K., Gruza M., Sołtysińska G. (red.), Zawody szkolnictwa zawodowego. Vademecum informacyjne doradcy zawodowego, MEN, Warszawa 2005. s. 301–302. Podstawa programowa kształcenia w zawodzie lakiernik, MEN, Warszawa (http://www.men.gov.pl/images/stories/zawody/zawody_712_06.pdf). Przewodnik po zawodach, wydanie II, tom VI, MGPiPS, Warszawa 2003, s. VI–103–VI–108. Akty prawne: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902). Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. Nr 191, poz. 1596). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia  2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (DZ. U. 2010 Nr 82, poz. 537).  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 stycznia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy czyszczeniu powierzchni, malowaniu natryskowym i natryskiwaniu cieplnym (Dz.U. Nr 16, poz. 156).

Dziękujemy za uwagę i zachęcamy do dalszych poszukiwań informacji na temat zawodów, które Cię interesują.