Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Whistleblower / Informatorzy Punkty kontaktowe przy pozyskiwaniu informacji

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Podział Problematyka czynu karalnego wykrywalnego w drodze kontroli Pochodzenie postępowań Skutki Przyczyny przeszkód dla informatorów Punkty kontaktowe Zasady pozyskiwania informacji

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Problematyka czynu karalnego wykrywalnego w drodze kontroli Zachowanie korupcyjne jest znacznie bardziej rozpowszechnione niż wiadomo do tej pory. Jedynie ułamek dostaje się na powierzchnię i uwidacznia się. Szkody materialne są zadziwiająco duże. Szkody w zaufaniu do administracji, sektora gospodarczego i polityki są nie do oszacowania.

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Problematyka czynu karalnego wykrywalnego w drodze kontroli Korupcja rozgrywa się głównie po kryjomu. Oznaki są rzadkie, ponieważ korumpujący i korumpowany to w każdym przypadku sprawcy, których łączy wspólny interes. Świadkowie się nie ujawniają z obawy przed represjami, przed ew. utratą pracy czy swojej ekonomicznej egzystencji albo zostali już zmuszeni do milczenia przez sprawców.

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Problematyka czynu karalnego wykrywalnego w drodze kontroli Korupcja unika w dużej mierze ścigania karnego i dalej może się krzewić. Świadkowie i informatorzy cały czas doświadczają presji moralnej, Pozostają bez ochrony i obawiają się niekorzyści osobistych i ekonomicznych.

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Skutki Administracja publiczna stanowi główny cel Korupcja to sprawa szefostwa Przeważa korupcja strukturalna Powiązania korupcyjne są raczej długotrwałe (3 - 5 lat) Ze wzrostem okresu przebywania zwiększa się ryzyko korupcji Przypadki korupcji ujawniane są w głównej mierze w drodze kontroli państwowych lub przy okazji innych czynów karalnych

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Pochodzenie postępowań Źródło: BKA – Raport sytuacyjny 2004 pozostałe z urzędu

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Pochodzenie postępowań GenezaOdsetek Inne organy władzy22% Dotknięte urzędy17% Pozostałe osoby15% Informatorzy anonimowi14% Informatorzy9% Z otoczenia biorącego7% Z otoczenia dającego7% Biorący niegotowi do popełnienia czynu5% Dający niegotowi do popełnienia czynu2% Dający gotowi do popełnienia czynu1% Biorący gotowi do popełnienia czynu1% Quelle: BKA – Lagebericht 2004

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Okres zajmowania się tymi samymi zadaniami do 1 roku1 - 2 lata3 - 5 lat latponad 10 lat

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Trwanie powiązań korupcyjnych Liczba biorących Okres do 1 miesiąca 2 – 11 mies. 1 – 2 lata 3 – 5 lat 6 – 10 lat ponad 10 lat

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Docelowe obszary korupcji Ogólna admin. publ. Gospodarka Organy ścigania/ Organy wymiaru sprawiedliwości Polityka

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Przykład konfliktu Hipotetyczny przykład konfliktu pochodzący ze wspólnego projektu badawczego Federalnego Urzędu Kryminalnego i Akademii Policyjnej: Młodego funkcjonariusza policji/służb celnych/urzędnika wymiaru sprawiedliwości przydzielono do służby po zakończeniu przez niego edukacji. Niedługo potem stwierdził on, że jego nowi koledzy przyjmują systematycznie dotacje i różnego rodzaju korzyści od miejscowych przedsiębiorców. Wezwano go do milczenia i uczestniczenia w tym procederze. W jaki sposób, Państwa zdaniem, zareaguje większość nowicjuszy w takiej sytuacji?...

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Przykład konfliktu MiejsceReakcjaOdsetek 1Brak zgłoszenia, tolerowanie31,0 2Brak zgłoszenia, przeniesienie14,2 3Uczestniczenie z obawy12,9 4Uczestniczenie z poczucia solidarności11,3 5Brak zgłoszenia, zagadnięcie kolegów9,4 6Anonimowe zgłoszenie stanu faktycznego8,6 7Zgłoszenie stanu faktycznego5,1 8Uczestniczenie bez zastanowienia1,0 9Doniesienie o stanie faktycznym0,3

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Motywacja dla informatorów Motywy etyczne/ moralne Interes ogółu Wierność prawu Wykrycie nieusprawiedliwionego faworyzowania Poczucie sprawiedliwości Zobowiązanie do działania (obowiązki służbowe)

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Motywacja dla informatorów Motywy osobiste Uznanie przez urząd / współpracowników Własne przywileje w procesie karnym Myślenie konkurencyjne Zazdrość Zemsta Szkodzenie konkurencji Psychiczna / finansowa presja do wystąpienia z powiązań korupcyjnych

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Przyczyny przeszkód / Zagrożenia Subiektywne odczucia brane na poważnie Nie oczerniać kolegów Poczucie / duch wspólnoty Strach przed ostracyzmem w kręgu kolegów Strach przed ostracyzmem zawodowym / niekorzyściami Znajomość koterii / kumoterstwa Mobbing Represje (prawnokarne, cywilnoprawne)

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Przyczyny przeszkód / Zagrożenia Nieznajomość przebiegu procedur Strach przed represjami / zemstą podejrzanych o popełnienie czynu Strach przed utratą zleceń / odcięciem od przetargów Strach przed represjami ekonomicznymi Strach przed ściganiem karnym / wypowiedzeniem (obiektywnie rzecz ujmując, konkretne niebezpieczeństwa dla ciała i życia stanowią duży wyjątek)

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Systemy przekazywania informacji Doniesienie o przestępstwie jednostkom ścigania Obowiązki informowania Pełnomocnik ds. antykorupcji / Biura doradcze Adwokaci zaufania (ombudsman) Biura zaufania Telefony społeczne / Gorące linie Internetowe skrzynki pocztowe do anonimowego odbioru informacji Regulacja świadka koronnego

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Pozyskiwanie informatorów Strukturalna poprawa sytuacji świadka przed sądem Zaoferowanie informatorowi opieki po zakończeniu postępowania Osobista dyspozycyjność kontaktowa Poufne, proste nawiązanie kontaktu Włączenie propozycji prewencyjnych do propozycji zakładowych / urzędowych Osoba kontaktowa znana osobiście

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Pozyskiwanie informatorów Fazy pozyskiwania Oferty informacyjne (infolinie, ulotki, Internet, wykłady etc.) Pierwszy kontakt Doradztwo i ocena zasadności i wiarygodności

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Pozyskiwanie informacji Adwokaci zaufania (ombudsman) Generalnie z polecenia administracji Podział / Rozgraniczenie regionalne (nie merytoryczne) Prawo odmowy złożenia zeznań Możliwe zastąpienie dowodu osobowego przez dowód rzeczowy Brak obowiązku wyjaśniania wobec organu władzy Nie jest częścią organu ścigania

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Pozyskiwanie informacji Biura zaufania Zewnętrzny adwokat We właściwości sektora gospodarczego Prawo odmowy złożenia zeznań Możliwe zastąpienie dowodu osobowego przez dowód rzeczowy Brak obowiązku wyjaśniania wobec organu władzy Nie jest częścią organu ścigania

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Biuro zaufania Sektor gospodarczy przejmuje odpowiedzialność oferuje osobę kontaktową chroni informatora przed nieuzasadnionymi atakami rozwija sieć ekspertów oferuje gwarancję miejsca pracy oferuje ochronę osobistą i anonimowość pomaga małym firmom po rezygnacji

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Biuro zaufania bezpłatne dla świadków czy informatorów, prowadzone przez uznanego eksperta od prawa karnego i adwokata, oferuje anonimowość na życzenie, gromadzi wskazówki i informacje, zarządza, po uzgodnieniu, poinformowanie organów ścigania oraz gwarantuje ochronę informatora aż po sądową rozprawę główną.

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Pozyskiwanie informacji Przepis administracyjny o Krokach zwalczania korupcji (w szczególności zapobieganie korupcji) Osobiste usprawiedliwianie Skonkretyzowanie powszechnego obowiązku doradztwa i wsparcia w związku ze zobowiązaniem do dobra ogólnego Wyznaczenie pełnomocników ds. antykorupcji

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Pozyskiwanie informacji Pełnomocnik ds. antykorupcji Prawnicza wiedza o przebiegu procedury Zasadnicza wiedza o przebiegu postępowania dochodzeniowego Brak własnych dochodzeń (wysłuchanie zainteresowanego) Obowiązek zgłoszenia kierownictwu organu władzy Obowiązek zgłoszenia organom ścigania Powiązanie organizacyjne pozbawione konfliktu interesów

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Pozyskiwanie informacji Telefon społeczny / Gorąca linia bezpłatne połączenia ograniczona komunikacja intensywność używania zależna od reklamy duża liczba bezsensownych wskazówek ALE: nawet nieznaczna liczba poważnych wskazówek usprawiedliwia istnienie telefonu informacyjnego

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Pozyskiwanie informacji Anonimowy odbiór informacji przez Internet / Intranet Kontakt online / Virtual Letter Box Osiągalny całą dobę Anonimowa komunikacja przez system skrzynki pocztowej całodobowa brak protokołowania danych związanych z dostępem swobodny wybór identyfikacji przez hasło możliwość zadania celowych pytań zwrotnych

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Zasady pozyskiwania informacji Proste, jasne drogi zgłaszania Stworzenie specjalnej, bezpośredniej drogi służbowej Anonimowy pierwszy kontakt Zaoferowanie osoby zaufania bez obowiązku ścigania karnego Opieka psychologiczna Zabezpieczenie prawne (karnoprawne, cywilnoprawne, w zakresie prawa pracy) Strukturalne polepszenie sytuacji świadka przed sądem

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Zasady pozyskiwania informacji Zaoferowanie informatorowi opieki po zakończeniu postępowania Osobista dyspozycyjność kontaktowa Poufne, proste nawiązanie kontaktu Osoba kontaktowa znana osobiście Systemy pozyskiwania informacji powinny się nawzajem uzupełniać / bazować na sobie.

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Opieka / Zabezpieczenie Przydzielenie świadkom adwokata Dyskusja modelowa Regulacja dot. świadka koronnego w prawie karnym Regulacja dot. świadka koronnego w prawie dyscyplinarnym / pracy Zabezpieczenie danych osobowych Opieka nad świadkiem po zakończeniu postępowania Objaśnienie procedur procesowych

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Opieka / Zabezpieczenie prawne Opieka psychosocjalna (superwizja) Rozmowy kontaktowe z byłymi świadkami za pośrednictwem biura prowadzącego dochodzenie Wyczulenie przełożonych przez kierownictwo organu władzy / pełnomocnika ds. antykorupcji Opieka przez pełnomocnika ds. antykorupcji Udokumentowana na zewnątrz ochrona kierownictwa organu władzy przed ewentualnymi zarzutami

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Opieka / Zabezpieczenie prawne Zagwarantowanie ochrony dóbr osobistych wobec / za pośrednictwem mediów Żądanie neutralności od przełożonych Wydać wytyczne dot. mobbingu Brak skrzywdzenia – ale także brak poprawy położenia Apel do związków sektora gospodarki o niedyskryminowanie tych, którzy zrezygnowali Zniesienie / Skrócenie wykluczenia konkurencyjnego (rejestr korupcyjny, Czarna Lista)

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Bardzo dziękuję... … Państwu za uwagę