MIESZKAM W WIELKOPOLSCE

„ Kto chce mierzyć drogę przyszłą, musi wiedzieć skąd się wyszło”

CHARAKTERYSTYKA REGIONU Środkowo- zachodnią część naszego kraju zajmuje Pojezierze Wielkopolskie i Nizina Wielkopolską. Ważnym elementem w krajobrazie są pola uprawne. Nizina Wielkopolska uważana była za spichlerz Polski. Największe lasy Wielkopolski to dwie puszcze: Notecka i Rzepińska. Krajobraz dzisiejszej Wielkopolski, o przeważnie płaskiej i falistej powierzchni, jest wynikiem działania lądolodu, a głównie jego wód roztopowych. Główną rzeką regionu jest Warta. Najcenniejszy przyrodniczo fragment krajobrazu polodowcowego w okolicach Poznania chroniony jest Wielkopolskim Parkiem Narodowym, powstałym w 1957r. Krajobraz Wielkopolski ciągle się zmienia. Przyczynia się do tego m.in. odkrywkowe wydobycie piasków, żwirów i glin.

RYS HISTORYCZNY Historycy zgodni są co do tego, że kolebką państwa polskiego jest Wielkopolska. Już w IX i początkach X w. w dorzeczu Warty istniało państwo Polan, od którego wywodzi się nazwa Polska. W czasach panowania Piastów, zwłaszcza Mieszka I i Bolesława Chrobrego, których się uważa za twórców i budowniczych państwa polskiego, nazwą Polska określano cały obszar, którym władali, czyli nie tylko pierwotne państwo Polan. W XIII w. Wielkopolskę określano łacińską nazwą – Polonia Maior, co oznacza Wielka Polska. Ale przez pojęcie „wielka” rozumiano też ”starsza”, mówiono więc i pisano Polska Starsza. Obie te nazwy najstarszej części naszego państwa były w użyciu aż po wiek XVI. Z czasem pozostała jedna – Wielkopolska. IX w. -Powstaje państwo plemienne Polan 1000 -Zjazd Gnieźnieński 1772 – 1793 -Wielkopolska zostaje włączona do Prus w wyniku pierwszego i drugiego rozbioru Polski 1807- Wielkopolska wchodzi w skład Księstwa Warszawskiego 1815 -Zostaje utworzone Wielkie Księstwo Poznańskie 1918 -powstanie wielkopolskie 1919- Wielkopolska wraca do Rzeczypospolitej W Wielkopolsce leży najstarsze miasto w Polsce – Kalisz położone nad rzeką Prosną. Przez Kalisz biegł jeden z najstarszych szlaków ówczesnej Europy, tzw. szlak bursztynowy, który prowadził z południa Europy do Bałtyku.

Położnie regionu Wielkopolska na mapie Polski

WYBITNI WIELKOPOLANIE

Wisława Szymborska – urodziła się w okolicach Kórnika k. Poznania. Poetka, pierwsze wiersze opublikowała po II wojnie światowej. W 1996r. otrzymała Literacką Nagrodę Nobla.

Maria Dąbrowska – urodziła się i wychowała w Russowie koło Kalisza. Kiedy wyszła za mąż zamieszkała w Warszawie, ale wspomnienia z Wielkopolski wykorzystała w swych dziełach, z których najsławniejsza jest powieść „Noce i dnie”.

Arkady Fiedler – pochodził z Poznania. Sławę zdobył jako podróżnik. W ciągu 90 lat swojego życia uczestniczył w 30 wyprawach do Ameryki Płn., Afryki, Azji. Większość swych podróży opisał w 32 książkach, przetłumaczonych na 23 języki. W 1969 roku otrzymał od dzieci Order Uśmiechu. W rodzinnym domu w Puszczykowie k. Poznania założył muzeum z pamiątkami z podróży. Autor książki „Dywizjon 303”.

Hipolit Cegielski – pochodził z Gniezna. Początkowo był nauczycielem. Jednak, gdy stanął w obronie uczniów, władze niemieckie usunęły go ze szkoły. Potem założył sklep z narzędziami rolniczymi, który najpierw przekształcił się w warsztat, a potem fabrykę maszyn rolniczych, która stała się największym polskim zakładem przemysłowym w Poznaniu. Zyski pozwoliły mu na wydawanie polskich gazet, wspieranie polskiego towarzystwa przemysłowego.

Dezydery Chłapowski – wojskowy, rolnik, polityk. Stosował nowe maszyny i narzędzia rolnicze, rozpoczął uprawę roślin pastewnych, propagował oświatę rolniczą (wydał książkę „O rolnictwie”), uczestniczył w walkach o niepodległość ojczyzny.

Doktor Karol Marcinkowski – był znakomitym, bardzo cenionym lekarzem. Mieszkał i pracował w Poznaniu. Uważał, że polskość trzeba zabiegać nie tylko walką zbrojną, ale też rzetelną, wytrwałą pracą. W 1938r. z jego inicjatywy powstał „Bazar” – hotel i sklepy, który stał się ośrodkiem życia towarzyskiego Polaków i handlu.

ATRAKCJE WIELKOPOLSKI Jednym z najstarszych miejsc w Wielkopolsce jest Poznań – stolica regionu. Powstał on w średniowieczu, dlatego znajdziemy tutaj zabytki pochodzące z tego okresu. Zanim rozpoczniemy zwiedzanie Poznania warto przeanalizować plan miasta.

PLAN POZNANIA

Zabytki Poznania

Kościół św.Wojciecha z XVw Kościół św.Jana Jerozolimskiego za Murami z przełomu XII i XIIIw. Katedra świętych Piotra i Pawła Kościół św.Jana Jerozolimskiego za Murami z przełomu XII i XIIIw. Stary Rynek Fragmenty murów obronnych

Warto też odwiedzić inne miejscowości Wielkopolski, które zachwycają nie tylko pięknem krajobrazu, ale też bogactwem zabytkowej architektury. Do ich obejrzenia i zwiedzenia niech zachęcą te oto fotografie.

Relikwiarz św.Wojciecha w katedrze w Gnieźnie. Drzwi gnieźnieńskie Relikwiarz św.Wojciecha w katedrze w Gnieźnie.

Pałac w Rogalinie Zamek w Kórniku

ŹRÓDŁA Gensler M., Gołębiowski B., Marciniak E., Syta A., Historia i społeczeństwo kl.V, Wyd. WsiP, Warszawa 2000 Kuźnieców Janusz, W mojej małej ojczyźnie. Wielkopolska(4 i 5), Wyd. Demart, Warszawa 2003

opracowała : Lucyna Majczyk nauczyciel SP w Siemianicach