K N U i F E 2 0 0 5

NADZÓR UBEZPIECZEŃ U PROGU SOLVENCY II Anna Izdebska Dyrektor Departamentu Nadzoru Ubezpieczeń Działu II K N U i F E 2 0 0 5

Plan prezentacji Insurance core principles IAIS (w szczególności ICP18) Metody ilościowe dotyczące ryzyk różnego rodzaju stosowane w praktyce nadzorów ubezpieczeniowych Metody jakościowe stosowane przez organy nadzoru w zakresie ryzyk występujących w zakładach ubezpieczeń Podejście do ryzyka w projekcie Solvency II Przyszłe zmiany w polityce UKNUiFE w zakresie nadzoru nad zakładami ubezpieczeń K N U i F E 2 0 0 5

18 – Risk assesment and management Insurance Core Principles and Methodology IAIS (INTERNATIONAL ASSOCIATION OF INSURANCE SUPERVISORS) 18 – Risk assesment and management The supervisory authority requires insurers to recognise the range of risks that they face and to assess and manage them effectively. Organ nadzoru wymaga od zakładów ubezpieczeń identyfikacji ryzyk napotykanych w działalności oraz oszacowania ich skali i efektywnego nimi zarządzania. K N U i F E 2 0 0 5

ICP 18 – Risk assesment and management W zakładzie ubezpieczeń występują ryzyka typowe dla działalności ubezpieczeniowej, oraz ryzyka charakterystyczne dla innych instytucji finansowych (np. banków, funduszy inwestycyjnych). Zakład ubezpieczeń powinien dokonywać identyfikacji ryzyk występujących w działalności oraz dążyć do ich zrozumienia. Stosowany w zakładzie ubezpieczeń system zarządzania ryzykiem powinien być efektywny, oparty na ostrożnych założeniach oraz dostosowany do rozmiarów zakładu i skali jego działalności. K N U i F E 2 0 0 5

Główne przyczyny niewypłacalności w USA w latach 1969 - 2002 871 zakładów ubezpieczeń działu II ogłosiło niewypłacalność zidentyfikowano przyczyny 562 niewypłacalności zakładów ubezpieczeń (stanowiło to 64,52% wszystkich niewypłacalności); Głównymi przyczynami niewypłacalności były: niewłaściwa wysokość rezerw szkodowych - 54 %, oszustwa ubezpieczeniowe - 16 %, znaczące zmiany podstawowych linii biznesu - 5 %, reasekuracja bierna - 4 %, szkody katastroficzne - 7 %, inne przyczyny - 14 %. Źródło: Best’s Insolvency Study Property/Casualty U.S. Insurers 1969 – 2002, May 2004 K N U i F E 2 0 0 5

Metody ilościowe stosowane w nadzorze ubezpieczeniowym System RBC (Risk Based Capital) System wdrożony w USA w 1994 roku Modele wypłacalności opracowane odrębnie dla zakładów ubezpieczeń na życie i majątkowych zakładów ubezpieczeń Definicja wskaźników wypłacalności uwzględnia następujące ryzyka: Ryzyko inwestycyjne Ryzyko kredytowe Ryzyko ubezpieczeniowe K N U i F E 2 0 0 5

Metody jakościowe stosowane w nadzorze ubezpieczeniowym Model kanadyjski (OSFI) (Office of the Superintendent of Financial Institutions) Wdrażanie systemu rozpoczęto w 1998 roku Model został opracowany w oparciu o metody jakościowe (wyłącznie) System pozwala na wczesną identyfikację ryzyk pojawiających się w zakładach ubezpieczeń System pozwala na monitorowanie szerokiego zakresu ryzyk, ocenę procesu zarządzania ryzykiem oraz podejmowanie czynności nadzorczych w stosunku do zakładów ubezpieczeń w obszarach szczególnie zagrożonych K N U i F E 2 0 0 5

Model kanadyjski (OSFI) Ciąg dalszy Trzy poziomy oceny zakładu ubezpieczeń Ocena ryzyk występujących w zakładzie ubezpieczeń Ocena procedur i procesów zarządzania ryzykiem w zakładzie ubezpieczeń oraz ocena odpowiedzialnych za nie jednostek organizacyjnych Ocena ryzyk występujących z zakładzie ubezpieczeń po uwzględnieniu podjętych działań K N U i F E 2 0 0 5

Projekt Solvency II Raport KPMG: Study into the Methodologies to Assess the Overall Financial Position of an Insurance Undertaking from the Perspective of Prudential Supervision (2002) Raport Sharma: Prudential Supervision of Isurance Undertakings (2002) FSA Occasional Paper: Managing Risk - Practical Lessons from Recent „Failures” of EU Insurers (2002) Research Report IAA: A Global Framework for Insurer Solvency Assessment (2004) K N U i F E 2 0 0 5

Organizacja pracy w projekcie Solvency II Grupy robocze Advisory Group Pillar I – Non Life Pillar I – Life Pillar II – Supervisory Review Pillar III – Accounting Cross–Sectoral Issues K N U i F E 2 0 0 5

Projekt Solvency II ciąg dalszy Opracowanie wymogów wypłacalności uwzględniających wszystkie ryzyka występujące w działalności zakładów ubezpieczeń Klasyfikacja ryzyk Opracowanie i zastosowanie metod ilościowych K N U i F E 2 0 0 5

Projekt Solvency II Klasyfikacja ryzyk Klasyfikacja ryzyk oparta jest na dokumencie IAA (International Actuarial Association) Research Report: A Global Framework for Insurer Solvency Assessment Zdefiniowano pięć grup ryzyk K N U i F E 2 0 0 5

Klasyfikacja ryzyk Ryzyko kredytowe Ryzyko rynkowe Ryzyko ubezpieczeniowe Ryzyko operacyjne Ryzyko płynności K N U i F E 2 0 0 5

Definicje ryzyk Ryzyko kredytowe – Ryzyko to wiąże się z niemożnością (lub brakiem chęci) wypełnienia zobowiązań finansowych przez podmiot współpracujący (np. pożyczkobiorcę, brokera, agenta, ubezpieczającego, reasekuratora) Ryzyko rynkowe – Ryzyko to wiąże się ze zmianą notowań lub cen, w przypadku działań inwestycyjnych, zmiany stóp procentowych, kursów walut, cen nieruchomości itd. Ryzyko ubezpieczeniowe – Ryzyko to wiąże się z konstrukcją produktów i wyceną składek ubezpieczeniowych oraz z możliwością dokonania niewłaściwej oceny ryzyka i wyceny zobowiązań z tytułu zawartych umów ubezpieczenia K N U i F E 2 0 0 5

Definicje ryzyk (ciąg dalszy) Ryzyko operacyjne – Ryzyko to wiąże się z niewłaściwym funkcjonowaniem procesów biznesowych w zakładzie ubezpieczeń, może ono wynikać z braków kontroli wewnętrznej, awarii technologicznych (np. IT), błędów ludzkich, nieuczciwości itd. Ryzyko płynności – Ryzyko to wiąże się z niemożnością uzyskania środków finansowych na terminowe pokrycie zobowiązań zakładu ubezpieczeń bez ponoszenia dodatkowych strat K N U i F E 2 0 0 5

Celowość zastosowania podejścia jakościowego w polskich warunkach Szybsza reakcja organu nadzoru na niepokojące zjawiska pojawiające się w działalności zakładów ubezpieczeń Objęcie nadzorem wszystkich ryzyk występujących w działalności zakładów ubezpieczeń Głębsze zrozumienie procesów biznesowych zachodzących w zakładach ubezpieczeń K N U i F E 2 0 0 5

Celowość zastosowania podejścia jakościowego w polskich warunkach (ciąg dalszy) Wdrożenie przez zakłady ubezpieczeń procedur monitorowania i kontroli ryzyk występujących w ich działalności Ujednolicenie terminologii w zakresie ryzyk występujących w zakładach ubezpieczeń Stworzenie podstaw umożliwiających w przyszłości wprowadzenie metod ilościowych opracowanych w ramach projektu Solvency II K N U i F E 2 0 0 5

Metody jakościowe w polskich warunkach Opracowanie mapy ryzyk występujących w zakładach ubezpieczeń Analiza zagrożeń systemowych występujących na polskim rynku Przygotowanie przez zakłady ubezpieczeń informacji o ryzykach występujących w ich działalności Informacja o ryzykach występujących w działalności w ujęciu bezwzględnym (bez uwzględnienia procedur kontroli ryzyka) Informacja w podziale na podstawowe grupy ubezpieczeń i procesy biznesowe Opis najważniejszych zagrożeń związanych z ryzykami określonego rodzaju K N U i F E 2 0 0 5

Informacja o ryzykach występujących w podstawowych obszarach działalności Ryzyko kredytowe rynkowe ubezpieczeniowe operacyjne płynności Najważniejsze grupy ubezpieczeń Systemy informatyczne Opisowe wskazanie najważniejszych zagrożeń związanych z poszczególnymi typami ryzyk (o ile dotyczą określonego rodzaju działalności) Działalność inwestycyjna Inne rodzaje działalności K N U i F E 2 0 0 5

Przyszłe działania organu nadzoru Przygotowanie ostatecznej wersji opisowego formularza dotyczącego ryzyk występujących w zakładach ubezpieczeń Przygotowanie wytycznych dla zakładów ubezpieczeń w zakresie przygotowywania formularza Wdrożenie systemu analizy informacji przekazywanych przez zakłady ubezpieczeń Planowany termin wdrożenia projektu – rok 2005 K N U i F E 2 0 0 5

Przyszłe działania organu nadzoru (ciąg dalszy) Opracowanie nowych ilościowych narzędzi pozwalających na przewidywanie przyszłych zagrożeń, jakie mogą wystąpić w działalności zakładów ubezpieczeń (np. stress testy) Wdrożenie rozwiązań związanych z nadzorem korporacyjnym w zakładach ubezpieczeń K N U i F E 2 0 0 5

Podsumowanie Wdrażanie jakościowego podejścia do problemu ryzyk występujących w zakładach ubezpieczeń wiąże się ściśle z wymogami Insurance Core Principles IAIS oraz Projektem Solvency II Model jakościowy pozwoli na objęcie procesem monitorowania i kontroli wszystkich ryzyk występujących w zakładach ubezpieczeń oraz znaczne przyspieszenie reakcji organu nadzoru w sytuacjach kryzysowych Wdrożenie mechanizmów ładu korporacyjnego pozwoli na udoskonalenie procesów zarządzania zakładami ubezpieczeń Wdrażane metody ilościowe pozwolą na odpowiednio wczesne reagowanie organu nadzoru na zagrożenia pojawiające się w działalności zakładów ubezpieczeń K N U i F E 2 0 0 5

Anna Izdebska Dyrektor Departamentu Nadzoru Ubezpieczeń Działu II ul Anna Izdebska Dyrektor Departamentu Nadzoru Ubezpieczeń Działu II ul. Niedźwiedzia 6 E 02-737 Warszawa tel. (0 22) 54 87 319 fax (0 22) 54 87 320 Sekretariat.DN2@knuife.gov.pl www.knuife.gov.pl K N U i F E 2 0 0 5