ogólna niezawodowa edukacja dorosłych

Program Międzysektorowy (Transversal Programme) STRUKTURA PROGRAMU UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE (Lifelong Learning Programme - LLP) (2007 – 2013) Comenius Edukacja szkolna Erasmus Szkolnictwo wyższe Leonardo da Vinci Kształcenie i szkolenie zawodowe Grundtvig Edukacja dorosłych Program Międzysektorowy (Transversal Programme) 4 kluczowe działania – rozwój polityki edukacyjnej; uczenie się języków; rozwój nowoczesnych technologii informacyjnych; upowszechnienie przykładów dobrej praktyki Program Jean Monnet 3 kluczowe działania – Akcja Jean Monnet; instytucje europejskie; stowarzyszenia europejskie

GRUNDTVIG w ramach programu Lifelong Learning Programme (LLP) Czas trwania: styczeń 2007 – grudzień 2013 Kraje uprawnione do uczestnictwa w roku 2011 27 krajów UE: Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Włochy, Zjednoczone Królestwo oraz: Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwajcaria, Turcja i Chorwacja Budżet akcji zdecentralizowanych: rok 2011 - budżet zakontraktowany: 2 444 000 euro rok 2010 - budżet zakontraktowany: 2 419 000 euro

Mikołaj Fryderyk Seweryn GRUNDTVIG (1783 - 1882 ) PROGRAM GRUNDTVIG Kim był Grundtvig? Mikołaj Fryderyk Seweryn GRUNDTVIG (1783 - 1882 ) Duński duchowny, filozof, pedagog, poeta i pisarz, propagator wartości humanistycznych w edukacji. Twórca koncepcji uczenia się przez całe życie, autor idei uniwersytetu ludowego.

Osoba dorosła w rozumieniu Programu Grundtvig: PROGRAM GRUNDTVIG dotyczy szeroko rozumianej ogólnej, niezawodowej edukacji osób dorosłych skierowany jest do różnego typu organizacji zajmujących się edukacją dorosłych – ich słuchaczy i pracowników wspiera zwłaszcza edukację osób wymagających szczególnego wsparcia Osoba dorosła w rozumieniu Programu Grundtvig: każda osoba dorosła, która zakończyła już lub przerwała edukację formalną na poziomie podstawowym, średnim lub wyższym (niezależnie od tego, czy posiada czy nie świadectwo lub dyplom ukończenia szkoły) młoda osoba dorosła ucząca jeszcze w szkole lub studiująca, o ile korzysta z oferty edukacyjnej dla dorosłych (poza programem nauczania w szkole lub na uczelni, np. uczęszcza na wieczorowe kursy dla dorosłych: językowe, komputerowe, tańca, itd.)

PROGRAM GRUNDTVIG wspiera działania dot. ogólnej edukacji dorosłych (niezawodowej) w bardzo szerokim rozumieniu. Może to być zarówno: - edukacja formalna (np. uzupełnianie średniego wykształcenia w Liceum dla Dorosłych funkcjonującego samodzielnie lub w strukturze Centrum Kształcenia Ustawicznego), - edukacja pozaformalna (w formie szkoleń zorganizowanych, kursów, seminariów, itp., np. w Uniwersytetach Trzeciego Wieku, Uniwersytetach Ludowych, Domach Kultury, bibliotekach, lub dowolną inną placówkę posiadająca ofertę edukacyjną dla dorosłych), - edukacja nieformalna (nie w formie zorganizowanych kursów, ale np. w rodzinie, realizowana przez biblioteki, muzea i inne placówki kulturalne, media, itd.).

Główne cele programu Grundtvig: Odpowiadanie na wyzwania edukacyjne związane ze starzeniem się społeczeństwa w Europie Pomoc w zapewnieniu osobom dorosłym ścieżek poprawy ich wiedzy i kompetencji

Cele operacyjne programu Grundtvig : poprawa pod względem jakościowym i ilościowym oraz pod względem dostępności ogólnoeuropejskiej mobilności osób biorących udział w edukacji dorosłych, tak by wesprzeć mobilność co najmniej 7000 tych osób rocznie do końca 2013r. poprawa pod względem jakościowym i ilościowym współpracy pomiędzy organizacjami zajmującymi się edukacją dorosłych w Europie. zapewnienie alternatywnych możliwości dostępu do edukacji dorosłych osobom z grup wymagających szczególnego wsparcia oraz z defaworyzowanych grup społecznych, w szczególności osobom starszym oraz osobom, które zaniechały kształcenia bez osiągnięcia podstawowych kwalifikacji. ułatwienie rozwoju innowacyjnych praktyk w dziedzinie edukacji dorosłych, a także ich transferu. wspieranie tworzenia innowacyjnych i opartych na TIK (technologie informacyjno-komunikacyjne) treści, usług, metodologii nauczania oraz praktyk w zakresie uczenia się przez całe życie. poprawa metod dydaktycznych oraz zarządzania organizacjami edukacji dorosłych.

Kto może uczestniczyć w programie Grundtvig? ORGANIZACJE: Każda organizacja działająca w obszarze ogólnej edukacji dorosłych instytucje/placówki należące do systemu kształcenia formalnego prowadzące ogólną edukację dorosłych (np. szkoły dla dorosłych, CKU) instytucje/placówki, organizacje, firmy sektora prywatnego zajmujące się edukacją pozaformalną i nieformalną, tzn. organizujące kursy lub inne formy edukacji ogólnej dla dorosłych (np. Uniwersytety III Wieku i Uniwersytety Ludowe, stowarzyszenia i inne organizacje nie nastawione na zysk prowadzące edukacje ogólną dorosłych, domy kultury, biblioteki, muzea) placówki zajmujące się kształceniem i doskonaleniem kadry edukacji dorosłych podmioty świadczące usługi poradnictwa i doradztwa oraz usługi informacyjne dotyczące edukacji dorosłych podmioty odpowiedzialne za systemy i strategie dot. edukacji dorosłych na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym stowarzyszenia dorosłych osób uczących się i kadry edukacji dorosłych ośrodki badawcze, szkoły wyższe i inne podmioty zajmujące się kwestiami edukacji ogólnej dorosłych OSOBY: nauczyciele i inna kadra edukacji dorosłych oraz dorośli słuchacze

STRUKTURA PROGRAMU GRUNDTVIG Akcje ZDECENTRALIZOWANE (7) PROJEKTY I WARSZTATY MOBILNOŚCI KADRY DLA EDUKACJI DOROSŁYCH Akcje SCENTRALIZOWANE (3) PROJEKTY WIELOSTRONNE SIECI TEMATYCZNE DZIAŁANIA TOWARZYSZĄCE

Struktura Programu Grundtvig Akcje ZDECENTRALIZOWANE Grundtviga – 7 akcji obsługa: Narodowe Agencje w poszczególnych krajach wkład własny nie jest wymagany nastawienie na proces i wymianę doświadczeń PROJEKTY I WARSZTATY 1. PROJEKTY PARTNERSKIE GRUNDTVIGA 2. PROJEKTY WOLONTARIATU SENIORÓW oraz, w celu poznania partnera i przygotowania projektu 3. WIZYTY PRZYGOTOWAWCZE GRUNDTVIGA 4. WARSZTATY GRUNDTVIGA MOBILNOŚCI KADRY DLA EDUKACJI DOROSŁYCH 5. KURSY DOSKONALENIA ZAWODOWEGO KADRY DLA EDUKACJI DOROSŁYCH 6. WIZYTY I WYMIANA KADRY DLA EDUKACJI DOROSŁYCH 7. ASYSTENTURY GRUNDTVIGA

Struktura Programu Grundtvig Akcje SCENTRALIZOWANE Grundtviga – 3 akcje - obsługa: Agencja Wykonawcza w Brukseli współpracująca z Komisją Europejską wkład własny jest wymagany (min. 25%) nastawienie na innowacyjny produkt PROJEKTY WIELOSTRONNE - Multilateral Projects SIECI TEMATYCZNE - Grundtvig Networks DZIAŁANIA TOWARZYSZĄCE - Accompanying Measures

Zasadnicze różnice merytoryczne pomiędzy projektami w akcjach zdecentralizowanych i scentralizowanych AKCJE ZDECENTRALIZOWANE AKCJE SCENTRALIZOWANE Główne efekty wymiana doświadczeń konkretne produkty (programy dyd., podręczniki) Doświadczenie we nie jest wymagane jest wymagane współpracy międzyn. Skala/zasięg działań niewielka znaczna (150 tys. Euro/rok) Innowacyjność nie jest wymagana konieczny warunek

Zasadnicze różnice administracyjne pomiędzy projektami w akcjach zdecentralizowanych i scentralizowanych (1) Akcje zdecentralizowane (obsługa – Narodowe Agencje w poszczególnych krajach) Wnioski składane są do Narodowych Agencji i to one podejmują decyzje selekcyjne Umowa podpisywana jest pomiędzy NA a Beneficjentem z danego kraju Beneficjent składa raport merytoryczny i rozliczenie do swojej NA Kontakty robocze utrzymuje każdy Beneficjent bezpośrednio ze swoją NA Realizację umów monitoruje NA Nie jest wymagany wkład własny

Akcje scentralizowane (obsługa – Agencja Wykonawcza w Brukseli) Zasadnicze różnice administracyjne pomiędzy projektami w akcjach zdecentralizowanych i scentralizowanych (2) Akcje scentralizowane (obsługa – Agencja Wykonawcza w Brukseli) Wnioski składane są do Agencji Wykonawczej (AW) w Brukseli i tam są podejmowane decyzje selekcyjne Umowa podpisywana jest pomiędzy AW a koordynatorem projektu (pozostali partnerzy podpisują umowy z koordynatorem) Koordynator projektu składa raport merytoryczny i rozliczenie do AW Kontakty robocze z utrzymuje koordynator projektu z AW, partnerzy komunikują się z koordynatorem Realizację umów monitoruje Agencja Wykonawcza Wymagany jest wkład własny (min 25%)

Źródła informacji o programie Grundtvig Strona internetowa Narodowej Agencji w Polsce: www.grundtvig.org.pl Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji: www.frse.org.pl Dokumenty (dostępne ze strony j.w.), w tym: „General Call for Proposals” - Zaproszenie do składania wniosków, w tym tzw. „fiszki” z uwagami NA „Guide” – Przewodnik – element Zaproszenia do składania wniosków „Navigator Grundtvig Learning Partnership” (przewodnik dot. projektów partnerskich) Formularze wniosków i formularze oceny wniosków Broszurki/ulotki/materiały Zrealizowane dotychczas projekty (kompendia, bazy projektów, galeria projektów, przykłady dobrej praktyki Grundtviga – dostępne ze strony internetowej j.w.) Strona internetowa Komisji Europejskiej (dostęp ze strony internetowej j.w.) Promotorzy Grundtviga (dane na stronie internetowej j.w.) Spotkania informacyjno-promocyjne org. Przez Narodową Agencję przed terminami składania wniosków Dni Otwarte Grundtviga Konsultacje

PROJEKTY PARTNERSKIE GRUNDTVIGA Cel/założenia: Są to projekty na niewielką skalę, których głównym zamierzeniem jest wymiana doświadczeń i rozszerzenie współpracy pomiędzy mniejszymi, mniej doświadczonymi we współpracy europejskiej organizacjami zajmującymi się szeroko rozumianą ogólną niezawodową edukacją dorosłych, organizacjami, które chcą uwzględnić współpracę europejską w swojej działalności edukacyjnej. Dużą rolę odgrywają wyjazdy zagraniczne do instytucji partnerskich realizujących projekt. Ważnym elementem projektów jest aktywny udział dorosłych słuchaczy. Liczba zaangażowanych krajów/partnerów: minimum 3 organizacje z minimum 3 krajów, w tym przynajmniej 1 kraj musi być z UE (jedna organizacja jest koordynatorem, pozostali są partnerami) Długość trwania działania: 2 lata

PROJEKTY PARTNERSKIE GRUNDTVIGA Przykładowe obszary tematyczne projektów: sposoby motywowania osób dorosłych do nauki metodyka uczenia się i nauczania osób dorosłych  kompetencje kluczowe  aktywne obywatelstwo  zagadnienia interkulturowe  nauka języków obcych  sztuka, muzyka i kultura  edukacja europejska  rozwój zrównoważony technologie informacyjne w edukacji dorosłych  równe szanse dla kobiet i mężczyzn  edukacja osób ze specjalnymi potrzebami (np. osób niepełnosprawnych, w starszym wieku, zagrożonych wykluczeniem społecznym)  edukacja rodziców

PROJEKTY WOLONTARIATU SENIORÓW Cel/założenia: Umożliwienie seniorom działalności wolontariackiej w innym kraju europejskim w dowolnym obszarze działalności typu non-profit jako formy nieformalnego (i wzajemnego) uczenia się (uczenie się / dzielenie się wiedzą). Utworzenie trwałej współpracy pomiędzy organizacją goszczącą i wysyłającą skoncentrowanej na danym obszarze zainteresowania lub grupie docelowej dzięki wymianie wolontariuszy. Umożliwienie społecznościom lokalnym zaangażowanym w wymianę wolontariuszy korzystania z potencjału seniorów jako źródła wiedzy, kompetencji i doświadczenia. Projekty mają na celu współpracę dwóch organizacji partnerskich z dwóch krajów w celu umożliwienia zrealizowania wolontariatu za granicą osobom 50+. Liczba seniorów wyjeżdżających na wolontariat z każdego kraju: 2 – 6 osób na 3-8 tygodni. Czas realizacji: 2 lata

PROJEKTY WOLONTARIATU SENIORÓW Przykładowe obszary tematyczne wolontariatu: Tematem wolontariatu może być np.: dzielenie się umiejętnościami i wiedzą w dowolnym obszarze (muzyka, teatr, malowanie, zdrowy tryb życia) z lokalną społecznością praca na rzecz osób wymagającymi opieki (np. organizowanie zajęć artystycznych dla takich osób), inne działania na rzecz lokalnej społeczności wg ustaleń partnerów. UWAGA. Działania wolontariuszy nie mogą przynosić zysku i w żadnym wypadku nie może być zastępstwem w pracy pracowników organizacji partnerskiej.

WIZYTY PRZYGOTOWAWCZE GRUNDTVIGA Cel/założenia: Kilkudniowe wyjazdy pracowników organizacji zajmujących się edukacją dorosłych w celu poznania zagranicznego partnera do projektu i pracy nad założeniami tego projektu. Wizyty uprawnione są do Projektów Partnerskich Grundtviga, Projektów Wolontariatu Seniorów oraz, w ramach akcji scentralizowanych: Projektów Wielostronnych, Sieci Grundtviga i Działań Towarzyszących. Długość trwania działania: Od 1 do 5 dni Wnioskowanie: Do Narodowej Agencji – wnioskuje organizacja edukacji dorosłych – wyjeżdżają jej pracownicy

WARSZTATY GRUNDTVIGA - 2010 Cel/założenia: Celem akcji jest umożliwienie dorosłym słuchaczom wzięcia udziału w edukacyjnych warsztatach tematycznych odbywających się w innym kraju europejskim. Warsztaty trwają od 5 do 10 dni i organizowane są dla 10 – 20 dorosłych słuchaczy przyjeżdżających indywidualnie z zagranicy. Organizator pokrywa koszty podróży i pobytu uczestników oraz wszelkie koszty związane z realizacją warsztatów. Warsztaty mogą dotyczyć dowolnej tematyki z zakresu ogólnej, niezawodowej edukacji osób dorosłych. Nie mogą jednak dotyczyć doskonalenia umiejętności zawodowych i nie mogą być skierowane do jakiejkolwiek grupy zawodowej.  Liczba zaangażowanych krajów Warsztatach musi uczestniczyć minimum 10 obcokrajowców z minimum 3 krajów innych niż kraj organizatora. Maksymalnie 1/3 słuchaczy może pochodzić z jednego kraju. Obywatele kraju, w którym Warsztaty mają miejsce mogą w nich uczestniczyć, jednak nie otrzymają dofinansowania z programu Grundtvig i nie mogą stanowić więcej niż 1/3 liczby uczestników. Długość trwania działania: Warsztat trwa 5 – 10 dni + wcześniejsze działania przygotowawcze

WARSZTATY GRUNDTVIGA Przykładowe obszary tematyczne warsztatów: - zachowania proekologiczne, edukacja zdrowotna, sztuki wizualne, kreatywność, umiejętność liczenia, matematyka, nauki ścisłe - uczenie się języków obcych, szczególnie przez osoby chcące rozwijać podstawowe kompetencje (lub poprawić kompetencje w specyficznych dziedzinach) w języku kraju, w którym Warsztaty są organizowane, zwłaszcza w przypadku rzadziej używanych i nauczanych języków - aktywne obywatelstwo i dialog międzykulturowy.  Przykładowa tematyka warsztatów w Polsce (selekcja 2009): - warsztaty astronomiczne - trening pamięci dla seniorów - warsztaty wokalno-rękodzielnicze dla seniorów - warsztaty kultury żydowskiej - warsztaty śpiewania amatorskiego w chórze gospel - nauka języka polskiego dla obcokrajowców

KURSY DOSKONALENIA ZAWODOWEGO KADRY DLA EDUKACJI DOROSŁYCH Cel/założenia: Indywidualne wyjazdy nauczycieli osób dorosłych i innych przedstawicieli kadry edukacji dorosłych na zagraniczne kursy doskonalenia zawodowego. Długość trwania działania: Od 5 dni do 6 tygodni Działania, jakie są uprawnione do dofinansowania Wyjazdy na zagraniczne kursy z zakresu szeroko rozumianej edukacji dorosłych. Kurs musi on trwać min 5 dni roboczych i dotyczyć doskonalenia osób pracujących w obszarze ogólnej niezawodowej edukacji dorosłych. Ofertę kursów można znaleźć w katalogu kursów Grundtvig/Comenius: http://ec.europa.eu/education/trainingdatabase/, jak również można korzystać z innych szkoleń w formie kursu, o ile kurs dotyczy edukacji ogólnej dorosłych i trwa min 5 dni. Przykładowe obszary tematyczne kursu: metody pracy edukacyjnej z dorosłym słuchaczem i tworzenie oferty edukacyjnej dla dorosłych, sposoby poprawy dostępu do edukacji osobom dorosłych, szczególnie z grup defaworyzowanych, zarządzanie w edukacji dorosłych, jakość w edukacji dorosłych, poradnictwo zawodowe, współpraca ze społecznością lokalną na rzecz edukacji dorosłych, aspekty polityki edukacyjnej: strategie, modele

MOŻLIWOŚĆ ZGŁASZANIA KURSÓW DO EUROPEJSKIEGO KATALOGU KURSÓW GRUNDTVIGA Cel/założenia: Organizacje doświadczone w prowadzeniu ciekawych szkoleń dla edukatorów osób dorosłych zainteresowane rozszerzeniem swojej oferty w całej Europie mogą zgłosić kurs do katalogu kursów. Po opublikowaniu kursu organizacja prowadzi rekrutację i realizuje kurs. Uczestnicy mogą ubiegać się o dofinansowanie swego udziału w kursie składając wnioski do swoich Narodowych Agencji. Termin składania wniosków: na bieżąco, na co najmniej 8-10 miesięcy przed planowanym początkiem kursu Długość trwania działania: Minimum 5 pełnych dni roboczych zajęć dydaktycznych (najczęściej 5 – 10 dni roboczych) Finansowanie: Na organizację kursu nie przyznaje się dofinansowania. Koszty organizacji kursu pokrywa się z opłat uczestników. Wnioskowanie: Zgłoszenie kursu drogą elektroniczną-logowanie poprzez stronę http://ec.europa.eu/education/trainingdatabase/ + Przesłanie do Narodowej Agencji opisu szkolenia w wersji papierowej z podpisem UWAGA. Katalog kursów jest dotychczas wspólny z kursami oferowanymi nauczycielom programu Comenius. Komisja Europejska planuje rozdzielić katalog na dwa osobne dla każdego programu.

WIZYTY I WYMIANA KADRY DLA EDUKACJI DOROSŁYCH Cel/założenia: Indywidualne wyjazdy nauczycieli osób dorosłych i innych przedstawicieli kadry edukacji dorosłych (oraz studentów ostatniego roku studiów magisterskich z zakresu edukacji dorosłych) na zagraniczne wyjazdy o charakterze edukacyjnym, takie jak realizowanie zadań edukacyjnych w organizacji edukacji dorosłych za granicą, poznawanie różnych aspektów dotyczących edukacji dorosłych, „job shadowing” w organizacji edukacyjnej, udział w seminarium/konferencji. Długość trwania działania: Od 1 dnia do 12 tygodni

ASYSTENTURY GRUNDTVIGA Cel/założenia: Dłuższe pobyty kadry edukacji dorosłych (oraz studentów ostatniego roku studiów magisterskich z zakresu edukacji dorosłych) w zagranicznej organizacji edukacji dorosłych jako Asystent Grundtviga. Asystent może pełnić pomocniczą rolę asystując w nauczaniu lub zarządzaniu organizacją lub jego asystentura może mieć charakter ekspercki i wtedy bierze pełną odpowiedzialność za jedno lub więcej szkoleń lub wybrany aspekt zarządzania organizacją. Asystenci Grundtviga powinni być w pełni włączeni w życie organizacji goszczącej. Długość trwania działania: Od 12 tygodni do maksymalnie 45 tygodni Działania, jakie są uprawnione do dofinansowania: Wyjazdy za granicę do organizacji edukacji dorosłych w celu wykonywania zadań takich jak: asystowanie we wspieraniu uczenia się osób dorosłych lub w wybranych aspektach zarządzania edukacją dorosłych, wspieranie osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, przekazywanie informacji o ojczyźnie Asystenta i asystowanie w nauczaniu języka ojczystego wprowadzanie lub wzmacnianie wymiaru europejskiego w organizacji goszczącej, inicjowanie, opracowywanie i asystowanie w realizacji projektów edukacyjnych.