E-mail: wricke@tzw-dresden.de 29/10/2007 - Fulda Dezynfekcja Wody Przeznaczonej do Spożycia i Urządzeń do jej Uzdatniania Przegląd i pojęcia Dr inż. Burkhard Wricke E-mail: wricke@tzw-dresden.de

Punkty prezentacji Potrzeba i cel dezynfekcji Regulacje prawne Zasady odpowiadające aktualnemu stanowi techniki

Organizmy chorobotwórcze, które mogą wywoływać infekcję poprzez spożycie skażonej wody: Organizmy przenoszone drogą oralno-fekalną, np.: - patogeny bakteryjne: Cholera, Tyfus, Salmonella enteritis (zapalenie jelit) - patogeny wirusowe: zapalenie wątroby, choroba Heinego-Medina - pasożyty czerwona pełzakowa , Cryptosporidioza, Giardioza patogeny fakultatywne, np.: - Pseudomonas aeruginosa, Legionella

Wymogi w zakresie wody do spożycia: Stężenia mikroorganizmów nie mogą zagrażać zdrowiu ludzkiemu Wymogi w zakresie zaopatrzenia w wodę : Zagwarantowanie bezpieczeństwa higieniczno-mikrobiologicznego wody do spożycia poprzez ochronę zasobów wodnych, uzdatnianie i bezpieczną sieć dystrybucji (Dezynfekcja odgrywa istotną rolę w aspekcie uzdatniania wody.)

Podstawowe wymogi w zakresie ochrony zasobów wodnych oraz uzdatniania Jak tylko to możliwe należy chronić wodę surową przed skażeniami fekalnymi pochodzącymi ze ścieków bytowo-gospodarczych. Skażona woda w każdym wypadku wymaga uzdatnienia zakończonego dezynfekcją. Od wielkości skażenia zależy, czy jednokrotne przeprowadzenie dezynfekcji będzie wystarczające.

Znowelizowane Rozporządzenie ws. Wody do Spożycia z 21 maja 2001r.

Ocena konieczności usunięcia osadu oraz cząstek stałych przed przeprowadzeniem dezynfekcji w uzdatnianiu mikrobiologicznie obciążonej wody surowej Woda powierzchniowa Woda źródlana i głębinowa Usunięcie osadu oraz cząstek stałych – zawsze wymagane Spełnienie kryteriów zawartych w Zaleceniach UBA z 2001r.: mętność << 1 FNU tak nie Indywidualna decyzja na podstawie oceny ogólnej sytuacji na danym Obszarze ujęcia Usunięcie osadu oraz cząstek stałych – zazwyczaj nie jest wymagane

Podstawy do podjęcia decyzji w zakresie konieczności usunięcia osadu oraz cząstek stałych przed przeprowadzeniem dezynfekcji w uzdatnianiu wody źródlanej i głębinowej Przeprowadzenie badań mikrobiologicznych oraz pomiaru mętności i zawartości cząstek stałych w wodzie surowej - przynajmniej raz w roku - przynajmniej raz w tygodniu - uwzględnienie niekorzystnych, zależnych od pogody napływów wody Ocena hydrogeologiczna obszaru ujęcia w tym ewentualnych Eintragspfade i źródeł skażenia Konieczność eliminacji przed przeprowadzeniem dezynfekcji zwiększa się wraz ze wzrostem skażenia oraz częstotliwości występowania obciążeń w wodzie surowej (> 10 E.coli/100 ml względnie > 100 bakterii grupy Coli/100 ml wskazują na wysokie obciążenie)

Komisja techniczna DVGW „Metody uzdatniania wody“ Bezpieczeństwo higieniczne urządzeń do ultra- i mikrofiltracji w uzdatnianiu wody Komisja techniczna DVGW „Metody uzdatniania wody“ Ultra- i mikrofiltracja to wypróbowane metody uzdatniania wody Jakości filtratu nie stawia się wyższych wymogów niż w przypadku pozostałych metod filtracji. Po przeprowadzeniu dezynfekcji, wystarczy wykazać, że mętność filtratu nie przekracza 0,2 FNU. Monitoring takich urządzeń powinien się odbywać zgodnie z arkuszem roboczym DVGW - W 213-6 (monitoring urządzeń filtracyjnych). Nie zachodzą szczególne wymagania w zakresie badania integralności.

Komisja techniczna DVGW „Metody uzdatniania wody“ Bezpieczeństwo higieniczne urządzeń do ultra- i mikrofiltracji w uzdatnianiu wody Komisja techniczna DVGW „Metody uzdatniania wody“ W przypadku rezygnacji z filtracji należy spełnić następujące wymagania: tylko ultrafiltracja (membrana nieprzepuszająca wirusów) Zatrzymanie bakteriofagów MS2: > 99,99 % (4 log redukcja) potwierdzone badaniem w miarę możliwości stosować certyfikowane produkty/ elementy wymagane częste badania integralności wymagany monitoring online integralności pożądane testy online zatrzymywania cząstek

Aktualna sytuacja w zakresie bezpieczeństwa urządzeń ultrafiltracyjnych przy obciążeniach mikrobiologicznych Zazwyczaj możliwe zatrzymanie wirusów (pory < wirusy) Ale: brak porów jednej wielkości: podział! Możliwe błędy w produkcji W związku z tym istnieje konieczność wykazania badaniem zatrzymania wirusów. Średnie zatrzymanie bakteriofagów MS2: 4 log redukcja Bark ogólnie uznanej metody badań Nie dające się ze sobą porównać certyfikaty Konieczność ustandardyzowanej metody

Komisja techniczna DVGW „Metody uzdatniania wody“ Bezpieczeństwo higieniczne urządzeń do ultra- i mikrofiltracji w uzdatnianiu wody Komisja techniczna DVGW „Metody uzdatniania wody“ „z tych względów zaleca się obecnie uzdatnianie wody do spożycia obciążonej mikrobiologicznie poprzez filtrację membranową a także nierezygnowanie z przeprowadzenia dezynfekcji, nawte jeżeli liczba cząstek w filtracie będzie niska. Jeżeli w procesie uzdatniania obecne są dodatkowe stopnie filtracji, a woda przed przeprowadzeniem ultrafiltracji spełnia wymogi Rozporządzenia ws. Wody do Spożycia, należy indywidualnie sprawdzić czy zachodzi potrzeba dezynfekcji.“

Dezynfekcja w sieci dystrybucji – podstawowe zagadnienia Dezynfekcję należy przeprowadzić wówczas, gdy usunięcie problemu nie jest możliwe poprzez płukanie części urządzenia Możliwe jedynie zastosowanie chloru, dwutlenku chloru lub podchlorynów „wystarczająca zdolność dezynfekcji“ jest zapewniona, gdy zostanie wykazana obecność chloru wolnego (0,1 mg/l lub dwutlenku chloru (0,05 mg/l) w sieci lub danych jej odcinkach

Dezynfekcja przy zastosowaniu substancji chemicznych Lista substancji oraz metod dezynfekcji na podstawie § 11 Rozporządzenia ws. Wody do Spożycia z 2001r., Cz. III dopuszczone chemiczne środki dezynfekcyjne, Pkt. c Środki do uzdatniania wody Wyjątek: w przypadku braku możliwości zapewnienia dezynfekcji lub gdy na skuteczność dezynfekcji czasowo wpływa obecność amoniaku 2) Wymóg usunięcia z listy

Dezynfekcja przy zastosowaniu substancji chemicznych Lista substancji oraz metod dezynfekcji na podstawie § 11 Rozporządzenia ws. Wody do Spożycia z 2001r – dopuszczone metody chemicznej dezynfekcji 1) W stosowaniu metod dezynfekcji wody powierzchniowej lub wody, na którą może wpływać woda powierzchniowa, należy mieć na uwadze oderwanie cząsteczek. W procesie tym wartości mętności nie mogą przekraczać 0,1 - 0,2 FNU –(formalnie wskazane przez UBA w 1997r.).

Najczęściej stosowane środki dezynfekcji w Niemczech (dane z [11], 1994r.)

Wymogi podstawowe Wymogi w zakresie środków i metod dezynfekcji (fragment) Lit: Federalne Pismo Zdrowotne - 8 (2007) S. 1105 – 1107 Składniki środków dezynfekujących muszą być znane. Skuteczność dezynfekcji musi być co najmniej taka sama jak dotychczasowo dozwolonych środków. Utrzymanie warunków koniecznych dla skutecznej dezynfekcji musi podlegać kontroli. Odpowiednie produkty reakcji oraz zanieczyszczenia muszą zostać zidentyfikowane.

Czym są zasady odpowiadające aktualnemu stanowi techniki? Są to zasady służące w rozwiązywaniu zadań techniki - uznane przez większość ekspertów z danej dziedziny, - o naukowych podstawach, - sprawdzone w praktyce - dostatecznie wypróbowane. Muszą stanowić element spójnych technicznych reguł, a dzięki swojej skuteczności być uznawane przez większość ekspertów poszczególnych dziedzin za właściwe i prawidłowe.

Arkusz roboczy W 290 Dezynfekcja wody do spożycia – Zastosowanie i kryteria wymogów 0 Wprowadzenie 1 Zakres zastosowania 2 Regulacje prawne 3 Pojęcia 4 Potrzeba i cel dezynfekcji Warunki bezpiecznej dezynfekcji 6 Środki i metody dezynfekcji 7 Konstrukcja, działanie i monitoring urządzeń dezynfekujących

Arkusz roboczy W 291 Oczyszczanie i odkażanie urządzeń rozdziału wody 1 Zakres obowiązywania Podstawy 3 Środki zapobiegawcze 4 Czyszczenie Środki dezynfekcji Urządzenia stosowane w dezynfekcji Czyszczenie i dezynfekcja zbiorników Czyszczenie i dezynfekcja rurociągów Czyszczenie i dezynfekcja wbudowanych elementów Badania kontrolne Rozruch

Pozostałe normy dotyczące dezynfekcji W 224 Dwutlenek chloru w uzdatnianiu wody W 225 Ozon w uzdatnianiu wody W 229 Postępowanie w odkażaniu wody do picia za pomocą chloru i podchlorynów W 294 1-4 Urządzenia do dezynfekcji promieniami UV W 295 Określenie potencjału tworzenia się trihalogenometanu W 296 Ograniczenie lub zlikwidowanie procesów tworzenia się trihalogenometanu W 551 Techniczne środki służące do ograniczenia wzrostu Legionelli W 623 Urządzenia dozujące chlor W 624 Urządzenia dozujące dwutlenek chloru W 625 Urządzenia służące do wytwarzania i dozowania ozonu