EDUKACJA INFORMATYCZNA Materiały na zajęcia z dydaktyki informatyki Ewa Kołczyk

Elementy historii komputer jako środek (lata 60-70) - nauczanie wspomagane komputerem komputer jako przedmiot nauczania (lata 70-80) - wprowadzenie osobnego przedmiotu (głównie budowa komputera i nauka programowania) komputer jako środek (lata 80-90) - włączanie komputera do nauczania across curriculum

Kilka terminów.... informatyka – nauka zajmująca się projektowaniem, realizacją, ocenianiem, zastosowaniami i konserwacją systemów przetwarzania informacji technologia informacyjna (TI) – zespół środków i narzędzi, jak również innych technologii służących wszechstronnemu posługiwaniu się informacją

Terminy po angielsku.... computer science (computing science) information technology (IT) information and communication technology (ICT) information, communication and friendship technology (ICFT)

Posługiwanie się sprzętem i oprogramowaniem Tendencje konwergencyjne telekomunikacja cyfrowy obraz, muzyka, film, telewizja WWW ICT literacy digital literacy computer literacy

Reforma oświaty w Polsce (1999) Edukacja informatyczna 19 - 18 Szkolnictwo wyższe Szkoła Ponadgimnazjalna: LO, LP, Tech, Zaw TI – dla wszystkich Informatyka – do wyboru na poziomie rozszerzonym 16 - 18 Gimnazjum 13 - 15 Informatyka Szkoła podstawowa etap II Informatyka 10 - 12 etap I Nauczanie zintegrowane 7 - 9 6 „Zerówka”

2h 2h 4-6h 2h

Nowa Podstawa Programowa Edukacja informatyczna 2012/2013 19 - 18 Informatyka – poziom podstawowy (dla wszystkich) Informatyka – poziom rozszerzony Szkoła Ponadgimnazjalna 16 - 18 Gimnazjum 13 - 15 Informatyka (65 h) 2009/2010 Szkoła podstawowa etap II Zajęcia komputerowe (?) 10 - 12 etap I Zajęcia komputerowe (95 h) 7 - 9 6 2012/2013 2009/2010

Przedmiot informatyka w szkole podstawowej i gimnazjum rola służebna wobec całego procesu kształcenia, zajęcia ,,na zamówienie” innych przedmiotów, spiralny układ treści nauczania, stopniowanie trudności – poziom zaawansowania zgodny z potrzebami i możliwościami uczniów. cel: efektywne posługiwanie się technologią informacyjną

Informatyka a inne przedmioty charakter integracyjny informatyki przykłady z innych dziedzin lekcje informatyki lekcje innych przedmiotów przykłady z lekcji informatyki Cel: technologia informacyjna jako narzędzie pracy, nie tylko jako środek dydaktyczny

Raporty UNESCO Informatics for Secondary Education – A Curriculum for Schools, 1994 Information and Communication Technology in Secondary Education – A Curriculum for Schools , 2000 Information and Communication Technology in Education – A Curriculum for Schools and Program of Teacher Development, 2002

Zapotrzebowanie na pracowników (źródło: Schule Computer Jahrbuch 93/94)

Rozwój TI W społeczeństwie: Automatyzacja  Informacja  Komunikacja W edukacji: Wdrażanie  Stosowanie  Integracja  Transformacja

Obszary wykorzystania TI w szkole ogólna wizja stosowania TI metody nauczania plany i regulacje dotyczące TI sprzęt i oprogramowanie rozumienie programów nauczania rozwój zawodowy nauczycieli kontakt ze społecznością lokalną ocenianie postępów uczniów

Moduły wg UNESCO ICT Literacy – alfabetyzacja, podstawy TI Application of ICT in Subject Areas – zastosowania TI w uczeniu się przedmiotów Integration of ICT across the Curriculum –projekty międzyprzedmiotowe

INFORMATYKA według UNESCO Informatyka – jako ICT Specialisation Trzy jednostki: Przygotowanie do specjalizacji: wstęp do programowania, zstępujące projektowanie oprogramowania Ogólna specjalizacja: podstawy programowania, zaawansowane elementy programowania Specjalizacja zawodowa: BIS, PCS, PM

Alfabetyzacja w zakresie TIK A1 Podstawowe pojęcia TIK A2 Używanie komputera i manipulowanie plikami A3 Redagowanie tekstów A4 Praca z arkuszem kalkulacyjnym A5 Praca z bazą danych A6 Tworzenie dokumentów i prezentacji A7 Infromacja i komunikacja A8 Zagadnienia społeczne i etyczne A9 Zawody związane z TIK

Zastosowania TIK w innych dziedzinach ICT in Languages ICT in Natural Sciences ICT in Mathematics ICT in Social Sciences ICT in Art B1 Pomiar B2 Modelowanie i symulacja B3 Roboty i sterowanie urządzeniami B4 Statystyka B5 Tworzenie grafiki B6 Muzyka E1 Projektowanie arkuszy kalkulacyjnych E2 Projektowanie baz danych

Podstawa programowa kształcenia ogólnego Program nauczania Rozkład materiału (plan wynikowy)

W Polsce lata 70 – zajęcia fakultatywne bez dostępu do komputerów rok 1985 – program nauczania EI w szkołach średnich rok 1990 – program nauczania EI dla klas VIII szkół podstawowych rok 1994/95 – trzy nowe programy nauczania EI w szkołach średnich rok 1999/2000 reforma systemu edukacji

Cele ogólne nauczania elementów informatyki Uczenie rozwiązywania problemów za pomocą komputera Zdobycie praktycznych umiejętności posługiwania się sprzętem komputerowym i jego oprogramowaniem Przygotowanie do korzystania z pojęć, środków i metod informatyki w poznawaniu innych dziedzin nauki Przygotowanie do kształcenia ustawicznego Kształtowanie świadomości w zakresie zagrożeń, jakie niesie powszechna komputeryzacja

Zakres tematyczny elementów informatyki Architektura komputera i system operacyjny Algorytmika (zapisywanie, przykłady, własności algorytmów, konstrukcje algorytmiczne) Języki programowania (rodzaje języków, system programowania, strukturalizacja) Zastosowania komputerów (edytory tekstu i grafiki, arkusze kalkulacyjne, systemy baz danych, sieć komputerowa – komunikacja i wyszukiwanie) Rozwiązywanie problemów za pomocą komputera Prawne, etyczne i społeczne aspekty informatyki

Zadanie ogólne szkoły (Podstawa z 1999 r.) Nauczyciele stwarzają uczniom warunki do nabywania następujących umiejętności: Poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną.

Zajęcia komputerowe SP klasy I – III (Podstawa 2008) Zajęcia komputerowe. Uczeń kończący klasę I: posługuje się komputerem w podstawowym zakresie: uruchamia program, korzystając z myszy i klawiatury wie, jak trzeba korzystać z komputera, żeby nie narażać własnego zdrowia stosuje się do ograniczeń dotyczących korzystania z komputera

Zajęcia komputerowe SP klasy I – III (Podstawa 2008) Zajęcia komputerowe. Uczeń kończący klasę III: umie obsługiwać komputer: posługuje się myszą i klawiaturą poprawnie nazywa główne elementy zestawu komputerowego posługuje się wybranymi programami i grami edukacyjnymi, rozwijając swoje zainteresowania korzysta z opcji w programach wyszukuje i korzysta z informacji: przegląda wybrane przez nauczyciela strony internetowe (np. stronę swojej szkoły), dostrzega elementy aktywne na stronie internetowej, nawiguje po stronach w określonym zakresie, odtwarza animacje i prezentacje multimedialne;

Zajęcia komputerowe SP klasy I – III (Podstawa 2008) Zajęcia komputerowe. Uczeń kończący klasę III: tworzy teksty i rysunki: wpisuje za pomocą klawiatury litery, cyfry i inne znaki, wyrazy i zdania wykonuje rysunki za pomocą wybranego edytora grafiki, np. z gotowych figur zna zagrożenia wynikające z korzystania z komputera, Internetu i multimediów: wie, że praca przy komputerze męczy wzrok, nadweręża kręgosłup, ogranicza kontakty społeczne, ma świadomość niebezpieczeństw wynikających z anonimowości kontaktów i podawania swojego adresu, stosuje się do ograniczeń dotyczących korzystania z komputera, Internetu i multimediów.

Podstawa programowa informatyki szkoła podstawowa (klasy IV–VI) (obowiązująca do 2012) Cele edukacyjne Nauczenie podstawowych zasad posługiwania się komputerem i technologią informacyjną. Zadania szkoły Przygotowanie uczniów do posługiwania się komputerem i technologią informacyjną. Uwrażliwienie uczniów na zagrożenia wychowawcze związane z niewłaściwym korzystaniem z komputerów i ich oprogramowania (np. z gier)

Podstawa programowa informatyki szkoła podstawowa (klasy IV–VI) (obowiązująca do 2012) Treści Zasady bezpiecznego posługiwania się komputerem. Komputer jako źródło wiedzy i komunikowania się. Zastosowania komputera w życiu codziennym. Opracowywanie za pomocą komputera prostych tekstów, rysunków i motywów. Korzystanie z elementarnych zastosowań komputerów do wzbogacania własnego uczenia się i poznawania różnych dziedzin wiedzy. Poznawanie zastosowań komputerów i opartych na technice komputerowej urządzeń spotykanych przez ucznia w miejscach publicznych.

Podstawa programowa informatyki szkoła podstawowa (klasy IV–VI) (obowiązująca do 2012) Osiągnięcia Posługiwanie się komputerem w przystosowanym dla ucznia środowisku sprzętowym i programistycznym. Opracowywanie za pomocą komputera prostych tekstów, rysunków, motywów. Korzystanie z różnorodnych źródeł i sposobów zdobywania informacji oraz jej przedstawiania i wykorzystania. Stosowanie komputerów do wzbogacania własnego uczenia się i poznawania różnych dziedzin.

Zajęcia komputerowe, SP klasy 4 – 6, Podstawa 2008 Wymagania ogólne: Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem, świadomość zagrożeń i ograniczeń związanych z korzystaniem z komputera i Internetu. Komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych. Wyszukiwanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł, opracowywanie za pomocą komputera rysunków, motywów, tekstów, animacji, prezentacji multimedialnych i danych liczbowych. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera. Wykorzystywanie komputera do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin, a także do rozwijania zainteresowań.

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem, korzystanie z sieci komputerowej. Uczeń: 1) opisuje modułową budowę komputera, jego podstawowe elementy i ich funkcje, jak również budowę i działanie urządzeń zewnętrznych; 2) posługuje się urządzeniami multimedialnymi, na przykład do nagrywania/odtwarzania obrazu i dźwięku; 3) stosuje podstawowe usługi systemu operacyjnego i programów narzędziowych do zarządzania zasobami (plikami) i instalowania oprogramowania; 4) wyszukuje i uruchamia programy, porządkuje i archiwizuje dane i programy; stosuje profilaktykę antywirusową; 5) samodzielnie i bezpiecznie pracuje w sieci lokalnej i globalnej; 6) korzysta z pomocy komputerowej oraz z dokumentacji urządzeń komputerowych i oprogramowania

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji z różnych źródeł; współtworzenie zasobów w sieci. Uczeń: 1) przedstawia typowe sposoby reprezentowania i przetwarzania informacji przez człowieka i komputer; 2) posługując się odpowiednimi systemami wyszukiwania, znajduje informacje w internetowych zasobach danych, katalogach, bazach danych; 3) pobiera informacje i dokumenty z różnych źródeł, w tym internetowych, ocenia pod względem treści i formy ich przydatność do wykorzystania w realizowanych zadaniach i projektach; 4) umieszcza informacje w odpowiednich serwisach internetowych.

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych. Uczeń: 1) zakłada konto pocztowe w portalu internetowym i konfiguruje je zgodnie ze swoimi potrzebami; 2) bierze udział w dyskusjach na forum; 3) komunikuje się za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych z członkami grupy współ pracującej nad projektem; 4) stosuje zasady netykiety w komunikacji w sieci.

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Opracowywanie za pomocą komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. Uczeń: 1) przy użyciu edytora grafiki tworzy kompozycje z figur, fragmentów rysunków i zdjęć, umieszcza napisy na rysunkach, tworzy animacje, przekształca formaty plików graficznych; 2) przy użyciu edytora tekstu tworzy wielostronicowe publikacje, z nagłówkiem i stopką, przypisami, grafiką, tabelami itp., formatuje tekst w kolumnach, opracowuje dokumenty tekstowe o różnym przeznaczeniu; 3) wykorzystuje arkusz kalkulacyjny do rozwiązywania zadań rachunkowych z programu nauczania gimnazjum (na przykład z matematyki lub fizyki) i z codziennego życia (na przykład planowanie wydatków), posługuje się przy tym adresami bezwzględnymi, względnymi i mieszanymi;

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Opracowywanie za pomocą komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. Uczeń: 4) stosuje arkusz kalkulacyjny do gromadzenia danych i przedstawiania ich w postaci graficznej, z wykorzystaniem odpowiednich typów wykresów; 5) tworzy prostą bazę danych w postaci jednej tabeli i wykonuje na niej podstawowe operacje bazodanowe; 6) tworzy dokumenty zawierające różne obiekty (np: tekst, grafikę, tabele, wykresy itp.) pobrane z różnych programów i źródeł; 7) tworzy i przedstawia prezentację z wykorzystaniem różnych elementów multimedialnych, graficznych, tekstowych, filmowych i dźwiękowych własnych lub pobranych z innych źródeł; 8) tworzy prostą stronę internetową zawierającą: tekst, grafikę, elementy aktywne, linki, korzystając z odpowiedniego edytora stron, wyjaśnia znaczenie podstawowych poleceń języka HTML.

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, stosowanie podejścia algorytmicznego. Uczeń: 1) wyjaśnia pojęcie algorytmu, podaje odpowiednie przykłady algorytmów rozwiązywania różnych problemów; 2) formułuje ścisły opis prostej sytuacji problemowej, analizuje ją i przedstawia rozwiązanie w postaci algorytmicznej; 3) stosuje arkusz kalkulacyjny do rozwiązywania prostych problemów algorytmicznych; 4) opisuje sposób znajdowania wybranego elementu w zbiorze nieuporządkowanym i uporządkowanym, opisuje algorytm porządkowania zbioru elementów; 5) wykonuje wybrane algorytmy za pomocą komputera.

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Wykorzystywanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin. Uczeń: 1) wykorzystuje programy komputerowe, w tym edukacyjne, wspomagające i wzbogacające naukę różnych przedmiotów; 2) wykorzystuje programy komputerowe, np. arkusz kalkulacyjny, do analizy wyników eksperymentów, programy specjalnego przeznaczenia, programy edukacyjne; 3) posługuje się programami komputerowymi, służącymi do tworzenia modeli zjawisk i ich symulacji, takich jak zjawiska: fizyczne, chemiczne, biologiczne, korzysta z internetowych map; 4) przygotowuje za pomocą odpowiednich programów zestawienia danych i sprawozdania na lekcje z różnych przedmiotów.

Informatyka – gimnazjum Podstawa 2008 Wykorzystywanie komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych do rozwijania zainteresowań; opisywanie innych zastosowań informatyki; ocena zagrożeń i ograniczeń, aspekty społeczne rozwoju i zastosowań informatyki. Uczeń: 1) opisuje wybrane zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnej, z uwzględnieniem swoich zainteresowań, oraz ich wpływ na osobisty rozwój, rynek pracy i rozwój ekonomiczny; 2) opisuje korzyści i niebezpieczeństwa wynikające z rozwoju informatyki i powszechnego dostępu do informacji, wyjaśnia zagrożenia związane z uzależnieniem się od komputera; 3) wymienia zagadnienia etyczne i prawne, związane z ochroną własności intelektualnej i ochroną danych oraz przejawy przestępczości komputerowej.

Podstawa programowa technologii informacyjnej (LO, LP, Technikum) (obowiązuje do 2012) Cele edukacyjne Wykształcenie umiejętności świadomego i sprawnego posługiwania się komputerem oraz narzędziami i metodami informatyki. Przygotowanie do aktywnego funkcjonowania w tworzącym się społeczeństwie informacyjnym. Zadania szkoły Stworzenie warunków do korzystania ze sprzętu oraz programów komputerowych wspomagających różne dziedziny nauczania. Wspomaganie rozwoju umiejętności analizowania i rozwiązywania problemów z zakresu nauczania szkolnego i codziennego życia z wykorzystaniem odpowiednio dobranych metod i środków informatycznych. Pogłębienie wiedzy i rozwijanie umiejętności informatycznych wyniesionych z poprzednich etapów edukacyjnych.

Podstawa programowa technologii informacyjnej (LO, LP, Technikum) (obowiązuje do 2012) Treści Opracowywanie dokumentów o rozbudowanej strukturze zawierających informacje pochodzące z różnych źródeł. Rozwiązywanie zadań z zakresu różnych dziedzin nauczania z wykorzystaniem programów komputerowych i metod informatyki. Podstawowe formy organizowania informacji w bazach danych spotykanych w otoczeniu ucznia. Wyszukiwanie informacji w bazach danych, formułowanie rozbudowanych zapytań. Korzystanie z informacji związanych z kształceniem, pochodzących z różnych źródeł, oraz komunikowanie się poprzez sieć. Wspomaganie prezentacji prac uczniów z zastosowaniem programów komputerowych. Prezentacja w sieci. Rozwój zastosowań komputerów. Prawne i społeczne aspekty zastosowań informatyki.

Podstawa programowa technologii informacyjnej (LO, LP, Technikum) (obowiązuje do 2012) Osiągnięcia Opracowywanie dokumentów z wykorzystaniem różnych narzędzi informatycznych i różnych źródeł informacji. Tworzenie prezentacji z wykorzystaniem programów komputerowych. Posługiwanie się programami komputerowymi i metodami informatyki w uczeniu się i rozwiązywaniu problemów. Korzystanie z dostępnych źródeł informacji za pomocą komputerów. Komunikowanie się z wykorzystaniem sieci komputerowej.

Podstawa programowa informatyki liceum ogólnokształcące (obowiązuje do 2012) Cele edukacyjne Przygotowanie do świadomego wyboru kierunku i zakresu dalszego kształcenia informatycznego. Zdolność do samodzielnego korzystania z komputera dla realizacji części zadań edukacyjnych oraz innych celów poznawczych. Zadania szkoły Stworzenie warunków do poznania wybranych zagadnień, pojęć i metod informatyki, jako dyscypliny naukowej oraz jej najważniejszych zastosowań. Kształcenie samodzielności intelektualnej, odpowiedzialności za własny rozwój, gotowości do podejmowania i rozwiązywania złożonych zadań z uwzględnieniem środków i metod informatyki. Rozwijanie umiejętności pracy zespołowej przez realizację projektów grupowych.

Podstawa programowa informatyki liceum ogólnokształcące (obowiązuje do 2012) Treści Algorytmika i programowanie (metodyczna analiza i modelowanie umiarkowanie złożonych problemów i procesów z różnych dziedzin, przegląd algorytmów klasycznych, wybrane techniki projektowania algorytmów i struktur danych: programowanie strukturalne, zstępujące, abstrakcja danych, metoda kolejnych uściśleń, elementy analizy algorytmów, indywidualna i zespołowa realizacja projektów programistycznych w wybranym języku wysokiego poziomu.)

Podstawa programowa informatyki liceum ogólnokształcące (obowiązuje do 2012) Treści Bazy danych (podstawowe formy organizacji informacji w bazach danych, budowa relacyjnych baz danych, wyszukiwanie informacji w relacyjnych bazach danych z użyciem języka zapytań, projektowanie prostych relacyjnych baz danych) Multimedia. Sieci komputerowe (sprawne i świadome korzystanie z multimediów i tworzenie własnych materiałów multimedialnych, przetwarzanie informacji w różnej postaci, w tym wizualnej i dźwiękowej, budowa i działanie sieci komputerowych, tworzenie i publikowanie własnych materiałów w sieci) Tendencje w rozwoju informatyki i jej zastosowań.

Podstawa programowa informatyki liceum ogólnokształcące (obowiązuje do 2012) Osiągnięcia Formułowanie sytuacji problemowej, jej modelowanie i rozwiązywanie z użyciem metod informatycznych. Ocenianie poprawności i efektywności rozwiązań i ich testowanie. Tworzenie dokumentów rozwiązań. Wyszukiwanie informacji w bazach danych i projektowanie prostych baz danych. Tworzenie opracowań multimedialnych. Sprawne korzystanie z usług sieci komputerowych w pracy z informacjami swoimi i obcymi. Planowanie pracy i nadzór nad przebiegiem wykonywania projektów realizowanych zespołowo z wykorzystaniem programów komputerowych.